24 Mayıs 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1
En Büyük Kuvvet kuvveti de halkın füli mü- rakabesine karşı hükümetin dahma açık hesab vermeğe hazır bulunmasıdır. İngiliz Başvekilinin Yarın Avam Kamarasında Söyliyeceği Mühim Bir Nutukla Neticeyi İlân Etmesi Bekleniyor En Son Telgrafları Ve Haberleri Veren Ak;a.m Guzetesı Sovyetler Polonyave Romanyayaİ zi — İngiltere Gibi Garanti Verecekler Yazan: Etem İzzet B!NİCI emlekette her geçen gün kalem, fikir ve söz hürri- yetinin lehinedir. Türk matbuatında bunun meş- hud eser ve vesikaları mütebariz bir surette kendisini göstermeğe başlamıştır. Halkın hakiki mü - Messili ve rejim, idare, devlet Ü- Terindeki flili mürakabesinin tek Mücstesesi ve nâzımı — bulunan Türkiye Büyük Millet Meclisi de bu havayı takviye etmekte ve ha- Hblerinin dili ile daima daha ileri- Ye giden mütekâmil bir kaynak | Ve kürsü rolünü ifa eylemektedir. | Bu senenin bütçe müzakereleri | Bu bakımdan çok dikkate değer Bir mahiyet ifadesi içinde bulun- Maktadır. Meb'uslar, hemen hemen her Mevzu üzerinde hükümetle hal- kın temasını temin etmektedirler. Maliye Vekili iki celsede ve belki inde sual tabiblerinin şahıslarında millete İzahat verdiği gibi Başvekil Refik Saydam da birçok hatiblerin ten- SA soru ve noktai nzzarları kar- #ılığı olarak beyanatta bulunmuş- tur, Temas ettiği mevzular içinde tahsisatı mesture, Vekillerin ic- Taat ve mes'uliyetleri gibi bahis- ler de vardır. | *Tahsisatı mesture» bahsi Os- | Manlı imparatorluğunun son yıl- larında ve Türk milletinin mazi- | Sinde çok suüstimal edilmiş, key- | fi hırs ve menfaatlere - karışmış Bir bütçe faslı olduğu gibi her Memlekette de hükümete tevcih -ımeı. en demagojik — suallerden ir. Hattâ, bunun en son misa- lı geçen yıl Fransada görülmüş Sabık başvekil ve harbiye nazırı- Bin şahsında ne gibi şantajlara, Suiistümal ve idarelere fırsat ver- düşen enilmişti. Büyük Millet Meclisinde tahsi- Satı mestureyi hahis mevzuu ya- Pan İstanbul meb'usu Karabekir- dir, Hiç şüphesiz Cumhuriyetia ma- Bası kadar kuvveti de halkın füli Mürakabesine karşı mes'uliyet ve iera vaziyetinde bulunan bükü- Metin daima açık hesab vezmeğe hazır olabilmesidir. Çalışına, ahlâk, bilgi, dürüstlük ve fazilet icablarıma dayanan bir rejimde meb'us bu bahisleri ne kadar dik ve tok konuşursa hü- kümetin de onisbette bir diklik Ve toklukla konuşabilmesi millete ancak geniş ölçüde itimad ve gu- Yur getirebilir. Relik Saydam, dünkü izahat ve beyanatı arasında bunun en ka- rakteristik örneğini Türk elkârı mumiyesine vermiş bulunmak- tadır. , Başvekil, Cumhuriyet Hükü - “aktinin elinde gizli tahsisatın ne arilar altında ve nerelere sarfe- ditdiğini anlatmakla beraber hat- 4â hesabını santimine kadar ver- 4 Meğe hazır bulunduğunu da il- ham etmiş ve Eskişehir meb'usu Emin Sazak'ın da bir cümlesine temas ederek şunları söylemiştir: <— Emiji Şdzak arkadaşımız de- min söylerlerken hesabr güç ve- Tilecek işlenden bahsettiler, Vekil- lerimiz içinde hesabı güç verecek Londra 24 (Hususl) — Hariciye Nazırı Lord Halifaks bu sabah len Paris yolile ve tâyya- re ile buraya gelmiştir. Kabine - nin bugünkü toplantısına büyük ehbemmiyet verilmektedir. Lord Halifaks bu toplantıda Paris ve Cenevredeki görüşmeleri hakkın- da daha geniş izahat verecektir. Cenevrede yapılan müzakere - lerde İngiliz - Sovyet müzakere - lerinde varılmak istenen anlaşma- nın, Milletler Cemiyeti misakına uygün olduğu tebarüz ettirilmiş - tir. Kabine, bugünkü toplantısın- da sadece İngiliz - Sovyet anlaş « masına ald meselelerle meşgul o- lacaktır. Bugünkü toplantıda kat'i bir ka- Tar verilmesi beklenmektedir. Bu kararın anlaşmayı müsbet bir in- kişafa götüreceği kuvvetle tahmin edilmektedir. Başvekil Çemberlayn'in İngiliz- Rus müzakereleri hakkında yarın Avam kamarasında tatmin edici beyanatta bulunması beklenmek- | tedir. Parlâmento — cuma günü tatil devresine girecek, Başvekil de is- tirahat etmek üzere İskoçyaya gi- decektir. Başvekil hafta sonunda Londradan ayrılacaktır. Yarın İn- giliz - Sovyet prensip anlaşması- nin ilân edileceği hakkında umu- Tni bir kanaat vardır. Yalmız İngilizi etomobilde Nevyork 24 (Hususi) — Kali « | forniyadaki Amerikan lejyonuna Mmensub doktor Lohner, İrlanda | Cümhuriyet ordusa — kumandanı Sean Russel'in Losanjeleste bazı İrlandalılarla ayptığı müzakere - ler hakkında hükümete ihbaratta | bulunmuştur. Bu ihbarata nazaran| suüreti mahsusadı miş olan birkaç İrlandalı kayı ziyarete gelmekte olan bazı | (Devamı 6 ıncı sahifede) yüksek şahsivetlere karşı suikasd»| Varşova ve Bükreş Bu Garantinin Şekıllermı Tesbit için Moskova ile Müzakereye Girişecekler İngiliz Hariciye Nazırı Lord Halifaks efkâri — umumiyesi değil, bütün dünya efkârı umumiyesi Başve » kilin yarın söyliyeceği nutku ga« bırsizlikla beklemektedir. İngilte- re ile Sovyetler arasındaki mü tekabil bir yardım paktı hakkın- da, Lehistanın evveldenberi göz: İngiliz Kral ve Kraliçesi ile Veliahdın bir merasime giderken alınmış resimleri İngiliz Kralına Bir Suikasd mı? Bazı İrlandalıların Bu Maksadla Amerikaya Gittikleri Bildiriliyor. İngiltere İle Amerikanın Arasını Bozmak İçin İngiliz Vapurlarını da - Ateşliyeceklerdi hazırlığında — bulunmaktadırlar. Bunlar ayni zamanda İngiltere ile Amerika-arasındaki münasebet - leri bontnak gayesile Amerikan İi manlarında bulunan İngiliz gemi- lerinde de yangınlar çıkarmak için plânlar hazırlşmışlardır. *Bu ihbar üzerine Amerikan za- | Batası tahkikat dairesi derhal tah- kikata girişmiştir. İrlandalı sut - kasdeıların yakalandıkları söylen- | zerinde V tedir. mektedir terdiği tereddüdler zall olmuş gi- bidir. Lehistanın — Londra sefiri Varşovada beklenmekte telefonla görüşmek istemediği uı..'î doğruca Varşovaya gitmiştir. Lon-| drâ ile Varşova arasındaki bütün | telefon hatları Almanyadan geç - tiği için, sefir Varşovaya gitmeği tercih etmiştir. PRENSİP ANLAŞMASI OLDU Paris 24 (Hususi) — Buraya ge- len malümata göre, İngiltere ile Sovyet Rusya atasında prensip ü- zerinde bir anlaşmıya varılmıştır.| Bu anlaşmıya göre, mulabıl-ka - lman esaslar şunlardır: 1 — Fransa, Rusya ve İngiltere karşılıklı bir yardım paktı akte deceklerdir. Bu pakt mucibince ü #kla memleketten biri direkt bir tecavüze uğrarsa diğerleri kendi- sine yardım edeceklerdir Bgibi garanti verecektir. Maama - #h Varşova ile Bökreş hükü leri bu garantinin şekilleri için Moskova ile müzakereye gi - rişeceklerdir. | Lord Halifaks İle Maiski — bu prensip anlaşmasını hükümetleri- nin tasvibine arzedeceklerdir. Cenevre müzakereleri esnasında) Fransa Hariciye Nazırı ile Maisky| arasında yapılan - görüşmeler bu anlaşmayı çok kolaylaştırmıştır. Dobrice Meselesi Mevlgndı kua gelmektedir. Hükümet nüma- yiş, tecemmü, beyanname dağıt - | mak gibi hâdiseleri - Thenetmekle | beraber kahvehanelerde, gazino - | larda veya münferid halde halk | tarafından Dobriceye aid şarkılar | söylenmesine mâni olamamakta - | dır. 'Türkiyenin tavassutile Roman- ya » Bulgaristan arasında bir iti- İ⣠şekli bulunabileceği ümid edil- mmektedir. Hatta Romanya Hari * ciye Nazırı Bay Gafenko'nun An- Karayı haziranın flk haftası zar - fında ziyaret etmesinin sebebleri arasında bu meselçnin de mevcud bulunduğu bura mehafilinde kay- dedilmekte ve Türk oldaki faaliyet Tinde bür lenmektedir. 'Türk - İngiliz ittifakmın Bal - kanlarda ayni zamanda Bulgaris- tana da şamil bir istikraz ve em- Ikan birliğihe girmesi için ileriye sürdüğü arazi talebleri Ü- ümid muhafaza edilmek- |(Büdce Muzakerelerı Parti Kurultayı Ruznamesi Kurultaya 631 Meb'us ve Delege İştirak Edecek Ankara 23 (AA.) — Cum - huriyet Halk Partisi beşinci büyük kurultayı 29 mayıs pa- zürtesi günü saat 10 da Anka- tada Ti Büyük — Millet Meclisi binasında açılacak ve takriben bir hafta devam ede- cektir. Kurultay, MiHi Şef İsmet İnönünün bir beyannamesile mesatsine başlıaycak ve ge- ne Değişmez Genel Başkanın nutkile kapanacaktır. Korultaya 417 Parti meb'u- su, 211 1 vilâyetlerden gelecek delege ve 3 ü Partiye bağlı- hik muamelesi bitirilmiş olan hibi Zon « güldak maden — mühendisleri birliği, Harb Malü yet müunun birer mümeeşili ol - mak üzere, 631 delege iştirak edecektir. (Devamı 6 wner sahifede) Kalemenin Kemiklerini Çaldılar Marsilya 24 (Hususi)-— Yugos- lav Kralı Aleksandrı Marsilyada öldürmüş olan Kalemenin meza- rı meçhul şahislar tarafımdan a- çılmış, suikasdeının altın dişleri ve kemiklerinden bir kısmı gö- türülmüştür. Bu işin Kalemenin dostlarına bir hatıra götürmek is- ler tiyi tarafından yapıld ediln Mezarın açıldığı gün Marsilyaya birkaç Hırvatın gelip gelmediği tahkik edilmek « tedir. edir. İngilizler Frankodan Zazar ve Ziyan İstiyecekler Londra 24 (A.A.) — Daily He- rald gazetesine nazaran halihazır- da hariciye nezareti mütehassıs- ları, İspanyol dahili harbinde İn- gili uğramış oldukları zarar ve ziyan Gieneral Pranko'dan is- temek için bunun miktarını tes - bite çalışmaktadırlar. Dobrice Ne Olacak?. Bir Sofya mektubunda şu satır- ları okuyorur: «Türk gazeteleri ve Türklere te- gekkür ederiz. Bize komşu ve dort gözile bakıyorlar amma” Dobrice 'ne olacak?.» Bun: — Allahin dediği olacak!. Cevabini vermekle beraber: — Dobrice olmazsa sanki olacak?. Sualini tevcih etmek de müm- kündür. .. ne Dahiliye Vekili Bugün İzahat Verecek Başvekil Doktor Refik Saydam Dün Meclisde Meb'usların Bütün 'Suallerine Ayrı Ayrı Cevab Verdi Makineye jX_İeı'îrken 24. Sahib ve Başmuharriri: — ETEM İZZET ıxulcı Sovyetlerle ingilizler Cenevrede Anlaştılar Başvekil Doktor — Refik Saydam Bir Tahtelbahir 62 Kişi ile Battı Vaşingtondan buraya gelen haberlere mazaran, Amerikan donanmasına mensub Skunlos denizaltı gemisi Nev Hampşayr açıklarında bir dalma tecrübesi yaparken batmış ve bir daha suyun yüzüne çıkmamıştır. Gemide 62 kişi vardır. Kaza mahalline iki torpito gönderilmiştir. Gemide su altında 24 saal da- gelmiyeceği için, gemi mürettebatı- Londra 44 (Hususi)— yanacak hava n kâfi nın hayatlarından ümid kesilmiştir. Alman Gönüllüleri de Dönüyor Vigo 24 (AA.)— «Kondor» lejyonuna mensub Alman gönüllü- leri yarından itibaren kendilerini Hamburga götürecek olan «Ro- «Der Deutsche> ve «Vilh elm Güslof. bertley», meğe başlıyacaklardır. İrkâb işleri üç gün sürecektir. Birçek Alman harb gemisi gö- nüllüleri açık denizde selâmlıyacaklardır. Mareşal Göring, gönüllülere Hamburgdan Berline kadar refa- kat edecektir. Berlinde gönüllüler, Hitlerin önünden g. çeceklerdir. Cesedin Kim Olduğu Anlaşıldı Dün limanda bir erkek cesedi bulunduğunu yazmıştık. Zabıta- ca yapılan tahkikat neticesinde boğulan adamın Beşiktaşta Ihlamur eaddesinde Küçükhamam sokağında oluran ve Haliçteki fabrika - lardan birinde çalışan İbrahim oğlu Hasan olduğu anlaşılmıştır. Fatih Mehmed İstanbul Kapılarında ve Bizans Saraylarında Mevsimin bu en mükemmel ve müheyyic tarihi eserini | Hazirandan itibaren SON TELGRAF'TA okuyacaksınız. ÇARŞAMBA MAYIS 1939 (Yazısı 6 e sahifede) vapurlarına — bin « YIL: 3
