16 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

16-3-939 —— sümhuriyetin Zaferi Demiryol Politikası N İki Kelimenin Mânası 3000 Kilometre Milli Demiryol Şebekesi ve 350 Milyon Lira Demektir "MEMLEKETİ BAŞTAN BAŞA DEMİR AĞLARLÂ ÖRÜLMÜŞ GÖRMEK EN BÜYÜK AZMİMİZDİR ,, İSMET İNÖNÜ Şefimiz Sayın İsmet İnö- İtemn, idan 14 yıl önce irat bu- Veci Oldukları nutuklarından 1 yazım'zın başına koy- N — Bayemiz, 14 yıl evvel i. h ğîlmlş olan metin bir azmin (BRç,, man içinde demiryolcu- imızda ne zalerler başar- j M“h bir bilânçosunu yapmaktır. Pat y,e ©M Reisicümhurumuz İs- | -Denflnün (Türkiye Cümhuri- Üha ( Miryolları) tarıhinde ilk a- a. törenini teşkil eden Yahşı- Ban , Ularındaki “... Şark hatla- | b!mb*şlâması tarihi siyasetimiz- S Bi lzaşlı bir merhacedir.,, 4 Yük Millet Meclisi bu hattı &3 CZ deyince Türk milletinin < B“'ne istinat etmiştir. n iğımız yolun biteceği Rp Yöktur. â vihaye gidecek hi devam edecektir..,, gibi demiryolu politikamızın , edefleri olmuştur. Bu kay- h .n hiz almış olan kuüvvet i- e ” Türk haritesı demir ağ- Tn İi raylarının izlerile be- aa Yürdun bütün'üğü milli arçolarla perçinlenmiştir. bu, Ük, yapıcılık vasıflarını hı'yNinde yaşatan ve milli £ N Tdan kuvvet alan Cümhu- 4 h Hkümeti, yakın aylar zarfın. ıhît bölgede yeni fakat çok *f . Zafer daha ilân etti. Fe- Tt "':'lhuriyetin umran âbidele- İr şaheseri de Erzincanda Pai Bu kurulan âbidenin adı garı) dır. &ç Vgh di Ji * B“ Bar, Haydarpaşadan kal- karak Ankara, Kayseri ve Va Callerini aşarak Erzurü- ükş, ha ilerde Kafkaslara uzan Ükü 9lan (Aukara — Sıvas — B , demiryolunu Sıvastan iti. Tüpe 335 inci kilometrede karşı- Ph * Erzuruma serbest yol ver- | aî:ıhâdîseler vardır ki, umumi M OSla, mahiy2t ve kıymetleri, Ün M _îfadeleri birdenbire ve . Mî"_nliklerâle kavranmaz. Fa * köluuata girişiterek inceleme- “Üzay, Ştirilirse basit görünen Pa Fin her birinin hüviyet ve Türkm_e'ydana yıkar, Dolj Sümhuriyetinin demiryol- ti ası ve bu polttikanın bi. lna sıralanar başarıları 'ı b_f*—')aı'ıl:ırın geçirdiği safha- ş &iynı;nkSek kudretin, dinamik e- Thühi Muhassa:ası olan bu ka- e A, N hâdiselerdendir. Sarsıl- h İN yüksek enerjisi ile bu- “lnm ğketı saran demir ağla- İtüp Uğu 2975 kilometreyi bul- ae | ışehesi nisavının İT inci gü- ltı FÜ Ükilon:etra uzunluğunda Üa h kara — Erzurum hattının .hşfhas kilometrelik Ankara — D kısmını şletmiye açmiş- © l i $ İ İ ..SE_“GSİ birin-ikârununun 11 ; hq%':“ de 938 kilometre uzunlu- K ç Ânkara - Erzincan kısmını B ye Erzincan garını aştık. ı"ınadîse bite Cümhuriyet inkı- “bip , ek umranının başlı başı- Bi ç er tarihidır. Rat Tih, fen ve rabiat savaşının, & ldîî fedakârlığın şahamet [ e bıeim"'yol politikası bu iki ke- ymğnin Manası, 3000 kilo- Ve ni ve miüli demiryol şebe- 350,000,000 lira demektir. Milli Şef İnönü, yeni bir hattımızın küşat resminde nutkunu söylerken Şu bir kaç rakamın tefsir ve iza- hı ise bu sütunlara sığmıyacak ka- dar engin ve geniştir. Malatya — Çetinkaya iltisak hattı dahil ola- rak Sıyas — Erzutum hattı için; ray, travers gili yol malzemesi, lo- komotif ve vagon gıbi muharrik ve müteharrik edevatı, istimlâk ve nakliye ile sair masrafları da dahil olarak ş'undi);e kadar takriben 80 milyon lira masraf yapılmış ve hat. tın ikmali için daha bir miktar sar- fına lüzum hâsıl clacağı makta bulunmuştur. Bu hattın çok sarp ve feykalâde ârızalı — boğazlardan dolaşmasına rağmen (lokomotif ve vagondan başka umum masraflar dahil ola- rak) üstüste beher kilometresinin masrafı 110 bin lira tutmaktadır ki, bu miktar son derece müşkül ve â- rızalı olan böyle bir hat için kati. yen çok değildir. Sıvastan hareketle Erzincan ga- rına gelirken muhtelif açıklıkta 1105 adet kâgir ve beton köprü 13 ,, demir köprü 3 ,, betonarme büyük viya- dük, açılmakta ve uzunlukları yekünu 23227 metreyi bulan 117 tunel ge- çilmektedir. Sivas — Eızincan kısmında ya- pılmış olan toprak işlerinin tutarı: “9,000,000,, dokuz milyon metre mikâbını bulmuştür. Bu da büyük- çe bir dağın dinamitlerle parçala- nıp dağıtılması ve ortadan kaldı- rılmasına muadil bir iş demektir. Bu bölgede bilhassa yazın müsait günlerinde çalıştırılmış amele ve işçinin günlük sayısı 27,000 i bul- muştur. Bir hat üzerinde günde vasati 27 bin amele ve işçinin çalıştırılma- sı başlı başına bir kuvvet ifade e- der. Bu yüzden demiryol politikası- nın feyizli verimlerinden biri de vatandaşın; öz toprağını kendi e- liyle bayındırlığa ulaştırması ve kendisini huzur ve refaha kavuş- turmasıdır. Demiryol güzergâhlarına rastlı- yan köylerin ve köylülerin göze çarpan kalkınmaları, hep demiryol politikasının ana 'yurtta yarattığı refahin iftihara şayan verimleri- dir. anlaşıl- * Dünkü Erzincan, aziz yurdu- muzun ulaşılması zor bir köşesi zannolunuyordu. Artık de- mir ağlar içine alınmış bulunan bugünkü Erzincan ise Ankaranın, İstanbulun ve uzak bölgelerin ya- kın bir komşusu oldu. Fakat, bu komşuluk için yüksek dağlar yarıl dı. Büyük köprüler kuruldu. Uzun tüneller delindi, çok çetin boğazlar dolaşıldı. Bu büyük himmetle ni- hayet Cümhuriyet lokomotifleri- nin zafer düdükleri Erzincan ova- sını da çınlattı. Sürat asrında bulunuyoruz. Ça- buk, daima daha çabuk düsturu bugünkü medeniyetin idealini ya- şatıyor. * Garp âlemi bundan yüz küsur yıl önce yollarını, demir- yollarını yaptığı, çoğalttığı halde çok yazık ki Osmanlı İmparator- luğunun bâtıl ve âtıl zihniyeti, kıymetli yurdumuzu bu nimetler- den mahrum bırakmış ve memle- ketimizin bütün serveti türlü se- fahat yolunda sarf ve israf edil- miştir. İşte bu zihniyet; memleket içinde ecnebi sermayesinin faali- yete geçmesini ve siyasi, mali bir hayli menfaatlerin çarpışmasını kolaylaştırmıştır. Ve bu yüzden: 578 kilometrelik Haydarpaşa — Ankara Demiryolunun inşası an- cak 21 senede tamamlanabilmiş, Ve 609 kilometrelik İzmir — Aydın hatlarının normal inşaatı vaziyetini alabilmeleri de tam 50 sene sürmüş. Osmanlı İmparatorluğunun de- miryol inşası mücadele senelerin- de yapabildiği hatların senelere düşen miktarı ancak 60 kilometre- yi geçememiştir. Cümhuriyet hükümtinin Demir- yol politikası ise Ebedi Şef Ata- türkün: “Milletimizin medeniyet yolun- da inkişafı için bütün hayat şubelerinde düşündüğümüz maddi ve manevi tedbirler; an- cak (Şimendifer) ve (Yollar) ile hakiki verimini verebilir.,, vecizesindeki hakikatlere istinat etmiştir. Asil milletimiz ve ona dayanan Cümhuriyet hükümeti- miz bu inan ve iman iledir ki; Tür- kün öz parası, öz kafası ve öz kaz- ması ile senede 200 kilometre de- miryolu yapmış ve yurdu 3000 ki- lometrelik yeni hatlarla kaplamış, Kayseriyi, Sivası geçmiş bugün Er- zincanı aşmıştır. Yarın da Erzuru- ma kavuşacaktır. Ne mutlu Türküm diyene! Çeşme ve Foçada Fırtınanın Tahribatı İzmir, 15 (Tan Muhabirinden) — Fırtınadan Çeşmede iki sandal bat- mış, elektrik tesisat harap olmuş, rıhtımın bir çok yerleri yıkılmıştır. Koça kaza merkezinde hükümet ko- nağı ve bir çok evler hasara uğramış, iki sandal batmış, bir sandal da kay- TAN Çek Arazisi Almanyaya bolmuştur. — 7 Tâbi Bir Eyalet Olacak (Başı 1 incide) teakıp, bu sabah saat 3,55 te aşağı- daki anlaşma imzalanmıştır: Führer yanında Almanya Harici- ye Nazırı Von Ribbentrop olduğu halde, Çekoslovakya Reisicümhuru Doktor Hacha'yı ve Çekoslovak Ha- riciye Nazırı Doktor Şvalkovski'yi talepleri üzerine, bugün Berlinde kabul etmiştir. Bu görüşme esnasında, son hafta- lar hâdiselerinin eski Çekoslovak Cümhuriyeti arazisinde vücude ge- tirdiği ciddi vaziyet, tam bir açıklık- la tetkik olunmuştur. Gerek Çekler, gerek Almanlar, bütün gayretlerin hedefini, — merkezi Avruparın bu kısmında sükün, nizam ve sulhün muhafazası teşkil etmesinin icap ey- lediği kanaatlerini izhar eylemiş- lerdir. Çekoslovak Reisicümhuru, bu e- sere hizmet için ve kati bir sulh ve süküna varmak için, Çek milletinin ve memleketinin mukadderatını, iti- matla, Alman devleti Führerinin e- line teslim ettiğini beyan eylemiştir. Führer, bu beyanatı kabul etmiş ve Çek milletini Alman Rayhının himayesi (protectorat'sı) altına ala- cağı ve Çek milletine kendi hususi karakterine uygun etnik hayatının inkişafını temin eyliyeceği kararını bildirmiştir Alman milletine hıtap Daha sonra Her Hitler Alman mille- tine hitaben şu beyannameyi neşret- miştir: “Birkaç ay evvel Almanyaı Çekos- lovakyadaki Alman ekalliyetini ta- hammül edilmez bir teröre karşı mü- dafaa etmek için müdahale etmek mecburiyetinde kalmıştı. Son haf - talar içinde Çekoslovakyada buna benzer hâdiseler olmuştur. Bu mem- leketin ırki grupları arasındaki ak- sülâmel onları Prağgdan ayrılmağa sevketmiştir. Bunun neticesi. olarak Çekoslovakyanın mevcudiyeti sona ermiştir. Pazar günündenlberi muhte- lif mıntakalarda vahşiyane tenkil ha. reketleri vukubulduğu bildirilmekte idi. Zulme, uğrıyan gruplar her saat bizden imdat istiyorlardı. Alman mül tecileri akın akın Almanyaya gel- raekte idiler, Bu vaziyetin devamı bin seneden fazla hir zamandanberi Almanyaya ait bulunan ve Almanya için hayati bir ehemmiyeti haiz olan bir memlekette nizam ve asayişin or- tadan kalkmasını intaç edecekti, sul- hü tehdit eden bu tehlikeyi uzaklaş- tırmak ve bu “hayati saha,, da yeni bir nizamın teessüsü için lâzım gelen şartları temin etmek üzere Alman kı. talarını Bohemyaya ve Moravyaya göndermiye karar verdim. Bu kıtalar tethişçilerin ve bunları himaye eden Çek kuvvetlerinin sılâhlarını alacak- lardır. Alman kıtaları, tehdit altında bu- lunanların hayatını nuhafaza ede - cekler ve Alman milletile Çek mille- tinin tarihi hakları ve maddi ihtiyaç. larile mütenasip bir şekilde esaslı bir sureti tesviye bulimak için lâzım gelen şartları ihzar edeceklerdir. Her Alman askerinin işgal edilen arazi halkına karsı bir düşman sıfa- tile değil, o havalide kabüle şayan bir nizam tesisine memur olan Al- manyanın bir mümessili sıfatile ha- reket edeceğini ümit ederim. Fakat bir yerde mukavemete maruz kaldı- ğmız zaman her vasıtaya müracaat ederek bu mukavemeti orada kır - malısınız. Çek topraklarında büyük Almanyanın mümessilleri olduğunu- zu unutmamalısınız..,, Hacha Almanyanın emrile karşılaşmış : Bütün bunlar Almanyada geçerken Çek Başvekili Beran da hâdiseleri Çek milletine bildirmiştir. Beran, hiçbir münakaşa cereyan etmediğini, Hacha'nın Almanyanın bir “emri,, karşısında kaldığını ve Çek milletine hitaben bir beyanna- me tanzim ederek Çek milletinin mu kadderatını Hitlerin ellerine tevdi et- tiğini bildirmek mecburiyetinde kal- dığını söylemiştir. Nazırlar meclisi, her türlü muka- vemetin imkânsız olduğunu görerek Reisicümhur Hacha'nın beyanname- sini ittifakla tasvip etmiştir. Prag radyosunun hazin neşriyatı Prag radyosu mütemadiyen hâdi- İi a l KA ĞAA Bi llli — a Z ll ll GÜL L Kd lk seyi ilân etmiş ve halka şunları tav- siye etmiştir: “Sükünetinizi muhafaza ediniz ve verilecek haberleri bekleyiniz. Bu sa- bah saat 6 da Alman ordusu memle- ketimizin şimal hudutlarını geçmiş- tir. Hepiniz işlerinizin başına gidi- niz ve çocuklarınızı mektebe yollayı- nız. Almanları kabul etmekten baş- ka bir şey yapamazsınız. Askerler gar nizonlarında kalacaklar ve mukave- met etmeden, itiraz etmeden silâhla- rını Alman ordusuna teslim edecek- lerdir.,, Radyo, şunları ilâve etmektedir: “Hacha ile Hitler arasında yaprlan mülâkatın neticesi olarak Bohemya ile Moravya Alman !ctaları tarafın- dan işgal edilecektir. Motörlü Alman kıtaları şu anda hudutların her tara- fından geçmiş bulunmaktadırlar. Hü kümet itaat etmekten saşka bir şey yapamamıştır. Her türlü mukavemet milletin mahvolmasını intaç edecek. tir.>, Çek halkı hayret ve şaşkınlık için- dedir. Fakat Pragda sükünet hüküm sürüyor. Prag'a giriş Bu sırada Alman askerleri ve kı- taları Çek yurdunu işgale devam c- diyordu. Alman askerleri, öğleden ev vel 11 de Praga girmişlerilir. Şehre evvelâ kamyonlarla küçük gruplar girmiştir. Kamyonlar, boşal- dıktan sonra yeni müfrezeler getir- mek üzere derhal Alman hududu is- tikametinde hareket etmişlerdir. Pragın başlıca merkezi olan Saint- Venceslas meydanında tramvaylar u- zun bir hat şeklinde durmuşlardır. Kuvvetli Çek polis müfrezeleri mey- danda dolaşmakta, mahzun ve sakin olan halka nezaret etmektedir. Prag radyosu Alman marşını ve Horst Vesoel Lied şarkısını söyle. miştir. Biraz sonra meydanda Alman tank larile mitralyözleri görünmüştür. Bazı yerlerde bir kaç Çek. Alman- lara selâm vermekte ise de umumi surette halk tam bir disiplin daire- sinde hareket etmektle ve büyük bir alâkasızlık göstermektedir. Öğle zamanına kadar radyo, halkı sükünete davet etmiştir. Alman or- dusu her tarafta süratle ilerlemekte- dir. Hitlerin orduya emri yevmisi Bohemya ve Moravyayı işgal eden Alman kıtaları başkumandanı Gene- ral Blaskovitz'dir. Her Hitler orduya hitaben şu emri yevmiyi neşretmiş- tir: Çeko - Slovakya infisah ediyor. Bohemya ve Moravyada Alman ırkı- na mensup kardeşlerimize karşı ta- hammül edilmez bir tethiş icra olun- maktadır. 15 mart 1939 tarihinden itibaren, Alman ordusu ve hava kuvvetine mensup kıtalar, bütün ahalinin ha- yatını ve mal ve mülkünü muhafaza altına almak üzere Çekyâaya girecek- lerdir. Her Alman askerinden kendisini, işgal edeceği araziler halkının bir düşmanı gibi değil, fakat yalnız, Rayh hükümetinin bu mıntakalarda yeni bir tecviz olunabilir nizam kur- mak azminin ileticisi gibi telâkki et- mesini beklerim. İşgale karşı her türlü mukavemet, bütün vasıtalarla kırılacaktır. Bundan başka, Çek toprağına, bü- yük Almanyanın mümessilleri ola- rak girdiğinizi müdrik olunuz. Führer ve ordu Baş- kumandanı Adolf Hitler Çek yurdunun istikbali Bohemya ile Moravyanım istikbali hakkında şu malümat verilmekte- dir. Bu iki eyalet coğrafya bakımın - dan büyük Almanyaya ilhak edile- cek, fakat nazi nazariyeleri dahilin- de idari ve kültürel mahalli bir muhtariyetten istifade edeceklerdir. Her ne olursa olsun Çek milleti artık mevcut olmadığı için müstakil bir devlet teşkilinin mevzuubahs olamı- yacağı burada beyan edilmektedir. Gamalı haçlı bayrak Bohemya ve Moravyanın milli bayrağı olacak ve tabif bu eyaletlerin ecnebi memle- ketlerde mümessili bulunmıyacaktır. Hacha bir devlet şefi değil Bo- hemya ve Moravyanın bir mümessi- li addedilecektir. Bu iki eyalette ya- şıyan Almanyada diğer Irkdaşları hakkında yapılan muameleye tâbi o- lacaktır. Hitler, Prag'da Prag, 15 (Hususi) — Her Hitler buraya gelmiş ve şehrin tarihi şato- suna girmiştir. Alman ordusu, bütün Çek yurdunu işgal etmiştir. Prag'da- ki radyo, gazeteler vesair neşriyat Alman nezareti altına alınmıştır. Sü- detlerin lideri Henlayn Bohemya İc- ra kuvveti riyasetine tayin olunmuş- tur. Alman orduları başkumandanı da Prag'dadır. Tayyareile Londraya kaçanlar Londra, 15 (A.A.) — Prag'dan ha- reket eden bir Holanda tayyaresi dün akşam içinde 11 yolcu olduğu halde, Croydona gelmiştir. Yolcula- rın tayyareyi, Pragdan firar için ki- ralıyan siyasi mülteciler olduğu zan- nedilmektedir. Yolcular, gazeteciler çekilmezden evvel, tayyareden dışarı çıkmaktan imtina etmişler ve müteakiben Wes- tend'deki Grand - Otele gitmişlerdir. Orada da hüviyetleri hakkında bir şey bilinmediği söylenmektedir. Rütenyanın işgali bitiyor Londra, 15 (Hususi) -- Karpatlar altı Ukraynasındaki vaziyet müphem kalmakta ve alınan haberler b ribiri- ni tutmamaktadır. Muhazkak olan nokta Macar ordusunun ilerlediği v2 Macaristan ile 'Lehistan arasında müşterek hududun teessüs etmek ü- zere olduğudur. Macar hükümeti, Karpat TUkrayna- sı Başvekili Papaz Volosine akşam saat sekizde son bulan bir ultimatom yermiş ve kendisini bütür otariteyi Macar kumandanına tevdie davet et- miştir. Başvekil Volosin, Peşteye bir he. yet göndermiş ise de xendisime Ma- car ordusunun ilerleniiye devam ede- ceği bildirilmiştir. Almanyanın Macar ilerlemesin2 karşı müsamaha gösterdiği apacık gö ze çarpmaktadır. Çek hükümeti Ma- caristanın dün verdiği on iki saatlik ültimatoma cevap olarak Bes günlük mühlet istemiş ve bu müddet zar- fında Karpat Ukraynasındaki Çek askerlerinin çekileceğini anlatmıştır. Bir aralık Almanların da Karpat.. lar altına doğru ilerledikieri bildiril- miş ise de şayia tekzip olunmuştur. Macarların hiçbir yerde mukave- met görmedikleri anlaşılıyor. Romanya, Polonya ve Macaristanla anlaştı Bükreş, 15 (A.A.) — Havas: Salâhiyettar mahfeller, Romen kı- talarının Karpatlaraltı Ukraynasına girerek 20 kadar kasahayı işgal et- tiklerine dair verilen haberleri tek- zip etmektedirler. N Karpatlaraltı Ukraynasından birçok muhacirler Romen hududuna gel- mişlerdir. Bunlar muvakkaten hu- dutta alıkonulmuşlardır. Bunlar hakkında ne muamele yapılacağına dair henüz bir karar verilmemiştir. Monsenyör Volosin'in mülteciler a- rasında bulunup bulunmadığına da- ir Romen umumi emniyet müdürlü- ğünde malümat mevcut değildir. Siyasi mahfellerde söylenildiğine göre Romanya vaziyetin inkişafını büyük bir dikkatle takip etmektedir. Kral Carol, Hariciye Nazırı Ga- fenco ve- Calinesco ile mühim bir mülâkat yapmıştır. Söylenildiğine göre, Romanya hü- kümeti, Polonya ve Macaristan tle Karpatlaraltı Ukraynasına müşterek bir harekette bulunmayı kabuül et- miştir. Bu hareketin gayesi şudur: 1 — Karpatlaraltı Ukraynasında- ki Romen kasabalarının istirdadı, 2 — Macaristan ile arasındaki hu- dudun şimali şarki istikametinde ge- nişlemesi neticesinde Romanyanın uğrıyacağı sevkulceyşi zararın telâ- fisi. İyi haber alan mahfellerde söylen- diğine göre, Varşova, Bükreş ve Bu- dapeşte arasında bu şekilde bir itilâf imza edilmiştir. ğ Romanyaya da arazi verilecek Varşova, 15 (A.A.) — BRek, dün akşam Macaristan elçisi de Hory ve Romanya elçisi Franssovici ile gö- Romanya elçisi ile yapılan mülâkat . (Devamı 10 uncuda)