22 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

22-4-939 T (BUGÜN| si 'âlı Berlinve Romanın Balkan Faaliyetleri Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL erlin ile Romada Cenubu Şar- ki Avrupayı alâkadar eden konuşmalar yapılmaktadır. Roman- ya Hariciye Nazırı Gafenko Berlin- de devlet ricali İle konuştuktan son- ra Yugoslavya Hariciye Nazırı da İ- talya Hariciye Nazırı ile konuşmak üzeredir. Bütün bu konuşmaların, Arnavutluğun İtalya tarafından iş gali, bu işgalden sonra İngiltere ile Yransanın tecavüze karşı bir cephe kurmak teşebbüsü ve Amerika Cüm- hurreisi Mister Roosevelt'in sulhü hiç olmazsa 10 sene kurtarmak için öne atılışı ile, şüphe yok ki, alâka- dardır. Belki bütün bu konuşmalar, bu devletlerin, son hâdiseler ve te- şebbüsler karşısında “atacakları a- dımları tesbite yardım edecektir. Bu nokta şüphe yok ki mühimdir. Fakat daha mühim olan bir nokta bu konuşmaların, Balkan Birliği ve tesanüdü üzerinde menfi bir tesir Yapıp yapmıyacağıdır. Bugün Balkanlıların her zaman- dan fazla, Balkan Birliğini azami derecede gerçekleştirmek ve yaşat- mak istedikleri şüphe götürmez. Çünkü Balkanlıların Balkan Birliği- ne bütün kuvvetleriyle sarılmadık- ları ve bu birliği her ârızadan koru- madıkları takdirde, yalnız Balkan Birliğinin değil, Balkan Birliğini teş- kil eden cezanın, çok mühim sarsın- lara uğrıyacağı anlaşılmıştır. Balkanlar büyük devletlerin eli de birer oyuncak, birer entrika va-| sıtası olmaktan kurtularak, bütün dünyaya örnek olan bir sulh ve İs- tikrar manzumesi vücude getirdik-| ten ve bu manzumeye bütün dünya | tarafmdan hürmet güsterilmesini te- min ettikten sonra, eskisi gibi yaban- <1 ihtiraslara âlet olmıya ve bu ih- tirasları gütmek yüzünden biribir. lerine * girmiye razı “olmyacakları süphe götürmez. Çok mühim ileri a- adımlar attıktan sonra bir takım iğ- fallere kapılarak geri adımlar at- hayati menfanilerini — KAYAŞ cuk vaziyette kalmış olanların kârı- dır. Balkan devletleri ise bu vazi- yetle bulunmadıklarını yarü &i karşı ispat etmiş ve bütün dün; tanıtmıştırlar, Onun için Balkan leminin elemanlarından birinin de bir takım iğfallerin veya endişele- rin tesiri altında bu ana siyasetten ayrılacağına ihtimal vermiyoruz. Bu böyle olduğuna göre Berlin ve Roma tarafından vuku bulan te- sebbüslerin henüz o malüm olmıyan neticeleri hakkımda İleri sürülen tahminleri ihtiyat kaydiyle karşıla mak herhalde isabetli bir hareket Şehinşahın Heyetimize İltifatları o Âlâ Hazret, Heyetimizi 40 Dakika Huzurlarında Alıkoydular Tahran, 21 (Hususi) — Alâ Haz- reti humayun dün saat 17 de Türk heyetini Gülistan sarayında kabul buyurmuşlardır. Kabul esnasında Ha riciye veziri Alâm ve Türkiye büyük elçisi Enis Akaygon de hazır bulun- muştur. Heyetin geliş gidişinde sa- ray bahçesinde hassa alayından bir müfreze selâm resmini ifa eylemiş- tir. Evvelâ heyet reisi Rans Tarhan huzuru şahinşahiye girmiş, Alâ Haz- ret, bilâhare bütün heyeti kabul ede- rek azadan her birine ayrı ayrı kıy- metli yüksek iltifatlarda bulunmuş- tur, Kabul merasimi 40 dakika sür- müş ve Türk heyeti kardeş Iran büyük şefinin huzurundan kalplerin- de, yüzlerinde unutulmaz derin he- yecan izleri taşıyarak çıkmıştır. Başvekil Cam ile Tarhan arasında ziyaretler testi olunmuştur. Türk heyeti, Türk askerinin misa- fir edilmekte bulunduğu harbiye mektebini ziyaret eylemiştir. Mekte- bin methalinde bir talebe müfrezesi selâm resmini ifa eylemiş ve mektep kumandanı tümgeneral Yüzdeenpe- nah tarafından karşılanan heyet mo- dern mektebin yatakhane, dershane ve atış yerlerini gezmiştir. Türk er- lerinin büyük misafirpervelikle izaz edildikleri odalar da görülmüştür. İ Kumandan dairesinde heyete çay ve- İ rilmiş, samimi görüşmelerde bulunul muştur. Yeni Türk sefaretinin küşat resmi yapıldı Tahran 21 (A. A, Hususi) — Dün saat 18 de yeni Türkiye büyük elçi - lik binasının küşat töreni yapılmış - zi ğer teşkil eylemiştir. Törende başta Rana Tarhan ol- duğu hakle bütün Türk heyeti, su - bayları, kolonisi, İran hariciye erkâ- nı, Türk heyetinin sivil ve askeri mihmandarları, İranlı ve yabancı ga- zeteciler bulunmuştur. Merasime hariciye veziri (oAlâm riyaset etmiştir. Tahranın en güzel binalardan birini genç ve kıymetli Türk mimarı Seyfi Arkanın çok müu- vaffak bir eserini teşkil eden sefaret- hanemizin büyük elçi Enis Akayge- nin ince zevkiyle döşenmiş muhte - şem salonlarında toplanmış ve Enis Balkan devletlerinin hedefi teca- vüzden korunmak olduğu için buna temin edecek yolda muvaffak olmak İçin azami ihtiyat ile hareket etmek, bu vaziyetle alâkadar bütün âmille- rİ hesaplamak, yardımcı bütün men- faatleri toplayıp hepsinden istifade etmek icap eder. Balkan siyasilerinin de bu şekil de hareket ettiklerine şüphe yok- tur, Nitekim Romanya Hariciye Na- irinm Berlini zizyaret ettikten son- ya Londraya gitmesi de bunu göster- mektedir. Anlaşılan Balkanlıların asıl siya” seti, bütün bu etraflı temasların ta- mamlanmasından sonra tebellür ©- decek ve o zaman Balken Birliği si- Yaseti yeni hiz kazanaesktır. ———- İ KISA HABERLER | ire osana ... asena # Antakya, 21 (TAN Muhabirinden) — Devlele olan borçların mütesddit talep- lere rağmen ödememekte ısrar eden Feji- ye hükümet tarafından haciz Konulmuş” tur, X Antakya, 21 (TAN Muhabirinden) Hasyda Hazirandan itibaren Aşar vergi" kaldırıLraktadır. * Milletler Cemiyeti konseyi, 15 Mayıs- İn toplaracaktır. Rüznamede 10 mesele vardır, Bilhassa Çin hükümetinin Uzak Sarkın vaziyeti hakkındaki müracaatı bu meyandadır. * Mart ayı içinde Süveyş Kanalından Becen gemilerden 1920 si İngiliz 20 u İlal- 7İve Yuşöslavya heyetleri evvelce Şe- söz alarak bir nutuk söylemiş ve bu-! na Hariciye Veziri Alâm mükübelede| bulunmuştur. Bu nutuklar sürekli alkışlarla kar şılanmış ve nutukları İstiklâl marşi- nm nağmeleri takip etmiştir. Niha-| yet Tarhan, sefarethanenin inşası İ-| inde dest İran hükümetinin göster- diği kolaylıklardan dolayı Alâmü te- şekkür etmiş ve Enisi de tebrik et- miştir. Merasim: esnasında etraftaki sokakları doldurmuş olan o Tahran balk: da kardeş Türkiye hakkındaki sempatisini alkışlarla izhar etmiştir. Gece sefarette büyük bir suvare| verilmiş, meclis reisi, Büşvekil, bü - l tün vezirler, yüksek memurlar, ge-! nerâller, oşraf, gazeteciler, yabancı! heyetler ve kordiplomatik hazır bu- lunmuştur. Toplantı neşe içinde geç vakte kadar devam etmiştir. Hariciye Nk pi öç e mümessili Karacada Sovyet heyetini karşılamıştır. Askeri bir müfreze ih- tiram vazifesini yapmış ve mızıka İ- ki memleket milli marşını çalmıştır. Öğleden sonra, Tagiliz, Belçika, Ho lağda, Japon, Leh, Isveç, Amerika, Danimarka, İsviçre, Alman, Sovyet hınşah, sonra da Veliaht tarafından kabul edilerek Veltahde hükümetle-| rinin hediyelerini vermişlerdir. 30 bahriyeli ile üç subaydan mü- rekkep Sovyet askeri heyeti ve 40 erle bir kaç zabitten mürekkep In- giliz heyeti de sonra Tahrana varmış Alman Führeri Hitlerin yeğeni Patrik Hitler amcasının politikesı aleyhinde hir seri konferans vermek için Amerikaya gitmiştir. Bu re- simde Patrik Hitler ile annesi görülmektedir. Patrik, Hitlerin üvey kardeşinin oğludur. SURİYE | Parlâmentosu Tatil Edildi Şam 21 (A. A.) — Yeni Nasuhi | SLOVAKLAR Macarlara Taarruz Etiler Budapeşte 21 (A. A.) — Slovaklar Buhari kabinesi, milli blokta muha -İdün akşam saat 21.15 te Savobreme- lefete maruz kaldığından 20 nisan -| tede Macar hudut muhafızlarına ta -| dan itibaren parlamentoyu bir aylarruz etmişlerdir. müddetle tatil etmiştir. Binnetice | Bü sabah Sast 6 da Slovak topçu ekseriyet erkânından bir çoğu, bİl -| yarı mezkür kasabayı bombardıman hassa Sadullah Cabiri fırkası reisi ile fırkanın bir çok müstafi nazırla- rı hükümetle olan tesanüdlerini ilân etmişlerdir. Şehrin vaziyetinde mahsüs © bir salâh görülmüştür. Dükkânların ek- etmişlerdir. Kasabanın üstüne beş obüs düşmüştür. Macar muhafızları mukabele etmişlerdir. Macarlar tarafında zaylat yok - tur. Bir Macar zabiti bu hâdise hak- serisi açılmıştır. İkında tahkikat yapmaktadır. Amerikada Bir Çek Fransada Toptan Meclisi Kuruldu...» Silâhlanma Gayreti “Şii Min) Paris, 21 (ALA) — Nazrlar mes isinden sonra neşredilen bir tebliğde yeni milli müdafaa gayreti şu karar nameleri ihtiva etmektedir. Harbiye, bahriye, hava ve müs- temleke Hakanlıkları için taahhüde Henan miras Çekoslovak meclisi mesaisini bitir - miş ve gayretlerinin hedefi “Serbest bir Avrupa içinde serbesa bir Çekos- lovakya” olduğunu ilân etmiştir. mukim Jİ girişilmesine ve tediye kredileri a- Başvekil Şikagoda Zmrhaldir. Murafleyh o Amerikada çılmasma milli müdafaayı alâkadar | jeden tediyatın faciline, halkın harp | bulunan 15 Çek grupunun mümesil- | “ > imrizin mümeherotine taşıkandır. Bu |“ 1.DİR iaşesini tandinie ait ku, La N * SU | rarnameler. mümessillerden 1916'de Çekos -| Bu tedbirlerin heyet; umumiyesi, lovakyanm istiklâlini ilân eden ilk| beynelmilel vaziyetin icap ettirdiği meclisin azası arasında bulunmakta| toplan silâhlanma gayretinin başa- idiler. rılmasına imkân verecektir. SELERİN İÇYUÜZÜ Amerika ve Mihver Devletleri Demokrasilere Yardım İçin Bitaraflık Kanununun Tâdiline Çalışılıyor Vaşington, 21 (A.A) — Harici si- yaset cemiyeti reisi Raymond — Leslie Bvell, bitaraflık kanunu hak kinda âyan meclisinin hariciye en- cümeninde (o beyanatla bulunarak mihver (devletlerinin (o karşısmda Fransa ve İngiltere'nin mukaddera- tinm bu kanunda yapılacak tadilâta bağlı bulunduğunu söylemiştir. Mumaileyh, o muhariplere yapıla” cak silâh ve cephane satışlarının “Cash and Carry” maddesine istinat ettirilmesine dair Pittman tarafm- dan yapılan teklifi tasvip ve Çin hakkında istisna bir muamele ya- pılmasını teklif etmiştir. Morgenthau, matbuata beyanatta bulunarak Borsaların ve para işle rinin kontrolü için beyrelmilel vazi yetin icap ettirebileceği her türlü tedbirleri almak salâhiyetini haiz bulunduğunu ve bunun için elde mevcut kanunlar olduğunu söyle- miştir. Buhran başladığı takdirde daha ilk günlerde borsaların kapatılması ve açılışta rayiçlerin kontrolü der- piş edilmektedir * Relsicümhur Roosevelt ile uzun Yazan: B. FELEK G elin de sizinle bir çançan ede- lim. Muttasıl: — Dünyanın hali ne olacak? Dün- yanm hali ne olacak? diye sorup st- al etmekten bir şey çıkmıyor. Çün- kü kimse bunun farkında değil, hat- tâ Harbi Umumiden daha evvel ga“ zeteciliğe başlamış olan Muhittin Birgen bile. Dikkat ettim, mumai- leyh Amerika Cümhurreisinin “mes saj,, 1 hakkında yazdığı bir makale- de Almanya ile İtalyayı nahak yere öteye beriye tecavüz &den memle- ketler şeklinde gösterdiği için bu iki memleketin haklı olarak bu me saja karşı öfkelendiklerini yazıyor da “Mesaj, m neticesi ne olacağını kestiremeyip sözünü; “Netice? Ona gelince. yine hayat bildiği gibi akacak, yine insanlar şüphe ve tereddüt içinde günleri- Bİ geçirip mukadderetlarmı bek- Hyecekler. O mukadderat ki gü- nün birinde Avrupanın göbeğinde ateş ve duman halinde patlamak suretiyle kendini gösterecek, Diye bitiriyor. Gördüğünüz gibi onun da pek bil. diği şey yok. Sadece Avrupada gis nün birinde harp olacağını anlatı- yor. Eğer harp şimdi olursa; — Dedimdi ya! Günün birinde a- teş've duman patiryacak. İşte sö- züm çıktı. Biz bu İşten çakarız. diye- cek... Eğer harp çoğumuzun zannet- tiğimiz gibi bu sefer olmaz da geri kalırsa © zaman: — Ben, insanlar tereddüt içinde günlerini geçirip o mukadderatlarnız bekliyecek, dememiş miydim. İşte şimdi intizar devresindeyiz. Biz bu işi biliriz. Diycek ve büylece bir ji“ let biçağı gibi iki tarafı kesen bu sözle vaziyeti kurtarmış olacak, Am» ma bu sözlerle “mesaj, hakkında bir mülâkat yapan Lindbergh hava, mek için Amerikanın elinden gelen gayretleri sarfetmesi lâzim geldiğini söylemiştir. Mumaileyh, Amerikanın havacılık sahasında fenni araştırma- larını tacir ederek bizzarure adetçe değil, fakat kıymetçe daha üstün a3- keri Ve sivil tayyaröler inşa etmesi lâzum geldiğini ehemiyetle kaydet miştir. Lindberg yakında muhtelif hava araştırma ve inşaat merkezlerini zi- yaret edecektir. İng Kabinesinde Yeni Nazırlar Londra, 21 (A.A) — Chamberlain Avam Kamarasında Wallace'in nak- liyat Nezaretine tayin edildiğini bil- dirmiştir. © Moskovada Sovyet Rusya hükümeti ile İngiliz Sefiri ara- sındaki müzakerat ilerliyor. Fakat İngiltere hükümeti Hitlerin 28 Nisanda Rayştag'da irat edeceği nutku din- lemeden bu anlaşmıya kati şekil vermek istemiyor. Lit- vinof o vakte kadar beklemiye lüzum görmüyor. * Fransanın kanaatine göre totaliter devletlerin müstakbel programlarının ilk maddesi, İtalyanın Fransadan istediği maddelere avdettir. İtalyanların İspanya Fasına yaptık- ları sevkiyatı Fransızlar dikkatle takip etmektedirler. Fransa bu sebeple Cebelitarıktaki deniz kuvvetlerini art- #rmuştır. | * Hitler 28 Nisanda irat edeceği nutkunda şunlardan bah- sedecektir : 1 — Roosevelt Almanya ve İtalyaya hitap edecek adam değildir, biz ancak Amerikan milletine hitap edebiliriz. 2 — Bütün devletler 1800 tarihindenberi aldıkları yer- leri terketmelidirler. 3 — Almanyanın hayati sahaları kendisine verilmelidir. 4 — Almanyaya müstemlekeleri iade edilmeli, kauçuk, petrol, pamuk, ve para temin edilmelidir. Danzig meselesi 28 Nisandan evvel halledilecektir. Almanya İspanyaya yeniden teknisiyenler göndermekte- dir. Bugün İspanyada ağır topçu mütehassısı 750, mitral- yöz mütehassısı 1800, köprü inşaat mühendisi 300, fen mütehassısı 600 kişi vardır. Cebelitarık etrafında Almanya ve Fransanın yapmakta olduğu tahkimat devam etmektedir. | İdin Nezaretine Geoffrey getirilmiş- İ neşrinden sonra vazifesine başlıya- Maadin Nazırı yüzbaşı Crooks- hanks, Hazine Nezaretine tayin edil- miş ve Crookihanks'in yerine Maa- tir. Yeni Mühimmat Nazırı Burgin, ancak yeni nezarete ait kanunun cak ve o zamana kadar nezaretsiz nazir olarak kalacaktır. Yeni Mühimmat Nezaretine ordu ! meclisine benzer bir teşekkülün ilâ- 've edilmesi kuvvetle muhtemeldir, Bu teşekkül salâhiyeti pek geniş o- lacak olan Mühimmat Nazırı Leslie Burgain'in istişarelerde bulunması imkânını verecektir. Hususi sanayi müesseselerine verilecek siparişler- iden hangilerinin diğerlerine terek | ben daha evvel hazırlanması lâzım geldiğini bu teşekkül tayin edecek- tir. Geçenlerde vücüde getirilmesi derpiş edilen yeni ordunun teçhizi hususunda bu teşekkül mühim bir rol oynıyacaktır. Bütün gazeteler hükümetin kara- rmı beğenmekte, fakat çok gecikti- gini ve nezaretin başına beklenen #- damı getirmediğini söylemektedir. Niyöz Kroniki, Churchill'in bu ne- zaret başma getirilmesi lâzım gel- ordu, donanma ve sivil hatların eks-| mış olacaktır. perlerinden mürekkep millit teknik| üzülüp kendinizi gam, kasavete wer- hava komitesinde izahat vermiştir. #eknik, bir tahmin yapamadığı da anlaşil- Onun için beyhude meyin de gelin biraz çan çan ede- em — am Kurum, aradan hayli vakde eğil de unuttuk. Şu yıkılası mehterhanes nin yıkılması ve yerine Adliye Sa- rayının inşası meselesi ne oldu? Bay Şükrü Saracoğlu Adliye We- kületine geldiği zaman İstanbula bir Adliye Sarayı inşası için lâzım gelen himmeti sarfetmişti. Lâkin İş- tanbulan talihsizliği eseri olarak mehterhane antika olmak hevesine düştü. Düşünce Adliye Sarayı da suya mı düştü? Diye endişe ediyo. rum, — Acelen ne yahu? Adliye Sara- yı yok diye adalet geri mi kaldı? Ne telâş ediyorsun? — Telâş etmiyorum. Bakalım İs. tanbul Adliye Sarayını kaç vekil yapacak diye hesap ediyorum. Sa- racoğlu tahsisat koymuştu. Arkadan Bay Hilmi geldi. Şimdi de Bay Tev- fik Fikret vekâlette bulunuyor. Da- ha sarayın arsası bile hazırlanmadı, galiba, Bu gidişle bu İş beş on vekil €skitecek gibi görünüyor. Herifin birinin bir çocuğu dünya- ya gelecekmiş. Hemen çarşıya gidip bir mecidiye vererek bir beşik 2- marlamış. Beşikçi: — Çarşambaya hazır! demiş Çarşamhaya gitmiş, Pazara atmış lar. Pazara gitmiş, Salıya sallamış- lar.. Uzatmıyalım, çocuk doğmuş, büyümüş, evlenmiş ve onun bir ço- cuğu dünyaya gelmiş. Büyük baba beşikçiye gidip demiş ki: — Yahu! Sana ısmarladığım he- şiğlin asıl sahibi olan çocuk büyüdü, evlendi ve bir çocuğu dünyaya gel- di. Beşiği hâlâ yapmadın. Bari şim- di yap ta onun çocuğunu uyutalım! Bu sözden birdenbire öfkelenen beşikçi: — Yoo! Efendi ben bu kadar ace- le işe gelemem. Al şu mecidiyeni! Git başkasına ısmarla! Cevabını vermiş. Uyuyan Adliye Sarayı projesini düşünürken bu beşik hikâyesini ha- tırlamamak kabil olmadı. Umalım ki; ya mehterhanenin antika olma- dığı meydana çıkar ve bu yıkılası yer, yıkılır yahut ta aksi sabit olun- <a başka bir yer bulunur da İstan- bul mahkemeleri opostanenin kori- Ea