27 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

Pazartesi 27 ŞUBAT 1939 TELEFON: 243810. 24318. 24319 DÖRDÜNCÜ YIL — No: 1283 B KURUŞ oenare şara GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Okul Kitapları Müsabakası İlkokul Tarih, Yurt Bilgisi, Okuma kitaplarını Maarif Vekilliği müsabakaya koymuştur. İlânları okuyunuz. 423 - 834 Cümhurreisimiz, Cihan Sergisi Münasebetile, Türk Halkının Sempati Ve Selâmlarını Bildirdi Reisicümhur İsmet İnönü dün akşam sa- at 20.40 da radyoda ingilizce olarak A- , merikan milletine aşağıdaki hitabede bulun- muştur: “Birleşik Amerika devletleri vatandaş- larının yeni bir eseri olan Cihan Sergisi, bin- bir faydanın üstünde olarak, milletleri dost- ça bir araya getirmeğe fırsat verdi. Bu hare- ket; asil olduğu kadar zamanın âcil ihtiyaçla- rına da uygun bir iş olmuştur. Kanaatimce, sergi, Türkiyeyi Amerika- ya daha iyi tanıtmak ve iki millet arasındaki mevcut dostluk münasebetlerini kuvvetlen - dirmek için güzel bir vesile olacak ve bu su- retle insaniyetin büyük idealine hizmet ede- cektir. Türk paviyonları bu tanıtmaya yar- dım eder ve aradığı dostluğa bir şey daha ilâ- vesine muvaffak olursa: bence arzu edilen netice istihsal edilmiş ve bu Türk evleri vazi- felerini lâyikıyle görmüş olurlar. Biz, Türkler, milletler arasında sulhun ve ivi geçinmenin çok samimi taraftarıyız. Kel- log paktına en evvel ve candan iltihak ettik. Asil ideallere gönül vermiş olan Türk inkılâ- bı, bize, Cümhuriyet rejimini ve insaniyet ve medeniyetin, memleket içinde ve dışında, verimli çalışmalarını getirdi. Türk inkılâbın- dan evvel memleketimizin bütün komşulari- le ihtilâfımız vardı. Bugün bütün komşuları- mızla ihtilâfsız bir haldeyiz. Onlarla, rizaya müstenid dostluk muahedeleri akdettik. Asil ruhlu Birleşik Amerika Devletleri- ne, coğrafi bakımdan Amerika bize uzak ol- masına rağmen, samimi dostluğun kuvvetli rabıtalariyle bağlıyız. Milletlerin birbirleriy- le anlaşmaları mümkündür. Sulhun çalışma- ları ve nimetleri, en parlak silâh zaferlerinin neticelerinden çoktur, kıymetlidir. Milletle- rin birbirini tanıyıp takdir etmeleri için bü- tün vasıtaları, yorulmadan kullanmakta se- bat edelim. Omuzlarında mesuliyet yüklü olan insanlar, hiçbir zaman, bugün karşılaş- tıkları kedar hayati ve o nisbette zor vazife- ler almaya mecbur olmamışlardır. Cihan Sergisinin memleketim için ayır- dığı bugünde, bütün Türkiye Amerikayı de- rin alâka ve sıcak sempati ile düşünüyor. Yurttaşlarımın duygularını — aksettirdiğime emin olarak söylüyorum: Büyük Amerika milletine, Türkiye Cümhuriyeti vatandaşla- rının en muhabbetli selâmlarını yollarım.., İNGİLİZ Siyasetinde Bir Dönüm Noktası Yazan: M. Zekeriya SERTEL G eçende İngiliz siyaseti- nin anahtarı serlevhası altında yazdığım bir yazıda Mister Chamberlain'in Avru- Pa siyasetindeki ana prensip- lerini anlatmıştım. İngiliz baş vekilinin şimdiye kadar takip ettiği siyaset şuydu: Avrupa memleketlerinde sol tereyanların iktidar mevkiine gel- Mesine mani olmak, ve bir dünya ihtilâline müncer olabilecek bir harbin önüne geçmek. Bunun için de İspanyada hükü- Metçilerin muzaffer — oimalarına Mmeydan vermernmek, Fransada bir halk cephesi hükümetinin teessüsü- he mâni olmak, Almanvada naziz- Min yıkılmamaşı için Hitlere Orta Avruı)ada yayılmıya müsaade et- Mek, Akdeniz - müvazenesinin bo- Zulmasına müsaade - etmemek lâ- zımdı Bu siyasetin Avrupada doğurdu- Bu neticeler şu o'du:! Totaliter devletler, İngilterenin ! menfi siyasetinden istifade ede- Tek taarruza geçtiler. Uzakşarkta aponlar Mançukoyu ve Çinin bü- Yük bir kısmını, İtalyanlar Habe- Sİstanı, Almanlar Ren sahasını, A- "Şls*hır_vavı ve Südet mımntakasını îaî'_'ilr Fransada halk cı:phesi e- m_'h.*_"?îte kaldı. İspanyada hükü- ”—(_mler mağlüp oldular. Bu suret- mLhamberIa-in'in görüşü tahaklçu: (Sonu: Sa. 1*, sü! Atinada Çok Büyük Tezahüratla Karşılandı Hariciye Vekili Dedi ki: "Dostluğumuz O Kadar Sıkıdır ki, İstikbali Müşterek Olarak Görerek Elele Yürüyeceğiz,, Hariciye Vekili, Bükreşte Romen Basvekili Patrik Mironla beraber Atina, 26 (A. A.) — Başvekil Metaksas ile.Ti'ırkiye Hari: ciye Vekili Şükrü Saracoğlu ve ref'ıkaları_nı.hâmıl olan hususi tren bugün saat 11,30 da Atinaya gelmiştir. Nİ Yunan Başvekili ile Türkiye Hariciye vekili istasyonda hükümet azaları, Yugoslavya elçisi, Romanya maslahatgüzarı, bütün sivil ve askeri rical, muhtelif| İstasyondan otele kadar bütün ümessilleri ve çok ka- | güzergâhta halk Türkiyeyi ve Yuna- ik kütlesi tarafından |nistanı ve onların devlet adamlarını ardir. Bayan Metaksas | şiddetle alkışlamıştır. Tezahürler o- oğluna buketler ve- |telin önüne kadar devam ettiğinden (Sonu: Sa. 10, sü. 1) Metaksas ve Saracoğlu| İsmet İnönü Radyo Evine Şeref Verdi — Başvekil, Vekiller ve Amerika Sefiri de Hazır Bulundular Ankara 26 (TAN muhabirinden) — Cümhürreisimiz İsmet İnönü, Ame- rika milletine hitap eden mesajları- nı irad etmek üzere, bu akşam saat tam 20 de stüdyoyu teşrif ettiler. Milli Şef Radyo evinin kapısında Başvekil Dr. Refik Saydam, Nafıa Vekili Ali Çetinkaya, Gümrük ve İn- hisarlar Vekili Rânâ Tarhan tarafın- dan karşılandılar. Program, saat tam 20,30 da Ame- rika ve Türk İstiklâl marşları ile başladı. Başvekil, Vekiller ve Ame- rika sefiri, hitabeyi Radyo evinden takip ettiler. Cümhurreisimiz, Türk milletinin selâm ve muhabbetlerini Amerika halkına bildiren mesajları- nı bitirdikten sonra Başvekille bera- ber Radyo evinden ayrıldılar. Bundan sonra, Nafıa Vekili Ali Çe- tinkaya, yanında Posta ve Telgraf Umum Müdürü Şerefeddin olduğu halde, stüdvoları ayrı ayrı tetkik et- miştir. Yeni İngiliz Sefiri Ankaraya Gitti Yeni İngiliz Büyük Elçisi, dün ak- şamki ekspresle — yanında refikası ve kızı olduğu halde Ankaraya ha- reket etmiş, Haydarpaşada İngiliz Konsolosu tarafından uğurlanmış- tir. Eski Fransız Büyük Elçisi Hanri Ponso da dün hastaneden çıkmış ve ekspresle Parise hareket etmiştir. İIngiltere-Fransa Bugün Franko Hükümetini Resmen Tanıyacaklar Londra, 2, (Hususi) — Fransa ve İngiltere hükümetleri Franko hükü- metini bugün tanıyacaklardır. Bur- gosta anlaşmayı imza eden Leon Be- rard, bugün Parise dönmüştür. Fran- sanın İspanyada temsili hekkında mü zakereler sırasında Fransa parlâ- mentosunda beyanatta bulunan Baş- vekil Daladier, bu sene bazı şiddetli fırtınalarla mücadele etmek lâzır geleceğini söyliyerek bilhassa dem'ş; tir ki: Önümüzdeki aylar zarfında vahim hâdiseler karşısında kalmaklığımız mümkündür. Fransanın Burgos hü- kümeti nezdinde — temsil — edil- mesini tercih ediyorum. Niçin mi? Çünkü evvelâ ikincikânunun nihaye- tindenberi Frankist İspanya ile 600 kilometrelik müşterek bir hududu- muz vardır. Saniyen bizzat Reisi- cümhur Azana bile cümhuriyetçi İs- panyada ,mücadelenin ancak bir kaç hafta daha devam erdebileceğine ka- nidir. Salisen İngilterenin gelecek hafta zarfında Frankoyu tanıması ih- timali mevcuttur. Nihayet İspanyada müdafaa edilmesi lâzı mgelen iktısa- di menfaatlerimiz vardır.., Daladier, netice olarak şöyle de- miştir: “Fransanın İspanyol işçilerinden ve dünyanın herhangi bir kısmında cereyan edecek işlerden uzaklaştırıl- masını istemiyorum. Bu siyaseti her türlü parti siyaseti ile tazyik haricin- de müdafaa edeceğim..,, Burgos hükümeti hariciye nezare- (Sonu Sa; 10, Sü::2) Daladier, "Önümüzdeki Aylar İçinde Vahim Hâdiseler Karşısında Kalabiliriz,, Diyor Daladier Karadeniz Paktı Tekzip Ediliyor Moskova, 26 (A.A.) — Sovyetle Birliğinin bir Karadeniz paktı ya pılması hususunda - tekliflerde bu lunduğuna dair bazı ecnebi gazete lerde çıkan haberlerin tekerrür ei mesi üzerine, Tass Ajansı, Sovye hükümetinin hiç bir kimseye böyl bir teklifte bulunmamış ve bu hı susta hiç bir kimse ile müzakerey girişmemiş olduğunu beyana me zundur.