24 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BUGÜN; Tehlikenin İkinci Safhası Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ymm birtakım ka Tışıklıklara sebebiyet ver - | beklenen belediye seçimleri, w- m bir sükünet içinde yapıl- Ralbuki aradaki gerginlik yü -| den Çeklerle Südetler arasında hı Şalar kopması ve bu kavgaların pllahalelere ve askeri çarpışmala - Yol açması bekleniyordu. ,“ Yüzden bir tehlikenin başgös- Mesin karşı gelinmiş olması, Av- N Sulhü nâmına bir uğur sayıla - Fakat Çekoslovakya meselesi he- halledilmiş değildir. yani Çekos | Yadaki ekalliyetlerin mükadde- İlayyin etmemiş, ve bu ekalliyet İs olâkadar devletlerin gün geç- © tehlike arzeden durumları nor- bir mahiyet almamıştır. lovakya | ekalliyetlerile en alâkadar olan devletler Alman- Lehistan ve Maearistandır. Bu İliyetlerin tatmin edilmemesi yü en bir harp çıktığı takdirde mev — a, vahedelere göre, Çekoslovak - Ri müdafaa edecek olan Sovyet Ğİ ile Fransa, meselenin her Mitanni yakından takip etmekte - Şile, Avrupa sulhü ile sıkı fıkı bağ Kolan İngiltere ise ayni meseleye Bayı aşağı yukarı ayni alâkayı gös- mekte ir. Çekoslovakyanın mu - İderatı ile alâkadar olan Küçük ant devletlerini, mihver siyaseti komşuluk yüzünden Almanya - her hareketi ile alâkadar olan ai da ilâve edersek meselenin in Avrupayı nasıl alâkadar etti. İÜ kendiliğinden tezahlir eder. ekoslovakyadaki belediye intiha- NG sirasinda mühim bir hâdise çık- dığına göre, asıl meselenin halli, İ ekalliyetler mükadderatının tes i sırasında bir yangın kopma İhtimali var mıdır? Diplomasi mahfillerini eden mesele budur. vk asıl meş- nın Çekoslovakyadaki ekal- Mehtemel değildir. Çünkü böyle bir , büyük bir Avrupa harbine sa- lur, Almanya da böyle bir harbe lanmış değildir. mahfillere göre Almanya, kaelayakyanısı parçalanması | le- de de bulunmuyor. Çünkü Alman Pitin hedefi, bu memleketin buzün Üi varlığını muhafaza etmesi ve 0- yalak Almanlar vasıtasile hu mem kette nüfuzunu takviye etmesidir. na Almanya, Almanlarla meskün m Çek topraklarını ilhak edecek pi Lehistan da Leh ve Ukranya İalliyetlerite meskön yerleri zap- ler, Macarlar da Macarlarla mes- olan yerleri alır. Ve neticede *histan ile Macaristanın hududu! tleşir, belki de Lehistan - Macaris | ;» ve Rumanya bir blok teşkil e- #rek Almanyanın genişlemesine kar n ve set teşkil ederler. Fakat Çekoslovakya bütünlüğünü uhafaza eder ve orada Alman nüfu- hâkim olursa, bu vaziyet Alman- kuvvetlendirir ve Almanya Çe- | slovakyanın istratejik hir anah - ? olan vaziyetinden istifnd& eder. Nitekim Sildetlere muhfariyet ve- esi, Almanyanın bu anahtar vazi hâkim olmak yolunda attığı bir yemdir. Bu sayede Südetler Alman Müfüzu altında Çekoslovakya çerçev. "yan, bütün Çekoxlov; Man nüfuru altına alı çalışan bir Msnr vazifesini göreceklerdir. Vaziyeti bu şekilde gören siyasi ahafilee Çekoslovakya da buna kabil merkezt otoriteyi ihlâl et- yen bir tesviyevi kabul edecektir, iz Çekoslovakya bu ikinci ike ihtimalini bertaraf edecek Pete e” edilen nokta budur. VLi; Ti İLUBORLUDA : Zelzele Felâketzede Yardım Uluborlu, (TAN) — Kazamız ve İrkend halkı, orta Anadolu zelze- ei felâketzedeleri için topladıkları lirayı Kızılay kurumuna vermiş. Italyan görüşmeleri sen gün e, mıya görüş ayrılıklarıdır. En mühim nizdir. Yukarıdaki harita Fransız « sebebi, konuşmaya esat meselal TAN FRANSA - İTALYAN GERGİNLİĞİ: Fransız » İtalyan gerginliğini doğuran sahalar larda bir çıkmaza girmiştir. Bünun iki tarafın katiyen kabili telif meseleler İspanya, Libya ve Akı bu vaziyeti tesbit etmektedir. oi. San - Lui - Nalles hükümeti dahili ler, halihazırda evvelce gösterilmi giden yolun ancak pek ufak bir ki etmektedirler. Ayni mul fına göre Meksikoda endişe hüküm lendi ve hükümet aleyhtarı olan lerinden kork mille ktadır, General Sedillo'nun elinde 37 tay yare bulunduğu, bu tayyarelerden bazılarının yeni Alman modeli ve di- gerlerinin Amerikadan gönderilmiş olduğu rivayet edilmektedir. Asi Generalin çiftliği işgal edildi San Lui - de - Potosi, 23 (A.A) — General Jose Beltra; daki federal hükümet kuvvetleri general Sedillo'nun Las Palomasda- ki çifiğini işgal etmişlerdir. Çiftlik- te kimse bulunmamakta idi. Beyanamede Resicümhur, Sedillo tarafından komünist olmakla itham edilmekte ve satın alınan petrol kum İ panyalarının iadesi istenmektedir. Salâhiyettar mahafillerde Sedillo taraftarlarının 3000 kişiden fazla ol madığı söylenmektedir. Zannedildiğine göre general Sedil. lo, Husteca dağlarında bulunmakta- dır. San Lui de Potosi'de bulunan Re- isicümhür Kardenas doğumunun 42 inci yıldönümü münasebetile yapı * lan tebrikleri kabul etmiştir. Kardenas, general Sedillo mesele- sinin helline kadar burada kalmak tasavvurundağdır. Reisicümhur Mek- ın kumandasın , | sikanın Vaşington sefiri Castillo Na jera'yı kabul etmiştir. FRANSADA YAPILAN SON DÜELLO ir, Teberrüata devam ediliyor. in başka bir telgra-r İsiyet bir Meksikadaki Son İsyanın Büyümek Tehlikesi Var! Âsilerin Elinde Elli Yedi Tayyare Var. Bunlardan Çoğu Yeni Alman Modelleridir Vaşington, 23 (A.A.) — Nevyork Taymis gazetesi muhabirinin inden bildirdiğine göre Sedilist- iş olan araziden daha büyük bir i kısmı kontrolleri altında bulundurmaktadırlar. Bu muhabire göre federal kıtaat, Antigemerelos'dan San Lui'ye ısmını kontrolleri altında bulun- durmaktadırlar. Federal zabitler, bunun doğru olduğunu kabul A Çin Kuvvtleri Yine Taarruza Geçtiler! Nevyork; 23 (Hususi) alınan en son haberlere göre, Japon kuvvetleri Lunghay demiryolu üze- rinden garbe doğru ilerlemektedir. sa da Japonlar bu mukavemeti kır- mışlardır. Buna mukabil Hankovdan verilen haberlerde, Suçav'ın cenubu garbi- sinde muhasara edilen Çin kuvvet leri, Japon çemberini yarmış ve bü- tün Çin - Pukov demiryolu hattını ge çerek diğer Çin kuvvetlerile birleş- mişlerdir. Çinliler, Pukovun garbinde kuvvet li bir mukavemet hattı kurmuşlar. dır. Burada muvaffakıyetli mukabil taarruzlar yapmaktadırlar. Ayni kaynaklara göre, bu havalide Japon ordusunun mevcudu 500 bin kişiyi bulmaktadır. Bu kuvvetlere 600 den fazla tayyare ve 700 tank ve bir çok zırhlı otomobili müzaheret et- mektedir, Buna rağmen Japonlar mukabil Çin taarruzu karşısında çok ağır bir zaylata uğramışlardır. Dün, bütün gün, Lunghay demir- yolu boyunda çok şiddetli muhare- beler olmuştur. Yeşikang İstasyonu Çin kuvvetleri tarafından işgal edil- miştir, Çin akıncılarının mubaffakıyeti Hankov, 23 (A.A.)— Çin akıncıları Şimali Çinde Japon orduları gerisin- de hücumlarına devam etmektedir. ler. Kinchvel demiryolu sekiz yerin - den tahrip edilmiş ve Kuveçvei ile Poton arasında bulunan bir çok şe hirler Çin akıncıları tarafından işgal lolunmuştur. HARİCİ HABERLER — Uzak şark| | harbine dair Japon kaynaklarından! | Çin kuvvetleri mukavemet ediyor- | İtalyan sormalisi haritası İtalya Somalide Tahkimat Yapıyor Bu İngilterenin Hint Yolunu Tehdit Eder Mahiyettedir! Deyli Telgrafın Roma muhabiri| bildiriyor: İtalyan Afrikası Nezareti müste- | şarı General Teruzzinin İtalyan So- malisine yapacağı. seyahate büyük bir ehemmiyet verilmektedir. Anlaşı- lan Sinyor Mussolini, Hint Okyano- İsundaki İtalyan menfaatlerini koru- mak üzere burada bir liman inşası ve tahkimat yapılması için talimat vermiştir. Deyli Telgrafın deniz muharriri bu haber üzerinde şu mütsleaları yürü- tüyor: “İtalyan Somalisinin sahili 900 mil uzunluğundadır. . Bu havalide deniz üslerinin inşa- sı İngilterenin Hint Okyanosundaki ticaret yollarını bilkuvve tehdit eder ve Akdenizde karışıklık çıktığı tak- dirde, İngiliz gemilerini Kap yoluy- la Hint Okyanosuna göndermek im- İkânını bir dereceye kadar bozar.,, 1/41 ef airi FİLİSTİN Yeni Çarpışmalar Kudüs, 23 (Hususi) — Alınan bü- tün tedbirlere rağmen Filistinde va- türlü düzelmemektedir. Hayfada yine polisle Arap çeteleri arasında bir çarpışma olmuş ve bir polis maktul düşmüştür. Daha başka yerlerde de buna benzer bir takım çarpışmaların vuku bulduğu bildi - mektedir. İRLANDA Teberrü Listesi Açtı Londra, 23 (Hususi) — İrlandada İngiltere ile yapılan anlaşma muci- bince, aradaki bütün mali tazminat işlerini bertaraf etmek için, on mil yon İngiliz lirası kıymetinde bir te- berrü listesi açılmıştır. LEHİSTAN Bir Arbede Çıktı Varşova, 23 (Hususi) — Polonya- mn mukaddes şehri: Çensotoşova'da sağlarla soller arasinda bir arbede çıkmıştır. Buna sebep, sağ cenaha mensup 30,000 talebenin general Frankoya göndermek istedikleri bir tabloyu takdiğ ettirmeğe kalkmala « İNGİLTERE İtalyan Dostluğu Londra, 23 (Hususi) — Başvekil Mister Chamberlain bugünkü Avam Kamarası toplantısında İngilterenin Fransa ile yaptığı konuşmalar hak- kında İtalyaya malümat vermiş, bu- na mukabil Italya da, Her Hitlerin jRomayı ziyareti esnasında, konuşu - İlan meselelerden İngiltereyi haber « RUMANYA Demir Muhafızlar Londra, 23 (Hususi) — Rumanya- dan haber alındığına göre demir mu hafızlar lideri Cordeanu'nun bugün İyüksek mahkeme tarafından hiyane |fi vataniye ve isyan cürmile muha - kemesine başlanmıştır. Muhakemeye 212 avukat iştirak etmektedir. Muhakemenin kısa bir zamanda bitirileceği umuluyor. | e Harbı Canlanıyor Londra, 23 (Hususi) — İspan- yada harp yeniden canlanma alâ metleri göstermektedir. Barse - Jonadan verilen haberlere göre, Cümhuriyetçiler mühim miktar da topçu kuvvetleri ve tankların himayesinde olarak yüksek Pi- rene mıntakasında hatlarını İle- riye götlürmiye muvaffak olmuş lardır. Cümhuriyetçiler mühim sev. külcevş noktaları işfal etmiye muvaffak olmuşlardır. Son tebliğlere göre İspan; da harp eden İtalyanların son zayiat listesi 3205 tir, ğ Birkaç gün evvel Fransanın meşhur muharrirlerinden tayn ile Bur, rasındaki düelle meticelenmiştir. Yukarıki re simler düelie sahnelerini göstermektedir. KISA HABERLER X Uzak Şarktan gelen haberlere gö- re burün Japonyanım çok geniş bir sa. hasında mühim bir zelzele vukubulmuş bur. Nüfusça zayiat olmamış ise de bir. çok mebânl harap olmustur. 4 Trablusta bulunan İtalya Kralı, dün ibya'nın büyük O manevralarında hazır bulunmuştur. # Rumanya Başvekili Miron Kristen, Krskoviye gitmek üzere dün saat 3: da Varşovadan ayrılmıştır. 4 Yransanın Uzes gehrinde yapılan intihapta sasyalisilerden müteveffa Lar gie'nin yerine Radikal sosyalisilerden Ranke mebusluğa intihap edilmiştir. X Rumen hükümeti 1939 Evrensel Nevyork sergisine iştirak ederek sergi de bir paviyon inşa etmiye karar ver- miştir, Profesör Demetre Gusti Nevyork ser- gislüde açıletak olur Tümen paviyonu- nun umum komiseriiğine tayin edilmiş» tir, ELEK Tenezzühtür, Yol Ver! Yazan: B. FELEK İnsanlar, güzel kelimesini, yaraş- madığı yerlerde o kadar çok kullan- mışlardır ve güzel olmıyan o kadar çok şeye güzel demişlerdir ki, hakiki güzeli anlatmak için bu sıfata bir ta- kım ilâve kelimeler bağlamak “çok güzel, fevkalâde güzel, cidden güzel, gibi mübalâğa vasıfları eklemek lâ- zam gelmiştir. Ben de bu tarzda güzellik ifadesin- den hoşlanmam. Çünkü $öz âramız- da yalnız güzel kelimesi değil, güzel. lik mefhumu da ölçüsünü kaybetmiş olduğu için bir şeye güzel demekte çok tereddüt ederim. Daha kısası benim için bir şeyi methetmek bir hayli güçtür. Çekeme diğimden, müşkülpesent olduğumdan değil, güzel ölçüsünde çoklarile ayni fikirde olmadığımdan. Buna rağmen iki gün evvel bir gü- zel şey gördüm. Bunu mübalâğasız olarak söyliyebilirim: o Denizbankın yenigelen (Trak) ismindeki vapuru. Bu vapurun ilk seferinde ben de davetli olarak bulundum. İyi tertip edilmiş bir gezmenin bü. tün zevklerini tattık. Bu bakımdan ağız açacak halimiz yok! Lâkin vapur ve içerdeki servis hiç söz götürmiyecek kadar birinci si- nıftan, Sürati, iç tertibatı, kamara ve sa- lonları, koltukları, pencereleri her ai güzeldi, doğrusu göğsüm kabar- dı. Bunu bir kalem çırpıtktan sonra © gün yaptığımız Bursa seyahatinde. ki intıbalarımdan birini size yazıve- reyim: Eh, İstanbul - Mudanya arasında sallanmadık amma, Mudanya - Bur- sa arasında sarsılmadık dersek hak- sızlık etmiş oluruz. 35 kilemetre ol- duğu söylenen bu yolda bir damla su olmadığı halde, dalgalı bir gidiş yap- tık. Umalım ki, başladığını gördüğü. müz inşaat yakında bitsin de bu gü- zel şehri sahile bağlıyacak 086 iyi bir hale gelsin Bursa seyahatimden size yazaca- ğım daha bir kaç şey var. Onları son- raya bırakıyorum, Yalnız dönüşte bir tuhaf müşahade yaptım. Onu anlata» yım da birlikte güleli, Bursadan dönüyoruz. Yirmi kişi kadar bir otobüsteyiz. Yol dediğim şekilde bozuk ve tozlu, Arabamız ağır gidiyor. Bereket a- ğır gidiyor. Yoksa iç âletlerimiz sar- sıntıdan dağılıverecek. O Önde şoför, jarkada biletçi seyrüsefere hâkim, Derken arkadan bir düdük işitiliyor, Biletçi şoföre sesleniyor: Bir otomobil bizi bir toz deryasına boğup geçiyor. Daha ziyade böğma- mak için yolumuzu büsbütün ağırlaş- tırıyoruz. Beş dakika sonra bir dü- İdük sesi daha. Biletçi yine bağırıyor: — Tenezzühtür, yol ver! Şoför yine arabamızı sağa alıyor İve bermutat toz bulutları arasında bir otomobil geçip gidiyor. Böylece her kilometrede bir iki tane rastlıyorduk, Derken bir düd ha işittik. Ben yine ayni sözü bek- ledim, Biletçi tunmadı. t düdük sahibi bizim yol verme: bekle. meden haldır haldır geçti, gitti. Bu seferki içi zerzevat küfeleri dolu bir kamyondu. Biz, önümüze döktüğü toz bulutla rı arasında bocalarken bu sefer şo- füre ben seslendim: — Tenezzühtür, yol ver! Gülüştük. Daha lâtfenin sıcaklığı geçmeden bir düdük daha, ve i mele dolu bir kamyon, O da geçti, Buna da ben seslendim. — Bu da tenezziihtür, yol ver! Lâ. kin ağabey, sen bize ne zaman yol ve- receksin? dedim. Şofür: — Şimdi görürsünüz, dedi. amma, hep yerimizde saydık ve w- zun süren kısa bir yolculuktan sonra Mudanyaya vardık, Beklemiş, tam ben inerken şoför: — İşte size de buraya yol verdim. Demez mi? Ve bu yolculuğu bir hayat yoleu- luğu remzi olarak aldım. Hep arka- mızdan düdük çalarak gelip bizi ge- genlerin hepsi demek ki, tenezzüh ol. dukları için yol almışlardı. Ben de artık kamyon olmaktan vaz geçip tenezzüh olmıya karar verdim, Acaba bu, benim karar vermemle ola cak şey midir? Dedi