5 Nisan 1939 Tarihli Türk Dili Gazetesi Sayfa 1

w 5 NİSAN ÇARŞAMBA 1939 İ00 u izğrü S ERÜüğü ee -> AENN | Fuat Bilal Yıllığı — : $00 Altı Aylığı: 400 Sayısı: 3 Kuruşlur Adres: Türkdili Mebusu Hayrettin Karan C İmtiyaz Sehibi: Balıkesir — Neşsriyat Müdürü Gmum İeşriy Balıkesir E ON ÜÇÜNCÜ YIL SAYI: 4145 GÜNDELİK SİYASAL GAZETE İlk öğretim sa- hasında radi- kal hamleler. 1) Eğitmen teşki- göztünencannasnerenanMNEANE NN MEnN NN GA HU NEER AAA EDE, İtalya, Arnavutlu- ğu işgal edecek. Bir beyanat karşısında: Bir beyanat karşi2 P Münevverlerin ve genç- lâtı, 2) Köy öğretmen okulları.. Bir habere göre bu işgal 86 veya 7 nisanda olacak. liğin teessür ve İlk tahsil meselesi modera devletin bel kemiğidir. Ma Arifi tüba ağacına benzeten- ler feodal telâkkiye tercü man olanlardır. Demokrasi devrinde bu telâkki istihfaf- la karşılanır. Cumhuriyetten evvel, meş- rutiyet de dahil olduğu hal- de, ilk tahsll işile katiyen uğraşılmamış, her şey tabil seyir ve tekâmülüne bıra- kılmıştır. Cumhuriyetten evvel ilk okullarımızda talebe sayısı 336.061 di. Bunun 62.954 dü | kızdı. , Bu yekün cumhuriyet dev tinde her sene külliyetli nis- bette artarak bu gün tale be sayısı 766,878 ( hulmuş tur. Bunun 263328 | kızdı. Bu halden memuun ola- bilir miyiz? Dünkü vaziye- timizle mukayese edecek olursak albette. Fakat baş ka vaziyetlerle mukayese edecek olursak aela. Bu güu Türkiyede tahsil çağındaki çocukların mikta:- ri 1.800.000 dir. Demek ki töyle böyle bir milyon ço- tuğu bhenöz okutamıyoruz Bundan memnun değiliz Sonra diğer devletlerle mu kayeselere girişecek olursak bu meselede de hayli yaya kaldığımızı görüyoruz. Bun dan da tabli memnun deği liz, © halde lik önce bu ke- Biyet meselesini — Türkiye İçin en elverişli bir tarzda hal etmek reti vardır Türkiyenin ne kadar lik okul öğretminine ihtiyacı var- dir? Takriben 40.000 ök Tetmene. 40.000 Öğretmen Üyip — geçmeyiniz. 40 000 Öğretmenin yalnız maaşı el- Üşer liradan şanede: 25 Ü0Ü, lira eder 40,000 Öğretmen — yetiş- firmek için her sene sarf edilecek milyonları da hesa- ba katacak olursak o za- man işin tahammül hudu.- dunu aştığını görürüz O halde meseleyi klâsik vsullerin haricinde bir ta kım uüsüllerle — ve radikal olarak hal etmek isap eder. Maarif — Vekili — Saffet Arıkan gu düşünce ile ve şu tarıda hareket etmekle me selenin hallini imkân dahili te — sokmuştur. Türkiyede nüfusu 400 den aşağı takri ben 32.000 köy vardir. köylerde üç sınıflı ve tek öğretmenli birer okul açmak Zaruridir. Netekim ÂAvrupa da bir gok köylerde üç ve- Ya daha fazla vınıflı ve tek tmenli mektepler mev Süttur, O halde çocuklara bu ip ( Sonu ikinci sayfada ) | himayı Landra, 4 (A.A.) — Roy- terin diplomatik muhabiri İtalyanın Arnavutluğu işgal etmek niyetinde olduğu hak - kındaki — şaylaların — resmi mehafillerin — tekziplerine resmen teyid eder vaziyette olduğunu bildirmektedir. Brindizi mıntakasında yir- mi bin kadar İtalyan tahşit edilmiştir. , İtalya, Arnavutluğu Kral onun — muvafakatı — ile işgal edecek ve Arnavutluğu altına alacaktır. Havss ajansı da — Parise muhtelif kaynaklardan ge- len haberlerden — İtalyanın yakında Arnavutluğa asker göndermek niyetinden Ar- navutluğu haberdar — ettiği ve İtalyan askerlerinin 6 ve yahbut 7 nlsanda Va- lonadan karaya asker çıka racağını bildirmektedir Landra, 4 (Radyo) —— Royter ajansının bildirdiği- ne göre; İtalya bu günlerde Arnavutluğa asker göndere cektir. İtalyaonın bu aeker sevk et- me İşlade islinat ettiği nok- ta 1927 senesinde Arnavut hak ile yaptığı anlaşmadır. Bu anlaşmaya göre İtal- ya herbapgi bir. — tehlike yukuunda Aronavultluğa ae ker gönderebilecektir. Bu noktalnazarı ileri sü ren İtalya 6 veya 7 nisanda Arbavutluğa asker Ihraç ede cektir. Arnavutluğun — İtalyanın her tüörlü asker — ihracıma 20 Bin askerin Arnavutluğu işgal için hazırlandığı bildiriliyor. Kral Zoğo İtolya ile Arnavutluk sında müzakereler cereyan etmektedir. Fakat İtalyan askerlerinin ara- Şef Atatürke dair beyanatı infiali. —— A zTT Emekli General Kâzım Karabekirin Ebedi Ankara ve İs- tanbulda heyecan uyandırdı. Parti Gurubund de müzakereler olac Ankara, 4 — İstanbul me- | busu Emekli General Küzım! Karabekirin, Büyük Kurta ricı ve Ebedi Şef Atatürke karşı «Taa» gazetesinde in tişar eden beyanatı burada ve bütün münevverler üze- rinde çok fena bir tesir uyan: dırımıştır. Bilhassa bu beya- natta Atatöârkün tarihi nut- ku işaret edilerek bu nutuk ta güya tarihi bazı hakikat- derhal gönderilmek özere lerin tağyir edildiği hakkın olduğu; böylece — İtalyanın Arnavutluğu himayesi altı- | daki telmihler, İstanbul genç na alacağı bildiriliyor liği gibi Ankara gençliğini Irak Kralı bir kaza neticesinde Oldü. Kral kendi idare ettiği bir otomobille saraya dönerken bir telgraf direğine çarptı ve feci kaza vukua geldi. —a Komşu ve dost hükümetin bu elim ziyağı bütün memlekette derin bir teessürle karşılandı. Ankara, 4 (A.A.) — Irak halen 4 — yaşındadır. Küş | düne kadar Kral palbliğioi Kralı Gazi, dün gece bir ; ——— Kral Gazinin Türk mileti de bihhakkın heyecanle ya gelen haber mıştır. Bura fat etmiştir. amucazadesi | oğlu Emir Abdullah ifa | vellahd olan ve kralın yegâne mukavemet edeceği bildiril- oğlu bu'unan Emir Foysal mektedir. Şimdiki — halde Polonya Hariciye Na- zırı Londraya Vardı. B. Kolonel Bek dün İngiliz Ha. riciye Nazırı Lord Halifaks | ile müzakerelere başladı. |'graf çekerek tazi- | İberı Avkaranın bötün siyasi etomobil kazası sonunda ve- ve aabık Hicaz Kralı Alinin nin teessürü. yetlerini bildirdiler. Ankara, 4 ( ALA. ) — Dost ve kardeş İrakın genç ve necip kralı Bi rinci Gazinin yefatı ha mehafillerinde ve bütün Türk milletinin kalbinde çok derin bir teessür uyan- edecektir. Ankara, 4 (llıuuıl) z Kralhı Gazi bir otomobil ka esinde vefat etmlş Irak zası netic tir. Komşu hükümetl mın feci vefatı Ankara siya vi mehafillerinde, Türk mil- letinin kalbinde büyük bir tecmsâr — uyandırımıştlır Bu elemli haber üzerine bütün bayraklar yarıya kadar in- dirilmiştir. Kaza masıl oldu: a bu mevzu üzerin- ağı söyleniyor. lere göre, İstanbul Üniver- sitesi talebesi, bugüân gurup halinde gazete idarehaneole - rine giderek, bu beyanatın neşri münasebetile — tecasür ve infiallerini bildirmişler. dl'Yıııı mebuslardan B. Mu- hiddin Birgen, bu Deşriyat üzerine «Sonposla» gazete. sinde (Ben yok, biz varız) başlığı altında bir makale yazınışlır. Ankara, 4 — Bmekli Ge- neral Küzim Karabekirin Büyük Kurtarıcı ve Ebedi Şef Atatürke karşı dil uza tan — beyanatının burada uyandırdığı iafinl akisleri çek derindir. çurte Bütüc mebuslar, yanattan doğan bir heyecan içindedirler Parti Gurubunda (Generel Karabekirin beyanatı «hemmiyetle mevzubahir edilecektir. Mebuslar, Ebe- di Şefin mukaddes hâtırasına karşı yapılan hür- metsizlikten — mütevellid te- essürlerini bildireceklerdir. Parti Gurubunda bu mevzu etrafında vuku bulacak mü: zakerelerin, çok beyecanlı olacağı söyleniyor İngiliz-Fransız iş birliği: Londra, 4 (Radye) — Fransız Hava Nazırı hngiliz Hava Nazırile birlikte Çom. berlâymı başvekâlette ziya- vet etmiştir. Bu görüşmeler; tayare in- şası bahsinde — Framsiz logl- liz işbirliğinin — tanzim edil- mesi şeklinde tefsir olun- maktadır. Ya yapılacaktır Kral Gazi 27 yaşındaydı. Müteveffa kral za İrak istiklâlimi almış, İngil- — amerasimi Londra, 4 (AA) — Po loaya Hariciye Nazırı Kononel| Bek, Londraya varmış ve bu gönden ilibaren müzake relere başlamıştır. Londra, 4(Radyo) — Po lenya Hariciye Nazırı Kolonel Bek ile Lord Halifaks, ya- rın müzakerelere başlıyacak- lardır. Kolonel Bek, kral al tıncı Jorj tarafından kabul edilecek ve perşembe günü Portemuta şgiderek, lagtliz donanmasını teftiş edecektir. Lord Halifaks, yarın Ko lonel Bek şerefine büyük bir tüi B Siyasi mehafil, Polonya Hartciye Nazırı Lord Hali- faks arasında vuku bulacak müzakerelere büyük ehem- | miyet atfetmektedirler. Landra, 4 (AA.) — Po looya Hariciye Nazırı Bek bugün saat 17.30 da Lon draya gelmiş ve tstasyonda i İngiltere Hariciye Nllın, | | ziyafet verecektir. ' | | Lord Halifaks ile Polonya büyük elçisi ve elçilik er- | kânı tarafından karşılanmış: tır. dırınış ve Türkiyede ha- kiki bir. matem havası yaratmıştır. Bütüm dairelerde bay- lar matem âlâmeti ak derhal yarıya İn- miştir. Retsicumhur İsmet İnö mü,Nalb Emir Abdullaha taziyetlerini bildiren bir telgraf çekmişlerdir. Başvekil ve Hariciye Vekilimizde Irak Başvekilin ve Hariciye Nazırına hükü metimizin ve milletimizin teessür ve taziyetlerini bil diren birer telgraf yolla. di tere ile dostlük mi te tesis etmiş ve Sandabad pak> Iraktan verilen malâmata Hakkında yapılan l':hk::::ı göre, — Kral | tini lııılııııtıı'ı. Vılııh: Gazi — Hazretleri — bizzat Emir — Feysal V....llıilıı di ettikleri etomobille yaşındadır. 'el K dönüyordu Henüz | rüşdüne kader krallık matb- PK . sebepten | lik suretile idare edilecek - aydınlanamıyan dolayı etomobil süratle gi derken birdenbire bir telgraf direğine çarpmıştır Kral; bu feci ve şiddetli sademe | geticesinde kafa tasından ağır sürette yaralanmış ve derhal kendini kaybetimiş, saat 2440 geçe — vefat et | Çalştır. tir. Kral aatbliğine müte- veffa Gazinin amucezadesi ÇAbdullah getirilecektir. Par- iâmento fevkalâde bir- top- lantı yaparak naibliği ilân etmiştir. Irak bu büyük kayıptan dolayı derin bir teswür için” dedir.