19 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

ey e aş ma 19.5.9939 BUGÜNİ Filistin Meselesi Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ilistin Akdeniz sahilinde avuç içi kadar bir memlekettir, Bu- Tasının halledilmez bir mesele gibi ortaya çıkmasmın ve sürekli müca - delelere sahne olmasının sebebi, bu avuç içi kadar memlekete, birbirini sevmeyen, birbiriyle geçinmek iste - meyen, menfaatleri bir türlü telif e- dilemeyen iki milleti sığdırmak için vukubulan teşebbüstür. Filistin öte- denberi arap yurdudur. Bugün de öy- ledir. İngilizler Büyük Harp sırasın- da yahudilerden gördükleri yardım mukabilinde, yabudilere burada mil- li bir yurt vaad ettiler, Fakat araplar da, Büyük Harp sırasında İngilizler- le beraber hareket etmişler ve İngi- lizlerin muvaffakıyetine hizmet et - mişlerdi, Bu bakımdan araplar he - sabına yahudileri hoşmut etmek, ya- hut yahudileri hoşnut etmek için & - rapları darıltmak lüzim gelmezüi, Galiba yahuditer ağır bastıkları için Filistinde mili bir yurt tesis etmele» Fi için müsaade edildi 7e yahudiler Filistine akın ettiler, Yahudilerin maksatları gayet sa- rih Arapları yavaş yavaş, Filistinden Aayrılmağa, yavaş yavaş çöle dönme- ğe sevketmek. Ve Filistini o yahudi muhacirleriyle doldurarak, arapla - Fn elindeki araziyi azar azar satın alarak bu işi başarmak. Araplar işin farkına varmasalar- dı, yahudiler bu maksadı gerçekleş- tirmekte güçlük o çekmiyeceklerdi. Çünkü paraları bol, Avrupanın muh- telif memleketlerinden kovulan ya- hudilerse Filistin genişliğinde birkaç yeri rahat rahat dolduracak bir say! teşkil ediyorlar. Fakat, Araplar tâ (baştan işi farkına vardılar ve yahudi istilâsina mukavemete karar verdiler. Yahudi Yurdunun teşekkülüne müsaade e - dildiği gündenberi bu mücadele de- vam etmekte ve son senelerde en kanlı mahiyeti almış bulunmaktadır. akdi projesinden sarfınazar etmekte | | Almanya ile mutabık kalmışlardır. —— — Almanya Vi İngiltere hükümeti araplarla ya- am. BO e İçin uğraştı ise de muvaffak olmadı. Daha sonra araplarla yahudileri a - Yirmâk, Filistinin iç taraflarını arap- İara, sahil taraflarını yahudilere ve- ?erek meseleyi halletmek istedi, Fa- kat buna da imkân bulamadı. En nihayet İngiltere (hükümeti Beyaz Kitap İle yeni bir siyaset ha - #ırladı. Bu siyasete göre, İngiltere on sene içinde müstakil bir Filistin dev- eti kuracak, Arapları da, yahudileri de nisbetleri döicesind” hükünnet ida- Tesine karıştıracak, Filistine önümüz” deki beş sene içinde yetmiş beş bin Yahudi daha alacak ve sonra muha - *eretin arkasmı kesecek. Bu suretle yahudi nüfusu, ancak Wmumi nüfusun üçte birini teşkil e- decek ve yahudiler bu nisbet daire- Sinde icrai ve teşrii müesseselerde temsil olunacaklardır. Fakat, bu yeni İngiliz siyaseti de »€ arapları, ne de yahudileri mem - Bun etmemiştir, Araplar, muhaceretin artik dur - Masınt istiyor ve kendi yurtlarında kendi mukadderatlarına sahip olmak tiyorlar, Yahudlerse Filistinde bir ekalli - Yet olarak değil, fakat hâkim bir ek- *eriyet olarak yaşamak istiyorlar. Bu yüzden arapları teskin için se-| Melerdenberi sarfolunan © gayretler gidecek, üstelik belki de yahu- er de ayaklanacaklar, Filistin davasını benimseyen bü- tün arap devletleri de İngiliz siyase- tinden memnun değildirler. Bununla beraber yeni İngiliz si- Yasetinin arap menfaatleri bakımın- dan bir ilerleme kaydettiği şüphe gö- türmez, Fakat mesele halledilmeden İyor ve anlaşılan uzun bir müd - w bu vaziyetin muhafaza ederek» ir, Bir Haftada Yakalanan Kaçakçılar Ankara, 18 SAN ) — Geçen bir Mafta içinde grimrtik muhaza teşkilğ- b cenup hududunda, kırk sekiz kaçak # 881 kilo gümrük kaçağı ile yüz dört Türk lirası, üç “ilâh, on mermi Ve 1 kaçakçı sayvanı, Van bölgesinde. yedi suçlu, otuz kilo gümi kaçağı ve iki at, Ege mihtakasında, kara sularimız- “e avlanan altı yabancı ile üç sandal ele geçirmiştir. Almanya İle! Muahede | Yapmıyorlar İsveç, Norveç, Finlândiya Almanyaya Cevap Verdiler Berlin, 18 (A A) .— Almanyanın teşebbüsü üz 2 Almanya le Bal-| tık ve İskandinavya memleketleri â- rasında iki taraflı ademi tecavüz mu- | ahedeleri akdi için girişilmiş olan mü zakerelerin netleeleri hakkında neş- redilen resmi bir tebliğds deniliyor ki: “Hitler tarafından 28 nisanda Re- iehtağda yapılan boyanat üzerine Al- manya ile Eslonya, Letonya, Dani- marka, Norveç, Isveç ve Finlandiya arasında müzakereler yapılmıştır. Estonya ve Letonya ile yapılan mü zakereler neticelenmek üzeredir. Da- nimarkâ ile karşılıklı bir ademi te- cavüz muahedesi yapılmak hususun- da prensip itibarile mutabık kalın- muştur. Finlandiya, Isveç. Norveç ile ya- pılan görüşmeler şu nsticeye varmış- tar: İsveç ve Norvoç kendilerini Al manyanın tehdidi altında görmedikle rini ve katiyen bitaraf kalmıya az- metmiş olduklarından herhangı bir devletle ademi tecavüz muahedeleri akdini zait bulduklarını beyan et- mişler ve ademi tecavüz mushedesi 20 Bin Tayyare Yapabilirmiş Vaşington, 18 (A.A.) — Parlâmen- tonun tali bütçe encümeni azasından bazılarının söylediğine göre Lind - bergh, askeri Alman tayyarelerinin adedini sarahaten bilmemekle beta- ber Almanyanın senede takriben 20 Ü Türk pavyonunun pek büyük bir alâka ve takdir kazandığı Nevyork Sergisine umumi bir bakış Kudüste Yahudiler Isyan Çıkardılar Telavivde ve Kudüste Çıkarılan Yangınlar Gittikçe Büyüyor Binlerce Kişi Nümay Kudüs, 18 (A.A.) — Evvelce haber verildiği gibi Filistin milli Yahudi yurdunda Bu sabah fesir1s BEriDer u- mumi grev ve Beyaz Kitaba karşı protesto nümayişleri başlamıştır. Telavivin ana caddesinden ellerin- de bayraklar olduğu halde milli marşlar söyliyerek geçen tozahürat- çıların adedi beş bin olarak tahmin edilmektedir. Tezahüratçılar hükümet dâiresine gelerek evrakı darma dağınık etmiş, mobilyayı sokağa atmış ve yakmış, sohra İngiliz bayraklarını kaldırarak yerine mavi, beyaz renkte Yahudi bayrakları çektikten sonra binayı a- bin tayyare inşa edebilecek bir vazi- yette bulunduğunu beyan etmiştir. Linâbergh, Almanyanm taarruz) ve hafif bombardıman tayyarelerinin Amerikan tayyarelsrinden daha iyi olduğunu, fakat bu rayyarelerin faa- liyet sahalarının büyük olmdığını bu hususta Amerikanın (Uçan kaleler) i ile mukeyese edilemiyeceklerini ilâ- ve etmiştir. teşe vermişlerdir. Polis müdahale ©- derek tezahüratçıları dağıtmıştır. Ye- di kişi yaralanmıştır. "Böyaz”Kİtabm neşri üzerine yapı- lan protesto nümayiişlerinin Telaviv- de mühim bir şekil alması üzerine &- teş söndürme saati müddetsiz olarak ilân edilmiştir. Dün Telavivde 5 bin kişi ellerin» de bayraklarla şehrin başlıca cadde- ça İngiliz - Türk anlasınası mih miştir, Mussolini bir kaç gün ARINDIRIR — verin bütün hesaplarını altüst ci- evvel Torino'da iradettiği nutuk- ta şiddetli bir lisan kullanmağa hazırlanmışken, Türk - In- giliz anlaşmasının ilânı üzeri dil bir nutuk iradma mecbur ne lisanını değiştirmiş, olmuştu ve mute- İtalyan mahafili bu an- laşma üzerine telâşa düşmüştür. Bilhassa Akdenizde muvaze- penin kendi aleyhine dönmesi İtalyayı düşündürmeğe başlar mıştır. tesirini göstermiştir. Nazil. hâdiseler çıkarmak üzere * Türk » Ingiliz anlaşması Danziz meselesi üzerinde de er Danzigde nümayişler yapıp hazırlanırken, Türk - İngiliz anlaşmasının ilânı üzerine bu plân bırakmışlardır. Hatta şimdilik hâdise çıkarılmaması için Hitler tekrar emir vermiştir, Bir taraftan da Varşovadaki sefirine Po- lonya hükümeti il için talimat vermiştir. Almanya, harp esnasında bir müzakere zemini hazırlaması kullanılmak üzere bir senelik erzak biriktirmiye başlamıştır. Bu yüzden Almanya içinde kıtlık artmıştır. * Göringin İspanyaya gitmekten vazgeçerek birdenbire Berline dönmesi hayret uyandırmıştır. General Franko Haziran iptidasında Hitlere misafir olacaktır, O tarihte İtalya Kralı da Berlinde bulunacaktır. sinden geçerek milli şarkılar söyle- mişlerdir... e Kudüs ve Hayfada vaziyet Kudüsto de Beyaz Kitabı protes- to eden tezahüratçılar muhaceret bü- rolarına yangın çıkaran bombalar at- mışlardır. Atılan bombalardan çıkan yangın gittikçe genişlemektedir. Kudüste nizami temin etmek için askeri kıtalar kamyonlarla sokaklar- da dolaşmaktadırlar. Telavivde şehrin dış mahalleleri tenbadır. Yahudi ahali, şehrin mer- kezine akın etmiştir. Halk, sokaklar- dan sükünetle geçmektedir. Sivil Ya- hudi muhafızları, intizamı lemin et- mektedirler. Yalnız, muhafızları nak- leden otomobiller, sokaklarda dolaş - maktadır. Hayfada 4000 genç toplanarak sem bol mahiyetinde olmak üzere Beyaz Kitabın bir nüshasını yakmışlardır. Bilâhare binlerce kişi, Du gençlere 1- tihak etmiş ve nümayişçiler sokak lardan: “Kahrolsun Beyaz Kitap, ya- şasın Balfour'un bayannamesi,, diye bağırarak geçmişlerdir. Yahudi ajansı, bir tebliğ neşrede- rek Beyaz Kitabi protesto etmiş ve | Filistin Yahudilerinin Arablara tâbi olmaktansa mücadeleyi tercih ede - ceklerini işrab eylemiştir. Yahudi a- | jansının siyasi bürosu şefi profesör Drodetsky, Yahudilerin © Araplara karşı iktisadi boykotaj yapmalarının muhtemel bulunduğunu beyan etmiş- tir. Polis kavvetleri ile müsademeler Kudüsteki nümayişler akşamle - yin ciddi bir mahiyet almıştır. Mahalli komiserlik üzerine yürü mek isteyen yahudi nümayişçileri © radan yahudi mahallesinin içine doğ İru sürülmüşlerse de nümayişçiler h: len polis kuvvetlerine karşı gelmek- İtedir. Kıtaat bunların etrafını çevirmi ye çalışmaktadır. Saat 21 de İngiliz lerden on yaralı ve yabudilçrden 84 yaralı vardı. Bu yarslılardan 40 ; mevkuf olarak yahudi hastanesinde yatmaktadır. Tedhiş hareketleri yeniden başladı Grev hâdisesi devam etmekte ve mitingler yapılmaktadır. Yahudi ve maati İngiltere fevkalâde komiserine iş Yapıyor İbir telgraf göndererek Beyaz Kitabı kabul etmediğini ve İngiltere ile teş- riki mesaide bulunmıyacağını bildir- miştir. Öğleyin yirmi bin kişi toplanarak İbüyük bir nümayiş yapmıştır. Filistinin bir çok noktalarında tet hiş hareketleri yeniden artmıştır. Hayfa civarındaki yahudi mahal lesine geceleyin kırk arhp taarruz ©t- miştir. Bir yahudi kadını ölmüş ve bir polis memuru yaralanmıştır. | Kudüste büyük havrsda aktolu - nan Içtimada başhaham alenen Be- yaz Kitabın nüshasını yırtmıştır. Arap tethiş hareketlerine kurban giden beş yüz ölü ve üç bin yaralının hatırası için de bir toplantı yapılmış ve on bin nümayişçi sokaklarda do- laşmıştır. Telâvivde de yüz bin kişinin işti- rak ettiği muazzam bir nümayiş ter- tip edilmiştir. Araplar intizar ediyorlar Beyaz Kitap, arapları da hayel inkisarına uğratmıştır. Fakat arap - Jar, yüksek meclisin kararlarını ve ihtimal kendilerine yeni İngiliz siya- setini kabul etmemek (tavsiyesinde bulunacak olan komşu arap devlet lerin mütalealarını beklemektedir - ler, üsır hükümeti, İngiliz o Beyaz Kitabı muhteviyatının kabulünü Fi. listin araplarına tavsiye edemiyece - ğini resmen İngiltereye bildirmiştir * Amman, 18 (A. A) — Müsellâh dört Filistinli tevkif edilmiştir, Bun- lar Maverayışşeria kumandanı gene ral Clapp paşanın hayatına suikastta bulunmak niyetinde olduklarım iti- raf etmişlerdir. Ayni zamanda İrbid muntakasında da bir çok tethişçiler tevkif olunmuştur. * Londra 18 (A. A) — Bugün A - vam Kamarasmda bir suale cevap veren müstemleke nazırı Mac Donald Filstine yahudi muhacsreti mesele sinin Lâhaye adalet divanına veya Milletler Cemiyeti konseyine tevdii ne dair yahudiler tarafından Yapı - lan talebi İngiliz hükümetinin isaf edemiyeceğini ve bu husustaki fik rini değiştirmek için de hiç bir sebep görmediğini sövlemstir. va Yazan: B. FELEK inle beni dostum. Zengin değilim ki; sana para vereyim! Teteci değilim ki; borç vereyim! Namussuz değilim ki rüşvet vere » yim! Uşağım değilsin ki; sana yol ve- reyim? Şöhretim yok ki; nam vereyimi Muharebede değiliz ki; şehit olup can vereyim! Ya gazi olup şan vereyim! Hâkim değilim ki; hak vereyim! Aldatmıya niyetim yok kl söz vereyim! Versem versem sana bol bol nasi- hat verebilirim. bunları ister tutar, ister a- tarsın! Dikkatli dinle! Eğer bir konağın varsa hoşuma gitmedi diye sakın yıkıp yeniden yap mıya kalkma! Çünkü yıkılan konak ankazı ile bir konak daha yapamaz « sın! Yapsan, yapsan bir ev yaparsın! O da konak yerini tutmaz, Onu da beğenmez, yıkmıya kal - karsan ankaziyle bir ev yapamazsın. raşsmı, ancak iki oda yapabilirsin. Bunu da beğenmedin de yıkıp ve- nisini yapmıya kalktın mı, kulübe yapabilirsin! Onun için bu sözümü tut! Beğenmedim diye konağı | yıkıp ev, evi yıkıp baraka, barakayı yikip kulübe yapma! Konağını yine konak gibi, evi ev gibi, barakayı baraka gibi ve kulü - beyi kulübe olarak kullanmıya bak! Hem sana, hem konağına, hem konağının ankazına yazık olur. Sözlerime inanmazsan, şehrin şu- rasında burasında yıkılmış konak an- kazından sftakalan şeylerin yeni bi- nalarda nasıl sırıttığına bak! Bugünlük bu kadar azizim. Nasi- desen de olur, demesen de! Haydi eyvallah! Tanrı İşini rast getirsin! SURİYEDE Kabine Buhranı i Devam Ediyor Şam, 18 (A. A.) — Kabine buhra- nr, bir tevakkuf devresine girmiştir. Bir milli birlik kabinesi vücude ge - tirmek için siyasi fırkalar arasında mükarenet tesisine çalışılmaktadır. Fakat şimdiye kadar müsbet hiçbir netice elde edilmemiştir. Bu baptaki teşebbüslerin akamete uğraması tak- dirinde kabine buhranının halli hu- susunun haziran bidayetine yani ek» seriyeti Fransız makamatı ile uzlaş- ma siyasetine sleyhtar görünen mec- lisin âli içtima devresinin küşadına kadar teahhür etmesi mümkündür. ——————— KISA HA ER İngilterenin Woolwleh tersanesinde bir infilâk vukua gelmiştir. Beş kişi ölmüş ve 6 kişi yaralanmıştır. Kaza, 3, 7 pasluk bir tayyare dafli topun tahmili esasında vukua gelmiştir. Tahkikata başlanılmış- tır. # İngiliz donanma erkân: Harbiye Re- isi Amiral Sir Roger Bzckhons, sıhhi ses beplerden dolayı İstifa etmiştir. Mumai- leyhin yerine Akdeniz #losunun başku- mandanı Sir Dudley - Pound tayin edil. miştir. Vis Amiral Sir Andrew B. Cunning- ham, Akdeniz filosu başkumandanlığına tayin edilmiştir. X Son haftalar içinde Salomon ndala- rında vuku bulan zelzelede bir çok köy. ler sular altında kalmış ve 12 yerli ği- müştür, # Papalığı İmtihabından sonra ilk defa olarak 12 inci Pie, Vatikan'dan çıkmış» tr. Papa, merasimle Romaya giderek Ssint - Jean - de - Latran kilisesini ân- şellâm etmiştir. Yolda İtalyan kıtaları ile muhafızlar Papaya selâm durmuşlardır. # Yunan Kralı Georges, Şarki Make- donya ve Garbi Trakyada seyahatine Baş» lamış ve Kilkiş, Seres, Drama, İskeçe, Gü- mülcine ve Dedeağacı ziyaret etmiştir A Fransada bir Alman gediklini &zerins de vesikalar, plânlar ve haritalar olduğu halde tevkif edilmiştir. Yapın yapsan ve ne kadar uğ - hat denilen şey duaya benzer, Amin