9 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

'BUGÜN Arap Konferansı Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ilistin — meselesini halletmek F için Londrada toplanan Arap konfer eski Osmanlı İmpa - ratorluğu içinde yaşıyan Ve arıpçn konuşan memleket mümessillerini bir araya getirdiği göze çarpma_ktl " *dır, Bunların bir eksiği, ıguzıink*_i komşumuz Suriyedir. Suriye hâlâ manda altında yaşadığı İçin .k_oı.ıfe - ransa çağrılmamış, Filistine ilişik o- larak İngiliz mandası altında yaşı - yan Erdün hükümeti ise kunf_erl_n:; iştirak etmiştir. Konferansa "5“:) eden bu Arap memleketleri için ;' manlı İmparatorluğu cuniı.sı aet husust ve mümtaz bir vaziyeti haiz olan memleket, yalnız Ml_âll'df- F;_' kat o da Osmanlılık camlası uîâk;ç- olmazsa, hukuk bakımından, a sını kesmemişti. Kİ Ve ' İmP“ : & yük harp neticesinde yıkılması ı.u:: rine bütün bu Arap memleketleri : zun bir buhran ve ımtıhın d:;r:: geçirdiler ve bu imtihan ile bd ;m: bir kaç yıl evveline kıî::ı e etti. İrak, İngiliz mandas! yaşıyordu. Bugün müstakildir. n;ı::iıkr., mühim bir mücadeleden sonra li lâlini kazandı ve bu isi SAj lamak yolunu tuttu. Hicaz ile dhıle;ı: bir muharebe neticesinde şims Üa iki memlekete de hâkim olan Su dilerin idaresinde birleşti. NYeiıtııeiîıe, bir müddet için Hicaz (ıı;:m y husumet h'h.n::mîîp ihtilâflarını istiklâli bütün bir dev- tağunun Kala kala Suriye ile Filistin kal- mıştı. Bu iki memleket te ı_iığer Arap memleketleri gibi m*_'ftlkll yaşama- ğa lâyıktılar. Ve diğer Arap mil - letlerinden farksızdılar. Fakat onla- rın karşılaştıkları bambaşka engel - ler vardı. Suriyede mezhebi ayrılık- lara dayanan cemaatçilik ruhu, milli ur içinde erimemişti. Bu da Suriyeyi parçalamak im - kânını hazırlıyor ve Sı.ı_riyey_! idare “sentedı' Suziyede bir Lübnan fukü: yorlardı. Suriyede bir n fit metinin, bir Dürzi muhtarıye'tınm ve daha başka isimler taşıyan .bır ta- kım teşekküllerin iiı'emesi. bilhassa 'bu yüzdendir. Filistine gelince; ora- da milli bir yahudi yurdunun kurul- ması, Arapların umdukları istiklâle kavuşmalarına bir mania teşkil edi - yordu. Arap âleminin bu davayı l_ıc_nlm - semesi ve İngiltere hükümeti ile bu davanın halli için sürekli teg?bbüf - lerde buluması, nihayet Filistin lmn; feransını topladı ve bu yüzd'en esk Osmanlı saltanatı içinde birlik te$ - şu Nda halkı namına söz söylemek hak- Irland Başvekili De Valera İrlandanın - İstiklâli Meselesi "İngiltere Vaziyetin Tabit Tekâmülüne Mâni Olmaktadır,, Dublon, 8 (A.A.) — Âyan meclisi İrlanda vahdeti meselesine dair mü- zakereye dün devam etmiştir. Baş - bakan B. de Valera tedhişçilerin yap- tığı suikastlara dair bir suale 2eva - ben demiştir ki: “— İrlanda hükümeti bu hâdise - lerden müteessirdir. Ve bunları tak- bih etmektedir. Memleketin meşru ve halk tarafından seçilmiş hükü- metinden gayri hiç bir teşkilât İrlan- FÜLEFLAP ar a şedecek kanun projesini meclise tek- lif edecektir. İrlandanın parçalanma- sından yegâne mesul Britanya'dır. Bu haksızlık yapıldığı vakit İngiliz nazırları ancak bir intikal tarzı tas- fiyesi mevzuu bahsolduğunu söyle - mişlerdi. Fakat o umanğanberi h_iç bir şey yapılmadı. Bu müdafaası şüç vaziyetin nihayet bulmasını İngiliz halk ve hükümetinin da)hı sempati ile göreceklerini zannediyorum.İrlan- danın parçalanması, eğer muvaffa - kıyete erdirici bir yol olsaxdı, ğ(uv'- vet istimalini bile haklı go.stegîrdı_. Fakat bunun muvaffakıyeti gayri kil eden Arap leketleri _mü'::; ü haslarının Londrada - birleştikler hiç şahit olduk. Konferansın Filistin — mesele halledip etmiyeceğini henüz bilmi- yoruz. Fakat bu sırada bir Arap fe- derasyonu fikrinin ortaya lll”'ğ_"“ görüyoruz. Londra gazeteleri bu fik- ri mütemadiyen işlemekte ve ğ"_l" şılan büyük bir Araplık camiası için- de yahudilere küçük görünecek bir milli yurd ayırarak yahudi yurdu meselesini halletmeyi — ummaktadır. Yani asıl hedef, yahudi meselesini halletmek ve arada Arap âlemi ara- sındaki bağları kuvvetlerindirmek - tir. Fakat Araplar arasında bir fede - rasyon yapmak ta sanıldığı derecede kolay değildir. Çünkü henüz teşek - kül eden ve istiklâllerine sahip olan her Arap memleketi, henüz en bü- yük meseleleri halletmemiş vaziyet- tedir. Buna rağmen bu Arap mem * -A€&ketleri arasındaki iştirak noktaları Pek çoktur ve bunlar bir federasyo” hu teşkile de müsaitlir. İngilterenin bir Arap federasyo- huna taraftar olmasının sebebi, bü - tün Arap menileketlerile alâkası, ve bu memleketlerin İmparatorluk mu- Vasalaları üzerinde bulumnasıdır. Â- taplar birleşik oluzlarsa, İngiltereye takip olan yabancı devletlere karşi Belmek kolaylaşır. d Onun icin İngiltere, Arap fede - Fasyonu fikrini de, Fransanın mu * halefetine rağmen, teşvik etmekte ve Londra konferansının bu yolda bir mukaddeme sayılmasını istemek- edir, Fakat dediğimiz gibi bu işi de ba- $armak kolay değildir ve — şimdik Asıl gaye, yahudi yurdunu temin Cİ- Mektir, e esini z l ldir. Kuvvete müracaatın i krar bir yaramıyacağ.mı tel ) t etşî;ı isterim. İngiltere vazi- in tabil tekâmülüne mâni Oo mî:ktsdır. Eğer, Ş.mali İrlandada İn iliz gamizonlan olmasaydı, f“lk gılbestçe İrlanda hükümetine iltihak îır rdi. İrlanda hükümeti bazı nokta- eüz;riııde bir takım tavizler yap- aŞ dır. Fakat diğer bazı me- erde bilhassa İrlanda lisanında lması bahsinde metin ve azim İrlanda halkının kendi mu - z im olmak hakkını ratına hâkim © ı ğ:;i;âar edecek bir anlaşma imkân- Çekos'ovakya Şimdiki Vaziyetirden . Memnun İmiş 8 (AA.) — A;ram Kama- z vakyaya İngiltere ta- rasmg:nçîîl: Hdiler hakkında rafını efetin ve Duff Cooı_nerın sual- muha vap veren hariciye müste- lerine C€ hükümetin Çekoslovak- Ti Butlel'-takip etmiş olduğu siya- » mesuliyetini kabul ettiği- “Çekos!ovakya bu- diki vaziyetini tercih etmektedir.” seleli ükümetin Çekoslovakya Butler, :!_': yük yardlmda bulun- için daha un olacağını ve fakat muhacirlere ve kâfi gördüğünü İ hükümetin muha- söyledikten sanri İ kabul Mutedillerin Arası ler henüz bir netice vermemiştir. yarın başlanması muhtemeldir. feransın istihdaf ettiği bir gaye de, yonudur. rinde ihtilâflar başgöstermektedir. liler, yaptıkları mücadelede, sebebi Alman TAN Bulunursa, Bugün Konuşmalara Başlanacak Londra, 8 (Hususi) — Yuvarlak ' masa konfe- ransında Filistini temsil edecek tek bir heyet teşkil etmek meselesi henüz hallolunmamıştır. nün partisini temsil eden heyetle kendilerine mute- dil adını veren heyetin arasını bulmak. Ve bu suret- le iki heyeti birleştirmek için vuku bulan teşebbüs- Meselenin bu gece halli beklenmektedir. Bugün Mister Makdonald, mutedil heyetle, sonra Mısır, Su- udi Arabistan ve Irak murahhaslariyle görüşmüş, fakat Filistin heyetini teşkil edememek yüzünden resmi müzakerelere başlanamamıştır. Müzakerelere Vaziyetin bu merkezde olduğu sirada Londra ga- zetelerinden Sunday Times konferansın hedeflerini tavzih eden bir yazı yazmıştır. Bu yazıya göre kon- Yakın Şarktaki Ingilizler bu fikre müzaheret ediyorlar. Mısırlılar, Iraklılar bu fikir lehındedir- ler. Nuri Essait Başa Mısırda bu meseleyi ileri sür- müştür. Yalnız Mısırlılar, hilâfet işini birdenbire ortaya atmakla bir taktik hatası yapmışlardır. Mı- sır, Arap memleketlerinin en zengini, coğrafyai mevki bakımından en merkezisi olduğu için Arap- lar onun siyasi liderliğini kabule hazırdırlar, Fakat hilâfet meselesi apayrıdır. Çünkü bu mesele üze- Mısırdan pek te yar- dım görmedikleri için Mısırlıların liderliğini pek te beğenmiyorlar. Fakat İngilizler Mısırlıların Arap liderliğine müzaheret etmekte ve bunun Ingiliz nü- fuzuna hizmet edeceğini sanmaktadırlar. Fakat bu ümit te eskisi derecesinde kuvvetli değildir. Bunun ve Italyan propagandasıdır. Araplar, Arap Federas- Fakat Filistin- bu prop da say seticini anlamısi Bütün bunları M kuvvetlerden istifade ede- lardır. — ballül anlatan bUNday — Limük> & güre - AK- ve İngiliz nü- Yuvarlak Masa Konferansına iştirak eden Arap murahhasları Londrada manya ile İtalya, Filistin meselesinden istifade ve bu hâdiseyi istismar etmişlerdir. Italya silâh ve mühimmat göndererek nüfuzunu takviye etmektedir. Almanlarsa Irakta durmadan propaganda yapıyorlar. Almanyanın Bağdattki mü- messili, mükemmel bir müsteşriktir. Kendisi son gün- lerde, Suudi Arbistana gönderilmiştir. Alman ve İtalyan propagandası mal etmiyor ve Mısırda da İngilizlerle mücadele ediyor. Mısırdaki Italyan kolonisi yerli halk ile s- kı temas halindedir. İngilterenin bu p: mukabele etmesi 1azımdır. Yuvarlak Masa Konferansı Müzakereleri Başlıyamadı Başmüftünün Murahhasları İle #FELEK Yakışmadı Değil! Lâkin... Yazan: B. FELEK Suriyeyi de ih- ropagandaya evir, çağ, şahıs veya idare far- kı gözetmeden pürüzsüz, ka- yıtsız ve şartsız olarak memlekette fazilet ve namusun, iffet ve kanaatin hâkim olmasını istemiyen bir tek fert çıkamaz.Olsa olsa bunu işkilli o- lanların o da içlerinden istememesi düşünülebilir ki, bu da ne dışarıya vurulur, ne de vurulduğu zaman müdafaası kabil olur bir noktai na- zardır. İmdi ben, sen, biz ve siz yani on «ekiz milyonluk Türk camiası her zaman olduğu gibi bugün de, yarım da memlekette fazilet his ve duygu- larmın hâkim olmasını ve buna en- gel olacak şeylerin amansız olarak kırılıp devrilmesini İsteriz. İsteriz ama bu arzu kâfi değildir. Hattâ bu arzunun fiiliyatla kuvvetlenmesi de kâfi değildir. Lâzım gelir ki böyle bir mücade- lede habis noktalara çok iyi nişan a- lınsın ve pek iyi isabetler vâki ol - sun- Her şeyden evvel iyiliğin kötülü- ğü gidermesi şeklinde zaman ve me- kân mefhumundan şahıs ve makam tesirinden âzâde tam ve mutlak ol- ması tabit olan böyle bir fazilet nu- runun bizi tam aydınlatması, nasiye- lerimizi parıl parıl parlatması için gürültüye — getirilmemesi, lâubali, gayesiz, tesadüfi ve münferit hare- ketler telâkki edilmeye müsait şekil l mahal v k.- unsurlar- dan t ayıkl lâzımd! Yani ufuneti hakkında tam ve kati deliller elde etmeden etrafında va- veylâ edilen bir yara açılır ve için- den irin çıkmazsa, asıl deşilmesi milli bünyemizin sıhhati namımna lü- lu olan çıbanl d k İste- yenlerin itimatları sarsıntıya uğrar. Bilmem anlatabiliyor muyum? Gerçi hâdiselerin dış manzarala- Lo“ndlraı“ı'ı'ıı ” Müdafaa Tertibatı çe Pi ; İngiliz Hava Kuvvetleri Eylülden Sonra Çok Fazlalaştı Londra, 8 (A.A,) — Harbiye Nazı- rı B. Hore Belisha Londra müdafaa- sının en büyük itinalarla hazırlan - dığını dün bildirmiştir. İki yeni alay Londrada daimi surette kalacaktır. Eylül ayındaki buhrandan sonra İngiliz payitahtının müdafaası ha - zırlıklarını tenkit eden ve 100 top- tan bahseden 'gazeteler şimdi Lon - dranın, hava hücumlarına karşı koy- mak için en yeni tipte 400 topa ma- lik bulunduğunu tebarüz ettirmek - tedir. Hava kuvvetleri kumandan nua - vini Mallory, eski hava subaylarının bir ziyafetinde söylediği nutukta de- miştir ki: “— Şimdiye kadar oldukça geri- ledik.'Fakat bundan sonra düşman- lara karşı koyabiliriz. Büyük Britan- yanın hava kuvvetleri, geçen 23ylül- dekine nisbetle çok daha fazladır. O zamandanberi gayet te İ*t a Rumanyanın Harici Siyaseti Yeni Rumen kabinesinde Başvekil muavini Arman Kalinesku Bükreş, 8 (A.A.) — Geçenlerde te- şekkül etmiş olan Rumanya kabine- sinin memlekete hitaben neşretmiş sdndı b le şöyle A Bu bey denilmektedir: AAt Ce Balık Avı - Bahsi Tazeleniyor — Rus Harp Gemileri . Japon Balıkçı Gemilerini Batıracaklarmış Tokyo, 8 (A.A.) — Bütün fırkalar namına meclise yapılan bir teklif projesinde Japonlara ait avlanma haklarının her halde himayesi hükü- metten tâlep edilmektedir. Teklifin mucip sebeplerinde bu haklara dair Moskova ile yapılan - müzakerelerin neticelenmediği ve Sovyetler Birliği hükümetinin muahedelerle Japon - yaya tahsis edilmiş av kıtalarını beş martta müzakereye çıkarmak niye - tinde olduğu yazılıdır. Bu teklifler o kadar mühimdir ki, Tokyoda Ajans D.N.B. ye göre, Rusyanın askeri ha- zırlıklarına dair itimada lâyık haber- ler bile dolaşmaktadır. Viladivostok'da Sovyet filosu ku - danlığı nezdinde h 1 bir as - “— Milli t üt cephesinin mu- hassalası olan hükümet, devlet ha - yatının tensikinde yeni bir sathaya girmiş bulunuyor. Hükümetin pro - gramı, ecnebi memleketlerle normal rakkiler göstermiştir.,, Amarika İşsizlerine Yardım Tahsisatı İsteniliyor Washington, 8 (A.A.) — B, Roose- velt sene sonuna kadar işsizlere yar- dım için Parlâmentonun kabul etti- ği 125 milyoh dolarlık tahsisat ka - nununu imzalamıştır. B. Roosevelt ayni zamanda kon - greye bir mesaj göndererek 150 mil- yon dolarlık münzam bir tahsisat da assa Jğw gayretlere işaret et- aA U ha istemiştir. miştir. ! UĞN Di l eli ÇA A ŞFK MN ar tey PN e MA D ;__L DNF betler idame etmek suretile memleketin müdafaa ve tarsini hu - susunu ihtiva etmektedir. Rumanya, beynelmilel hayatın şe- niyetlerini, derslerini ve eski ve sa- dakatli dostluklarını hesaba katmak suretile sulh siyasetine devam et - mektedir. Rumanya, Şarki Avrupa, Tuna havzası ve Balkanlardaki dost- larile olan ittifaklarına olan imanın- da sebat edecektir. Rumanya, Maca- ristan ile daha mükemmel bir anlaş- ma yapmağa gayret etmektedir. Rumanya, Bulgaristan ile itimat üstenit mü betler tesi - sine çalışmaktadır. Rumanya, Sovyet keri meclis aktolunmuş imiş. Sovyet sularında görülecek Japon balıkçı gemilerine Rus harp gemilerinin der hal ateş edeceğini Moskova hükü - meti bildirmişmiş. Hırvatlar Yeni Kabineyi de Beğenmiyorlar Belgrad, 8 (A.A.) Muhalefet partilerine mensup mebuslar akşa- ma doğru bir toplantı yaparak Svet- koviç hükümetine karşı “gayri dos- tane 'olmıyan bir bitaraflık” hattı hareketi tutmayı kararlaştırmışlar- dır. Söylendiğine göre, B. Maçek Rusya ile muslihane ve iyi komş luk münasebetlerini muhafaza etmek emelindedir..,, Hırvat lesinin halli için bugün- kü hükümetten daha geniş esasta bir hükümet lâzım geldiğini söylemiştir. söylenmemiş olsa bile mevzuubhahs olduğu yerlerde hazik bir hekimin bir hastayt tedaviden evvel lâbora- tuvar ve klinikte uzun uzadıya mus ayene ettiği gibi namus ve şeref has- talıkları vakalarını bundan daha fazla bir itina ile muayene etmemiz elzemdir. du. İçimizden birisi daha iyi vurduğu için ğ şaşırtmak istediler ve o endaht eder- ken, onun hedefine başka bir silâhla başka taraftan birkaç fişek attılar. Ne kadar İsabet vâki olduğunu anlamak için hedefi geriye getirdik- leri zaman azami beş mermi atılan diğerlerinden B lece - lâtife olmakla beraber - ada- mın belki de pek iyi isabet ettirdiği beş vuruşu malül ve şüpheli — hale geldi, Tasımı nakledeceğim: Nasrettin hoca bir gün eşeğine hinmiş uzakça bir yere gidiyormuş. Yolda abhdesti sıkıştırmış. Şöyle mü- miş ve hayvanı yedeğine alıp çalı- fettikten sonra da çalılığın ardından çıkmış. Tam çakşırınm uçkurunu bağlarken oradan geçen bir. yolcu, bir hocaya, bir de eşeğe bakmış ve: — Tüü! Utanmaz herif; diye ho- canm suratına tükürmüş. Tantma- dığı bir adamın bu hareketine bir türlü mâna veremiyen hoca arkası- na dönüp bak ş ni anlamış ve şu cevabı vermiş: tinhasi yakışmadı da değil! Lâkin bir kere şu ak sakalıma, sonra da çalının tükür! İktısat Vekâleti Teftiş — Ankara 8 (TAN muhabirinden) — İktısat Vekâleti teftiş heyeti reisliği- ne Maliye Vekâleti mali tetkik he- olunmuştur. rı çok defa bizi delil aramaktan müs- |olabilir. “Zevahir aldatıcıdır” meseli | lığın arkasmma geçmiş; ihtiyacını de- — yeti âzası Hakkı Kâmil Beşe tayin — f Ü Bundan birkaç hafta evvel bir po- ligonda atış tecrübeleri yapılıyor- — hedefte yedi isabet görüldü ve böy- — Bu münasebetle hocanın bir fik- | nasip bir çalılığa gelince, eşekten in- — — Haksız değilsin arkadaş! Hani — ardıma bak ta ondan sonra suratıma — Heyeti Reisliği y