5 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

-— ? ERCEREMDEN ilerde : usi Ahlâk Yazan: M. Turhan TAN ıt Mahmut Kemal İnal, son srın Türk şairleri adlı ger.- mükemmel eserinin henüz edinci cüzünde meşhurlardan Mahmut Nedim Paşanın ha- ikâye ederken şu satırları ya- Sağır Ahmet bey zade Meh - y yeni Osmanlılar cemiyeti- essislerindendi, Trbalusgarp ulunan amucası Mahmut Ne- jayı sadarete getirmek eme - , Mahmut Paşa da cemiyete rde bulunuyordu. Cemiyet a- Çırçır çayırındaki müzake . * rivayete göre - Ayetullah ederi Suphi beye (paşa) an - da sadrazam Âli paşaya ha- li. Suphi bey mükâfat olarak rezaretine tayin olundu. Mah a valilikten azledilerek tedip nbula getirildi. Fakat o, doğ- | paşanın konağına gitti, Pa- İruna kabul etmedi. *““Affa olmadıkça buradan çıkmıya- diyerek bir odaya kapandı, gece konakta yattı. Âli paşa âciz kalıp kabul etti, Mah- a ne söylediyse söyledi, affe u. Memuriyetine tayin olun- paşa Giritteyken vükelâ mec iöylenilen sözleri - bazı ilâ - * ihbar edermiş. Hattâ mec - suf Kâmil paşa: “Âli paşa eselesini halletmeden döner. ilar bile arabasına toprak lediğinden Mahmut paşa bu- ınlar bile arabasına sı...” su- yazarak aralarını bozmuş. ı İstanbula geldi, Mahmut yaşaya itimat ve emniyet *O da bu vasıta ile padişaha mut paşa cuma günleri Âli yalısına giderek tenhada * kapanır, teveccühünün de- niyaz eder dururmuş. Fakat lan nisbetini de muhafaza e- nisbeti Âli paşaya bozdurt- istemiş. Bununla beraber sı- ünce eteğini ve ayağını öp- paşa ile mücadeleden de ge- ızmış, Meselâ kendisi bahri- 1 iken seraskerlikte bulunan Ayvni paşanın aylığı arttırı- mut paşa, öyle bir lütfa ken- lâyık olduğunu zannetti - iyni suretle sevindirilmek t'azam Âli paşaya müracaat dn red cevabı. alınca onun olduğunu — düşünmiyerek |rıka sunar ve meramına e- nut Nedim paşa - malüm ol- ere - Âli paşanın vefatında ı oldu. Fakat her İşe padişa- ı, parmağını karıştırmağa ından, devletin ve hüküme- nını altüst eylediğinden (11) * azledildi. Bu on bir ay zar- $ seraskerle dört bahriye, 'e, beş maliye nazırı, altı müşiri, beş sadaret ve altı müsteşarı değiştirmişti. Va- tasarrıflar ise o müddet i - ma taşına dönmüşlerdi. asrın Türk şairleri” nden noktayı da öğreniyoruz. Nedim paşa bükemediği eli iyaklar altında sürünerek ve sonra delice işlerinden çalırken halka şiirle öğüt de ihmal etmezmiş. Şu iki a bu yolda yazdığı manzu. dir: rüfuza olup muttasıl ne tagyiri vas'u asıl tiyetü mekânet budur! asa evvel, ne sonra basıl! Ş, çadl tleri dünyada bu devletli- lerin tantanadır cümle meali boştur rbei endohü gamı kendi bilir yazesi amma ki iraktan hoştur! rekten anlıyoruz ki eskile - ahlâkı geniş mıkyasta bo- Gençlerimizin onlardan: ib- zü ve sözü dürüst bir nesil $ sahasına çıkmalarını te - çıkacaklarını da ümit ede- ek öpmeli, ne de öptürmeli, *k öpen dudak kadar öptü-| 7 i de kirlidir. Sadıkzadenin Eşyaları Dün Getirildi Kaza Yerine Bir Ehlivukuf Gitti Adrasan koyunda karaya oturan Sadıkzade vapurunda bulunan tica- ret eşyasını dün Konya vapuru lima- nımıza getirmiştir. Konya vapuru Sadıkzadedeki eşyayı almadan ev- vel tesbiti delâil yapılmış ve avarya ilâmı alınmıştır. Karaya oturan vapuru mahallin- de tetkik için teşkil edilen üç kişilik komisyon dün Tari vapuru ile kaza yerine hareket etmiştir. Komisyon Sadıkzade vapurunun bugünkü va- ziyetini gözden geçirerek kıymetini takdir edecek ve kurtarılabildiği tak- dirde gemi kiymetiyle yapılacak masraf miktarı hakkında Denizban- ka bir rFapor verecek ve bundan son- râ umumi vaziyet mahkeme niyabe- tiyle tesbit edilecektir. Yalnız, vapur çok eski olduğu için kurtarılabilse dahi tamir ettirilemi- yeceği göz önünde tutularak orada parçalanarak enkazı satılacaktır. Sadikzade —vapurunun — suvarisi Cevdet te dün Konya vapuru ile gel- miş ve vapurun şiddetli fırtına sebe- biyle karaya oturduğuna dair rapo- runu mahkemeye vermiştir. ——— Maarif Vekâleti Müsteşarlığı Vekâleti Ankara, 4 (TAN Muhabirinden) — Maarif Vekâleti müsteşarlığına, ta- lim terbiye heyeti reisi İhsanın ve orta tedrisat umum müdürlüğüne şu- be müdürlerinden -Hayrinin vekâle- ten tayin edildikleri haber alınmiış- tır. —H Kooperatifin Hesapları Geçenlerde toplanan belediye koo- peratifi kongresinde kooperatifin he- sabatını tetkike memur edilen üç ki- şilik heyet çalışmıya başlamıştır. Ayymni iş için ayrıca iki belediye mü- fettişi de memur edilmiştir. Müfettiş- ler dün kooperatif müdürü ile temas ederek bazı defter ve evrakı alarak tetkike başlamışlardır. —— Mezarlıklar Park Olacak Belediye, şehir dahilinde evkafa a- it olmıyan mezarlıkları kaldırarak yerlerinde bahçeler tesis etmiye ka- rar vermiştir. Bu mezarlıklardaki ke- mikler toplatılıp şehir haricindeki mezarlıklara gömülecektir. Rastlana- cak tarihi taşlar da müzeye kaldırıla- caktır. Bu işler için belediyenin 940 senesi bütçesine icap eden tahsisat ta konulacaktır. Istanbula 47 Ilkmektep Binası Daha Lâzım İstanbul Maarif idaresi, yap- tığı tetkikat neticesinde İstanbul- da ilk tahsil çağında bulunan bü- tün çocukların, pedagojik usulle. re uygun bir şekilde okutulabil- mesi için, yalnız şehir dahilinde olmak üzere daha 47 ilk mektep binasına lüzum olduğu neticesi- ne varmıştır. İdare bu mektep binalarının yapılması ve ders malzemelerinin tedarik edilebil- mesi işlerinin şehir bütçesiyle te min edilemediği takdirde bir is. tikraz aktedilmek suretiyle bu işin esaslı surette halledilmesi - ni teklif etmişse de vilâyetçe bu na imkân görülememiştir. Böy - lelikle şimdiye kadar olduğu gi- bi şimdiden sonra da idari bir şe- kilde işin idare edilmesi muva - fiık görülmüştür. Bunun için de üç sene zarfında tahakkuk etti- Bu Sene Ayrılan 200 Bin Lira Tahsisatla Ancak Dört Bina Yapılabilecek rilmek üzere bir mektep binala- rı İnşaat proğramı hazırlanmış - tır. Bu programa göre üç sene zarfında mektep binası inşaatına altı yüz bin Hira sarfedilecektir. 200 bin liradan ibaret olan ilk parti bu seneki maarif bütçesi - ne konulmuş bulunmaktadır. Meeclis bu tahsisatı kabul et - tiği takdirde hazirandan itiba - ren inşaata başlanacaktır. Bu i- ki yüz bin lira ile yapılacak mek teplerin biri Bakırköyde, biri Ye nikapıda, biri Koskada, biri de Üsküdarda yapılacaktır. Beyoğ- lunun Tüneldeki eski Mevleyi tek kesi yerinde de modern bir mek- tep binası kurulması düşünül - müş ise de bu seneki — bütçe ile buna imkân olmadığı görülmüş. tür. GÜMRÜKTE : İran İle Müşterek Gümrük Binası Türkiye — İran gümrük anlaşma- sının tatbikatından olarak Gürcübu- lak ve Bazirgân yolu üzerinde ve 45 inci hudut taşı yanında yarısı bir ta- rafın ve yarısı diğer tarafın toprağı- na isabet etmek üzere müşterek bir bina yaptırılması takarür etmiştir. Bu binanın ortasında polis ve güm rük muayenesine mahsus salon bulu- nacak ve her iki taraf kendi toprak- ları üzerinde mütekabil gümrük bü- roları tesis edeceklerdir. Bundan başka her iki taraf me- murları için ikametgâh ve eşya kon- mak üzere antrepo İnşa edilecek ve bütün masraflar her iki hükümetçe mütesaviyen ödenecektir. İnşaat ik- mal edildikten sonra transiti kolay- laştırmak maksadiyle gümrük for- malitelerinin sadeleştirilmesi yolun- da da tedbirler alınacaktır. Bina müş terek olmakla beraber her iki taraf gümrük muayenesini kendi kanun- larına göre yapacaktır. * Gümrük Başmemurluğu memur şeflerinden Mahmut Andiş 40 lira- ya, anbar memurlarından Emin Öz- uysal 35 liralık memur şefliğine ter- fi etmişlerdir. BELEDİYEDE : Vilâyet ve Belediyenin Masraf Bütçesi Belediye daimi encümeni Vali ve Belediye REsrBotrrroraarım TTYASE: tinde dün öğleden evvel ve öğleden sonra olmak üzere iki defa toplana- rak belediye ve vilâyete ait masraf bütçelerini hazırlamıya başlamıştir. Encümen Cuma gününe kadar mas- raf bütçesi hakkındaki tetkiklerini de bitirerek meclise verecektir. Yeni bütçede memur adedi üzerin- de mühim miktarda tenkihat yapıl- ması esas olarak kabul edilmiştir. Bu tenkihatın mühim bir kısmı, mün hal bulunan memurivetlerle temin e- dilecektir. Cezalandırılan Esnaf Son ay zarfında Istanbulun muh- telif kazalarında 47 esnaf pazarlıksız satış kanununa muhalif hareketlerin- den, 28 kişi de sokağa tükürdüklerin- den dolayı belediye zabıtası tarafın- dan cezalandırılmıştır. * Eminönü meydanının genişle- tilmesine ait ikinci plânla istimlâki- ne karar verilen Mısşir çarşısnın alt kapısındaki sekiz dükkânm sahibine dün tebligat yapılarak takdir edilen kıymet kendilerine bildirilmiştir. Bu dükkânlar iki aya kadar vıktırılacak- tır. Yugoslavyalı Talebeler Dün Geldiler Şehirde Muhtelif Ziyaretler Yaptılar Belgrat Universitesine bağlı yük- sek mimari şubesi talebesinden 40 kişilik bir Yugoslav talebe grupu dün trenle şehrimize gelmiştir. Altısı kız, üçü profesör ve doöçent olan dost Yugoslav talebeleri, üniversitemiz namina doöktor Süheyl Ünver, ve do- çent Sabri Esat ve Güzel Sanatlar Akademisi müdür muavini Refik ile bir talebe grupu tarafından karşilan- mışlardır. Yugoslav gençlerine istasyonda bir buket verilmiş ve kendilerine “hoş geldiniz,, denilmiştir. Talebe İstan- bul Kız Lisesinde misafir edilmiştir. Yugoslavyalı gençler, Güzel Sanat- lar Akademisi tarafından Novotnide verilen öğle yemeğinde bulunduktan sonra Yüksek Mühendis Mektebini, Dolmabahçe sarayını ve resim gâale- risini ziyaret etmişlerdir. —— MÜTEFERRİK : Temmuzda Bir Tarih Kongresi Toplanacak Bu sene Temmuzun beşinde İstan- bulda beynelmilel bir tarih kongresi toplanacaktır. Kongre hazırlıklarına programları dağıtılmıştır. Kongre ta- Tiftrrkaş.subesi üzerinde çalışacak- tır. Dünyanın tâfiffirmeşbütün âlimle- ri davet edilmişlerdir. Bir Gencimizin Muvaffakıyeti Neyyire Arda isimli bir genç kızı- mız, Amerikanın Kolombiya Üniver- sitesinde felsefe tarihi doçentliğine tayin edilmiştir. Neyyire Arda eski profesörlerden Hacı Adilin kızıdır ve bir kaç sene evvel Istanbul Üniver- sitesinden felsefe lisansı alarak dok- tora imtihanı vermek için Amerikaya gitmiş ve bu imtihanı muvaffakı- yetle vermişti. Geçen sene Kolombi- ya Üniversitesinde vazife alan İstan- bul Üniversitesi felsefe profesörü Reichenbach Amerikadaki derslerine devam ederken Trahatsızlanmış ve profesörün derslerini vermiye Ney- yire Arda doçent sıfatiyle memur e- dilmiştir. »4 Denizbank elinde bulunan an- trepolardan halı ve Eminönü antre- polarından maadasının bu ay başın- dan itibaren anbar olarak kullanıl- masına başlanmıştır. GÜNÜN RESİMLERİ : BN P d — Dün şehrimize dost Yugoslavyadan 50 kişilik bir talebe geldi ve şekifde mühtalif ttlüklerde bulundu — şimdiden başlanmış ve alâkadarlara | ——— SUAL CEVAP? ski Mimari Eserlerde Yıldız Altı Köşeli midir? S — Eski Türk mimari eser- lerinde yıldız altı köşeli ve bugün beş köşelidir. Bunun sebebi nedir? C — Yıldız, yalnız Türklerin bayrağında .yaşamış bir sembol de - ğildir. Bir çok milletler, yalnız yıl- dızı veyahut yıldızla beraber hilâli uğurlu bir işaret olarak kullanmış “ lardır. Eski Bizans ve Sasani parala- rında ay ve bir çok trefilli yıldızlar vardır. Bizde de eskiden yıldız altı köşeli değil, hattâ on altı köşeli bile kullanılmıştır. Yavuzun sancağında ve Kanuninin Sinana yaptırdığı Sü - leymaniyedeki meşhur Tabhanesi - nin kapısında çok şualı yıldızlar var- dır. Şimdiki hapishane kapısında da görürüz. Hilâl tabit şeklinden çıka- rak hendesileşirken yıldız da beş şu- alı olmuştur, Bu hususta (Topkapı sarayında deri üzerine yapılmış eski haritalar) adlı eserde mufassal malümat vardır. e S — Atamızın Anıt- Kabri i- çin hazırlanan projeler üze « rinde kati bir neticeye varıl- dı mı? Varıldı ise kimin ese“ ri seçilmiştir? C — Mevzuun ehemmiyetine bi- naen bu husustaki tetkikler henüz neticelenmemiştir. U S—Mühendis mektebi mezurt larına (yüksek — mühendis) diyorlar. Fe nfakültesi kim- ya mezunlarının unvanı da (kimya mühendisi) dir. İkisi de yüksek mektep olduğu hal de kimya mühendislerine de neden (yüksek kimya mühen- disi) denmiyor? C — Kimya Mühendisliği ismi an- cak 'üniversite Fen fakültesi mezun- larına verilebilir. Halbuki Nafia Fen mektebi mezunlarından kur&' gören- lere“de mühendis deniliyor. Bunlar- la yüksek mühendis mektebi mezun- larını ayırmak siçin yüksek mühen - dis denilmektedir. e S — İspanyol müziğinin en büyük kompozitörü kimdir, bunların eserlerinin plâkla - rı burada bulunabilir mi, rad yolarla veriliyor mu? C — İspanyol musikisinin en bü- yük kompozitörü Albenizdir, kendisi Valencialıdır. Bir de Granados var- dır. Bunların operaları ve küçük parçaları da vardır. Eserleri radyo İ- le verilmektedir. Plâkları da mev - cuttur. Fakat burada bulmak güç “ tür. Ismarlamak lâzımdır. Prost Geliyor Şehir mütehassısı Prost bu ayın ortalarına doğru Paristen şehrimize gelecektir. Taksim bahçesinin plânı- nı yapan mühendis Gotye dün İzmir- den şehrimize gelmiştir. Mühendis burada Prostu bekliyecek ve Tak- sim bahçesinin plânını şehrin alacaği şekle göre tâdil edecektir . Yeni İktısat Müdürü Belediye iktısat müdürlüğüne Saf. fetin tayin edilmesi Üüzerine açıkta kalan eski iktısat müdürü Asım Sü- reyya belediye sular idaresi idare meclisi âzalığına tayin edilmiştri. TAKVİM ve HAVA 5 Nisan 1939 ÇARŞAMBA 4 üncü ay Gün: 80 Kasırı: 149 Arabi: 1358 Rumf: 1355 Sefer: 15 Mart: 23 Güneş: 5.27 — Öğle! 12.17 İkindi: 15.33 — Akşam: 18.37 Yatsı: 20.10 — İmsâk: 8.55 Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji İstasyonundan ali“ nan malümata göre, yurtta hava Trakyâös Kocaeli, Ege bölgelerile cenup Anadolu- sunda çok bulutlu ve çok mevzil yağışlkı diğer bölgelerde umumiyetle bulutlu geç” miş, rüzgârlar cenup Anadolusu ile Trak- ya ve Ege bölgelerinde şimali, diğer böl- gelerde umumiyetle cenubi istikamettefi orta kuvvette esmiştir. Dün İstanbulda hava çok bulutlu get” miş, rüzgâr şimali şarkiden saniyede 4-6 metre hızla esmiştir. Saat 14 te hava taZ” yikı 759.6 milimetre idi. Sühunet en yük“ sek 14 ve en düşük 7 santigrat olarak kay” dedilmiştir. V Deeaaaaa a S ———