28 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5
Gündelik Gazete TAN'ın hedefi: Haber #ikirde, herşeyde dürüst, karlin gü: de, temiz. mim almak ABONE BED Türkiye 1400 Kr. 1 Sene 750 , 6 Ay 109 150 zLİ Ecnebi 2800 Kr. 1500 » 800 Hayat İşte | Böyle Pahalılaşır I 1 şikâyet | ediyoruz. Pahalı) » sebeple-| tini ortadan kaldırmağa çalışıyoruz. | Fakat bu pahalılığı icap ettiren ye” a çıkınca bunlara| İ ı. Arka ta-| pahalılığından ut kalıyoruz. Eminönü meydanı açıl raflarda kalan binalar birdenbire beş misli kıymetlendi. Bina sahiple-| ! tere, kira bedellerini bes| tebliğ ettiler. | yok muy- t hü-| ri müstecirlere, misli artıracaklarını Buna hakları var mıydı, du, bu ayrı bir meseledir. Fakat bü kümete $ edildiği zaman veri: | te şkâyet e : len cevap şudur: (Biz de onlardan a Alırız, beş misli fazla vergi alırız. bu kıymet faz - ödeyeceğiz alırız ama, ne olur. lalarını biz, yani halk r sahipleri değil. Orada bina ki- raları kendiliğinden hiç bir ka deye sızın yükselirse, malların da kıymeti o nisbette yüksel Buna daha esaslı bir hal çaresi bulsak, daha İyi olmaz mı? * FRANKOYU TANIYORLAR gonra ani deni de, bütün büyük devletler. General Franko hükümetini tanımı başla- dılar, Bugün de Fransa ve İngiltere »in Franko hükümetini — tanıyacak- larından behsediyo! Yalnız bu tanıma bir tır, isesi, ortaya kun yeni meseleler çıkarmış Were, Franko'yu tanımak için İng : beklemiştir. nsanın kararımı Pr. Fransa, Burgos'a gönderdiği mümes- sili vasıtasıyle on gündenberi tanı ma şartlarını tesbite çalışmaktadır. | iç şart ileri sürmüştür: af ilân Fransa 1 — Frankonun umumi bir | etmesi, | 2 — Antikemintern pakta girme) mesi, 3 — İspanyanın Alman ve İtalyan | nüfuzuna boyun eğmemesi. | General Franko bu üç şartı da e) yisız kabul etmemiştir. Yalnız İs *| panya topraklarında bulunan Ya “| bancı askerleri çıkaracağı hakkında teminat vermiştir. Bu askerlerin İ-| Panya topraklarını terketmesi de ancak Ispanya harbinin O tamamen bitmesine bağlıdır. O halde Fransa General Franko” | dan fazla bir teminat O koparmağa| muvaffak olamamıştır. | İngiltere bu şartlara pek €hemmiyet vermiyor O görünmekte- dir. Çünkü Franko'yu (tanıdıktan sonra da onu elde edebileceğine ka- hidir, Minorka adasını Franko ra teslim hususunda elde ettiği mu- vaffakıyet İngilizlerin bu husustaki ümitlerini arttırmıştır. İtalya ile İm- giltere arasındaki anlaşma mücibin- €e zaten İtalyan #skerleri İspanya topraklarından (çekilecektir ve İs- Panyanın istiklâline #arar verecek hiç bir harekette bulunulmıyacaktır. Here asıl bundan sonra Fran- ko'ya muhtaç olduğu parayı vermek #üretile onu kendi tarafına kazana- cağını ümit etmektedir. FI altından Franko İngiltere, siyasi faaliyetlere de baş- lamış bulunuyor. İngiltere bu Pİ nında muvaffak olursa, Almanya ve İtalya yaptıkları yardımla lardır, n Yalnız İspanyasınd Fakat bunun ne dereceye (kadar tahakkuku mümkün bir hayal, oldu- unu zaman gösterecektir. kalacak- | MADRİD Y MERAKEŞ PE mmmnadi DENİZ YOLLARI BAHRİ YSLER "BAHRİ Fransız MB İtulyan& İngiliz A Rus $ BAŞKACA & Akdenizdeki deniz üslerini ve başlıca ticaret yollarının geç: ceo” a / zi ve sAb MANYA» ” ” 5 Sayur MACARİSTAN N Genoa Venice İF Marsilya . al â 1 gm AZ EM 3 E İZ Tablus UIBYA AU G <RUMANYA İS KARA DENİZ üste 7 SALAMİNEZ gÜREECEZ am 7 e, 4 - yi 2 Peimsazi # ? / AKDENİZE beri / Hint denizi imilel yol olmuş- 2 — Akdeniz karmakerişik bir | cidal denizler idaresinde | 2on yi Tuğunu | kurs i in TsoyTeşi? “Hiçbir kimsenin Akdeniz hak- kında Mare Nostrum (Bizim deniz) demeğe hakki Bu deniz bütün milletle açık bir muvasala yolu olmalı yoktur. içim | | ae» İ Onylsonra ise Sti edi Akdenizli r Muss: şu sözleri s Akdeniz, rindir.” milletle- ndan maksat, Akdenizin bil İtalyan mitletine ait oldı ğunu bu nokta İtal yan temellerinden biri oldü. dış siyasetinin kdenize deir yazılan ve du izin adını taşıyan bir e- Hummel ta- u re rriri sfya kanun- larına boyun eğmek ıztırarındadır- ler. Yine bu esere gü anahtar dır: G ile terek Sicilya - Bizerta Boğazı Akdeniz havzasına kdenizin kapısı ise r. Buradan Şap de- ve rü geçi yoluyla şarki varılır. Şarki Süvey p boğazına ka tehlikeye aldırmıy Tüttarık'a dayanan bir donanma Ce- çok geniş bir dan biraz “Fransız denizi, denilir. » Fransa İle Afrika a- vasalayı temin eden parçadır. Korsika Fransanın bura- vaziyetini sağlamlamaktadır. Fransanın Toulon aki donanması takviye eder ve KİM HÂKİM? r FM EN i News Mecmuasından yi Ka ka KIZIL DENİZ Assab Der Elova FRANSIZ SOMALİ Sİ Mocha Akdenizden çıkış mıntakasını gösterir harita de kuvvetli il eder. Ko bir stratejik mevki H” el'e göre burası, Fran sanın yalnız tedafüi değil, icap ederse tecavüzi bir vaziyet al- masma da müsaittir. Şayet burada muvasale tehlikeye girecek olursa Fransa Atlas Okyanusu yolundan da istifade edebilir. Fakat şimali İ- talya ile cenubi İtalya arasındaki muvasele yolu kesile sahil demiryolları işlem İtalya altüst o) ya Korsikayt, ından bir tehlike s Fakat Fransada Sardun; ile Balear adaları tarafından ke ile karşılaşabilir. Bales Cezayir ile Mar- silya arasındaki yolun âdeta orta- stratejik kıy- ika garbi Akdeni kendi va adaları sındadır ve büyük b meti haizdirler, Garbi Avrupa devletleri, İspan- yayı daima hesaba katmak mecbu- riyetindedir. Bu cenah kimin elin- de olursa hasmını kati surette teh- dit eder, Akdenizin şark havzasına geli ce, coğrafya bakımından en müsait yer, Tunustaki Bizerta Timanıdır. Buradan garbi Akdenizin muvâsa- le yollarını mü Bu noktada Afrika birine çok yaklaşır geçldi kapamak imi ile Sicil aradaki da ânı bâsıl olur. rinde hâkimiye Tunus, Fransa için son derece kıy- metlidir ve İtalya için son derece enziptir.,, Tunus Fransa ile Ttalya arasında dalmi bir ihtilâf sebebi olacaktır. Fransanın demografik vaziyeti, İtalyanm gittikçe artan nüfusu ile bir tezat teşi kted'r. “Fransa, tam manasile bir deniz devleti değildir. Çünkü tam bir de- niz devleti, denize hâkim olmak İs- ter. Buna mukabil İtalyanlar ma büyümek ve dedirler. Fakat İt, paratorluğunu mekle çok ağır bir mışlardır. İtalyanlar, Roma düşüncesini, İ- talyan hududunu aşmak için m nevi bir ssik teşkil ediyorsa da 0- nun cihanşümul'bir ne alması, tahapı kinde bir yük ya, plânları taha iz retlerine değil, b venmelic “İn Fransa ve pek geniş sahalarda a adaları zapt ile | ve bunlarla imparator. luğu arasındaki muvasaleyi temin Roma im- etmeyi iste üze anın, a ine ak azifeyi üzeri” lünün çok fev- Onun için İtal k ettirmek i- İta etinin ge iter yerle yar: tifa etmiş Malta, Akdenizin orta âvzasını kontrol eder. İskenderi- ye - Kıbrıs - Hayfa hatları, Akde- nizden Kızılden rar. “Bir harp vukuunda, i de Akdeniz yolunu terkeder. | Fakat onun bura di. engeller, bir kimsenin ondan mü- saade alm ağın Akdenize girmesine ma$ına İz yni mülâk ez, miyeti altında bulunan hoğazı hak- kında da doğ “Fransa Şeyh giden yolu ko- İngiltere, Ja vücude yet » Kizildeni- e Perine'in hâki. çoktanberi, o Yemenin Salt mıntakasın işgal ederek | Kızıldenizde ikinci bir Cebelütta- | rik vücude getirmek arzusundadır. Bir aralık bu mıntaka Fransız işga- line geçmişti. Bu gün de buranın | kime ait olduğu meselesi hallolun- | muş değildir. Fransanın Kız de Obok ie Şeyh Sait arasında mü- him bir engel vücude getirmek iste- * İş i mantakaları gösterir harita İmiyeceğini, NIKOLAJEV w Türkiyeden Amerikaya Selân İ Yazan: Sabiha Zekeriya Sert Hu”, feet İnönü, Cihan Sergisini Türkiyeye tahsis ettiği gün İde, Amerikaya Türkiy l rdi. Bu mesaj, iki demokrasi nin, beşeriyeti harp enin selâmu en, harbin faci İlarından kurtarıp sulha mak idi İduklarının güzel bir ifade İsevelt, azgın Avrupanın, ideolojile perdesi altında gi istilâer « mellere, harpçi en insanlıj hir cehenneme çevirecek olan empe İyalist emellere bütün milletiyle be raber harp açmıştır. İsmet İnöni Türkiyenin sulh yolunda İbi, sözle değil, fedakârlıklariyle, icra açtığı har atiyle isbat ettiğini Amerikalılar haykırmıştır; | “Türk inkılâbından evvel, bü | tün komşularımızla ihtilâfı İ miz vardı. Bugün bütün kom | | sularımızla ihtilâfsız bir hal deyiz. Onlarla rizaya müste nit dostluk muahedeleri ak dettik. Bu, Tür! Zunun en büj iyenin bilfiil sulheü oldu ik delilidi kiye istilâcı emeller besleseydi, kom: mesi, İngi | boşa Hummel, bütün bu mülâh: dan çıkacak ne liz muhalefeti yüzünden, | şularına terkettiği toprakları almak İlçin bugün harpçi milletlerin başın İda olurdu. Biz, kendi topraklarımız ederek | i z da ve cihanda sulhu temin etmek is nizdeki en küvvetli İteyen bir milletiz. İstilâci ve müte z devleti olmıyan İ İterenin kuvveti İse, yağlıdır. Bir harp vu. kuunda İngiltere, Büyük Harpte Scapa Hov'da yaptığı gibi n uzaktan bir abloi anmasını da İcaviz olmadığımız içindir ki komşu larımızla dostux, kimsenin toprağın » da gözümüz yoktur. Kendi toprak ve istiklâlimizden de kimseye zırnık | vermeyiz. Biz insanlığa sulh, refah, saadet getiren beşeri yükselmelerin yapar » tehlikeye taraftarıyız. İsmet İnönü, Türkiyenin sulha ne kadar candan taraftar olduğunu şu & cümlelerle ifade etmiştir: vur Amerika Dev kehderiye, On Fki ndüduri taarruza | uğrıyabilir, bağlıyı a, bir harp vukuunda, şar- | 2 anlaşma parlak silâh zaferi, i var irbirini tanıyıp ve Atlas Okyanusu yol le eri | ve Atlas Okyanusu yolundan is akdir etmeleri için bütün vasıta- de edek ılmadan kullanmakta se tratejik va- e İk anlik rif edilebilir: İ- talya Akdenizde hâkim olmak isti- Fakat bunu te: i değildir Sulhun çalışmaları ve nimetleri ilk silâh zaferinden çok kıy - metlidir. Bu sözü söyliyen büyük bir kumandan, bir devlet adamı, istiklâl savaşından çıkmış bir inkılâpçı, Tür. « İsmet İnönü ve yor. skeri Fransa, Atlas anusu yolundan İstifade e leceği olundan bir müd- | r. İngil- yeti r. Oda, bir müd | Türk milleti, harpci, istilâe siyaset - a- İllerin, küçük milletlere karşı çevirdi- b- | ği tahrip topunun ne demek olduğu- r. Çünkü bu millet bu topa göğsünü germiş, ve bügün - 1 mü, | Kiye Cümhurrei n Akdenizden nu pek candan bi Çok Çocuklu Annelere Mükâfat Silifke, (TAN) — Altı çocuklu nelere ni mük kü mesut vatanı, bu topun karşısın da parçaladığı nice göğüsler şerefine, İdökülen nice kan pahasına elde et « miştir. Türkiye, sulhcuyum dediği i mutad olan nakdi |zaman, her milletten daha samimi « ak için buradan vuku İdir, çünkü bugün kurtuluşunu ancak lara henüz hir cevap Aradan k tiği için bu u larının ya ektedir mü yaşadığı bu sulh devresinde etmiştir. varam temin memiştir li zaman geç hak beklenil nnele | Yer yüzünde harpçi milletler tü- | i gibi, bunların insanları harbe Chroniki | sevkedecek propaganları, bez mille - gazetesinin Fransadaki ridir. jtin hârimine girmektedir. Sulh idea- Bo İline, propagandasına man kesi - Jet ve facialarını, hele İspanyada se. |lenler, kahraman yetiştirmek iddia - nelerce aç ve silâhsız harp eden bir İn güdenler var. ordunun perişanlığını, bütün renk -| o Kahraman, bir millet düşman te leri, bütün iç sızlatıcı acılığı ile de -|İcavüzüne uğradığı zaman, vatan top ğilse bile, yine tahayyül edebiliriz. |)raklarını kurtarmak için her Türk Fakat bu yıkılıştan sonra dahi, hâlü |bir kahramandır. Türk bu ter Maülritte göğüs geren, Fransada kar | anasından emdiği sütle beraber içer, nını doyurduktan sonra hududa git - |Biz sulh taraftarıyız, çünkü harpten mek aşkını taşıyan milletin cesareti. | hiç bir şey beklemiyoruz. Harpçi de- ni, metanetin ğiliz, harp porpagandası yapmağa ihtiyacımız yoktur, biz kendimiz için olduğu kadar, bütün dünya için ebedi mi, bit-İbir sulh istiyoruz. Fakat bizi harbe bu yıkdıştan sonra har |sürüklerlerse harbetmesini de bili - bin, harplerin başlayacağını bildiği -İriz... Ve bütün bir millet halinde, mix içindir ki “İs ölmiyecek, İm ne kadar samimi dostu ve ta- sözü ile gözlerini dünyaya kapayan |raftarı olduğumuzu anlamıyanlar var askere hak veriyoruz. İspanya, mu-|sa, İsmet İnönünün mesajım oku » kaddemesinde sunlar, İn verilmesi Bu sözleri yazan Niuz muh funa uğramış bir ordunun sefa - imanını anlamak için ya İspanyol olmak, yahut da İspan - yolu yakından tanımak lâzım, İspanyada harbin bitme, olduğumuz o cihan
