5 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

:, diyor. — siyasi fikirlerimize de biz hâkimiz. — Bir tarafa açarsak diğer taraf ta top- —- zaretinin gazetesi olan Diplomotis - A nin sarfettiği gayretleri mevzuu bah vaziyetini ve dünyaca bilinen ve |- hürmet edilen sulheülük vazifesini , entrika ve ihafe yolları şöyle dursün - harp tehdidi ile dahi - böyle bir hâdise çıkmıya görsün. -handaki sulhe hizmet vazifemizin - sevk ve idaresini — milleti biliriz, boğazların sadık bek- faati iktizası olarak değil ve fakat BİZİMLE | Konuşanlar —— Bizim Gibi Konuşmalı (Başı 1 incide) |— Türkiye istiklâlini bu taraf tehdit e- Mütalâamız şudur: Türkiye siyasi değiştirmek zaafına kapılacaklardan değildir. İs- tiklâlimizin tehdidi noktasma gelin- ce, biz hiç bir tarafın hiç bir sebep- de topraklarımızı ve istiklâlimizi tehdit edebileceğini bir an tasav- vur etmeyiz. Umulmadığına rağmen 2 — Başkalarından — izah ve tavsiye istemediğimiz bir ta- kım hayati menfaatlerimizin ve ci- ancak biz Türk çisi olmak hususundaki insani ve Berlinli meslektaşımızın düştüğü tezatlardan biri de bentlerin açıl- ma meşelesidir. Yani biz boğazları rak bentleri açarmış. Bu, tek cep- heli bir düşüncedir ki, bunun diğer cephesi ortaya atılabilir. En yüksek ve resmi dillerin açık beyanatlariyle telif olunamıyan bu noktai nazarı Berlinli meslektaşımı- zın sadece kendi indi tahayylü sa- yarız. Bizim bütün münasebetleri - miz, eski olsun yeni olsun bü- tün konuşmalarımız herkesle döstanedir ve nihayet en büş- ta milli, vatani menfauatleri - mizin her türlü ihtiyat ted - birleri ile emniyet altına alın- masıdır. Dünyanın bu hercü- merç arefesinde başka başka menfaatlere âlet olmuak eli- mizden gelmez. : Biz iki menfdât tânıyörüz: “Önce 'Türkiyenin hayati menfaati, sonra insanlık cihanının sulh menfaati. Biribirine bağlı olan bu iki nimeti, son noktasına kadar muhafaza ede- ceğimize istiyen emin olsun, istiyen olmasin. - Alman Gazetelerinin * Neşriyatı Berlin 4 (A, A.) — Hariciye Ne- €he Korrespondenz, Türkiyeyi “sulh ecphesi” içine almak için İngiltere - sederek diyor ki: “Bu müzakerelerin hareket nök - tasuu Türkiyenin Balkan Paktı azâ- bul teşkil eyl dir. Türkiyeyi bütün dünyaca tanın- mış olan vazilesini çok tehlikeli bir tarzda değiştirmeğe sevk için cenu - bu şarki devletlerine karşt — Alman veya İtalyan taarruz projelerile ma- nevra edilmek isteniliyor. Hakiki bir bitaraflıkla telif edilemiyecek ııuet- te Türkiye siyasetinli muayyen bir devlet ıümresuıın Kgös- terdiği alâka, “fili tazyikin” hangi ta- raftan gelmesi beklenebileceğini ve şimdiye kadar bu kadar kıskançlık - la muhafaza edilmiş olan — Türkiye İstiklâlinin hangi tarafca tehdit e - dildiğini ispat eyler. Türk milleti, yalnız kendi men - da Xi Kt * Al-;ıanya Poîonyaya Doğru Askeri Sevkiyata Başladı fBaşı 1 incide) Sovyetler birliği ile Almanyayı ara- larındaki davaları halletmek üzere birbiri üzerine saldırmağa çalışmış olmakla açıkça itham eylemişti. Diğer taraftan Fransa ve İngil - terenin Sovyetler tarafından taarru- za karşı teşriki mesai hususunda ileri sürülen şartları kabul edilir görme - miş lmaları da muht di Münihten sonra yeni bir kollek - tif emniyet teşkiline teşebbüs etmesi için kendisine mezuniyet verilen Lit- vinof bu yeni teşebbüste muvaffak olamadığından Hariciye Komiserli - ğinden çekilmiş olabilir. Bugünkü İngiliz gazetelerinin en heyecanlı mevzuu Litvinofun istifa- sıdır. İstifanın müzakerelere Fena tesirlerinden korkuluyor Gazeteler, Litvinofun cekilmesin: İngiliz — Rus — Fransız müzake- releriyle alâkadar görmekte ve eski Sovyet Hariciye Komiserini taksim götürmez kollektifin ve hattâ üçler ittifakımın adamı ola- rak telâkki eylemektedir. (tazete- ler Litvinof'un çekilmesinin ya- pılmakta olan müzakereler ürze- rinde fena tesirler yapmasından korkmaktadır. Maamafih Times gazetesi, henüz Sovyet harici siyasetinde kati bir değişiklik olacağının söylenemiyece- ğini yazıyor ve diyor ki: “Vâkıâ Sovyetlerin teklifleri tok ileri gittiği için İngiltere bunları ka- bule pek mütemayil değildir. Fakar İngiliz ve Sovyet hükümetleri tant ruzu önliyecek olan hedeite muta- bık bulunuyorlardı. Sovyet hükü- meti azami derecede geniş bir esas dahilinde kollektif emniyette ısrar göstermektedir. Büyük Britanya hü- kümeti böyle geniş taahhütlere giri- rişmekte tereddüt ediyor ve Avrupa- nın, harp halinde mütsarrız veya ta- arruza uğriyan taraflar hericinde, kati olarak iki bloka ayrılmasına mâni olacak mütavassıt bir sureti tesviye araştırıyor. İşte mesele böy- le bir anlaşmaya en eiverişli şekli bulmaktır. Şimdi de, Litvinofun is- tifasından sonra, İngiltere hüküme- ti ayni esas dahilinde müzakserelere devam edecek midir? İngilltere esa- sen Üüçler ittifakmı pek istamiyor, çünkü kendisine ideoloji ve Rusya ile sıkı sıkıya bağlanımak yüzünden dünyanın başka taraflarında da düş manlar kazanmak niyetinde değil- dir. Fransızlar ne düşünüyorlar? Oecuvre gazetesinde Bayan Tabois, Litvinof'un istifası hakkmda söyle yazıyor: : Dün akşam aldığımız malfimatuı göre, Hitler, Litvinofun istifasından pek memnun olmiyacaktır. Cürkü hakikatte mevzuu bahsolan şey Sta- linin Sovyetler Birliği tarafından a- ğir taahhütlere girişilmek zamanmın yaklaşmış olduğunu görmüş pbulun- masıdır. Litvinof'un değişmesi daha ziyade Milletler Cemiyeti politisası aleyhinde bir aksülâmel tezahiiritnü bir misal teşkil eyliyereğini ve bent ler bir kere açıldı mı salarm hücumu nu durdurmak hususundaki azmine bekçinin artık hâkim olamıyacağını Türk hükümetinin bilmediği düşü- nülemez. Türk milleti bakımından enternas yonal münasebetler esaslı olarak de- ayni da bütün cih ğişmiştir. Türk milletinin, bundan etmiş olmak için de vazifesini, Bo - Bazların rüşvetle iğfal olunamaz bir bekçisi ilmakta ve $u veya bu dev - Tet zümresi lehine olarak Boğarla - rın sulistimal edilmesine karsı koy- makta bulmüstür. Türkiyenin bu vazifesini tanıyan herkesin —Almanlar ve onun dost- Jari bunu kayitsız ve sartsız olarak tanıyorlar, Ancak tek bir menfaati olabilir ki, o da, hüsnü niyetleri bü- tün kuvvetlerle desteklemektir. Böy Je bir telâkkinin ise gayet tabil ola- rak karşı tarafın samimiyet ve nt- muüuskârlığıma olan şartsız bir itimada istinat etmesi lâzımdır. Anahtarı her ne şekilde ve her ne maksatla olur- sa olsun gevşetme İmkânlatımı gös- terecek her türlü oyunun tehlikeli 15, 20 sene evvel harp halinde bu- lunduğu milletler arasında bugiün çok emin dostlara malik bulunduğu- nu kaydetmek gerektir. Fakat Türki yenin hattı hareketini daha lâstikli kılmak yolundaki gayretlere dair Türk Hariciye Vekilinin yaptığı ka- ti beyanatın kâfi gelmesi icap eder- di, Filhakika, Türkiyenin hütün dün yaya karşı beyan ettiği itimat vazi- yeti, onu itimadın bu mutlak esa- sını terk yolunda yapilacak her tür- lü telkinleri açıkça reddetmiye mec bur kılar. Muhtelif yeni oyunların tesir ve neticeleri bugünkü gergin- likleri hafifletecek yerde dünyayı e- sasen kâfi derecede karıştırmakta o- lan emniyetsizliği himleştirecektir.,, bir kat daha va- ifade eder. Ve öyle zarnnediliyor ki Litvinof son müzaketelerde görülen betaatten dolayı tahtie edilmistir. Herhalde gayet emin bir menbadan biliyoruz ki, Sovyetler Birliğinin Garp devletleri karşısındaki siyase- tini değiştirmek Stalinin niyeti de- ğildir, bilâkis. Moskovadan gelen haberler Havasın Moskovadan istilhbaratı- Na göre Rusya tarafından İngiltere- ye sunulan ve cevabı beklenen tak- lifleri bir İngiliz — Fransız — Sov- yet ittifakını ve bunun bir askeri mukavele ile tamamlanmasını ta- zammun eylediği burada teyit olun- maktadır. Sovyetler Birliğinin Garp devlet- leriyle yeni bir iş birliğine ancak müsavi haklar ve taahhütler ve sağlam garantiler sartiyle giriş- meğe muvafakat cdeceği tceyyüt eylemektedir. Diğer taraftan müşahede edili- yor ki, Büyük Britanya ve Fransa Polonyayı, Romanyayı ve Yunanis- tanı karşılıksız olarak ve Süvyetler Birliği ile istişare etmeksizin geran- ti etmişlerdir. Ve Moskovanın mü- talâası şudur kir bu suretle müzake- |- relere tersinden başlanmıştır. Çün- kü, böyle yapılmakla Sovyet yardı- mı imkânlarını - kabul etmemekte devam eden Polonya ve Romanyaya müzaheret imkânlarından mehrum kalınmıştır. İngiliz — Franız — Sov yet müzakerelerinin oldukça aâğır yürümesinin sebebi bu olduğu anla- şilryor. Sovyetlerin mukabil tekliflerindeki şartlar Evening Standardın siyasi muha- biri de şöyle yazıyor: Sovyetlerin yaptığı teklifin kabul edilir mahiyette olmadığı anlaşılıyor- Büyük Britanya hükümeti, garantisi- ni Baltik devlatlerine hiç te teşmil etmek niyetind> değildir. tüglliz — |Sovyet müzakerelerinin süratle iler- lemesine mâni olan başlıca engel, her iki tarafın biribirine karşı şüp- heler beslemesidir. Filhakika Sovyet- ler İngilterenin icabı derecede yar- dım etmek fikrinde hulunmadığından ve eğer Alman orduları Rua övala- rında dağılırsa Londra hükümetinin bundan memnun oitcağından endişe etmektedir. İngilızter ise Sövyetler Birliğinin münhasıran faşistlerle de- mokrasiWri çarpıştırıp ve nihal ola- rak komünistliği muzafler kılmağı tasarlamakta olmasıtdan korkmak- tadır. Polonyalılar istifayı fena karşılamadılar Londra, 4 (A.A.)-— Bu sabahki Po- lonya gazetelerinin neşriyatına bakı- Hrsa, Polonya Litvinofun çekilmesi- ni hiç te fena karşılanıamaktadır. Gazetefler. Litvinolun kollektif em niyet taraftarı olduğunu ve bunun i- se iki taraflı anlaşmaları tercih eden İngiltere ile müzakereleri geciktirdi- ğini yazarak Litvinofun çekilmesini buna atfediyör. Express Poranny diyor ki: Molotof kollektif emniyet siyaseti altına girmiş değiidir. Stalınin iti- madını haizdir ve Hitlerciliğin şid- detli bir muarızıdır. , Almanyada tesirler Berlin, 4 (A.A.) —- Alman siyasi mahafili Litvinofun istifası karşısın- da alâkasız gözükmektedir. Yarı tesmi mahfiller, Soövyatler birliğinin diş politikasın) idare eden Litvinof ölup olmadığını bilmekten ziyade bu politikanmın köminterne da- yanmakta devam edip etmiyeceği me selesihin mühim olduğunu kaydedi- yorlar ve “bu politika Moskoavanın politikası olmakta devam ederse Al- manyanın hattı hareketi değişmiye- cektir” diyorlar. Berlin mahfillteri bu istifanın ha- len Sovyet hükümetile Batı devlet- leri arasında cereyaa eden müzake- releri karıştıracağı Ümidini gizleme- mektedir. ö süze —— Konya Halkevi Reisliği Konya, (TAN) — Halkevi reisi, Fahrettin Uğur, sıhhi sebeplerden is- tifa etmiş, yerine elektrik şirketi mü- dürü Halis Ulusan seçilmiştir. SA — ——— 5-0-939 Mihver Devletlerinin Faaliyeti (Başı 1 incide) İtalya Harbiye müsteşarı general Pa- riani ve Libya umumi valisi mare - şal Balbö olduğu halde — Marmarica fırkasını teftiş etmiş ve fırkanın ge- çit resminde bulunarak Libyadakı İ- talyan kuvvetlerinin görmüş olduk - ları talim ve terbiyeyi takdir eyle - miştir, General Von Brauchitseh, bundan sonra tayyare ile Tobruka gitmiştir. Orada askeri tesisati gezecek ve ya- rın Trablusa dönecektir. — Fransızlara göre münakalâtın mânası Paris gazeteleri Von Ribbentrop ile Kont Ciano mülâkattna ehemmi- yet vermektedir. Journal diyor kt: İtalya, Polonya ile dostluk müna- sebetleri idame ettiğinden bu ziyaret bilhassa lüzumlu gibi gözüküyor. Bi- naenaleyh Von Ribbentrop, işler Po- lonya ile Almanya arasmda bozul- düğü takdirde İtalyan sadakatinin ne dereceye kadar ileri gideceğini tesbit etmek istemesi pek tabildir. Hüsusiyle ki İtalya — Polonyaya iti- dal tavsiyesinde bulunmuş ise de Berlin nezdinde de mümasil bir te- şebbüste bulunmuüş olduğu tahmin ediliyor. Slovakya nasıl paylaşılacak? Diğer taraftan Bratislava'dan ali- nan bir habere göre Von Ribben- trop'un Romayı ziyaretinin başlıca mevzuu, Slovak meselesidir. Alman nazırının İtalyan zimam- darlarına Slovakyanın Almanya ile Macaristan Aarasmda taksimi muktezi olduğu hakkında izahat vermek arzusunda hulunduğu söy- lenmektedir. Slovakyanın Vah vadisine kadar olan Garp kismi Bohemya ve Mo- ravya tarafından ilhak edilecek- tir. Bratislavanın Avusturya eyaletine geçeceği söyl. Slovakyanın diğer aksamı, Macar himayesi altına girecektir. Japonya da kararını verdi Tokyo, ( Hususi) — Japonya hü- kümetinin beş nazirdan mü'eşakkil iç kabinesi bugünr de toplanınış ve toplarıma netiçesinde Hariciye Na- ziri Ârita saraya giderek verilen ka- rarları imparatora arzetmiştir. Ja- pon gazetelerinin neşriyatına göre, Japon hükümetii Avrupada inkişat- lara karşı takip edeceği siyaseti ka- rarlaştırmıştır. Diğer birz Japon gaü- zetesine göre, Almanya ile İtalya a- rasında askeri ittifak akdi yakındır. Romeduaki Binieilik Müsabakaları Roma, 4 (A.A.) — Littorio mü- kâfatı müsabakasındı yüzbaşı;Brintk man (Almanya) birinci, mülâzim Coccia (Italya) ikinci ve yüzbaşı Tu- doran (Romanya) üçüncü gelmişier- dir, Pincio” mükâfatı - koşusunda, yüz- başı Hass (Almanya, birincii yüzba- şi Gütlerrez (Italya) ikinci ve yüz- başt Kulioz (Polonya) Üüçüncü gel- mişlerdir. Türk binieiletin Yvasat dereceye düşmeleri koştukları esnada havanin kararmasına atfolunabilir. Ürbe mükâfalı müsabakasında bin- başı Filipponi (Italya) birinci gel- miştir. Yüzbaşı Gürkan (Türkiye) Yıldız üzerinde koşmusş dört fena pu- vanla yedinci olmuştur; ŞEREEE İ N TREAŞİR YZ ) Almanyanın İngiltereye Mukabeleibilmisili Berlin, 4 (A.A.) — Daily Teleg- raph'ın Berlin muhabiri Greene ile diğer beş Ingiliz 24 mayısa kadar Al- manyadan çıkmak emrini almışlar- dır. Bu hudut harıici edilme kararı, “National Zeitung” gazetesinin Lon- dra muhabiri hakkında Ingiltere tâ- rafından verilen ihraç kararına bir karşılıktır. SAĞ RE İngilterede Yeni İnfilâklar Oldu Londra, 4 (A,A.) —- Polis, dün Tot- tehamda bir mağaza vitrinine konu- lan bir bombanın infilâkına mâni ol- müuştur. Buston mahallesinde iki ye- ni infilâk ve Charine'de de bir infi- lâk vüku bülmüstür. İki yaralı var- dır. Bir gene tız da korkudan bayıl- mıştır. ektedir. Bugün Polonya Danzige Ait Cevabını Bildirecek (Başı 1 incide) bugünkü meselenin tahakküm et. mek ,yahut elbirliğile çalışmak mes selesi olduğunu, mesele bu mahiİyet- te olduğuna göre Fransanın emniyeti ve medeniyetin istikbali işinin halli lâzım geldiğini söylemiş ve her Fran sızın bu vazifesini müdrik olduğunu anlatmış, Fransanın Lehistana karşı vaziyetinin değişmediğini ve değiş- miyeceğini, Fransanın tam bir uya- nıklık ve metanet içinde hâdiseleri beklediğini, tehlike içinde olduğuna hükmetmenin yalnız Lehistana ait olduğunu anlatmıştır. Epok gazetesinin yazdığına göre, Fransa hükümeti, Fransız - Polounya ittifakmın Danzig şehrine de Şamil olduğuna dair Polonya hükümetine tahriri teminat vermiştir. Polonya Hariciye Nazır muavini Szembeck, İngiltere büyük - elçisini kabul ederek hariciy& nazırının cu- ma günü saat 11.30 da Hitlerin nut- kuna vereceği cevabın âana hatlarını bildirmiştir. Dün Varşovada yapılan geçit res. mi esnasında halk birçok defalar Almanya aleyhinde tezahüratta bu- lunmuş “Yaşasın Polonyalı . Danzig, yaşasın Polonyalı Şarki Prusya, kah- rölsun Hitler” diye bağırmıştır. Alman sefirinin gamalı haçlı bay- rak taşıyan iki otomobili geçerken etraftan memnuniyetsizlık mırıltıları yükselmiştir. 3 Mayıs bayramı Danzigde de fevkalâde bir şekilde tesit olunmuş- tur. Alman gazeteleri, — Lehistandaki Almanların canlarına ve — mallarına karşı vukubulan tecavüzlerden - beh- setmekte ve Lehistan aleyhinde şid- detli neşriyat yapmaktadırlar. Folkişer Beobahter gazetesinde yarın çıkacak olan bir makalede Dr. Göbbels, Lehistânm Almanya tara - fından vukubulan tekliflere sert va- ziyet almasının İngiliz teminatından ileri geldiğini anlatıyor ve Lehistan tarafından ileri sürülen mukabil tek Hiflerin gayri kabili! kabul olduğunu izah ediyor. Kahire, 4(A.A.| — Iskenderiye li- manının Fransız ve Akdeniz filola- rına bir istinat noktas: teşkil edecek derecede genişletilmesi meselesi, a- Jâkadar makamlarca tetkik olunmak- — tadır. Londra, 4 (A.A.) — Cebelitarıktan bildirildiğine göre, bütün Fransız do- nanması $ark ve garp istikametlerin- de limandan ayrılmışlardır. Fransız harp gemileri manevralar yaptıktan sonra tekrar Cebelitarığa dönecek- lerdir. Berlin, 4 (A.LA.) — Salâhiyettar mahafil, İtalya, Almanya ve Japon- ya arasında askeri bir ittifak akdi maksadile müzakereler yapılmakta olduğuna dair olan şayi&ları tekzip etmektedirler. Kahire, 4 (A.A.) — Libya üumumi valisi, Mareşal Balbonun 8 mayısta burâya gelmesi bekleniyor. Mareşal Balbonun bu ziyareti bir kaç gün sü- recektir. Inegöl Muallimlerinin Faydalı Çalışmaları İnegöl muallimleri bir toplantıda İnegöl, (TAN) — Kazamızın maa- rif işleri iyi bir şekilde yürümekte- dir. Kaza merkezindeki beş ve köy- lerdeki yirmi beş ilkokulda 61 mual- lim çalışmaktadır. Bu muallimler, müasır terbiye cereyanlarını takip etmekten geri kalmıyorlar. Bu mak- satla tertip edilen aylık könferans- larda, yeni terbiye ve tedris metotla- rına dair, uzun — tetkik ve tetebbü masülü olan konferanslar verilmek- tedir. Sınif müsamereleri de iyi neticeler vermektedir. Çocuk sanne ve babala- tiyle konuşma firsatını veren bu mü- samereler, bir tiyatro taklidi olabile- cek kadar yorucu ve hedeften inhiraf ettirecek şekildeki çalışmalarla mey- dana getirilmiş müsamereler değil, e- ğitim ve öğretmen prensipleri içinde hazırlanmış basit programlardan iba- rettir. Bu vesile ile sınıfa gelen ço- cuk velileriyle konuşularak, terbiye ve tedris işlerinde mekteple ailenin nasıl el birliği yapabileceği hususu tebarüz ettirilmekte ve bunun temi- nine çalışılmaktadır. Alanyada Elektrik İhtiyacı Alanya (TAN) — Elli yıl evvel, Kaleyamacı denilen hisarın içinde bulunan krsabamız, şimdi bu hisa- rın önündeki küçük ovada büyüyüp serpilmektedir. Eski kasaba, bir ha- rabe halindedir . Limon Ve portakal bahçeleri için- de 'kurulmuş olan Alanyanın evleri bembeyaz ve ekseriyetle büyüktür. Cenup rüzgârlarına açık küçük ve tabii liman da fevkalâde güzeldir. Selçukilerden kalma kale, eski sağ- lamlığını muhafaza etmekte, Selçuk Karabükte Feci Bir Kaza Oldu Karabük (TAN) — Demir çelik fabrikalarının çelikhane kısmında gaz borularını möntajla meşgul olan postabaşı Bayraktar ve Zalranbolu- lu Kâmil, üzerinde çalışmakta olduk- lariı borunun —ğerinden oynaması ne- ticesinde, 7 metre irtifadan B ton sık- letindeki demir boru ile yere sukut etmişlerdir. 27 yaşında ve yeni evli olan Kâmil, Wun altında kalıp öl- Müştür. Halit ise mucize kabilinden ölümden kurtulmuş, bazı yerlerinden yaralandığı için hast. kaldırılıp tersaneleri harabeleri, ker y- lar, camiler, Kızılkule gibi kıymetli eserler de Alanyayı süslemektedir. Bürada en büyük ihtiyaç elektriktir. Buünun da halline doğru bir adırm a- tılmıştır 93 müessisten mürekkep bir anonim şirket tesis edilmiştir. Bele- diye de 20 bin lira vererek şirkete iş- tirak etmiştir. Resmi muameleler bi- SA a l bf 'ye ameliyat edilmiştir. tince şirket piyasaya beşer liralık ak- siyonlar çıkaracaktır. Her nevi elek- trik işlerile uğraşâcak olan bpu sirket sayesinde kasabamıza yakında me. deni ışığa kavuşacağı umulmaktrdır.