24 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

verilmek suretiyle doğrudan doğ- ruya kendisine arzolunmasını em- retti, Bu suretle kubbe altına ait kazai ve icrai vazifeleri de almış oluyordu. Halbuki bir padişahin bütün memleketi bizzat dinleme- sine imkân yoktu. Nitekim bu ka- idenin kabulünden biraz sonra, onun her ata binip bir gezintiye çıkışında, yahut camilere gidişin- de binlerce arzuhal sunulmıya başladığından kendisi de ye bu iş- ten bir hayli kazanç elde edeceği- nİ uman Şemsi paşa da, vaz geç- mek zorunda kâldı. Zavallı Mu- rat, bir kâğıt tufanı içinde kalın- ca ve bü tufan sık sık tazelenince, sar'a nöbetlerine uğrıyacak kadar dehşet duymuş ve arzuhallerin es- kisi gibi sadrazama verilmesine ferman çıkarmıştı, Fakat Şemsi paşalar, kara Meh- metler, kadı Üveysler, devlet me- muriyetleri üzerinde bir alış veriş imkânı hazırlamaktan geri kalmış değillerdi. Arzuhal yolu ile şunu bunu tırtıklamanın, sızdırmanın güç olduğunu görünce, padişah - tan hattı şerifler almağa girişmiş- lerdi. Artık valilikler, ağslıklar, kullanmakla kazanılabilir. Joji kavgası Faşizm ve Komünizm da- Vası şeklinde göründükçe, bizim için. tamâmen Yabancı'bir' mahiyeti ha- izdi. Fakat vaktaki toteliter devletlerin hakiki maksatları anlaşıldı; vaktak! davanın Faşizm — Komünizm davası olmayıp faşizm ve demokrasi kavgası olduğu meydana çıktı; ve vaktaki bu kavgada Türkiyenin de paylaşılması mevzuu bahsolduğu sabit oldu; o va- kit Türkiye de mütearrız kuvvele karşı kendi varlığını ve kendi istik- lâlini korümak kaygusuna düştü. Ve apcak o vakit demokrasilerin tesisine teşebbüs ettikleri sulh cephesinde yer almıya razı oldu. * Bizde de uzun mürdet, demokrasi» lerde olduğu gibi, totaliter devletle- rin hakiki maksadı yanlış anlaşıldı. Bizde de faşizm yalnız komünizm düşmanı olrak tanındı. Hattâ Ispan- yada Alman ve Italyanlar Frankoya yardıma koştukları zaman, bünun 0- radaki komünizm hareketini bastır mak için yapılmış bir hareket olduğu zehabini uyandıran neşriyat yapıldı. Almariların Çekoslövakyayı, İtalyan- zetmek İsterim. Bu sene bir kısmını gelecek sene diğe: kısmını yapmak lâzım gelecektir. Yalnız şunu irzet- mek İsterim ki gittikçe devlet teşki. lâtı fazlalaşıyor da Iş görülmüyor gi- bi bir zihniyet hasıl olmasın. Eski mütekaltler meselesi. Arka- daşlarım tahattür buyurursunuz ki Halil Menteş arkadaşımız burada bir sual takriri verdiler. Maliye Vekili arkadaşım da bu mesele hakkında ar- xi malümat etmişti. O vakittenberi biz bu işin tetkikindeyiz. Eski müte- kaitler üzerinde ne yapılabileceğini tayin etmek için çalışıyoruz. Dün bu- rada bir arkadaşımın da dediği gibi yekün 4,5 milyon liradır. Bu 4,5 mil- yon lirayi bunlara vermek meselesi, kanun noktai nazarından bunun şü- mulünün ne olacağını, nereye gide- ceğimizi bilmemiz lâzumdı. Onun için bu meseleyi tetkik cdiyoruz. Esasa muhalif değiliz. —Bravo sesleri — Bi- nuza çıkar, hesabını kolaylıkla verir» Emin Sazak —Eskişehir— öyle de- medim. Başvekil Refik Saydam —Devar” la— birde orman ve keçilerde” bahsettiler. Bendeniz keçilerin bu K# dar masum olduğunu bilmiyordum gülümsemeler — vaziyeti tetkik © deceğim. Kanunda herhangi bir ğe“ öişikliği icap ettirir bir vaziyet vars* huzurunuza getiririm. —Alkışlar— ie Sıvasta Atatürk Anıtı Sivas (TAN) — Atatürk anıtını” naenaleyh bu meseleye temas etmiş | Cümhuriyet meydanında yapılmas olan arkadaşlarımı bu suretle teskin ! kararlaştırılmıştır. Imar plânına gö” etmek İsterim. Bunu bitirmeden ev- |re meydanın alacağı müstakbel v&” vel huzurunuzda bir meseleden daha | ziyetin tesbiti işi büğünlerde ikmsi bahsedeyim. Oda zannediyorum ki | olunacaktır. lâkırdı arasında biraz geçti. 930 sene| (Anıt için, Istanbul Güzel Sanatla” sinde çıkardığımız bir kanunla harp | akademisine müracaat edilmiştir. malâllerini, malflini askeriyeye ve| © Anıdın inşası için 80'bin lira ban” İİ a — TAN 241-5.939 e . m elin Başvekilimizin (N SAFİYE ve Demokrasi ş i SULTAN Kavgasi nkü | Dünkü Nutu ETİ ni mazur göstermek için, Komünist teşkilâtlarmı da dağıttılar ve asıl maksatlarının komünizme karşı dur (Başı, 1 incide) | Şehit yetimlerine fert başına di a Türk Safosunun Hayatı TEFRİKA No. 52 |mak olduğunu idâia ettiler. Dahiliye Vekâletinin emniyet tahsi-İ|şen para 19 lira 81 küruştür. Birli dağa Bu iddiaya dernokrasiler de al-| satı yardır. Bu da Başvekil, Dahiliye | derecede malül subaylara cüşen por? e . dandılâ ve "uzun müddet totaliter | ve Maliye Vekillerinin müşterek bir) 204 lira 50 kuruş, erlere düşen pa | emur u Ic areli devletlerin istilâ emellerine, taarruz | kararnamesiyle alınır. Senede bir) 102 lira 25 kuruş. Tündı ve tecavüzlerine göz yumdular. kere bunun evrakı müsbitesi Başve-| (İkinci derecede malül mütekait #8 e Fakat vaktaki Almanlar Avustur-|kâletçe görülür, tetkik edilir, tasdi -| baylara 184 lira 5 kuruş. Erlere b i yayı aldılar, biraz sonra Çekoslovak-İkinden sonra, vesikaları imha edi - 2 80 kuruş. al Ka b * 2231 yayı işgal ettiler ve Balkan devlet-İlir, Başvekâlete ait olan tahsisat ba; üncü derecede malül mü yı Saraydan Hattı Şerifler Çıkarılıyor, En Küçük (7.00 amma ye | ate St lan take bep subaylar 13 ir 15, erlere 5 e) du mıya teşebbüs ettiler; 6 vakit demok- | za edilir, Askeri, harici ve dahili em-)| 99 Memuriyetler Bile Para İle Satılıyordu Mİ dear elenme be İM lam e gi men do ere Yi İşte sultan Muradı bu saçmalar, © bütün bu hücumlara, kendi nifu- için suikastler de tertip ediyorlar. |münizm düşmanı zannettikleri kor-|elime aldığım mesele bu şekilde ce-)itlerden subaylara 122 lira 70, erleftiğ Hetas bu hezeyanlarla > Sokulludan “#0 “ zunu ve hattâ haysiyetini kıran © dı. Onun — harem dairesinde bir | kunç kuvvetin hakikatte kendi düş-|reyen etmektedir. Kitap neşrinden, | #0 Lira 90. N ” —: ğutmıya çalışıyorlardı. Görünüş. £ tarizlere, taarruzlara göğüs geri © kı? Vererek © kendih& yakihlaş —| mania olduğunu anladılar. İspanya-| resim ve saireden buhsettiler, Benim| , Beşinci"derecede malül müteksli” | dak ten devletin idaresin! bizzat eline © yordu. Devlet idaresini bir çıkma- | tirmiş ve pifemecilikten (Sandal- İda Cümbhüriyetçilere karşı Frankoya | zamanımda böyle bir mesele olma-| Jerden subaylara 102 lira 25 kurus | fek almak için onu teşvik ettikleri O za girmekten muhafaza etmeğe ( ©i demek) Kıbrıs Beylerbeyliğine | &5ker ve silâh gönderön totaliter dev-| mıştır. erlere 20 lira 46 kürüğ.., | den zannolunurdu. Halbuki maksatları © çalışıyordu. Nedimler, padişahtan © kador yükseltmiş olduğu zenci |letlerin orada komünizmi imha için| | Tahsisatı mesture meselesi bu -| | Altıncı derecede malâl mütekaltif | inik) © idareyi kendi avuçlarına almek © aldıkları kuvvetle Sokulluya hü Ahmet Paşayı — kötü bir idareci İdeğil, Garbt Akdenizde Ingiliz —İ dur den subaylara 1 Hira 80 kuruş, eri?” | da | ve har vürup harman savurmak- * cumlarını o kadar şümüllendir - (olmasından, halkı ve asker takı- | Fransız hâkimiyetine darbe vurmak| o Devlet teşkilâlından bahsolurıdu. | 7€ 20 lira 45 kuruş, daki ti. Nitekim z bir müddet sonra, © mişlerdi ki, değme üdâm için bir © munı hoşhulsuzluğa sevketmesin. | için çalıştıklarını öğrendiler, Çekos-| Ayni zamanda kontrol lüzumu ileri) Bunu bir hatıra olarak arzettim$ kabi zavallı hünküri mağlöp etmişler, © na dayanmak gerçekten müşkül. (den istifade ederek — Kıbrısta | lovakyayı alan Almanyanın Ukray-| sürüldü, Bendeniz bu ikisini birbiri Bin8enaleyh Sizin kabul buyurduğu | Mes diledikleri yola getirmişlerdi. O, (dü. Meselâ, ona mensup kimsele. & parçalatmışlardı. Sokullu, hiç yok. | maya değil, Balkanlara doğru sark-| s1. telif edemedim. Eiyevm hali inki- | DUZ bir kanunla harp malöllerinde” | de, devlete ait her işin kendisine ya- (o Tin dirlikleri (Maaşları demektir) tan var ettiği ve pek sevdiği zen. | nası, bütün küçük Avrupa milletle. | safta bulunan Türkiye devletinin teş- | 89TeK subaylara ve gerek yetim KA" e) #1 ile bildirilmesini ve yine yazi (olan ziametlerini padişahın has. ( Cisinin kılıç darbeleriyle yırtılmış |Tini tehdit etmesi Nazizmin maksa-İxilâtı heyeti celilenizte de malümdur/ lanlarına elden gelen yardımın yapıl” ri ile verilecek cevaba göre hareket © Tarına ilhak ettiriyorlar ve onlara £ kaftanımı, şalvarını görünce, padi- | dını bütün bütün açığa vurdu. Artik | gittikçe tevessül edecektir. Buna hiç | 744 olduğunu huzurunuzda teberöf $ lar edilmesini sadrazama emretmekle © verimsiz topraklar | göstererek; | Şaha Şiküyet etmek cüretini gös. | hakikat bütün çıplaklığı ile meydana) önhe yoktur. Amme hizmetini gör) ettörmek istedim. —Çok güzel s9” ai nedimlerinin bütün işlere parmak (o “Buradan geçinin, — Biyorlardı. teremedi, “Allah rahmet etsin. sıkmış bulunuyordu. > İmek için ta köye Kadur gidecek olan — â . “arıştırmalarını mürakün kalmış. Haka kendisin görür görü, kr, Kimbilir ne kadar zahmet çekmiş: | Nitekim son aylarda Nazi liderleri | devlet teşkilâtmin — merkeze kadar) | Atatürkün anıtı hakkında inal tar eli sayılan nişancı Feridun be. £ tr» Demekle iktifa etti. Sokullu. |de maksatlarını açıkça ilândan Çe- | zincirleme gelmesi ve bunun her saf- Refik İnceye cevap İ smanlı devleti İmparatorluk © yi de, bir bahane bulup yanından O ya bu arada bir başka darbe da- inmediler. Hitler 26 Nisan nutkün-| kasının şnedeni bir teşekkül halinde) Retik Ince arkadaşım, Atatürkün j haline geldikten sonra, sad- (ayırdılar, Sancak beyi sıfatiyle (b? indirildi Onun himaye ettiği da Sovyetlerden bahse bile üzüm | bulunması için her şubei idariyenin| anıtı meselesinden bahis buyurdu" kiy | razamlar büyük işleri ağızlarile © Belgrada gönderdiler. kimseler arasında Mişel Kaptagü- | görmiyerek münhasıran demokrastle- | .ikilâtnın tam yapılması lâzımdır |lar. Arkadaşlar, bu mesele parti gri | Pe) padişahlara arzederler ve alacak. “© Sokullu, her darbeye rağmen, 707 2d! Diri Vardı. Ahyolucnki | ze hücum ile iktifa elti Göbek deha |nurada mevmuu bahis gikâyetleri|punda mevzuu bahsolup müsbet bif | Pu arı emir dairesinde o işleri neti geyler adami vakarım muhafam, Peyk Giftlikleriyle tuzlalarının |iki gün evvel irat ettiği bir nutukta | yepimiz dinliyoruz, kalben bir çogü: | karara iktiran ettiği tarihten itibaren | İla celendirirlerdi. Vezirle hünkürin, yokk en pyia Bİz İSEM baş müfettişiydi. “Sadrazama da- | Almanyanın demokrasileri imhaya| ou da tasdik ediyoruz. o Noksanlar,| bendeniz meseleyi elime aldım, bw tuş devlet maslahatlarım müzakerele © ileri ii e ni yanarak rumlar üzerinde büyük | karar verdiğini ilân etmekte mahzur | yapılmayanlar teşkilâtin tamamlan | nunla meşgul olmağa başladım. Evw8 | mı İ Tİ sırasında yanlarında ekseriya Şa almaktan geri kalmıyordu. bi pUfu7 yürütüyor ve hoşlanma görmedi maması yüzündendir. Devlet merkoz|lâ rasat tepe üzerinde lâzım gele” | Ve kimse bulunmadığından işler hak. y.. eği padişahın en sevgili (“2 Popaslar “metrepolitleri iş * teşkilâtma ait kadrolar, teşkilât ka-| Kadastro muamelesini yaptırdım, # | ke , kında bir takım dedikodu çıkma- nedimi olm Kuda Üyiğyi bilner. başından pervasız uzaklaştırıyor. İşte bu hakikat bütün çıplaklığı İle |nunları huzurunuza geliyor, hepsini) razi üzerinde tatbikat yaptırdım, bur m sına imkân kalmazdı. Şimdi iş ya- yaya çökmek tepebbiinde balım. <0 İstanbul yum patrikini | meydana çıktıktan sonradır ki de | görüyorsunuz, buradan ta köye ka -| raya ayrılacak arazinin vüsat ve hu” La iğ! zaya dökülünce, o devlet esrarına Og, Çaki o, Manisadan İstanbu. e — elçilere Gastaluk ettiğini ide | hany tehlikeyi gördüler, ve |dar inecek olan her Vektletin teşki| dudunu tesbit ettirdim. Lâzun gele - kâtiplerin, nedimlerin, musahiple- y.” eken” mühürlenmiş olan © “a ederek — üzlettirmişt. p istilâya kalkan, demokrasile. |lâtının behemebal ik edilmesi | haritalarını yaptırdım. Müzakere bi i rin, hattâ kadınların szâh olması. zade hazinesini yolda açmış ve Nedimlerin kendilerine uydur. | “vnyayı isttüya d:mak küçüy |izmdır. Zamanla elimize geçecek | yurulan bütçenin Maliye Vekâletini? la 1 ma yol açılmış oluyordu. bir çok para harcamıştı. Sokullu £ dukları iki vezir — Yemen Fatihi |” yeryüzünden kaldırmak, küçük) psa kanlar desecesinde bunları | 246 inc: faslına bakacak olursunuz, A) Ye | Padişahın kendi adamlariyle yyl, kanuna ve teamüle muga - Sinan, Kıbrıs Fatihi Mustafa Pe- | iletleri yutmak istiyen bu tehlike.) yapyısk bizim borcumuzdur. Ancak | 8türk anıtı istimlâk ve proje mas. | © | devlet işleri hakkında müşavere yir görerek cüretinden dolayı alar — bir fırsat bulup sultan | oi Korpsında bir sulh cephesi kür) yu suretle tam medeni bir devlet toş-| fi olarak 250 binlira göreceksiniz, ; yi etmesi yüzünden ise, hülcümet ve- “o yejlaht defterderi mfatı taşm 3 hütdei miya teşebbüs ettiler. kilâtı kurulmuş olagaktır, Bunlar ka | burada 287 bin metre murabbax art” li #si olan sadrazamların içtihatları- — yan - “veysi sıkıştırdı, töhmet Geri. #MMpşi Tab tal ecalaN e e akdi be İdabioji | deme sdime olarık yapılacaktır, | Zi istimlâk edilecektir. Bir kısmıde, | MÜ ma, kapaetlerine aykırı hükümler duşlar Gdecele die kaç ka deki eee BAZİDİ KEKE. gamma orum det yaban ve asik bir dere ilerisdiğimir ve #pçz | lelar br kısma. beladiyeyo. bie kant il ve emirler çıkması tabiileşiyordu. © gı, Jikin pidaşah bir “Hatt şerif, 5 Zpdanına attırdılar. Herif, saraya O, kendi ti İren düşündüğümüz mütekâmil yü -| da eşbasa ait arazidir. Herhangi bif ,) : ş z i mele kalmıya çalıştı. O, i ? a i i Sözün kısası şu ki, Üçüncü Murat, © sı. gahkikatını dürduldü. Üveys | elli beş bin altın ödeyerek oradan | ek kalmıya ei rüyüşü elde etmeğe imkân £ yoktur. | mubakemelik iş olmazsa istimlâk be” * ' dalkavuklarına yaranmak, onları ikin şıkkı söni defterdarı ve bi. o kurtuldu, sadrizamın himayesiyle | DEDİSA'lerine dokünmadıkça, hariç-| zamanı, devlet teşkilâtının göreceği |deli 205 bin liradır. Mütebaki 48 bi? | W memmun etmek için vezirlerinin yaz sonra baş defterdar (Maliye (de kürek mültezimi oldu. teki ideolojilerle alâkadar değildi. A-| hizmete uygun bir teşkilütm yapıl - |lirası da beynelmilel bir müsabakf | » Ni nüfuzunu kırmakla, devlet işleri- nazırı) yaptı. De: #atürk Türkiyenin ideolojisini tesbit | ması fikrini yapılahi'eceğini © kabul açılması içindir. Bu suretle Atatür” * / ni idare etmek salâhiyetini sara- Nedimler, Sokulluyu yelse dö- devamı Var) | eniyi, Bu ideoloji Türkün ve Türki- | buyurmanızı rica edeceğim. Pek ta-| KÜR büyük ruhları ve maneviyeti ve : ii Bi eki, Oemenli Nopüzelir şürüp te istifa zorunda bırakmak © (1) Peçev © 23 — S6 —7 yenin ihtiyaçlarına en uygun rejimi |bii bir neticedir ki teşkilât tam ol -| ve büyük Türk milletinin şerefile t luğunun yıkılmasını âdeta kolay- de bulmuştu. Bu sebepledir ki, ister |mazsa ne kadar kontrol ederseniz e- tenasip bir proje kaça keçi m ; Jaştırmıştır. pm Pİ ee Na.İdiniz iyi bir netice, sizleri memnun huzurunuza bir kanunla geleceği li iz şizm veya Na y A) r f Onun, halka gösteriş olarak ka- z edecek bir netice vicude gelmez. Bu- | —BrAY9 sesleri, alkışlar— bul ettiği bır kalda daha vardır: ağam peklinde cell şekl, Meçetlrl yea Ş Emin Sazafa cevap : Her şikâyeti bizzat dinlemek', İshalât fikirlerine Karşı hudutlarını | yoktur. Bendeniz devlet teşkilâtında | Emin Sazak arkadaşımız demin 4 i Bunun için peyitahtia tellâlar ça- Müthiş ıztırablardan sonra bu kadar derin kapamıya ve kendi varlığını bu İde-| iyi iş görecek, teknizman iyi yapıl - | öylerlerken hesabi güç verilecek İ$” : ğırttı, vilâyetlere fermanlar yol Gg olak onca olojilerin tesirinden masun ve uzak | mış ve çerçeveler içerisinde derece | lerden bahsettiler. Vekillerimiz için” li ladı, kimin bir şikâyeti varsa, gi- lundurmuya çalıştı. Hele bu ideo-|derece tatbikata geçilebileceğini ar.) de hesabı güç verecek veya veremi | İ diş merasimi sırasında arzuhal yecek kimse yoktur. Hepsi huzuru” Ğ G R İ P İ N ların Arnavutluğu işgallerini bile y : 0 i1 | küvvetin galebesi şeklinde ve haklı Di Baş, Mafasl Mi yle Aris yıları da dabil| ir dava olarak gönterenler oldu. mak üzere bütün ıztırabları derhal geçirmekle harareti düşü-| Yakat bugün artık hakiksti bütün rür, Nezle, Grip ve Bronşiti izale etmekle haklı bir şöhret kazan-| milletin açıkça bilmesins ihtiyaç var. mıştır. dır. Nazizm ve Faşizmin hakiki he- i A demokrasilerdir. - Aldanmayınız. Rağbet İİT Her şeyin taklid ve ri yea yö mora benzeri vardır. GRİPİN yerine başka bir tır, Ve sulhür seven; * hudutlarını ve beylikler bir yana dursun, en ba- sit hizmetçiler bile hatlı şerif de- nilen hususi iradelerle tevcih olu- nuyordu. Hattâ, en hücra yerler- deki kadılar, bir davanın hallinde güçlüğe uğrarlarsa, yahut suya sa- buna dokunmadan bir hüküm ver- mek zaruretini duyarlarsa, dava ciyı İstanbula gitmeğe teşvik © amme iin Ser göletin kada hazır bulunmaktadır ve yö” er idaresinden tahsis edilecek masına yakında başlanılması be#” bey'iye vermemizdir. Bunu bendeniz Ki tetkik ettim. Bunu da huzurunuzda Ni rzeddi ümkün olduğu kadar a leyim, mi n K bizi tatmin eder mahiyettedir. 938 senesi nihayetine kadar sekiz milyon | Zonguldak (TAN) — Halkevi az& 95 bin küsur lira inhisar ve gümrük | sı, vali ve bir kısım devair müdürle vekâletinden bu Iş için milli müdafaa İri on kilometre (uzaktaki Gara KÖ derler, “Haydi, sarayı hümayuna baş vur, bir hattı şerif alıp bize getir!,, Derlerdi (1). Sadrazam, bir kale metanetiyle | marka verirlerse şiddetle reddediniz. haklarını korumak istiyen bütün mil- letler antifaşist cepheye, yani de- mokrasi ve sulh cephesine geçmiş- ya tevdi edilmiştir. Meselâ müsaade | yüne gitmişlerdir. Köylünün dilekle” buyurursanız her sencninki burada (ri dinlenilmiş, hastaları muayene © ayrı âyri yazılmıştır, 938 senesinin. |lunmuş, kendilerine tuz, sabun v? lerdir. kini okuyayım: kitap gibi hediyeler dağıtılmıştır.