25 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
A 5.5. 38 Dört Vekâletin 1 (Başı ve Parti incide Genel Kayanın bu mütale ve metnini ayrıca Dahiliye Vekil i Şiükri alsra karşı ve; dirdiğimiz: izahatından sonra Os- i Uludağ (Konya) İstanbul sular, les e Kırkçoş- M0 sula ne temas rindan edilmesini tav ili buna su inin he- olduğunu ve dokt miz addetmesi lâzimgel- k ondan sonra vazife- e düşeceğini bildirmiş- bütçes larına geçilmiş ve kabul tir, Matbuz Emniyet teakıp Dahiliye sıli ur; müdürlüğ umum mü ja darma um. Bain kabulünde damar (E ğü ve umandanlığı büt Adliye bütçesinin kabulünden son- İra meclis yarın saat on dörtte top- lanmak üzere içtimaa nihayet vermiş tir, olarak ruznamede bulunan madd zakere edilecektir. e Vekilinin izahatı M. Meelisinin bugünkü top - Dahili keresi münasebetil İşu izahatı vermiştir: — Arkadaşlar! Bütçe müzal büyük mesuliyetler tevdi ettiğimiz ve birçok noktalarda da kuvve suliyetine iştirâk ettiğiniz vekille İhuzu asıta ile millet mu- ından için bir vesile teşkil ki toplantıda bütçe harici tini temin yolunda eler VE bıkmadan sarfettikleri o mesaiyi takdirle kaydederek kürsüden millet Adına kendilerine teşekkürde bulun- yort e bütçes Dahiliye Vekili, liye Vekili kürsüye gelerek Emni- Yet memurları ve jandarmalarımız Bakkındak bu takdirlere teşekkür et MİŞ ve d ki z ik Mi Ki olan bu b sek Yetlerin '— Büyi Meclisinden vâ- iç bir İtihar vesilesi ve güze anat kendiler v müamel vacehesinde bütün hesap vermesi eden bu hesap verimi ayni zamanda yüksek meelisinizin datmi olan gehel murakabesine de düşen mühim bir arifedir. Bu itibarla Dahiliye Ve- iiletine mevdu olan vazifeleri huzu- runuzda birer birer açmak is Bu mevzuun hududu gayri musyyen- dir, denilebilir. Bir memlekette Da- liye W işleri ne kadar münaka, ye vekili de ge ve elkârı umumiye huzurunda ne ka dar az söylemiye mecbur olursa dahi- yenin İşi o kadar-iyi gidiyor demek tir. Bir memlekette mütemadiyen da- hiliye işlerinden bahsol e veki miye mecbur olursa dahiliye işlerinde karış mektir, yüksek bir mükâfatı Tak kalacaktır , Sihhat ve İçtimal M Ietinin bütçesinin müzakeresir lânirken söz almış hatiplerden Meh- met Somer (Kütahya), Ankara hasta- ni » müracast eden- lerin v orum, esine muây aret ederek bu yü, önünde husule gelen iz- ihamın ve hastaların muayenesinin iec ık tedbirlerin alınması temennisinde bulunmuştur. hiye Vekili bu müta niş ve onu takiben | ri İçöz (Yozgat) vi lâyetlerdöki hüsusi idarelere ait has- İanelerin umumi bütçeye a mevzuu olursa ve dahili- ine İlet huzu mâni ola: m unda Söz alan S: lealara cevap kürsüye gel anım P , husus Vi i mütemad a tahsis edilmiş olan miktarın a sıhhi teşkilâta sarfedilme- ve bu suret bunla, kazala Sine arei o memleketin klık var, de imkân verilmesi temennisinde e mevdu olan, memleket dir. Bu itibarla dahiliyenin mesul olduğu iş, hepsi nin fevkinde dememek kaydile en iyi bir şekildedir, diyebilirim. Eğer asayiş ve emniyet »utlaka söz söylemek icap ederse şu hunla iktifa edeceğim ki ve an muhabbet ve hima, ur olduğunu arze- bulunmuştur. hiye Veki larak ta şimdilik oldukla bui u hast bütçel. urşılık 0 lerin ait idaresi ususi le üzerinde polis İğandarma nize lâyık bir ur deceğim. Bizim dahiliyeye mevdu olan iş lerden başlıcası da vilâyetlerin ida- ri teşkilât işleridir. ylümüzün kalkınması hareketi başlamıştır. Dahiliye eneümeninde köylerin irkişafına muvafık olarak bir kanun hazırlanmaktadır. Niyetimiz köylerimizi komün şek- linde toplu bir halde idare etmektir. öy bankası teşkili, köylünün zirgi ilerlemeleri ve maarif yönünden de İterakki etmeleri için hükümet, arka- daşlarla elbirliği çalışmakta ve dü. şünmektedir. Ki ok duğu refah mertebesine yakın bir i diliyatla göre ceğiz. (Bravo sesleri) Belediye işlerimiz Belediye işlerimiz memlek zamanlar metrük kalmış bir halde i- di ve yahut çok eski tarzda idare & diliyordu. Belediyelerle ciddi bir İprogram dahilinde iştigal, her güç iş te olduğu gibi yine cümhuriyetin e- seri olarak başlamıştır. Rânâ Tarhan Mali vaziyetlerinin durumlar: Süye gelen Saracoğlu, Adliye teşki-!de idari hususiyetlerle beraber meş- Mtının ve yeni kanunların umumi |gul olunacaktır. Gelecek sene teşril hatları etrafında metnini ayrıca bil-| meclise bu hususta oldukça mühi dirmiş olduğumuz izahatı vermiş ve| ve memleketin ihtiyacına kâ #dliye bütçesi kabul edilmiştir. Ziya |lar getireceğimizi ümit ediyoruz. Gevher Etili müzakeratın devamı es-| ten bu esasların bir çoğu parti mec masında söz almış olan üç vekilin ver) İs grupunda görüşülmüş ve grup ta- miş olduklari izahatın değerini kay-| tafından komisyonlarca lâyiha vazi- MEİN sonra 3 yetleri hazırlanmıştır. “— Her üç vekil de cümhuriyetin| - İdare hususiyeler için de ayni şeyi On beşinel yıldönümüne yaklaştığı - düşünmekteyiz. Belediyeler bankası Miz bu sırada, memlekette inkılâbın | gibi idarei hususiyeler için de bir ban meler yarattığım gözümüzün önüne|ka teşkilini düşünüyoruz. Belediye- koydular. Bize büyük hazzı tattırdık- | ler de hali hazırda bir çok müşkülât larından dolayı teşekkür ederiz,, de-| karşısında bulunuyorlar. Bu da hal- miştir kımızın refâha, huzura alışmasından lümüzün lâyı Zamanda erişece; Gümrük ve İnhisarlar Vekili Ali esas- TAN Türkiye Büyük Millet Meclisinin sen toplantılarından bir halkı ilelebet rejimimize bağlıyacak ve bir iftihar vesilesi ktır. (Bra vo ve alkış sesleri). Amme hizmetle- si yahut dev. letleştirilmes 1, rejimimzin ica- bı, Atatürkün direktifleri icabı, Ba- yar hükümetnin huzurunuzdu arzet- tiği program İcabıdır. Amme hizm leri hiç bir kapitalin istismar edemi- Bunların bü. kimin lehine mev görünüş rinin beledi yeceği âlet sahaları tün faydası, iy zu olmuşsa ona ait olmalıdır. İşte bu lehine mevzu olan camia da mille - tin heyeti ufnum Jektrik, ne bir tramvay, | rke- | sidir. Binaena - leyh, ne bir ne bir vapur ne de bir otobüs in elinde kal Umumi refah ye kadar bir çok işleri | şimenâ ılardan başlı” rak devleti, manını artırım fahı gözet istifadesini te la ola; dan varidat miştir. Devlet bu varidatı kendisi di ğer ihtiyaçlarına, ibtiyaçı ruzmiresi ne sarfetmiyerek yine ayni ihtiya - öa, onu tekamüle getirmek yolunda sârletmiştir. Hulâsa bu gibi ihtiyaç- | ların it olmalıdır. Is ettiği zaman iki in, İstan | tanbul beled b bulun, İzmirin suyu müsteğta hiçbir! bat şi, tamamil şehrimizin suyuba”elsürülmüünişti. |le olmuştur. Terkos suyu 1932 sene Ve suları olduğu gibi kalmıştı. Cüm! sinde alınmış ve 6 s buriyet evelemirde sıhh. ta iki mıştır. Yalnız mizliğin esası olan bu unsuru & şebekenin 1 ı sarfedilen pa - min etmek istedi. Müşkülât zâbirdir.| ra 1 milyon 600 bin liradır. Şirketin Su bulmak onun bol ve senelik hasıl olmasını temin tazyikle sevk | dır. Bu para da suyun ıslahına sa etmek, tedilmi, yapmak ve suyu ucuza mal etmek. Hakikaten çok mlişküt görülen bu & şe, cümhuriyet hükümetimiz büyük himaye ve teşvikini İnuyor. Teşkil edilmi: ler Bankası ön tirmiş, onların randi- ş, bu yolda umumi re- halkin in etmiştir. ondan ucuzca Hettâ faz ik onlar Dahiliye Vekili ve P: Sekreteri Şükrü Genel Kaya nini devlete im Cümhuriyet bele: » zarfında va rid misline va temiz ise bir milyon lira - sol şehirdeki tevzi “şebekelerini Et meselesi Mezbahalar da bu Mezbahalar tesisi güç le el atmış bulu- olan Beledi) oldu © bir su Belediyelerin yaptır lan esseselerdir büy rek etin Yapılması ük şehirler için zaruret vardır. Ge | hıfzıssıhbaya muvafakati programı y £ İve gerekse şehirlerin etsiz bırakıl - maması bakımından bu böyle Istanbulda bir et me: Biz ihdas ettik. Etin olarak zurumdan, o Sıvastan Yiyetlerinden © ve İzmirde: e zamanlarını, cinslerini, nevi -| Suyu her şeyden aziz, elzem bir ih-İlerini, iskelelerden ; nakillerini, İs- bildiğimiz için ona en evvel baş |tanbula çıkışlarını, rıhtım ve tellâli- landı. 1941 senesinde nüfusu on bin-| ye resimlerini ve mezbahaya gelişini den çok 58 şehrin su işi halledilmiş düşünerek bunlerdan tenzil olunabi- olacaktır. Bunlardan ihale edilenler, İlecek kısımlarını tenzil ederek etin İ dın: İnevine göre 10 - 11 kuruş indirmek bin lira, Bandırma, Edremit, E-| hükümetçe kararlaştı. , Eskişehir, İsparta, Kütah: İstanbulun “kasap esnafı davet e » Maraş, Menemen, Mersin, |dildi. Kendilerine prensipimiz anla-| Uşak, Bucadır. İteldi. Bu prensipimiz kendileri Bunların y milyon 196 bin |fından bilerek ve hesap üzerine ka- liradır. Bu para Belediyeler banka-|bul edilerek et yapıldı. İsmca temin edilmiştir ve Belediye. |Devletin yüksek murakabesi altında ler tarafından da kendilerine, gelir. | İstanbul Belediyesi tarafından bu lerine göre taksitlere raptedilerek |cuzluk temin edilmektedir. Tabiidir 10 - 12 senede ödenmektedir. ki, kilosundan birden bire 10 - 15 ku Münakasada olanlar: o Burnova, |Fuş İndirilen etin al de bazı Muğla, Bergama, Tekirdağ, Zongul.! tereddütl oynamalar olabilirdi Jdak, Urfa, Merzifon, Tokattır Şayet bütün kasaplar halkın gıdası Su meselesi halledilirken, diğer ta- | nı ucuzlatmak için yaptığımız bu işe raftan bir çok şehirlerimizin plân ve fili mümanaat edecek bir teşebbüse haritaları yapılmaktadır. İgirselerdi, yani dükkânlarını kapa- Bu sistem ve prensipi belediyele- |saydılar ve et vermeseydiler, ertesi rin ve idar lerin ihtiyaç - | gün İstanbul halkının muhtaç olduğu mak istediği imar programının ba şında bugün su gelir. Ondan sonra da) plân, elektrik, harita ve spor yerleri gelmektedir. Kabul etmiş oldüğunuz kanunda bunları tahdit buyurmuştu nuz. ği esi yoktu mem K dan, diri Su İşleri tiy ara. NU en tenzilât va ış veri; rw üdcesi Dün Kabul Edi İBu sene İdi daki k sırası Adliye bütçesine diye bütçes in kkında Adliye ve Adliye geçen seneye ait olanlar: Vekilinin hesap v Vekâletinin gelecek sene; zata bul tir. Onun i- vurları hakkında ması zamanı geldi dem çin ben de hemen vazif, rum Hemen söze baş meliyim ki, 9 nip ileri yürüy eden iyi ve mesut bi ; tır. Çünkü 937 yılı içinde tekmil ie- ra dâirelerile ce J nelerimize ceman 935,522 yı mi Ucu, temiz ekmek evvelinden devrolu , hünün İmiş ve bir sene 524,090 i ünü 1.459.612 ye beliğ olmuş ve »de 955.971 iş intaç edile- İzek 938; senesine 1 iş devre- elbüki 934 senesi 935 se- 684 nan le beraber görülecek iş buğday halinde girdi ye ardan ekmek clarak tev x. Hattâ bazı sipariş- gari bir fi |di nesine iş devretmi Adiiye zındak nak gayreti zi ayni yıl i çar ç lerimiz vardır. Ekmek te as am ve evsafı en iyi şekilde te edilecektir. Belediyelere at b rin tenzili, meseli vergileri gibi halkımızın eğlence, tro ve müzik dinlemesi gibi zevk tiyaçlarını tatmin için indirilmesi | Gerek nin âldıkları bu daha fazla iş mahkeme a ufak tefek farklarla bütün ere ve şamil bir te oldu, bir sar mahkemelere düşünülmektedi ve gerek belediy: bi vergilerin tenzilâtı Hattâ bunlardan bir nunlar hazırlan, kik edilmektedir. Gi maliyenin | salı cezalarını yapılacaktır. | ku | j8 1 için ka neşine 59 bin, senesine de Hal bu gen gk) ahkemelere yeni gelen işler mik- i 0 bin kadar noksanlık bu- lunması eldeki işlerin büyük bir kıs- nin süratle çıkarılmasına v6 vazi- imkân bi- ir kısmı da tet r. Bir kısmı da tet|937 senesine 62 bin bin iş devretmi: tçede görecek olu evvelâ teklifi ve meclisin de tün memurlarımızı oldukları refah di ix. ecek seneler, bü hü lan 2 vibi il uhtaç metin bü. ve lâyık ecesine çıkaraca- | yetlerinin salâh a Memleketimizin, şehirlerimizin | rakıyordu. imarında turistik yolların yapılması | İcra daireleri evveline ka- için bu kürsüde ve fırka gruplarında |dar sened 84 bin iş devre- bir çok müzakereler geçti. Yalnız şu- |derken 937 senesinden 938 senesine rasını programımıza İstinaden arzede | 254,477 iş devretmiştir ki, bittâbi bu yim ki, başta İstanbul olmak üzere|büylk bir salâh eseridir. Aneak he- rlerimizin eve İmen söyliyeyim ki, bu salâhın tam a cezalarının tahsilini je» nden alarak maliyeye dev 39 numaralı kanuna borçlu- le olmakla beraber salâh sirelerinin yavaş seney lerin refahını temin edecek şekilde | Ta dair marim ciddi olarak düşünmekteyiz. | zarına Eminö-| ir ve icra yavaş işlerin kumandasından bikarak İişlere kumanda İmekte olduklarım İtermektedir. den bir vaziyete geç vazih olarak gös- bir mütehassıs getir- dik. Cihanşümul bir şöhreti vardır Buraya kadar söylemiş olduğu! İstanbul ha J ” $ ğum yaptığı projeleri | rakamlar Türk adliyesinin her sa - bul, hükümetiniz y e belediye meelisi k bada her gün biraz daha çok raj sâik etti z r ş -., |daha çabuk iş çıkarmak hususundaki Dâhiliye Vekili, bundan sonfa 50-| e San izale bully rulacak süâllere cevap en rakam» zır olduğunu söyliyerek kürsüyü etti. Bun i vazıhan gös Adliyede çok ve çabuk iş çıkar - attâ ondan daha fazla erine ilme ve rine Denizli mebusu E-İ mak kadar ve nemli a uygun olması şartıdır. Onun ımuz yolda elde et- 12 bu çoklu a İk için şayet tutti miye başladı bukluk çıkan işlerin ilme ve kanu - na uygunluk bakımından yapılmak - İta olan fedakârlıklarla elde ediliyor sa bu çabukluğun herhangi bir kıymeti olmak gö dur bir an evvel vazgeçilmesi çokluk ve sun bildi lâzımgelen bir beliye telâkki edilme- si icabeder. Acaba bu bakımdan e adliyesi ne vaziyettedir? Hemen haber vermeliyim ki, cüm- İhuriyet adliyesi kararlarının ilim ve k uygunluk nokt tü- ahatı çokluk ve çabu asın - daki müsbet adımlarından çok da- ha büyük ve çok daha kıymetlidir. Temyiz mahkemesi Diğer mahkemelerde görülen bu ih temyiz mahkememizde kendi « ha çok hissettir; mhuriyet nüna iş bir vaziy iz daireleri ötedenberi sene binden fazla iş devre- di. Bu devredilen Diş yekünu 937 senesi basında yirmi bine, 938 Adliye Vekili Şükrü Saracoğlu larına tatbik edecek olursak, yani | etin iki mislini ellerine ve emirlerine merkezde tesis edilecek bu konsey | âmâde bulundurmak için tertibat al- ve teknik komisyonunu biran evvel |mıştık, (Alkışlar), işe başlatacak olursak demek ki be-| Binaenaleyh, hükümet, et mesele- lediyelerin kendi başlarına yapamı- İsini çıkardıktan sonra, evvelâ resmi yacakları, fakat behemehal yapma - |devairin ve vesaiti nakliyenin et üze- İarı zaruri olan İşler a2 zamanda ba- senesi başında 938 senesi rısında 14 bine indi. Bu devredi - en işler içinde hukuk dairelerine alt olanı senelerdenberi normale yakın olan 5 bin küsurdur ki, bu rakam bu gün de o kadardır. min Aslan, kürsüye gelerek nüfus iş- lerindeki insicamsızlığı mevzuubahis etmiş, Kendisine cevap veren Dahili- ye Vekili, bu işleri kati şekilde hal- lin zamana mütevakkıf olduğunu ve yavaş yavaş ıslah edilmekte bulun duğunu söylemiştir. İcra rine mevzu ücretlerinden tenzilât şarılmış olacaktır, ptık. Şimdi de etin membamda ye- ni, yani kesilmemiş ayakta olan hay- vanatın, mevritlerinden itibâren ne suretle sevkedileceği üzerinde hükü- | meti merkeziyece şubeler açılmakta | dır. | Vektile bu memlekette her türlü seyyiatına rağmen tek bir çeşme ya-| pan adam asırlarca ve asırlarca yâ- dolunurdu. Memlekette bütün şe hirlerimize su getirtmek elbette ki İcranın hukuk kısımında son sene rakamlarının kaydettiği salâha rağ » men yapılacak pek çok işlerimiz bu- Dahiliye Vekilinin bu izahat da «) kışlarla karşılanmıştır. Adliye Vekilinin nutku lunduğu da âşikârdır. Esasen bu iş için geçen sene sizlere vadet (Arkası: say Adliye bütçesinin müzakeresi mü- nasebetile Adliye Vekili Şükrü Sara-' 9, sütün 4 te)
