22 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
22-4-939 İspanyanın İlalyan askerleri tarafın | dan işgali Cebelitarıkı tehdit etmek tedir. Cebelitarıksa Akdenizin en i | pühim boğar ve ingüiz Şark yolu- nun geçididir. 2 Madrid'in İtalyan Almam hava uv vetlerine havat bir üş olması pek muhtemeldir. Fransa Üzerine hava hücumları saran K BOĞAZI uğun zaptı ile İtalyan filo- İ sunun Adriyatiği Korumak için a7 | milan kısmı serbest kalmıştır. Bü sü. vesair kuvvet- sını mümkün rnavutluğun haritadan ta- rihe göç etmesi veya ettiril. mesi münasebetile basılan yığın yığın yazılar arasında — Kral Zo- go, Duçe Mussolini, payitaht Ti- ran isimleri kadar — çok an:lan bir ad da Korfodur. Başta İngiltere olmak Üzere bütün Avrupa devletleri, Italyanm Arnavutluktan son Korfo ada- sını da işgal ve yeni bir Umumi Harp yangını işal eylemesinden korkuyorlardı. Gazeteler de bu korkuya tercüman olarak sık sık Korfodan bahsediyorlardı. Korfo, dillerde dolaşmak taliine veya — talisizliğine zamani- mızda uğramış değildir. Yarım &Y, yahut yarım orak şeklinde oldu- ğundan dolayı Drepanon adı İle, taşlık bir ada olmak yüzünden de Şera ismi ayli bir şöhret aldığı gibi ilk tanınmış sakinleri olan Fe- açalıların musikiye muhabbetle - rinden ve terennüm sanatindeki maharetlerinden dolayı Hommerin Odisesine dahi - fakat Feaçya ©- larak - geçmiştir. Büyük şair o © serinde' sesile bütün bir ada hal kını mest eden bir kör sanatkârı yadeder. Drepanon, Şera, Fesçya adlari- nı aldıktan sonra şimdiki adının kaynağı olmak üzere Coreyra is- mini takınan ve ancak yüz yirmi mü muhitinde bulunan bu ada, meşhur tarihçi Tbucydide'in ese- rindi li mevzulardan biri ol muştur. Çünkü onu tasarruf et - mek harsile Corinthe ve Atina hü- kümetleri tam yirmi yedi sene bo- ğguşmuşlar ve Korfo ismine büyük bir şöhret vermişler idi. Eski Yur nanistanın esarete düşmesinden sonra Korfonun şöhretini Roma tarihine ait bir çok vâksalar ya- 9 Pt Almira tehdit edilmektedir. dundu Almanya Arnav ya, ve Adriyatik kayı yan filosunun tehdidi mevcuttur. 3 | Cebesiterik Boğasının “Ki “tarafına İ ka filosunun “geçidini tehdit etmek im. kân dabiline girmişti Bu veziyet İ İngiliz. denanmasını Bayli düşan- | dürür, 2 Essen oz Mayerce / Stuttgart iscâk düşman toplariyle İngiliz i TAN AKDENİZ SİYASETİNİN CAN NOKTALARINI TESBİT EDEN İZAHLI HARİTA Mukitk on o yasina, 4 İ Portekizin İtalyan kuvv t ndan işgali takdirinde, oralarda İn- ltere aleyhine hayr i dilir. kiyle olan Şa sonra, Ümit Burmu y i tara- İngilterenin — Cebej yolu küpandıktan da Porte. kirden tehdit Kong; İNAASAN ALMANYA “aş Sörünn Pratıslara , nh $ i ya Sa, Ağan BUPAPESTE 'MACA AISTANİ b 3 Korna 3 İspanyol Merakeşinin işgali Fransız Senegalini ve Dakar tehdit eder, Başka taraflardan tehdit edilen | Fransanın Dakar hava tarikiyle in- dirilecek — kuvvetlere karşı orasını müdafan edebilmesi meşküktür, /9ira | Kir» 6 Adalarında kurulacak haval Bulesr ve bahrf üsleri olacaktır. Mi ma İlâlyan işgalinde bulunma! dır. Böylece İngiliz bü; merkezi F manevra sah büyük ehemmiyeti | daralmış sayilir. URAY NN hit EY İZİ LZ b 7 orfuda Türkler şatmıştır. Son Makedonya kralı Persöe, Roma emperyalizmine kar- şı yaptığı mukavemet tecrübele - rinden biri için bu adayı seçmi Utigue'li meşhur Katonun ron'un, Agrippine İ'Alinde'nin ve bu ayarda bir çok Romalıların Kor- fo tarihine isimlerini karıştırdıkla- rını görüyoruz. orfo, Romanın ikiye bölü- münde şark hissesine düş- müş ve Bizans bayrağı altına gir- mişti. Normandiyalılar iki kere © bayrağı kendi bayraklarile değiş tirdiler, lâkin adada dikiş tuttura- madılar. Bizans imparatorluğunun Lâtinler arasında paylaşılması si- rasında Korfo Venediklilerin eline düştü, bir aralık Napoli kralları- na intikal etmekle beraber y onların idaresine intikal etti Osmanlıların istilâ devirlerinde Korfo bu vaziyetteydi. Venediğin bir vilâyeti idi. Adriyatik denizi- nin Arnavutluk tarafına tesadüf eden kıyılarını aşağıdan yukarıya doğru tamamile zaptetmiş "öbür yakaya da — daha Fatih Sultan Mehmet devrinde — asker dök - müş olan Türklerin o deniz ağzın- da bir karakol gibi görünen Korfo- yu ihmal etmeleri Akdenizde on- dar daha mühim adslsr bulunma- sından ve Venedik hükümetinin de Topkapı sarayına kavuk sall yıp durmasından ileri geliyordu. Fakat Kanuni Sultan Süleyma- min şarkta, Hint denizinde, Alznan- yada meşgul olmasından, Andrea Doryanın Akdenizde vehmi bir üs- tünlük iddiasile propagandalar yap masından cesaretlenen Venedikli- ler, Türklüğe — sinsi sinsi — za- rar vermek politikasını gütmeğe başladıklarnıdan Istanbul ile Ve- nedik arasında da bir şeker renk- lik peyda olmuştu. Girit adasında- ki Venedik filosu kumandanı Ciro- lamo, genç Mürabit adir bir Türk korsanını pusuya düşürmekle, Pro- veditör Kontarini adlı bir Vene- dik zabiti de bir Türk ticaret ge- misini zaptetmekle o şeker renkli- liğin — Türkler cephesinde — kir- gınlık ve kızgınlık derecesini bul- masına sebep olmuşlardı. ultan Süleyman bu cüret- lerin kabule saik tarziye- lerle affettirilmesini Venediğe ih- tar için Yunus Bey adlı bir elçi » Yazan!ı- M. Turhan TAN Venedik amirallerin- ko, kuvvetli bir ın kadirgaları- göndermişti den Kont Grade Ni filo ile Türk elçisi BI denizde takiy etmek küstahlığı- nı denizde takip etröek küstaklığı- Venedikliler aleyhine yürümesini istiyen — Andrea Doryamn bir takim entrikeları takip ettiğinden Istanbul, soğukkanlılığını bıraktı, Venediklileri silâh ile tedip etmek kararını aldi. Işte bu kararın tatbiki sırasında ve 1537 ağustosunun yirmi beşin- de Barbaros Hayrettin kurnanda- sında bulunan bir Türk filosu Kor- fo adasına yanaştı, vezir Lütfi pa- şanın ömrj altında bulunan Yiri beş bin kişilik bir kolorduyu ka» raya çıkardılar Dört gün sonra ve- zir Ayas ve Mustafa paştlarda — yardımcı bir fırka ile — a gelmişler ve bütün adayı işgal al- tina almışlar idi. Fakat kale, mukavemet ediyor- du. Çünkü toplar, yerin çok ârıza- hı olmasından ötürü, kale üzerin. de müessir olscak surette yerleş- lememişti. Adanın karşısına dü- şen bir yerde Bastiyada otağ kur- durmüş olan padişah da muhasara işlerini oradan murakabe ediyordu. Bir gün kaleden atılan bir gülle, hendekte 'yer almış olan Türk as- kerlerinden dördünü öldürdüğün- den hünkâr heyecanlandı, bir taşlıktan ibaret olan Korfonun böyle dört değil, tek bir Türkün bile kemiğine değmiyeceğini söy- ledi. Muhasaranın emretti. Bunun üzerine ve 7 eylül- de Lütfi Paşanın kolordüsu ge- milere naklolundu. Demek ki Türk- ler bu meşhur adada şu ilk ziya- retlerinde ancak on İki gün kal muşlardır. kuru kaldırılmasını erdar Lütfi Paşanın kendi tarihinde, bu muhasara hakkında bir kaç satırdan fazla Yazı yoktur. Fakat Frenk tarihleri Türklerin adadan çekilişini mağ- lâp olmak manasına elırlar ve © suretle tasvir ederler. Halbuki Ve- nediklilerle — Korfonun muhasa- rası suretile ve 1537 de başlar yan — harp, (1540) ta — Venedik cümhuriyetinin ricası üzerine — sulhe murkalip olmuş ve İstanbul- da Senatör Luviçi Badeero ile Os- manlı vezirleri arasında bir mua- hede imzalanmıştı. Bu mushede | İ | e | Muharet İngilterenin Yuz | | — (| 2 İatya Arnavatluğu nl gir etmez | Sİ nani Sd ii İ |x arka gidip gelen ve Çanak. | | Bp son haber alarak, İspanyol sula saraftan en maz no — eridi ii yva İ Yunan İngiliz de | | #aleden geçen gemiler İtalyanların İ | rna hareket (ettiği söylenen kırk f yü ye e ma İ kuvvetler durulucağı | - | işgalleri altında bulun- | | parça geminin Akdenizdeki bahri buki iz. | | lin ağını kapar, Wpemmüini Sİ demek Akae- | | alak İİ mens e liz ei ta inden o adaya İtalya ii iş İ nizdek ie İ â ında da İtal İ ri rağ) | İ izdeki dei | i malümdur, mmm İmama İenamyanam ek Ürünün DM iz ği mana mucibince Venedik cümhuriyeti Malovazi, Napoli di Roma limanla- rile Dalmaçya sahilindeki Nadin, Orana kalelerini ve Akdenizdeki yedi adayı (Siklad adalarını) Türk. lere terkediyor ve üç yıl süren harp vaziyetinde dolayı Topkapı sara- yına"üç yüz bin duka altını ödü- yordu. Muahedenin şu hükümlerinden pek açık olarak görülüyor ki, Türk- ler, Korfodan — adayı verimsiz bulduklarından dolayı — çekil - mişlerdir. Nitekim hakikatı inkâr edemiyen Frenk tarihcileri de bir hayli o kekelemeden, tereddüttun sonra şu mütalesyı yürütmek 20- runda kalmışlardır. “Osmanlıların Venedikle muha- rebeleri bu şekilde sona erdi. Bu harp sırasında Türk orduları um Avrupada, hem Asyada meşgul ol. muşlardı. Barbaros Hayrettin Ak- denizde Venediğin, Papanın. Şari- kenin müttehit ve müttefik donan- masını mağlüp ederken Sultan 3ü. leyman Buğdan prensini memleke- tinden tard ile oraya başka bir hü- kümdar tayin ediyor ve Süleyman Paşa, muzaffer silâhlarmı Hindis- tana kadar götürerek orada büyük işler başarıyordu.” ısırın o Napolyon Bonapart tarafından baskin yapılarak zaptolunması üzerine Osmanlı — Rus — İngiliz hükümetleri ara « sında yapılan ittifak neticesi ola- rak girişilen bahri teşebbüsler sı rasında, 5 kapak, 6 firkateyn ve sekiz on küçük gemiden mürekkep Rus filosu ile altı kalyon. dokuz firkateynden ve iki düzüne kır- langıçtan teşekkül eden Osmanlı filosu Korfo adasını zaptetmişler, (Sonu: Sa. 10, sü. 6) MİM si Gam, 22 Aİ Ze İNİ RM iy
