2 Temmuz 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

| Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL B wgünlerde İngiltere gizetele- rini ve efkârı umupiyesini en çok meşgul eden bir mesele, tay- yare müdafaası bataryalarısdan doğ| muştur. İngiltere Harbiye Nazırı, A-| vam Kamarasına, tayyarşlere karşı ullanılacak bataryalarınin pek çok olduğunu bildirmişti, Muhafazakâr mebuslirdan Dun - an Sandys bu beyanattan hoşnut ol madığı için Harbiye Yazırmı mec - liste isticvap etmek #tyerek Avam Kamarasının Âdetinç Böre hareket etmiş ve Harbiye Mazırma hususi bir mektup yazarak meseleyi ortaya İ atmak istediğini, fakat şayet mese- leyi ortaya atmak/ umumi menfaatle kabili telif görülyediği takdirde bun dan çekineceğinj bildirmişti, Bunun üzerihe İngiltere Harbiye Nazırı, müddâumumiliğe müracaat ederek vaziyiti bildirmiş ve mebus Sandys aleyhinde takibat Yapılması ğ mı istemiştir. Sebebi, Harbiye Nazı- | rının mebys tarafından verilen ma - i Tümatı, aşkeri sırların ifşası Mahiye. | tinde tejâkki etmesi ve bu Sırların kendisiye kimin tarafından bildiril. # miş olduğunu anlamak istemesidir. ” Mister Sandys'in Avam Kamara - i sında anlattıklarına göre, müddein- i mumi, kendisinden bilhassa bu ma. £ lümatı kimden aldığını anlamak is tediğini, bunu ifşa etmediği takdir. de kanun hüküm, > ım edileceği; .— Temiş. Fakat İngiliz e ye lâmatı nereden aldığını söylemek is | tememiş ve meseleyi Avam Kamara sına bildirmiştir. , İngiliz mebusu, mebuslara ait im- tiyazlardan (bahsederek kendisine işi tü.ülan hattı harekete itiraz et Miş, uzu “münakaşalardan sonra meselenin nit olduğu komite tarafın , dan tetkiki kararlaştırılmıştır. Bu ko İ nitenin vazifesi evvelâ davayı tah- ik etmek, daha sonra eller, madığını kararlaştırmaktır. Londra gazetelerinin bu dava kar. sısımda aldığı vaziyeti Deyi Ekspre sin şu satırlarile ü eke hülâsa etmek müm “Mebus Sandys, tayyare tecavüz. lerine karşı alınan tedbirlerin kafi olmadığına dair istihbaratın, belki de gazetemizden al Si fısildiyan kimdi? mebusluk imtiyazlarına dayan tır. Fakat bizim hakları 2 cak? Ortalıkta zabıta hüküy 01 ” küm sürecek olursa bütün deş e *i müesseseleri yıkılır, ve yeri hoşlanmadıkları her tenkid; sar lar. Bu münasebetle şunu da gear | Müddeiumumi Harbiye Nayıy ab | ” limatı ilemi hareket eder, ei a di otoritesi ile mi?,, ği İ Netice itibarile Londra Eazeteleri ? devlet sırları kanununun tadilini, | sonra iayyareye karşı Mmevcug kafir * yalar kâfi değilse bunların Süratle ik © malini istiyorlar, Sivillerin bombardımanı ; v —— spanyada sivillerin © bomhar, I dıman edilip edil, i selesini tahkik iin ayki /tere tarafından terviç olunan komis yon henüz faaliyete geçecek vazi - yette değildir. Komisyona İngiltere, İsveç, Norveç iştirâk etmiş, fakat Amerika iştirik etmek islemediği i- | sin onun yerine Holandaya müraca at edilmişti. Holanda hükümeçi de vukubulan teklifi kabul etmekle he raber İspanyada döğüşen iki tarafın kendisini davet etmesini istemekte pair. | İki tarafın bu o daveti yapıp yapmıyacağı belli olmadığı için bel ki de Holandanım bu şartı komis - İyonun faaliyete geçmesine engel 6 lacaktır. füp“ol Çeklerle Südetler Arasındaki Konuş- malar İyi Safhada Prag; 1 (Hususi) — Almanya bu- gün de Çekoslovakya hükümetini protesto etmiştir. Protestonun sebe- bi, Çek ordusu tarafından söylenen ve Her Hitlere tarizi tazammun eden bir şarkıdır. Burada anlatıldığına göre ordu siyasi mahiyette hiçbir şarkı söyle- memektedir. < Südetlerle müzakere Çek hükümeti ile Südetler arasın- da başlıyan müzakere bir adim daha atmış bulunuyor. Hükümet ilk pro- ni hazırlamış ve milliyetler #tatü süne ait hazırlıklarını tamamlıya- i İrak Südetlere takdim etmiştir. Ara- daki en mühim ihtilâf noktası Sü- detlerin mahalli muhtariyet üzerin- de ısrar etmeleridir. Fakat Cümhurreisi Doktor Benes bugün beyanatta bulunarak milliyet ler meselesinin birkaç gün zarfında hallolunacağını ve Çekoslovakyanın bu buhrandan daha fazla kuvvetlen miş olarak çıkacağını söylemiştir. Cümhurreisinin bu beyanatından k- $a bir zaman sonra Alman mümessil Paris Sekiz Gece Dans Edecek İngiltere Kralı Altıncı Jorj'un yakında Parisi ziyareti, Fransa- Yı binbir gece hikâyelerinde | görülen istikbal ve izaz hazırlık larile işgâl etmektedir. | Hazırlanan programın bir mad İl İl desi, Parix halkının 8 gece dans | ederek eğlenmesi ve bu şekil - İl de İngiliz hükümdarına sevgi ve saygısını göstermesidir. | Bu dans eğlenceleri 13 tem - lenceler yapılacaktır. Bu iki eğ lence arasına dört günlük bir | fasıla girmek icap ediyordu. Paris belediye müşaviri Mös- yö Noel, iki günü zaten cumar- | desi ile Pazar tatillerine tesi düf eden bu dört günlük fasıla İnn diğer iki gününün de eğlen- | ce ile geçirilmesini muvafık gör müş, eğlence ve dansların $ ge- ce fasılasız devam etmesi içli | üsaade istemiştir. || da “Herşey vatan içim;“udmdaki fır Çek Hariciye Norırı Krofta leri Çeklerin herşeyden evvel siya- niş ölçüde muhtariyeti kabul etme- leri lâzım geldiğini söyledikten son- yerlerde Çeklerin sayısını çoğaltmak mişlerdir. RUMANYA Demirmuhafızlar Bükreş,'1 (A.A) — Askeri mahke- me, dört gün devam eden müzakere- lerden sonra demir muhafızların es- ki zimamdarlarından 20 kişiye ait | davada kararını vermiştir. Aralarin- kamn reisi Jorj Klimo da Bulunmak ta olan 12 maznun 7 sene Kalebent- liğe've altı sene müddetle medeni haklardan mahrumiyete mahküm e- dilmişlerdir. Profesör (Kristesko, Kral hanedanına sadakat ve merbu- tiyetini beyan eylediğinden beraet etmiştir. FRANSA Emniyeti Islah Paris, 1 fA.A) — Resmi gazete bu- gün dördüncü kısım kararnamelerin metnini neşretmiştir. Bu kararyame- lerden biri milli emniyette yapıla- cak wlahata deirdir. Ecnebilere ne- zaret eden memurların miktarı ört- ........ Bir Yanardağ Yeniden İndifaa Başladı tırılacaktır, Filipin adalarından Manilla adasında bulunan bir volkan, on sene lik süküttan sonra son günlerde Ye; rıdaki resim bu Yanardağı göstermektedir. niden İl difaa başlamıştır. Yuka- TAN ra hükümetin! Almanlarla > meskün) için takip ettiği siyaseti takbih et- l kamları Kudüs ve Telkâvivde sândürme saatlerini dır. larına taarruz edilmiş ve bir maden de vukubulan bir intilâk neticesinde 3 kişi yaralanmıştır. Bombard Devam Berlin Pragı Protesto Etti "“ Çek Askerleri Hitler | İspanyada Hava Aleyhinde Bir Şarkı .Söylüyorlarmış ımanları Ediyor Bu Hâdiseler IspanyayaGidecek Olan Bitaraf Heyet Hâlâ Teşekkül Edemedi Londra, 1 (Hususi) — İspanya Kabinesi bugün #op- lanarak Frankistlerin sivilleri bombardımana devam etmelerinin neticeleri üzeri: i Tetkik Için nde #ekrar görüşmüştür. Barselonanın dış mahallelerinden olan Badolana'nın. bombardımanı yüzünden 60 kişi ölmüş ve 100 kadar kişi yaralanmıştır. Hükümet Şark cephesinde Valder- de mıntakasında Frankistlerin bütün taarruzlarını püskürttüğünü, Fran- fın daveti üzerine bu vazifeyi kabul edeceğini bildirmiştir. İngilterenin Burgos Ajam bugün kistlerin San Salvador mıntakasına | Lord Halifaks ile görüşmüş ve İngi. taarruz etmişlerse de muvaffak ola-İliz gemi Frankistler | malümat vermiştir. Rivayete göre Ge madıklarım bildiriyor. nin batırılması hakkında Kastellon mıntakasında İlerledikleri, |neral Franko, İngiliz gemilerinin gay bazı sirtları işgal ettiklerini haber|rimeşru ticaret yaptığına inandığı İ- veriyor ve Cümhuriyetçilerin Beşi|çin bu hattı hareketi takip etmiştir. İmıntakasında 400 ölü bıraktıklarını ilâve ediyorlar. İspanyaya gidecek tetkik heyeti Barselon hükümeti, bitaraf müte- isa İngil , Norveç mütehassi larından başka Holanda mütehassıs- ları davet olunmuş ise de Holanda hü kümeti İspanyada dövüşen iki tara- Bir Bakışta Dünya ER i İNGİLTERE Azami Tonaj Londra, 1 (A.A) — Times gazetesi bildiriyor! “Azami tonaj haddinin 45.000 ola rak tesbit edilmesi Amerikanın da- ha aşağı bir rakam kabul etmemesin den ileri gelmiştir. Bu hususta Ame- rikayı taklit etmek lüzumunu hisset miyen-diğer denletleri tebrik. etmek lâzımdır. Amerikanın Ingiltere tarafından teklif edilen daha az tonaj hade kabul etmeğe imkön görmemesi te- essüfle karşılanmaktadır. Herhangi bir devlet tarafından kabul edilen mucyyen bir haddin diğer devletler için misal teşkil etmemesine imkân yoktur. 1914 senesindeki deniz silâhları ya rişt henüz başlamamıştır. Iki sene evvel müzakere edilen hadlerin ağıl ması böyle bir yarışm başlaması teh İikesini arttıracak mahiyettedir. FİLİSTİN Yeni Hâdiseler Kudüs, 1 (A.A) — Hükümet ma- ateş kaldırmışlar - Beytullahın civarında petrol 'boru Kontes Strathmorün şahsında uğra- dıkları ziya büyük bir teessürle ba ber aldım, Blum'ün makalesi Bugün M. Blumun İngilterenin İs- panya ve İtalyaya karşı siyasetini ten kit eden bir makale yazması nazarı dikkati celbetmiştir. Blum, İngiliz si- st telâkkilerini değiştirmeleri ve ge- | hassısların, Frankistler tarafından yasetinin realist olmaktan uzak oldu- z tayyare bombardımanı ile tahrip olu- | ğunu, çünkü İngilterenin Prankonun nan sahaları tetkik etmelerini iste-| harbi kazanmasile menfaatlerini ter- mişse de mütehassıslar komisyonu | kedeceğini sandığını, ve İtalyayı ken henüz teşekkül etmemiştir. Komisyo |dine çekmekle Berlin - Roma mihve ini gevşettiğine inandığını ve bütün bunlarda yanıldığını söylüyor. Blum Partisi, İspanya - Fransa hududunun kapanmasını protesto etmektedir. YUGOSLAVYA Prens Pol Bled'de Belgrad 1 (A.A) — Kral ikinci Piyer, dün Bled'e gelmiş ve istasyon da Naip Prens Pol ile saray nazırı Antich, nöbetçi yaveri general De- kaneva vesair zevat tarafından kar- şılanmıştır. : Hava Servisi | Bolgrad, 1 (A.A.) — Bugün Bel - İgrad ile Dubrovnik ârasında yapıla cak muntazam hava servisi merasim le açılacaktır. Bu hat, Yugoslav hü- kümet merkezini doğrudan doğruya Adriyatik sahilinin en güzel şehrine bağlıyacaktır. ma Atatürkün İngiliz Kralına Taziyeti Ankara, 1 (A.A.) — Kontes Strath mar'un vefatı münasebetile Reisicüm hur Atatürk ile İngiltere Kralı ara- sında aşağıdaki telgraflar teati olun muştur. Majeste Altıncı Jorj i LONDRA Majestenizin ve majeste kraliçenin Gerek majestenizin gerek kraliyet jte kadam mevcut olduğunu tasavvur Sovyet Rusya Dehili İstikraz Yapıyor Londra, I (Hususi) — Röy- | terin Moskovadan öğrendiği ne göre Sovyet hükümeti ü- çüncü beş senelik plân ve müdafaa masrafları için 500 milyon rublelik bir dahili iş- tikraz yapmıya karar vermiş- tir. Bu para 200 milyon Ingi- liz lirası tutmaktadır. ailesinin matemine Samimiyetle işti râk ettiğimi arzeyler ve acı sempa- lerim. K. ATATÖRK Türkiye Reisicümhuru ANKARA Majeste Kraliçenin valdesihin ve Yatı münasebetile ifade buyurduğu- nuz sempatiye gerek kraliçe gerek tilerimin ifadesinin kabulünü rica ey | 3 ELE Biribirimizden âyet ! Yazan: B, FELEK Adam kıtlığında Türk efkârı umu- miyesini aydınlatma vazifesini üstü- müze almış bulunuyoruz. (Bu tabir şahsıma aittir). Bütün dünyada dördüncü kuvvet »- dı verilen Matbuata mensup olman mânası çok geniş olduğunu izaha ma hal yok. Cihanda güzetecilik birçok yüksek makamların Âdeta staj yeri gi bidir. Avrupanın en büyük adamları &ibi bizim büyüklerimiz de gazeteci- lik ocağından geçmişlerdir. Demek istiyorum ki; biz yetik ol. masak bile meslek mühim ve yüksek. tir. Fakat kendi hesabıma itiraf et- meliyim ki; bu güzel ve değerli mes- leğin icap ettirdiği bütün vasıfları nefsimde eemetmiş olmaktan çok uza Eım. Yeğüne öviinebileceğim şey ek- siğimi görmek ve muhat olduğumuz şartların verdiği imkân dahilinde sa- mimiyetten ayrılmamaktır. Dünya gazetecileri içinde Hhtisas branşları olanlar o şubelerin en yük- sek otoriteleri sayılacak kadar malü- matlı adamlar olduğu gibi ihtisas sa- hibi olmuyanlar da yalnız yazdıkları dili tam tasarruf etmekle kalmayıp ansiklopedik malâmatı geniş, dünya görmüş birkaç dil konuşan, çok bilgi- Wi ve görgülü adamlardır, Bu saydığım vasıflar dünden bugü ne kolayca elde edilecek birşey olma» dığı için bizim nesildeki gazeteciler. den karilerin bunların beklemesi güç tatmin edilecek bir dilek olur, Fakat birşey vardır ki bunu okuyucular biz- den bekliyebilirler. Birincisi; inandı- Eımızı yazmak, ölçü üzerine satır diz mekten vazgeçmek, hülâsa samimi ol mak. İkine herhangi bir sebeple biribirimizi rezil etmek için gazete sahifelerini kullanmamak; Bunlardan brincisinin müeyyidesi karilerin görgü ve sezmesidir. Bizi daima samimi olmaya sevkedecek, hattâ karakterimizi icabında tashih e- İdecek unsur , okuyucularımızdır. İkincisine gelince; İnsanız. Et ve kemikten, daha doğ rusu yüzde doksan his, on da akıl. dan mürekkep bir halitanın emri al. tında çalışan 208 kemikli bir makine- yiz. His nisbeti çok olanların hare- ketlerinde aklın hissesi azdır. O se- beple hareketlerimizde daha ziyade bissimize tâbi olmakta ve hiddetlenin ce kalemimizi biribirimizin aleyhine gelişi güzel kullanmaktayız. O gin lük hırsımızı tatmin eden o birkaç pe- rişan satırın yaptığı zarar tahmin ©- dildiğinden çok geniştir. Bir kere matbuat mensuplarının böyle biribiri aleyhine küfür etmeleri kariler üze- rinde çok menfi bir tesir bırakmak- tadır. Tanıdıklarımdan birçoğu bana mümasil hâdiselerde: * — Canım! Siz biribirinizle sövüşü. nüz, dövüşünüz! Fakat bunu gazete- nizle bize neden okutuyorsunuz? di- ye sormaktadırlar. Ben bu gibi suallere doğrusu cevap veremiyorum, şimdi gelmek İstedi- ğim nokta şudur: Yeni Basın Kanunu gazetecileri bir bağ altına alıyor, onlara birtakım | haklar, imtiyazlar ve birtakım vazi. feler veriyor. Umuyorumki; bu ara- da gazeteciliğimizin maalesef en ak- saktarafı olan bu küfürbazlık faslım kapatm. yolu bulunur, böyle ötü gazetecilik edenler çabuk ve te. isirli tedbirlerle yola getirilir ve “ar. Lik gazele sahifeleri zaman zaman ar zettikleri çöp istasyonu manzarasın- dan kurtarılır. Bu dileğime iştirak etmiyecek bir bile etmek pek elim olacaktır. Almanya Avusturyanın Borçlarını Ödeyecek | Londra, 1 (Hususi) — İngiltere ile Almanya bugün Avusturya borçları “| meselesinde anlaştılar. İngiltere, A- vusturya borçlarının garantözleri arasında bulunduğu için, borç falzle ri Almanya tarafından ödenmediği © takdirde İngiltere tarafından öden. | mesi icap ediyordu. Almanya huku- ki vaziyetini muhafsza etmek şavti- le Avusturyanın borçlarını vermiye i | İ ben arsı minnettari eyler, lütufkâr taziyetinize en samimi teşekkürleri imizi sunarız, sayin devlet reisi, ya, İngilterenin yapacağı ihracatın razı olmuştur. Diğer taraftan Alman o | bedelini vermeyi kabul etmiştir. ü