21 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

21-2-939 BUGÜN Suriye Cümhuriyeti Kalkıyor mu? Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL emil Mardam kabinesinin İsti- fası üzerine, Suriyenin her ta- rafını huzursuzluk kapladı ve ikti- dardan çekilen kabine âzası, muha- liflerile birleşerek manda sistemine karşı protesto nümayişleri yapmağa başladılar. Cemil Mardam kabinesi istifa et- meden önce, takdire değer mühim bir teşebbüse girişmiş, Suriyenin İs- tiklâlini bir emrivâki yapmak ve Suriye namına tam müstakil bir devlet gibi hareket etmek, memle- ketin gümrüklerini ele almak, ya- bancı memleketl siyasi Ü siller gönd! k ve bu tle Fran- sanın tanımak İstemediği istiklâli doğrudan doğruya tahakkuk ettir- uvarlak Masa ; Konferansı Tam Çıkmaza Girdi TAN Yemen Prensinin Ansızın Parise Gitmesi Birçok Şayialara Yol Açtı A o - Za —. — N H * Z. İngilterenin Son Müdafaa Bütçesi 400 Milyon Liralik Fark İçin Hazırlanan Lâyiha Parlâmentoda Londraı 20 (Hususi) — Maliye na- Londra, 20 (Husust) — Filistin Yuvarlak masa konfe- ransında bulunan Yemen murahhası Seyfülislâm Prens Hü- seyinin Parise gitmesi dolayısıyle bir çok şayialar yayılmak- tadır. Bir rivayete göre, Yemen prensi Filistin konferansında- ki müzakerelerin müsbet bir istikamet tutmaması yüzünden mek istemiş, ve bütün bu i itınd. Suriye parlâmentosunun Suriye is- tiklâlini teyit eden kararıma dayan- mak dilemiştir. Cemil Mardam Beyin bu hattı ha- reketi onun cesur bir devlet adamı ve büyük mesuliyetleri yüklenmek kudretini haiz olduğunu gösterir. Fakat dater devlet mümessili Cemil Mardam hükümetinin bu ha- reketine karşı gelmiş, Suriye hükü- Sint eli devİsE tarafnük verilen kararları nakxz salâhiyetini haiz olmadığımı bildirmiş, bundan başka yeni bir kabine teşkil olun- madığı takdirde mandater devletin bütün Suriye mukadderatını ele al- Vvı Ğ Gümrükler Için Ithalât Beyannamesi Ankara, 20 (A. A.) — Muasır ileri memleketlerdeki mümasillerine ve gümrüklerimizin ihtiyaçlarına göre Gümrük ve İnhisarlar Vekâletince yeniden hazırlanan gümrük ithalât beyannamesi bir müddet için Anka- ra, Samsun ve Mersin gümrüklerin - de tecrübe edilecektir. İşlerde kolaylığı ve sürati temin decek bir şekilde hazırlanan yeni ör mağa hazır ilâve etmişti: Biz de evvelki günkü yazımızda, vaziyetin buraya doğru yürüdüğünü neğin tecrübesinden alınacak netice- ler üzerinde yapılacak son tetkik anlatmış, Suriyede teessüs eden | 1erle beyannameye kati şekli verile cümhuriyet -rejiminin — karşısında | , — , e LO L bütün gümrüklerde Cü u teşmil edilecektir. tiyetinde kalacağmı tahmin etmiş- tik. Gerçi Suriye Cümhurreisi, henüz #e€ hünessni, yeti Dİir. Kabıhe” vekklı olunmadığı takdirde Fransanın doğ- rudan doğruya bütün idareyi eline alacağını anlattığına göre bu hâdise- yi de beklemek icap eder. Suriyenin bugünkü Cümhurreisi İktısat Vekâletinin - —e B geee u Ankara 20 (TAN muhabirinden) — İktısat Vekâleti teşkilâtında — deği- şiklik yapılmasına dair bir kanun projesi hazırlamak Üüzere etüdlere Haşim Elatas, Suriye milli blokunun şefi idi. Onun iş başına davet edeceği kabinenin milli bir kabii l şİ ştır. Lâyiha nisanda Mecli- se verilecektir. Bu değişikliklerden maksat teftiş heyeti kadrosunu ge- icap eder. Fransız mandası İse bu sı- rada milli bir kabine İle teşriki me- saf edecek vaziyette değildir. Man- dater devletin istediği kabine, idari işleri, onun arzu ve iradesi dairesin- de yürütecek nüfuzsuz, salâhiyetsiz bir kabinedir. Suriye Cümhurreistnin bu mahi- yette bir kabineyi iş başına davet etmesi beklenemiyeceğinden — onun da Cümhurrcisliğinden — çekilerek sudyeıı CEsiğ l Aat devlete devretmeyi, ve milli blokun başmma geçerek Suriye istiklâli için yeniden çalışmayı tercih etmesi bek- Jenir. İhtimal ki, Suriye Cümhurreisi de, Cemil Mardam bey gibi bugünkü rejimi İdame etmek için yeni bir te- şebbüste bulunacaktır. Fakat Fran- sanın Suriyede takip etmekte oldu- ğu siyasetin İstikameti, bu teşebbü- sü iyi karşılamıyacak, belki de bu teşebbüsü boğmak iİstiyecektir. ' Zayıf bir ihtimal, Cümh isinli şletmek ve Türkofis teşkilâtiınm bir kısmının iç ticaret umum mü- dürlüğüne ilhakile kadrosunun ten- sikidir. İktısat Vekâleti sanayi tetkik he- yeti reisliğine Şevket Süreyya tayin edilmiştir. İngiliz Sanayi Fuarinı Bugün Kral Açıyor Londra, 20 (A.A.) — 80,000 i mü- tecaviz amele yarın Kral tarafından küşat resmi yaprlacak olan Oliym- pia İngiliz Endüstrileri Fuarının son hazırlıklarını yapmakla meşguldür. Bu seneki serginin karakteristik noktası, hava müdafaası için vücude getirilen son tertibata tahsis edilen mahaldir. Burada münferit şahıslar ve aileler için sığınaklar, gaz mas- keleri, gazların bulaşmasına mâni ol mak üzere 'ndas ed'reş servislerde çalışacak olanlara mahsus elbiseler, itfaiye efradına alevler arasında do- herçibâdabât bugünkü rejimi ya- şatmak için Fransız taleplerini ka- laşmak imkâ veren başlıklar ve- tekrar Londraya dönmemek üzere Parise gitmiştir. Diğer bir rivayete göre, Fransanın Yemene ait Şeyh Sait mıntakasını işgal etmek niyetinde bulunması bu seyahatin başlıca sebebidir. Konferans, bugün üçüncü haftası- na başlamıştır. İngiliz murahhasları evvelâ Araplarla, daha sonra Yahu- Sir Haghe Türkiyeye tayin olunan yeni İngi- liz sefiri Sir Hughe, daha evvel İn- dilerle görüşmüşler, fakat konfi bu ane kadar hiç bir müsbet netice- ye varmamıştır. Yeni teklifler Anlaşıldığına göre, pazartesi günü İngiliz murahhaslarıı her iki taraf delegelerine hükümetin Filistin işi hakkındaki noktai nazarını garih tekliflerle birlikte yeniden bildire- ceklerdir. Yahudiler, Filistine mu- haceretin menedilemiyeceği ve her hangi bir şekilde Filistin taksiminin terviç olt yacağı nokt da 18- rar gösterdiklerinden Üüç tarafın noktai nazarını telif edecek bir tar- zı hal bulunması için çalışılmağta- dır. Bugün için konferans tam mâ- nasile çıkmaza girmiş bir vaziyette- dir. . Nazistlere Göre Katoliklik, Yahudilik ve Protestanlık Köngsberb 20 (A. A.) — Alman Ajansı bildiriyor: Alfred Rosenberg, dün akşam Nasyonal sosyalist partisinin büyük bir toplantısında nutuk söyliyerek ya hudi, katolik ve protestan meselele - rinden bahsetmiştir. Hatip siyasi katolikliğin samimi olmadığını ve Marksizm ile teşriki mesai ettiğini söylemiş daha sonra yahudilerden şu şekilde bahsetmiş - tir: “— Yahudi meselesi ancak son Yahudi de Almanyadan çıkıp gittiği zaman halledilecektir. Avrupa mil - letleri de, ancak bütün Avrupa kıta- sı bin sene önce kaçak surette Avru- paya gelen yahudilerden kurtulduk- tan sonra barış içinde yaşıyacaklar- dır.,, Hatip daha sonra protestanlıktan gil in Çin sefirliğinde bulun - muş, 1937 ağustosunda Nankinden Şanghaya gittiği sırada bir Japon tayyaresinden atılan bombalar yü- zünden yaralanmıştır. Daha sonra kendisine uzun bir iyet veril- miş ve nihayet Sir Perei Loren ye- rine İngilterenin Ankşara sefirliğine zırı John Simon, silâhlanma masraf- larını karşılamak için istikraz yolu ile elde edilecek para miktarının 400 milyondan sekiz yüz milyon İn- giliz lirasına çıkarıması için hükü- mete mezuniyet veren lâyihayı bu- gün Avam Kamarasına tevdi ederek milli müdafaa müzakerelerini mıştır. aç- Maliye Nazırı, bu münasebetle de- miştir ki; “Bu derece muazzam paraların harp levazımı imaline sarfedilmesini cidden teessüfle karşılamak lââzım - dır. Ancak, silâhların umumi ve mü- essir bir tarzda tahdidi vaziyeti süratle değiştirebilir. Yalnız şuna kani olalım ki, memleketimiz mali kudreti ve bundan daha mühim olan ngiliz seciyesi ve demokrasi imanı sayesinde icap eden her şeyi tahak- kuk ettirmesini bilecektir.,, tayin olunmuştur. Londraya Gidecek uunura, ZU (A.A.) — TYay- mis gazetesi, İngilterenin Or- ta Avrupa ile Doğu Avrupa işlerine büyük alâka göster- mekte berdevam olduğunu ya- zıyor. Buna binaen Beck'in ya- kında, belki de gelecek ay çık- madan Londraya gelmesi muh- temel sayılıyor. Beek'in, Almanya Hariciye Nazırı Von Ribbentrop'la görüş- tükten ve İtalya Hariciye Nazıri Kont Ciano tarafından da Zİ- yaret edildikten sonra Cham- berla'n'le ve Lord Halifax — ile görüşmesinin her iki memleket menfaatlerine hâdim olacağı bildiriliyor. * Varşova, 20 (A.A.) — Goniek Varsavski gazetesinin bildirdi - ğine göre, Rumanya Hariciye Nazırı Gregoire Gafencu resmi bir ziyarette bulunmak — üzere 4 martta buraya — gelecektir. Nazır, burada üç gün kalacak- tır. BECK de | || müzakereleri kolaylaştırmak bahsetmiş, onun hakkında da “Bu ki- lise ananesine uygun olarak Alman- yanın en iyi kuvvetleriyle birlikte yürüyeceği yerde, ihtiyat kayıtlaxî göstermiş ve kuvvetlerini dahili mü cadelelerde zâfa uğratmıştır. Bundan nasyonal sosyalist partisi mesul ol- madığı gibi, protestan — kilisesinin muhtelif grupları arasındaki bu da - hili mücadelelere de iştirak tasavvu- runda değildir. Rosenberg, Almanyanın miştir. dünya bolşevizm tehlikesine karşı Avrupa kıtasının ilk kalesi olduğunu iddia et Hollanda da Amerikadan 100 tayyare satın alıyor Vaşington, 20 (A. A.) — Hariciye bakanlığının bir memuru, altı zabit- ten mürekkep bir Holanda — askeri heyetinin halen Amerikada — askeri tayyare ve harp malzemesi satın al- mak için müzakerelerde bulundu - ğunu bildirmiştir. yare, bir mıktar mitralyöz, hava mü- Garaa silâhı ve mühimmat almak is- || tediğini söylemiştir. Deniz bakanlığının memurları, üzere bu heyet azasiyle temas ettiklerini || bildirmişlerdir. Malümdur ki Felemenk bir müd- dettenberi Amerikanın başlıca harp malzemesi, müşterileri arasında gö- zükmektedir. Kânunusanide Holan - daya yapılan ihracat yedi yüz bin dolara yükselmiştir. Memlekette Halkevi Bayramı Tezahüratı Ankara, 20 (A.A.) — Halkevleri- nin kuruluşunun yedinci yıldönümü dün memleketin her tarafında par- lak törenlerle kutlanmıştır. Her ta- raftan gelen telgraflarda, eskilerin çalışmalarmı hızlandırmak, — yenile- rinin bu hayırlı vatan çalışmalarına katılmak için yaptıkları bu toplan- tılara, İstiklâl marşı ile başlanmış, Başvekil Doktor Refik Saydamın Ankara radyosu ile neşrolunan aç- ma nutku dinlendikten sonra, Halk- evlerinin kuruluş, maksat ve gaye- leri etrafında nutuklar verilmiştir. Konserler ve müsamerelerle biten bu toplantılar, dün, memleketin her tarafında hareketli ve canlı bir gün yaşanmasına vesile olmuştur. bul etmesidir. Fakat bu hattı hare- ket Haşim Elatasi'nin geçmiş müca- hedelerini unutturacak bir vaziyet Ihdas eder ve Suriye efkârı umumi- yesi nazarındaki mevklimi düşürür. Bütün bu ihtimaller Suriyenin ö- nümüzdeki günlerde mühimce hâdi- selere sahne olacak, belki de henüz üç yaşını bile doldurmamış olan Su- riye Cümhuriyetinin ortadan kalk- tığını göreceğiz. Suriye halk istikbal hakkındı büyük ümitler beslediği bir sırada mühim bir darbe ile karşılaşması her halde teessüre değer bir hâdise- dir. Hudson Moskovaya Gidecek İngilterenin deniz ötesi neza- reti parlâmento müWAlHudm bi de hava bo: ler, son yapılan bir tecrübeye aittir. Birçok evlerde yukardaki şekilde 4 A, a. aa l kır'çı yeni yeni tedbirler alınıyor. Bu resim- demir sı- gire. bu inşa edilmiştir. Bir HAVA BOMBARDIMANLARINA KARŞI EVLERDE YAPILAN DEMİR SIĞINAK KULELERİ : cekler, çöküntü halinde de hiçbir zarar görmeden kendilerini muhafaza edebi'e- ceklerdir. Bu kuleye sığınan bir kadının, büyük bir enkaz yığını altında kaldığı halde sapasağlam kurtulduğunu yukardaki resimlerde görüyoruz. Bir zabit, heyetin ;yüz kadar tay-| ELE — Ayakla Yazan Şair Yazan: B. FELEK ngilterede bilmem hangi ka- zada iki elini kaybetmiş olan bir çocuk, ayaklarile kullandığı ya- zı makinesinde bir şiir yazmış, bu şiir Londra radyosunda okunmuş. Ben türkçe şifrden güç anladığım için artık bu ingilizce şiir hakkında söz söylemeğe taket — bulamadım. Yalnız ayakla şiir yazmak bahsin - den fırsat alıp önünüze, ayağa ait bir kaç satır sermek istedim, Eskiden rica ve istirham tâbirleri arasında: — Hakipayiniz olayım! — Ayak türabı olayım! gibi söz- ler vardı. Bu sözleri söyliyenler hakikaten ayağa kapanır mıydı? Orasını bilemem. Fakat bu sözler hâlâ ben yaştakilerin, hattâ daha gençlerinin pekâlâ kulağında çınlar. Belki o zaman bir nezaket tâbirin- den başka bir şey olmıyan bu söz- lerin bir gün ameli tatbikatını ya - pan bir adamı arkadaşları muaheze etmişler. Meselenin ne olduğunu pek bilmi- yorum. Birisi, bir diğerinden bir ri- cada bulunmuş. Ricası kabul olun - mamiış, El öpmüş, tekrar rica et - miş, Yine kabul olunmamış. Ayakla- rına kapanmış ve istirham etmiş. Bu sefer kabul olunmuş. Ricasının is'afından dolayı mem - nun olan bu “Ayak türabı,, na ar- kadaşları: — Bre utanmadın mı ayaklarına kapanmaya! Sende hiç mertlik, in- sanlık hissi yok mu? Bu derece dü- şülür mü? Diye çıkışmışlar, Herif hiç telâş etmeden: — Durun yahu! Hele bir kere de beni dinleyin de ondan sonra hük- medin! demiş ve nihayet derin bir inan tavriyle: — Adamın kulağı ayağındaymış. Den ne yapayım! — İstediğim şeyi ayağına kapanıncaya kadar işitme- : di. Vaktaki âyağına indim, “ işitti. Sözlerini ilâve eylemiş: Bu tevili unutmyın! Çok yerinde bir müşahedenin tehzilidir. Çünkü böyle kulağı ayağında olanlar pek te nadirattan değildirler. Onun için birinin ayağa k dığını gördüğü- müz zaman derhal düşkünlüğüne hükmeti k İnsaf icabıdır. Wiedmann Yeni Vazifesine Gidiyor Berlin, 20 (A. A.) — Geçenlerde Sanfransisko jeneral konsolosluğuna tayin edilmiş olan Fritz Wiedmann, yarın memuriyetine gitmek — üzere Hamburgdan vapura binecektir. Ken disi cuma günü Hitlerle uzun müd - det görüşmüştürı Kendisinin bu me- muriyeti, salâhiyettar mahafile gö - re, Alman diplomasisinde daha par - lak bir mesleğin mukaddimesi ola - caktır. Amerikada Müthiş Bir Tren Kazası Harlan (Amerika) 20 (A, A.) — Bir lokomotif ile (Great Western) sü- rat katarı arasında bir müsademe ol- muştur. Kaza neticesinde iki maki - nist ölmüştür. Yolculardan kimsenin ölmediği fakat bir çok kişilerin ya - ralandığı söylenmektedir. Şimendifer Mmemurları lokomotifin saatte takri - ben 100 kilometre süratle ve terenin de 80 kilometre süratle ilerlemekte olduklarını tahmin etmektedir. KISA HABERLER © Londranın şimalinde bir evde yaka- lanan iki kişi, üzerlerinde patlayıcı mad- deler bulunduğu için mahkemeye veril. mişlerdir. © Sofyada Bulgar madent paralarının taklitlerini Piyasaya süren bir kalpazan şebekesi meydana çıkarılmıştır. Şebeke- nin bütün elebaşıları tutulmuşlardır. : © Bulgar mekteplerinde tetkikler yap. mak üzere Söfyaya giden Selim Sırrı Tar- can, birçok Mektepleri ziyaret etmiştir, yakında dönecekir © Devlet Şürası başmuavinlerinden İh- san Aktürel, Şevket Ozanalp ve Vecihi Ta nık Devlet Şürası müddelumumiliklerine tayin edilmişlerdir.