22 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

D Ce Slir yesss a e e aG Yasetalliniğ a TUT " e Kai M Ü e aei e e Ala Bi ARR eai ee söEZ M KüRei Bein di — V22-4-939 T AN ——— -— ——— ——— — i © AKDENİZ SİYASETİNİN CAN NOKTALARINI TESBİT EDEN İZAHLI HARITA © —— $ 1 2 3 4 5 6 _i İspanyanın İtalyan askerleri tarafın- Madrid'in İtalyan Alman hava kuv- Cebelitarık — Boğazının -İki tarafına Portekizin İtalyan kuvvetleri tara- İspanyol Merakeşinin işgali Fransız Balear Adalarında kurulacak hava! dan işgali Cebelitarıkı tehdit tmeks vetlerine havat bir üs olması pek konulacak düşman toplariyle İngiliz !ı_ndan işgali takd.i.rinde.; îrğlâfdğ İn- Senegalini ve Dakarı tehdit eder. ve bahri üslerin büyük ehemmiyeti % muhtemeldir. Fransa üzerine hava filosunun geçidini tehdit etmek im. gülere aleyhine hava Üsleri tasla e- Başka taraflardan tehdit — edilen olacaktır. Majorka'nın merkezi Pal- 4 tedir. Cebelitarıksa Akdenizin en : D : dilir. İngilterenin Cebelitarık tari- KOTRE Ğ ; a hücumları kolaylaşmıştır. Madritten kân dahiline girmiştir. Bu vaziyet kiyle olan Şark yolu kapandıktan Fransanın Dakarı hava tarikiyle in- ma İtalyan işgalinde bulunmakta- aa -.—._.-—......_.-._.._.....__._ mühim boğazı ve İngiliz Şark yolu- Roma 870 mildir. Madritten Berlin İngiliz donnnmdaş:ll hayli düşün- sonta' Ürüüt Bürmü Yyolu da Porta- diri.le;-(-e,k kuvvetlere karşı — orasını dır. Böylece İngiliz büyük filosunun : nun geçididir. 1200 mildir. lürür. kizden tehdit edilmiş olur. müdafaa edebilmesi meşküktur. manevra sahası —daralmış sayılır. E İ K İ Dublir Hüli " Knmtı Foyuna | İ İRLAVDA Taverpool y KW?—— . 5. R u S YA ;/ İNGİLTİ y Z S PRUSYA KSS Cora İNGİLTERE BK ce»*) ? Obridnd — | Gömel İ FNM y shguard. , * N Z Kurs $ S:mu Birmingham yoyğek' SA » Fambuy oStettin D”'iıf W O Bualıstol İ S ) ş rEME, P < < LONPON, z p BERLİN — yz” — “Bremberg Ş t l har Hanorer © o, © Brest â Çi cit Soudhamplor Pa F medli X Poten — ipdz OMRSAN . * İiğk ; PD | PE Üstende ç) ğ Noi POLONYA OKier ; falas , gEL oĞ o Üresden Ç p Hzağ 7 lepgig —© D, ö “tublur j * a Breslau ( 'Kielce # ğ Ü- 'R 8 ha A e| ©o ALMA N YA B Va l!mbw_y t Öze N- y o 5 . * Bresi _İjaı/tıı:( qu - X_C'mto/w_ yi Pr*e»ıy!/ W Sie b S & V P Z OStultgart * Brünn Ai AR bi SN ! . hguuck.ıı Bralulaııa e b Höziaik 4 & KA DN Vıvdni İ LAREA Si . Üdessa | z “Bünle ga) İrslinleka, Y Bidaesre $ ş Kait t , ısvİŞ-RE M M, MACAR/STAA// &“w Yi öt Si ea v N yrmi Kİ Gep' hi ŞD i ŞK DD AAA ROMANYA y ı; ? vdnedikag * : ğ Milan d BU KRE S Mi 00 o " (ç , K yıedö * Genova 2 - // Toulouse . Öi h Bon ğe | a PN e Si * // Kye A - Vam.a j y — 9A U T j Salpmance >5 e ghO 2 BULĞARIS K 2 d A # 5 Süf YA AN , * ğ f p "e ”. ç Na ©,_ PD * Barcelaj Ş ROMAS .ŞZ?; A Nk İ9TAN BULRA Scutarı 4 ğ MADK1D y OŞi M taslir -— , o ? ; PY a ANKARA PBŞ VP AT YA ;7/, Bar D Selanı A y y ı k Ür, ei İ C4 KÜ V, î . Ak k T G R Ç y ; B a0 Ş 'z y e 1 Mürt 6 & ’G—o 'â $ ğgnja y Ad b Mulağa 9 lana Tiaal ı g A D v < ; b z 4 n > (5KENDE AO İt Oo MESSL y 3 , ) Alguers izerta b Ş ” 'Üran , Tn u: ada Ü ; : n h İ ö z Üİ Ğ İ $ ? eyryt MERAKES ' C Ak ei AA D W Suğ Y | ' a # Ç San Roögue * raş İ 2 hx A n S "; AA Ş .- Ka La lınen 4 ' | ezrrecesora ©): a| KAREN Ç snuğ KUDUS l X_ ALGECİRASI u CEBE * Gabes 6 ç. İ ğ Ş — S R Tarıfa e vağ '.î f *Gaza | | yi K ) TARADE yi çe bizg e fi Oîgî HITARİ K foeıııı y Pa ağün z _ Dt saz ç yi y Pt Almıra , gn 'Ollum W N S e KA eli 4 Ça EPTE eei ; S R's"' & Vprüveris y ! İ MIı KAHİL | (Span) yi eeT B YA ' v | ' ı j ; ! 10 | ' ıi 7 B * Muharebe başlarsa, İngilterenin Yu- BÜ 12 d Arnavutluğun zaptı ile İtalyan filo- Haritada Yugoslavya vaziyetinin va- İtalya Arn.—ıvu_tluğu fsgal eder Simez. | nanistana — verdiği teminatla bütün | -| Yakın Şarka gidip gelen ve Çanak. En son haber olarak, İspanyol sula- l sunun Adriyatiği korumak için ay- hameti anlaşılır. Çünkü üç taraftan K“_’”” adası birdenbire büyük .ehem- P Yunan İlimanlarının İngiliz deniz ğ | kaleden geçen gemiler İtalyanların rına hareket ettiği - söylenen kırk ! rılan kısmı serbest kalmıştır. Bu su- tehdit edilmektedir. Şimal hudu- $ miyet kesbetti, îu ada ğ:rıya:k âî; i kuvvetlerine açık bulundurulacağı | 1912 denberi işgalleri altında bulun- parça geminin Akdenizdeki bahri reL%e 97 ıahvtelbahın vesair kı:ıvvef- dunda Almanya Arnavutlukta İtal- | 2?“;““ ;;,(;Tvı ;!î;rımn egı"vz dikmiş 5 dğmekvıxr. İngiliz (ınıu(ılhgııykadv durdukları oön iki ada tarafından muvazeneye ne kadar tesir edeceği lerin Akdenize çıkmasını mümkün ya, ve Adriyatik kıyılarında da İtal- p DUlaSi: 0 SAğYA MA j H nizdeki vaziyeti bu suretle bir de- tehdit edili malümdüur, kıliyor. yan filosunun tehdidi mevcuttur. | olduğu muhakkaktır. t düzeltmiş oluyor. yi > rnavutluğun haritadan ta- A rihe göç etmesi veya ettiril- mesi münasebetile basılan yığın yığın yazılar arasında — Kra! Zo- go, Duçe Mussolini, payitaht Ti- ran isimleri kadar — çok anılan bir ad da Korfodur. Başta Ingiltere olmak üzere bütün Avrupa devletleri, Italyanın Arnavutluktan son Korfo ada- sını da işgal ve yeni bir Umumi Harp yangını iş'al eylemesinden korkuyorlardı. Gazeteler de bu korkuya tercüman olarak sık sık Korfodan bahsediyorlardı. h Korfo, dillerde dolaşmak taliine veya talisizliğine zamanı- mızda uğramış değildir. Yarım ay, yahut yarım orak - şeklinde oldu- ğundan dolayı Drepanon adiı ile, taşlık bir ada olmak yüzünden de Şera işmile hayli bir şöhret aldığı gibi ilk tanınmış sakinleri olan Fe- açalıların musikiye muhabbetle - rinden ve terennüm sanatindeki maharetlerinden dolayı Hommerin Ödisesine dahi - fakat Feaçya 0- larak - geçmiştir. Büyük şair o e- serinde- sesile bütün bir ada hal- kını mest eden bir kör sanatkârı yadeder. Drepanon, Şera, Feaçya adları- nı aldıktan sonra şimdiki adının kaynağı olmak üzere Coreyra is- mini takınan ve ancak yüz yirmi mil muhitinde bulunan bu ada, meşhur tarihçi Thucydide'in ese- rinde önemli mevzulardan biri ol- muştur. Çünkü onu tasarruf et - mek hirsile Corinthe ve Atina hü- kümetleri tam yirmi yedi sene bo- ğuşmuşlar ve Korfo ismine büyük bir şöhret vermişler idi. Eski Yu- nanistanın esarete düşmesinden sonra Korfonun şöhretini Roma tarihine ait bir çok vâkıalar ya- Korf şatmıştır. Son Makedonya kralı Pers&e, Roma emperyalizmine kar- şı yaptığı mukavemet tecrübele - rinden biri için bu adayı seçmişti. Utigue'li meşhur Katonun Cice- ron'ün, Agrippine 1'Alinee'nin ve bu ayarda bir çok Romalıların Kör- fo tarihine isimlerini karıştırdıkla- rını görüyoruz. K orfo, Romanın ikiye bölü- münde şark hissesine düş- müş ve Bizans bayrağı altına gir- mişti. Normandiyalılar iki kere o bayrağı kendi bayraklarile değiş - tirdiler, lâkin adada dikiş tuttura- madılar. Bizans imparatorluğunun Lâtinler arasında paylaşılması sı- rasında Korfo Venediklilerin eline düştü, bir aralık Napoli kralları- na intikal etmekle beraber yine onların idaresine intikal etti Osmanlıların istilâ devirlerinde Korfo bu vaziyetteydi. Venediğin bir vilâyeti idi. Adriyatik denizi- nin Arnavutluk tarafına tesadüf eden kıiyılarını aşağıdan yukarıya doğru tamamile zaptetmiş, - -öbür yakaya da — daha Fatih Sultan Mehmet devrinde — asker dök - müş olan Türklerin o deniz ağzın- da bir karakol gibi görünen Korfo- yu ihmal etmeleri Akdenizde on- dar daha mühim adalar bulunma- sından ve Venedik hükümetinin de Topkapı sarayına kavuk salla- yıp durmasından ileri geliyordu. Fakat Kanuni Sultan Süleyma- nın şarkta, Hint denizinde, Alman- yada meşgul olmasından, ÂAndrea Doryanın Akdenizde vehmi bir üs- tünlük iddiasile propagandalar yap masından cesaretlenen Venedikli- ler, Türklüğe — sinsi sinsi — za- rar vermek politikasını gütmeğe başladıklarnıdan İstanbul ile Ve- nedik arasında da bir şeker renk- lik peyda olmuştu. Girit adasında- ki Venedik filosu kumandanı Ciro- lamo, genç Mürabit adlı bir Cürk korsanını pusuya düşürmekle, Pro- veditör Kontarini adlı bir Vene- dik zabiti de bir Türk ticaret ge- misini zaptetmekle o şeker renkli- liğin — Türkler cephesinde — kir- ginlik ve kızginlik derecesini bul- masına sebep olmuşlardı. ultan Süleyman bu cüret- lerin kabule saik tarziye- lerle affettirilmesini Venediğe ih- tar için Yunus Bey adlı bir elçi ' göndermişti. Venedik amirallerin- den Kont Grade Niko, kuvvetli bir filo ile Türk elçisinin kadirgaları- nı denizde takiy etmEk küstahlığı- nı denizde takip etmek küstahlığı- Venedikliler aleyhine yürümesini istiyen — Andrea Doryanın bir takım entrikaları takip ettiğinden İIstanbul, soğukkanlılığını bıraktı, Venediklileri silâh ile tedip etmek kararını aldı. Işte bu kararın tatbiki sırasında ve 1537 ağustosunun yirmi beşin- de Barbaros Hayrettin kumanda- sında bulunan bir Türk filosu Kor- fo adasına yanaştı, vezir Lütfi pa- şanın &mri altında bulunan yirmi beş bin kişilik bir kolorduyu ka- raya çıkardılar Dört gün sonra ve- zir Ayas ve Mustafa paşalar da — yardımcı bir fırka ile — adaya gelmişler ve bütün adayı İşgal al- tına almışlar idi. Fakat kale, mukavemet ediyor- du. Çünkü toplar, yerin çok ârıza- h olmasından ötürü, kale üzerin- uda Türkler » Yazan! M. Turhan TAN | de müessir olacak surette yerleş- tirilememişti. Adanın karşısına dü- şen bir yerde Bastiyada otağ kur- durmuüş olan padişah da muhasara işlerini oradan murakabe ediyordu. Bir gün kaleden atılan bir gülle, hendekte yer almış olan Türk as- kerlerinden dördünü öldürdüğün- den hünkâr heyecanlandı, kuru bir taşlıktan ibaret olan Korfonun böyle dört değil, tek bir Türkün bile kemiğine değmiyeceğini söy- ledi. Muhasaranın kaldırılmasını emretti. Bunun üzerine ve 7 eylül- de Lütfi Paşanın kolordusu ge- milere naklolundu. Demek ki Türk- ler bu meşhur adada şu ilk ziya- retlerinde ancak on iki gün kal- mışlardır. Serdar Lütfi Paşanın kendi tarihinde, bu —muhasara hakkında bir kaç satırdan fazla yazı yoktur. Fakat Frenk tarihleri Türklerin adadan çekilişini mağ- lüp olmak manasına alırlar ve o suretle tasvir ederler, Halbuki Ve- nediklilerle — Korfonun muhasa- rası suretile ve 1537 de başla- yan — harp, (1540) ta — Venedik cümhuriyetinin ricası üzerine — sulhe munkalip olmuş ve İstanbul- da Senatör Luviçi Badoero ile Os- manlı vezirleri arasında bir mua- hede imzal sşt. Bu mucibince Venedik cümhuriyeti Malovazi, Napoli di Roma limanla- rile Dalmaçya sahilindeki Nadin, Orana kalelerini ve Akdenizdeki yedi adayı (Siklad adalarını) Türk- lere terkediyor ve üç yil süren harp vaziyetinden dolayı Topkapı sara- yına üç yüz bin duka altını ödü- yordu, Muahedenin şu hükümlerinden pek açık olarak görülüyor ki, Türk- ler, Korfodan — adayı verimsiz bulduklarından dolayı — çekil - mişlerdir. Nitekim hakikatı inkâr edemiyen Frenk tarihcileri de bir hayli kekelemeden, tereddütten sonra şu mütaleayı yürütmek zo- runda kalmışlardır: “Osmanlıların Venedikle nuha- rebeleri bu şekilde sona erdi. Bu harp sırasında Türk orduları uem Ayvrupada, hem Asyada meşgul ol- muşlardı. Barbaros Havrettin Ak- denizde Venediğin, Papanın. Şarl- kenin müttehit ve müttefik donan- masını mağlüp ederken Sultan Sü leyman Buğdan prensini memleke- tinden tard ile oraya baska bir hü- kümdar tayin ediyor ve Süleyman Paşa, muzaffer silâhlarını Hindis- tana kadar götürerek orada büyük işler başarıyordu.” ısırın. -Napolyon Bonapart tarafından baskın yapılarak zaptolunması üzerine Osman'ı — Rus — İIngiliz hükümetleri ara - sında yapılan ittifak neticesi ola- rak girişilen bahri teşebbüsler sı- rasında, 5 kapak, 6 firkateyn ve sekiz on küçük gemiden mürekkep Rus filosu ile altı kalyon. dokuz firkateynden ve iki düzüne kır- langıçtan teşekkül eden Osmanlı filosu Korfo adasını zaptetmişler, (Sonu: Sa. 10, sü. 6) d BÜ A