24 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

——: 24-2. 939 1 emma vena eman sanmam TAHLİL VE TENKİD Kira Kiralıyan genaesenesesaaeaseaaasesazee Yazan: M. Turhan TAN , : ) | DÜNYA GAZETELERİNE GÖRE mma tmm ümmi kiyma kağan kalan rl amman a m e NAZILIK Aleyhinde Aiman Propagandası zabıtası bu rısalelerden bi- rini bir Almanın üzerinde görecek olursa, suçlu belki de idam edilir. iki sene hapse mahküm olma- . Buna rağmen bu çe- şit risaleler, Almanyanın her tara» linda dağıtılmaktadır. Risalelerin dış kapakları çok masumdur ve bir üphe uyandırmıyacak mahiyettedir. Çünkü bu dış kapak ve risaleyi, Dus- seldort sergisine rehber olarak gös- teriyor. Risale ortasından açıldığı za- man da içinde yine şüpheyi davet e- decek bir şey görülmez. Fakat oku- Yucu risalenin içini açacak olursa © zaman vaziyet değişir ve mazilik a- leyhinde en şiddetli propaganda gör ze çarpar. Buradaki yanların serlevbaları, Nürnbergde yapılan en son nazi top- lantısmı, Roma - Berlin - Tokyo harp mihverinin bir nümayişi sayıyor ve Almanları “Hürriyet ve barışa”, “müşterek hasım: Hitler”e karşı kal- HAYAT VE GÖNÜL Yazan :. Sait Özcan Basan: Sühulet Basımevi B u, mensur şiirle vecize ara- sında bocalıyan bir üslüp karalamasıdır. Mu- harrir kısa kısa sa- tırlara derin derin ikirler sikiştırma- yı sınamak istemiş. Bu bakımdan eser, dizl dizi vecizeler. den terekküp ediyor. Fakat o ve- cizelerin kökü ekseriya dimağda değil, yürekte. Bundan dolayı da eserin mensur şiirlerden teşek - kül ettiğini kabul etmek lâzmge- liyor. Fikirlerin veya şiirlerin kıymie- tini tesbit etmek © istemiyorum Bunların içinde, meselâ: “Hayat, Plâjlardaki kadın vücutları kadar tatlı olsa doyum olmıyacak,, gibi sözler var. Plâjlarda bakılamiya- cak kadar pörsümüş, iğrenilecek Yazan: Panait İstrati Türkçeye Çeviren : Yaşar Nabi Ren kitaphanesi tarafından kurulan “Dünya muharrir- lerinden tercüme - ler serisi,, nin otu- le Yaşamış bir adanın — bele ya Aes imyikin: “biz 1bi klan ve bir baltey; hamlede okumak ağını anlayıp bir de | iin O mütercimin derlbesi göçlndikten dont hu görmek bir hikâyeci olarak Henüz kendisiyle ai Ea ize HE vide çer al bir kaç keli > çi Şi , masına inanmak elbette güçtür ER gk ala öl iz Fakat o âlimi az ve çok tanı- a e m 0 yanlar bu inanılmaz vaki üyük bir itimadım var. Onun o? kymetsiz fikirleri kalemine yük. oklufunü bildikleri gbi. ler pu eceğine ve Garptan da bize | çiş sayfa ge bu hakikati okuyu « mk rr min ulama cek ediyor İn “Kim Bu sebeple her yazısını seve seve (| KiraliYanı; ) bir kat daha cazip - ; leştiren nokta! Buna Yaşar Na- okuduğum gibi fransızcadan dili- Ni binin çok temiz ve çok rla mize çevirdiği bu eseri de haz ala al 4 Yalta 5 ve ini de katarsanız o © eseri .eeeaseasanane e i ; Duseldorf sergisine rehber gibi görünen bu müsum risalede şeyin ala gözden geçirdim. Kitabın başında fransız roman- cılarından meşhur land'ın muharrir okuyuculara ta- »itmak istiyen bir yazısı var, Bu Yazıdan anlıyoruz ki, Jean - Chris- tophe mübdii Rolland, bu panait istratiyi de — Suretile — halkı at İstrati de itiraf ediyor ve Romain Rol teşvik ve himaye lemiştir. “Kendi başıma kalsaydım ancak Yapılarda sıvacılık, açık havalarda se, yar fotoğrafçılık yapabilirdim Romain Rollandın sırtıma vurdu Su kamçı hizi; diyor, Romain Rollandın, bu Roman - Yalı âvare insanda büyük bir hi- kâyeci Şüphe uyandırmaktan geri kalmı- Yor ve ruhu keşfetmesi ve o ruhu aire ve inkilâplar Yazıcılar, Krallığı temelinden vur- için o temelin a tınsa kalktım, cerbezâsini Fransada yeni bir Bon mandığına — içi - p uyanıyor. Malüm Dalembert gibi rdında gezen cesur etrafındaki okumayı gerekli bulmakta tereddüt edemezsiniz. NASIL KONUŞMALI ? Yazan : Selim Sırrı Tarcan Tevzi Yeri: İkbal Kitaphanesi n üzel konuşmanın mo G ve kaidelerini artık şartlarını bizim yur - dumuzda üstat Se- lim Sırrı Tarcan - İan daha yüksek »ir salâhiyetle tes- vit ve ifade edecek bir muharrir zan - hetmem ki, bulün » sun, Çünkü hepimiz biliyoruz ki, üstadın bazuları kadar dili de küv- vetlidir. Onun kolunu, hele genç- ok lâkatini ve bu talâkatle cerbe- zedeki tatlılığı inkâr eden de bu- güne kadar görülmedi Onun için güzel daha doğrusu hitabet denilen sa - konuşmanın, matin inceliklerini bu pek meş - | hur hatibimizden dinlemekte şüp- derecede biçimsiz vücutlar da bu- lunduğunu görmek istemiyen Sait Özcanın henüz dikeni gül, yosunu çemen sânâcak bir yaşta olduğu nu sanıyorum, Bununla beraber, eserde bir kalp sesi var Ve O ses, zayıf ta olsa — Hayata, canlılığa, delâlet; ettiği için — hoşa gideri YENİ NEŞRİYAT Kara Mehmet Yazan! Balikesir *Meb'usü Hayrettin KARAN Kara Mehmet, Uküuml Harptao- - bisşlır yarık mill vaziföye. atilinş ve © z8- imandan bugüne" kadar “Türk * yurdunda ve dost memleketlerde > Türk imilletiniri yaptığı bi ra ve mücadelelere eridir. * Memleke- yaşamadığı ve heyecanını duymadığı gün yoktur. En nihayet bu kuhraman, bütün bunları hsik diliyle Türk balkine anlatan imilli destam yaratmış ve desti cildi nes ştur. Mehmet | babasının ve kardeşle şehadet haberleri Üzerine anasipdan | aldığı öğütle vatanını kur 4 almış askerlik haya- ile hayatında Sergiyi gösteren bir haritanın içi dinamitten farksız propaganda ile doludur kınmıya davet ediyor. Bu yazılarda, iderlerinin Alman- ları mezbahaya sürükledikleri anla- tılıyor., bu iddialar o “Mayn Kamf,, #dlı eserden iktibas olunan sözler- le isbat ediliyor. Bu sözlerin biri şu- dur: “Hedefi harp olmyan bir fti- fak manasızdır ve kıymetsizdir., son- F4 bu söz üzerinde durularak, Alman yanın Kayser Vilhelm devrinde ol duğu gibi fazla düşman kazanmak bahasına fazla şeref ihraz etmenin düşünüldüğü anlaşılıyor. Almanya- nm düşmanları arasında - Amerika, İngiltere, Fransa, Çekoslovakya. Çin ve Rusya bulunduğu izah ediliyor. Bu yazılarda dört yıllik'plânin ne- tiçeleri de İzah olunüyor. Bünun. Gc“ ret temin etmeden Almanlara fazla yüklediği. fakat” istihsal “olunan şin. maddeler İbaret olduğu, Almanyanın mütemadiyen buhrana doğru gittiği ve bu buhra- nin Almanyayı yıkâcağı bildiriliyor. Daha sonra demokrasilerde işeilerin fa#la ücret aldıkları. Almanyanın 2 milyon meskene ihtiyacı bulunduğu halde hükümetin yalnız. barakaları arttırmakla meşgul olduğu anlatık - maktadır. he yok ki, büyük bir isabet var bir gönül alâkasiyle okudum ve umduğum gibi ekmel buldum. ep Muhafızlara, yani papaslara hü - Sum lüzumunu hissedince, bu hü- Sumu bir papas eğziyle yapmayı tercih etmişler ve bir rahip Mes. Mer icat ederek ona Bon Sens adi: kendisine © uç viku z açıyor. Kara Mehmedin anası tam mâna ve SİN 7 al siyle bir Türk anasıdır. Va! Bu çeşit propaganda bin bir sekil ,adır. Meselâ dış kapak Vag- ner'in bir eserinden bahsettiği balde eserin içinde tahşit kamplarında ya» dır. Bu kansatle eseri “seri yazdırın, R yaman bir hikâyeci keşfetti - Siri haber verirken o hikâyecinin Güneşten yanarak, #lanarak, omain Rollandın kira kira- yan rurıanı başına koy Üstat Selim Sırrı Tarcan bü ne. fis risalesinde nasıl konuştuğumu- duğu yirmi — otu satırda da, âdet höyle bir oyun sizlendiğine ina canlar bulunacak tr. Çünkü şöhret- li Fransız roman riyor, eski yağmurdan ediyor ve bu bahsin Avrupa büyük hatiplerinin nasil konuştuklarını birer zu tahlil İle söze başlıyor, “İnsan hatip mi doğar, sualini ele alarak bu mevzuu inceliyor, hafızanın hi- tabetteki rolünü anlatıyor, Ata türk'ün nasıl konuştu arkasıridanı sirer göste - Yuhanistanın üç bü - ra Mehmetle sevgilisi © E ve erkek her Türk çocuğunda olduğu! Sibi kahramanlık, mill! fazilet ve mit) feregatin en coşkun ve en sell tezâh leri görülür, Kara blehmet umumi savaştı cepheden ve duyduğu baletini sapi uçuz gibi anlatıyor. bire © mazini levhalarını göstermekte, unun göster yük batibini de anlattıktan sonra radyoda nasıl konuşulacağını öğ - sebeplerden doğan Büyük Harbin elerili! Beticesi de anlatıldıktan sonra milli sa- yaş devri başlıyor ve Kara Mehmet bu Bu risalenin kapağı Vagner'in Nibelungin'inden bahseder, fakat içi bugünkü Almanvanın harp plânlarını ifşa eder şıyan Almanların çektikleri ıstırap tasvir ediliyor. Diğer bir risalenin dışı Alman kül- türünün hariçte yapılmasından bah- settiği halde içi Alman tayyareleri- hin İspanyada yaptığı tahripleri gös- teriyor ve bundan başka nazilik a- leyhinde hikâyeler, şiirler ve maka- ieler ihtiva ediyor. Bunlarm kısmen sosyalistler ve sosyal demokratlar tarafından yazıldığı anlaşılıyor. Nazilik aleyhinde (yapılan diğer neşriyat, seyahatname, şehir harita- ları. spor haberleri, ilân. kataloğ şe- i her türlü yoksulluklar #inde sefaletten kıvranarak tam Yirmi sene kıtalar dolaştığını ve Wzun yıllar içinde o adamın mey dane garsonu, börekçi, © çilingir, Küzancı, makinist, amele, kazma- bemal, uşuk, sıvacı, gazeteci, birbirine © uymaz yetlere bürünerek dalmi isti: #leler geçirdiğini, söylüyor. Böy- yirmi İsavasın nasl kurulduğunu onlstarak A talürkün Samsuna çikışına kadar geçen vakayit hikâye ediyor. | Atatürkün Samsuna çıkışından sonra- ki vakayi ve milli kahramanlıklar esö- rin ikinci cildini teşkil edecektir. Bu gü- zel ve kıymetli eseri bize ihda eden Ba- hikesir Mebusu Hayrettin Kararı muvaf- fakıyetinden &olayı tebrik eder, bu mili ve tarihli destanın ikinci cildini de gör meyi bekleriz retiyor ve genç hatiplere öğüt armağlıyarak kitabı yor. Güzel konuşmıya ve kuvvetli bir hatip olmağa heveslenenlerin vehele'bu güzel meziyetlere ken- dilerinde kabiliyet görenlerin üs - tat Selim Sırrının şu eserini ha - fızalarına geçirmeleri bence 'lâzım değil, elzemdir. killeri almaktadır. Bunların çoğu ha- riçte basılarak dahlle gönderiliyor. Son seçimde Her Hitler aleyhinde 22 rey verildiğine göre komi er, sosyalistler, sosyal demok - ratlar, katolikler, tredünyonistler ta- rafından yazılan bu risalelerin tesir siz kalmadığım göstermektedir “Life,, mecmuasından —- (İktibas Hakkı Mahfuzdur ) Yapan: SALİM bitiri - Sa R K > Bu risalenin dış kapağı, onun Nazilik lehinde propaganda ihtiva. ettiğini gösterir, fakat Alman tayyarelerinin İspanyada yaptığı tahribatı teşhir eder cı h Nasrettin Hocaya Sorarsanız : Kafa kafaya açmışlar... > > vermişler, yelkenlerini — Şapa oturan geminizi te çıkaramadınız...