21 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENGEREMDEN Adını Söyliyemediğimiz Soğuk Yazan: M. Turhan TAN en Baha Tevfikin “Eşek” adı ile çıkardığı gazete hükü- met tarafından kapatılınca — filozof muharrir - o zamanki matbuat kanu- nunun elâstiki hükümlerinden istifa- de ederek-*Yine o” ve “Odur 0” gibi | isimler altında gazetesini çıkarmak: | ta devam ediyor, fakat “Eşek” ismi- ni kullananıyordu. Okuyucular bu nazik adı, gazetenin başlığı arkasın. da uzanan hir çift kulakta okuyor »| lardı, İki gündenberi esen soğuk rüzgür- | larla gök yüzünü kapayan kara kara | bulutlar, bizim de adını kolay kolay söyliyemiyeceğimiz sayılı bir soğuk- İn karşılaştığımızı ihtar edip dur - maktadır. Bu soğuk Anadoluda (Ap - rilin beşi) diye meşhurdur ve “unut- ma Aprilin beşini - ayırır öküzden e- şini” şeklinde bir meselle de halk e- debiyatına girmiştir, Lâkin İstanbul! lular nedense yanlış bir zehaba, batil bir telâkkiye ve cahil bir o kanaate kapılarak April beş sovuğuna türk - çesi oluorta söylenemez bir isim tak- mışlardır. Küfürün nakli küfür değildir, bi günahı hikâye etmek günah sayıl - maz gibi hükümlerden cüret aldığım halde o ismin türkçesini bir türlü ya- zamıyorum, eski kâtiplerin uydur - dukları yanlış arapçayı o kullanmak zorunda kalıyorum ve “Berdelâ; dan bahsetmek istediğimi açığa vuru- yorum. Berdülâcüz?.. Bu, başka bir mü- nasebetle de söyledim, yanlış bir ter- kiptir. Onun fasihi Berdül'aezdir. Berd soğuk, acz de son demek oldü - ğundan iki kelimenin birleşmesin - den “son soğuk” manası çıkmak lâ- zm gelir. Halbuki Rerdülâcüz veya Berdül'acz, hakikatte son soğuk da değildir. Zira bir kaç gin geçer geç- mez bir soğuk faslı daha gelecektir. Bu ikinci sovuğun ismini de - yine türkçe olarak - söylemek işime gel -| miyor. Çünkü meşhur bir fıkraya ve| Berdül'aczin Berdülâcüz diye oku - nup o şekle uygun biçimde türkçeye çevrilmesine göre biz erkeklerin i- kinci soğukla ilgili olduğumuzu sa- nanlar var. Şimdi okuyucularımdan bilme - yenler belki vardır diye soğuklara taallâk eden o fıkrayı yazayım: Saçları ağarmış, belleri bükül - müş takımdan karı koca bir çift, Ap- Fil beş fırtınalarının başlayacağı hir sırada burun buruna verip konuşur. Tarken erkeğin canı elli yıllık karısı- na takılmak ister: — Karıcığım, der, iki gün sonra sizin soğuk başlıyor. Tandırı dolu tut malı Kadın gölümseye gülümseye ce - vabı yapıştırır: — Onun ardından da sizin soğuk gelecek, boş bulunup kömürsüz kal- mamalı! Fıkradan anlaşıldığı üzere erkek Berdülâcüz ile yaşlı kadın arasında bir kelime münasebeti bularak karı - sini iğnelemek istemiş, kadın da Ber- dül'aezi takip edecek olan Sittel sev- ri erkeklere mal ederek kocasına a- ğır bir cevap vermiştir, Fakat biz, kadınlıkta kocamanın, Yaşlanmanın. fersüdeleşmenin tasav- vur olunumıyacağına inanan bir de- virde yaşadığımız için şimdi içinde bulunduğumuz sovuğa - hâşa ve hâ - $â - kocakarı sovuğu diyemiyoruz, teeddüb ediyoruz. Acaba © bayanlar ayni nezaketi göstererek Sitte Sevr denilen öküz sovuğunun erkekle mü nasebeti olmadığını kabul ediyorlar mu, yoksa içlerinde - naklettiğimiz fıkradaki bayan gibi - o sovuğu bize mal edenler hâlâ bulunuyor mu?.. Mevzu kıtlığında bu, ihmali calz olmayan bir mesele gihi telâkki olun- mağa değer saniyorum!, Muhafaza U. Komutanlığı Mardin mebüsluğuna seçilen ge- neral Seyfiden açık kalan Gümrük Muhafaza genel komutanlığına Tüm *İmilikten bir ter Pazarlıklı Satış Yapan Esnafa Ceza Pazarlıksız satış kanununa muha- li hareket eden esnaf hakkında ye-' niden tutulan zabıtlar dün belediye | daimi encümeninde tetkik edilerek karara bağlanmıştır. i İstanbul Ba da 8 numarada yağcı ve peynirei Luka, Sultanhamamın- da 59 numarada kumaşçı ve manifatura” & Vefik, Tahmiste 4 numarada bakkal Mehmet Güler, Ralıkpazannda S1 numa. bakkal AN Seyfi, kal Dimitri, da 1-8 da tuhafiyeci Avrsm, hâne caddesinde 223 nümarada bakkal Poti, Galatada Necatibey caddesi 212 mi- marsda Sülyotiye 20 şer lira, Mahmut paşada 201 mumarada manifaturacı Nesi. ine 15, Kalpakçılar başında Ça dde sinde 113 numarada Yenlenmide 53 Bum. kundu osu a 10 ar Jlra para cezasiyle ahmiste 25 nu Sultanhumamın- ceza Mahkâmlar Teşhir Edilmiyecekler İstinbül Cümhuriyet Müddelu mümisi Hikmet Onattan dün şı mek- tubu aldık: sazetenizin 204.939 tarih ve 1333 sayılı nüshasının ikinci sayfa -! sının ikinci sütununda (Müddeiumu- ni) başlıklı yazı- da Ayasofyadaki Adliye Sarayı yan- dıktan sonra Yenipostanedeki mah - kemelere tevkifaneden getirilen ve tekrar getirilen mevkufların kelepçe vurulup sokaklarda teşhir suretiyle çezaya çarylırılması revayı hak ol - madığı ve bunların kapah araba ve-| ya jnndrma nezretinde kelepçesiz o-| larak sevkedilmelerinin temini te- menni edilmektedir. Münhasıran mahkeme, ve adliye eh sevkedilen mevk mahkümlar ötedenberi elde mevcut vesaitimizle mümkün mertebe teş - hir edilmeden getirilip götüürlmek-| tedir. Maahaza bu sevkiyattan © bir| kısmının uriyetimize otaallüku çayı tetkil Keyfiyet böyle olmakla beraber mevkuf ve mahkütmların teşhir vazi- yetinde sevkedilmemelerinin temini İcabedenlere tekrar tebliğ edilmiştir. Keyfiyetin ilk çıkacak nüshada ayn! sütunda neşrini rica ederim.” Adliyemizin bu meselede göster. diği hassasiyet karşısında açık teşek- kürlerimizi bildiririz. GÜMRÜKTE : ne İki Kaçakçı Kadın Limanımıza gelen İtalyan bandı « yali Adriyatike vapuru yolcuların - dan iki kadın kaçak eşya sokarken! yakalanmışlardır. Yolcu eşyalarını muayene eden muhafaza memurları Leon . kızları Leone ve Sultananın üzerlerinde iki| kilo kadar ipekli kumaş çıkarmışlar- dır. Kumaşlar müsadere edilmiştir. Kaçakçı kadınlar hakkında taki - hat yapılmaktadır. DE Manisada Hâmit İhtifali Manisa, (TAN) — Halkevinde, bü- Kütüphane Vitrinine TAN Asılan Bir Haritanın Sebep Olduğu Hâdise Dün, Beyoğlunda teessür verici bir kâdise olmuştur. Hidisenin mü. sebbibi Beyoğlundaki: Alman kütüp hanesidir. Alman devlet reisi Her Hitlerin 50 yaşıma basması şerefine, vitrinini Alman faşist müelliflerinin propaganda eserlerile ve resimlerle süsliyen bu” kütüphane, camma da, | muazzam bir Almanya haritası as- mıştır. Danzig koridorunu da Alman hu- dutları içinde gösterdiğ! anlaşılan bu haritada faşizmin hedefleri oklarla işaret edildiği için, dükkânin önünde bir kalabalık toplanmış ve bu arada Üniversiteli bir genç, kütüphaneye girerek karşısına çıkan kitapçılardan birisine: — Şimdi, demiş, derhal, camekâ- nınızda asılı bulunan haritayı Indi- rinizl Kitapçılar, bu ihtara itaat etmişler ve vitrindeki haritayı derhal kaldır- mışlardır. Biz, bu hâdiseyi, matbaamıza mü- racaat eden üniversite - talebelerin- den ve halktan dinledikten sonra, bu yazımızın içine konulmak üzere, mevzuubahis olan kütüphanenin bir fotoğrafını alması için, fotoğrafçımı- zi Beyoğluna gönderdik. Fakat ki- tapçı kalabalığın dağılışından sonra, | yukarda resmini gördüğünüz bir baş ka haritayı vitrinine asmış bulunu- yordu. Halka Kuzu Eti Diye Koyun Eti Son günlerde bir taraftan kuzu müvaridatının azalması, diğer taraf- tan da paskalyaların araya girmesi kesilmek üzere mezbahaya getirilen kuzu fiyatlarında tesir yapmıştır. 15 Nisanda şehrimize 3 bin kuzu getiril. miş ve bu miktarın az olması derhal piyasaya tesir yapmıştır, Bu miktar İ7 nisana kadar 4600 a kadar çıka- rılmışsa da paskalyalarm devamı yü- zünden piyasada normal muvazene- nin temini mümkün olamamıştır. Bu arada deri fiyatlarında da bir yükselme kaydedilmiştir. Bütün bu anormal vaziyet, perakende satışlara da sirayet etmiş ve bazı semtlerde kuzu diye halka koyun sürülmüştür. Ancak dün şehre kesilmek üzere 5 bin kuzu getirilebilmiştir. Bu miktar kasaplık kuzu piyasada tesirin! gös- termişse de bu tesir, perakende sa tışlar üzerinde henüz hissedilmemiş- tir. Bu son parti bugün kesilerek şeh- re sevkedilecektir. Beş Milyonluk İstikraz Ankarada bulunan Vali ve Beledi- ye Reisi Lütfi Kırdar önümüzdeki hafta zarfında şehrimize dönetektir. Lütfi Kırdar Ankarada müddet zarfında belediyenin yapa cağı 8 milyonluk istikraza alt forma- Wteden başka şehir meclisinin ka- bulunduğu yük şair Abdülhak Hâmidin hatırası anılmış, toplantıya vali vekili, bütün gençlik ve halk iştirak etmiştir. GÜNÜN RESİMLERİ : Büyük şair Hâmidin ölüm y general Lütfi Karapınar teyin edil - nutuklar vermişlerdir, dan Eşberden Iki sahne temsil edilmiştir. Talebeden Fethi, bul ettiği gibi istimlâk kanunu lâyi-| pılacak büyük köprü için 14 metre! basile yeni yapı ve yollar kanunu lâ- l dönümü münasebetiyle Satıyorlar da Meclise sevki hususu elrafında Dahiliye Vekâletile temas edecektir. Son günlerde Beyoğlu dahilinde, belediye tenbih ve yasak- larına riayet etmiyen 140 kişi bele- diye zabıta tallmatnamesince ceza- landırılmıştır. Beşiktaşta İstimlâk Beşiktaşta Barbaros Hayrettin tür- besinin etrafına tesadüf eden yerle rin istimlâk muamelesine başlarmış- tır. Burada istimlâk edilecek 24 par ça emlâke ait menfaati umumiye k rarı Dahiliye Vekâletinden-belediye ye tebliğ edilmiştir. Dünden Yibârci bu emlâkin tapudaki kayıtlarına gö- re, mahallinde kıymet tesbiti mua İ melesi yapılmaktadır. Bu muamele- İ nin hitamında emlâk sahiplerine teb- ligat yapılacaktır. Bebek - İstinye Yolu Bebek - Istinye yolunun Rumeli- hisarı önündeki kısmının şose İnşs- atile yan kaldırımları bitmek üzere- dir. Yine bu elvarda Necipbey bağı mevkiindeki yol tesisatma hafriya* ta bugünlerde ikmal edilecektir. İ Yolun Baltalimam önündeki kıs- | mında ise Dere üzerindeki köprü i- İle meşgul olunmaktadır. Burada ya- İuzunluğunda Iki kazık çakılmaktadır 23 Nisan Bayramı Programı 23 Nisan çocuk bayramma dit pro- am hazirlanarak alâkadarlara tev- x edilmiştir. Programa göre çocuk haftası Beyazıt Cümhuriyet meyda- rında sant onda, kazalarda zaat 11 de kutlulanacaktır. Kutlama merasimine ilk mektep yoksul çocuklarına yardım. birliği ve himaye heyetleri, halkevleri, mek- iebeleri ve haik iştirak edecek- azıttaki merasime ilk mek- ksul çocuklarına yardım bir. likleri veya Çocuk Esirgeme kurum- larından bir zat, Parti ve hayır mü- esşeseleri tarafından çocukların ko- runması için yapılan İşleri tebarüz ettiren ve çocuk bayramınm ma tini anlatacak tarzda nutuk söy- tiyecektir. Taksim meydanmda hal- kevi ve diğer teşekküller tarafmdan hazırlanan çelenkler, Beyazıttan ge- len çelenklerle birlikte âbideye ko- nulacaktır. Bundan sonra ilk mektep- lerin ikinci devre talebeleri bir ge- çit resmi yapacaklar ve böylelikle merasim hitam bulacaktır. Çocuk haftasında mektepler bay- raklar, çiçekler ve yeşilliklerle süs- lenecektir. DENİZ ve LİMANDA : Karadenizde Frtına İ Bir haftadanberi açık geçen hava dün kapanmş ve soğuk tekrar başla- İmiştr. Karadenizin şimel kısmında ve Ege denizinde de oldukça şiddetli fırtına vardır. Dün Ilmandan Kara - İdenize gidecek olan motörler ve yel- kenliler hareketlerini tehir etmişler- dir, Kooperatif Hesapları İyeti ikinci Yetim sekiz mayısta yaz pılacaktır. Birinci Içtimada"koopera- tif hesaplarım tetkik için seçilen ko- misyon dünden itibaren © çalışmağa başlamışlardır. * Kışın kaldırılmış olan Sulina liftanındaki zıyau şimanaıra tekrar liman mendireğinin şimaline kosul - muştur. POLİSTE: Bardakla Kadını Yaraladı Dün Hakkı istninde birist yanında: Ns- dlâe adlı bir kadın olduğu halde Hürri- yet Tepesinde Karbisin gezinocuna Kİ“ derek bira içemiye başlamışlardır. Bir 8- ralik Nadidenin elindeki kâdehin devri- İlip Halekının elbisesini ıslattığından #r8- larında kavga çıkmış ve Hakkı bardakla Sadideyi gözünün altından ağıra yarala- ır. Yaralı tedavi altına alınmış suçlu yakalanmıştır. Üsküdarda Hikimiyei Milliye Cad- desinde Yeniçeşme parkında kumar 2y- nağıkları görülen Suat, Mehmet, Hüse- mestin ve Ekrem İseinde dört gerç suç üstünde yukularmışlardır. Suçlulür mev- cuden müddelümumiliğe | teslim edilmiş. Jerdir. Şoför Ahmedin idaresindeki otomo. bil Gultada Rıhtım caddesinden geçerken Tarı vapuru tayfasından Şevkiye çarpa- rak bacağından yarnlamışlır. Yaralının mmüdavati yaptırılmış, gölür yakalanmış» tr. yemen Safranboluda Hâmit Gecesi Zağfranbolu (TAN) — Halkevinde geceleyin Hamit — ihtifali yapılmış, büyük şairimizin hatırası hürmetle a- nulmıştar. (mas Ankarada Gazi Enstitüsünde de bir ihfifal merasimi yapılmış ve gençler tarafın. Süleyman, Sebahattin ve Gündüz de Hâmidin hayatı ve edebi şahsiyeti hakkımda | yi 5 ve en düşük 93 santigrat ar Denizbank kooperatifi umumi he- | 21-4-939 # YT En Uzun Ömürlü Hayvan Hangisidir ? S5 — En uzun ve en kısa ömür lü hayvanlar malâm mudur? C — En uzun ömürlü hayvanlar su kaplumbağası ile Balina balığıdır. Su kaplumbağası 350, Baline 300 se- ne yaşar. En kısa ömürlü hayvan su sineğidir. 4 saat yaşar. * S — Şair Eşref kimdir, hec - cav ne demektir? GC — Şalr Eşref Manlsalıdır, 1847 senesinde Gelenbede doğmuştur. Ba- sit bir #ahsilden sonra istibdat dev - rinde kaymakamlığa tayin edilmiş, namüs ve istikametle hizmet görmüş, istibdatla mücadele etmiştir. 1910 tarihinde ölmüştür Heccav metdahın #ksldir, Bir adamı çekiştiren maska- raya çeviren adam (demektir. Bu maksatla yazılan şiirlere de hiciv: denir. * S — Biz iki arkadaş iddiaya' fuluştuk. Antalya sahilin «- den Kıbrıs gözle görünür mü? C — Görünmez. * S — Medeniyet, kültür, ve hars tabirlerinin ifade ettiği mana nedir? C — Medeniyet ve kültür ayr şeydir Dürkhaym gibi bazı içtimalyat çılar bunu ayrı ayrı şeyler olarak ta- rif etmişlerse de son içtimaiyatçılar İbunların ikisinin ayni şartlar içinde meydana gelen, bir kül olduğunu is- bat etmişlerdir. Bir memleketin me- deniyet ismi alan medeni (eserleri, kültür ismi alan lisan, ve saire gibi tekâmülleri de, sanatı da ayni za - İmanda hem kültür seviyesini, hem medeniyet seviyesini gösteren alâ - metlerdir, Gençlik Bayramına Hazirlik Karaman (TAN) — Ortaokulumuz talebesi 19 mayıs bayramına şimdi- den haymie-maktu &—- üzerleri ve pazar günleri muhtelif ve müşterek hareketler. mukavemet ve sürat koşuları yapmaktadır. —— — Umum Müdür Geldi Londrada toplanan turizm konfe- ransına iştirak eden gümrükler u- mum müdürü Mahmut Nedim dün |sabah semplon ekspresiyle şehrimize dönmüştür. Mahmut Nedim kongreden sonra Avrupanın muhtelif memleketlerine de uğrayarak gümrük işleri üzerinde tetkikatta bulunmuştur. m Ticaret Gemilerinin Gaze Karşı Korunması Ankara, 20 (Tan Muhabirindeni— Hava taarruzlarına karşı korunma kanununun 12 inci maddesine göre, hazırlanarak, Genel kurmay başkan- lığı tarafından teklif edilen ve dev- let şürasınca görülen “Ticaret gemi lerinin gaza karşı korunması nizam» namesi” Vekiller Heyetince tesdik 6- dilmiştir. m TAKVİM ve HAVA CUMA 21 Nisan 1939 4 önel ay Gün:80 O Kasr: 165 Arab: 1338 Rumk 1358 Rabiülevvel: 2 Nisan: 8 Güneş: 5d4 — Öğle 1212 İkindi: 16.09 — Akşam: 1854 Yatsı: 2035 — İmetik: 220 Hava Vaziyeti — Yeşilköy Meteoroloji İstasyonundan alı- nan malümala göre, hava yurtta, Egenin Cenup kısımları ile Akdeniz kıyılarında bulutlu, diğer (bölgelerinde çok bulutlu ve yer yer yağıslı geçmiş, rüzgârlar Ak. deniz kıyıları, Cenap Doğusu ve Doğu A- nadoluda Cenubt istikametten orta kuv- vette, diğer bölgelmde umumiyele Si- mali Hstikametten, Trakya, Kocaeli, Zçs- de kuvvetlice, Karadenizde fırtına şeklin- de esmistir. Dün İstanbulda hava kapalı geçmiş rüzgür Şimalden saniyede 8 — 5 metre hazla esmiştir. Sant 14 te hava tazyiki 1020,8 milibar #di, Sühunet en yüksek deditmiştir,
