24 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

24-3-938 BÜĞÜN Sivillerin Bambardımanı Ömer Rıza DOĞRUL İ Upanya asilerinin sivilleri bom- man ederek çoluk çocuğu imha bütün medeniyet dünyası- Vicdanını ürpertmiş ve her taraf- A nefret sayhalarının yükselmesine ik olmuştur. Şark ta, gap ta bu hu- te bir olarak insanların göğsünü itmaktan zevk onlan haydutluğu) to etmiş ve en nihayet Franco- siyaset icabı olarak fazla hür- t göstermeye yeltendiği Papalık da bunun önüne geçilmesi Pranco'ya müracaat etmiştir. herika hariciye nazırı Kordel Hul bütün Amerika namına insanlı- hissettiği istikrahı o anlatınıştır, il devlteler müstesna olmak üze- Sivil halkın bu şekilde munmele Örmesinden muztarip olmıyan, üzül bir kimse yok. Koca şehirle- Mezarlığa çeviren, mamureleri top k yığınları haline getiren ve gay- ipleri sefalete ve ölüme yen bu bombardımanlar karşı- insanlık hislerinin mefret ve tah hisleri duyması gayet tabii "İ'tuğu, vatandaşlık hislerinin, da- hassas olması icap ettiği halde "İ *co kuvvetlerinin insanlık ve va- lık hislerine bu derece bigâne maları karşısında hayret etme- mümkün değildir. dı Gerçi kardeşin kardeşe düşman- “ en kötü düşmanlıktır. Fakat her Aİ 98 rağmen kardeşlik hisleri ileri meye mâni olur. Fakat Franco lerinin bu kardeşlik hislerin- tamamile mücerret olmasının bi besbellidir. Bir kere iki taraf- her birinin diğer taraftan apay- ideoloji sahibi olması, ve ken- İdeolojisine körükörüne bağlı bu- a bu insafsızlığa sebebiyet İN tedir. Yoksa prensiplerine ve pik ima şuurla olanlar, Bilara sapamazlar. akat yegâne âmil bu da değil dir. Ayni kuvvette olan di- İSİ” bir âmil asi İspanyanın yaban- ına uğramış bulunmasıdır. i 1 müstevliler, İspanyayı si- | nı ve silâhlarının tesirini de için muvafık bir saha tanı | ve rastgele bu silâhları dene İht Koyulmuşlardır. Bunlar insani -. Hiüniesm avdınlık ş ARİCİ ALMANYA: Alman Harp Gemileri Tunada Berlin, 23 (Hususi) — 1 nisanda ya pılacak plebisit için mücadele başla- mıştır. Propaganda nazırı doktor Gö- bels, bir nutukla mücadeleyi açmış - tır. Göbels bilhassa yabancı matbu-| Londra, 23 (Hususi) — Kabine bu- ata hücum ederek bunların hepsi ya-| gün de haftalık toplantısını yaptı ve lan haberler neşrettiğini, fakat bütün | nazırlar, Başvekil Mister Çember- bunların Yahudi tesirile vukubuldu-|laynın yarın (bugün) Avam kamara- unu, Yahudilerden başka bir kimse- | sında harici siyasete dair söyliyece- nin Almanya - Avusturya birleşme -İği nutkun metnini tasdik etmişler- sine karşı gelmediğini anlatmış, da-İ|dir. Nutkun esasları dünden tasdik o- ha sonra: lunmuş ve nutuk bugün Ingiliz Do- “Biz Avusturyayı istilâ etmedik.İminyonlarına tebliğ olunmuştur. İnkartın imdat işaretine cevap ver -| Ingiltere Hariciye nazırı Lord Ha- dik. Büyük Almanya, bugün siyasi |ifaks, Fransa sefiri B. Korben'e nut- bir hakikat olmuştur. Londra, Paris) kun metnini vermiş ve ademi müda- ve Moskova ona dokunmıyacaklar -| hale komitesinin işlerini süratle bitir- - İdir.,, demiş ve “bugün bizim kuvvetli |mesi için Fransanın kendisine yardım dostlarımız var. Avrupanın merkezin | etmesi üzerinde ısrar etmiştir. de Berlin - Roma mihveri etrafında) (İyi haber alan mahfeller Ispan- toplanmış ve 135 milyon kişilik bir) ya meselesinin İngiliz - Italyan an- blok vardır. Mihverin sağlamlığı da-|laşması için başlıca mâni teşkil et- ha geçenlerde ispat edilmiştir... Sözle| mekte olduğunu söylemekte ve In- Taj da Almanyanın dostları den evvel Italya fle bir itilâfa var- ekme Şİ iz mak istediğini iddia etmektedirler. Bugün Alman harp gemileri Tu-) Diğer cihetten Çekoslovakya sefiri nada devriyeye başladı. Burada da)Jan Gorrig Masarik, Hariciye neze- kumandanlık Almanlara geçmiştir. |retine giderek Çekoslovakyadaki Al- Bir habere göre, gizli Alman polisilman ekalliyetini tatmin etmek üze- Alman hürriyet fırkası erkânını yaka |re Prag hükümeti tarafından alınma- lamışlardır. Yakında bunlara men -|5! derpiş edilen tedbirleri bildirmiş- sup 46 kişi hiyaneti vataniye cürmile | tir. muhakeme edileceklerdir. Alman hür Paris gazeteleri riyet fırkası, Hitler rejimi aleyhinde) © Paris matbuatı, Ingilterenin orta risaleler neşrediyor, hattâ radyo neş-| Avrupaya karşı vaziyeti ile çok derin riyatı yapıyorlardı. den alâkadar olmaktadır. Umumi Göring Viyanaya Geliyor | kanaat Ingilterenin Fransayı yelniz Viyanadan gelen haberlere göre | birakmıyacağı mahiyetindedir. Eko meşhur âlim Freud Avusturyadan ay.|de Pari'nin siyasi muharriri vaziye- rzusunu göstermiştir. ti şu şekilde hulâsa ediyor: ş saa lt varır, Dü | şe Ver lanaşıim di“ mivaeris"Ulüüa il yük Harpte Rusyaya karşı kumanda-|bu takdirde Italya Berlin ile in yı deruhde ederek askeri mazi sahibi |rabıtasını hafifleterek orta Avrupa- bir kumandandı. da Alman birliği yayılması yavaşlı- Ingilterenin Dış Siyaseti B. Çemberlayn Butün Devriye Geziyor | Parlâmentoda Geniş İzahatta Bulunacak İntihabatta, üç ceddi Yahudi olanlar yahudi sayılacak ve bunlar intihap hakkından mahrum edileceklerdir. Bir habere göre Mareşal Göring ya rın Viyanaya gelecektir. Göringin 10 bin Avusturyalı Lejyonerin başında silâhlarını denemekte ve yap 1 birakmamaktadırlar, İMe tarafından vuku bulan sen ün bir metice vermiyeceği he götürmez. b sn Papa daha evvel de buna pi “© müracaatlarda bulunmuş, te- t almış, fakat bu teminat söz ki kalmıştı. ı K “lerin hepsini de ayaklar altına | l. bakımdan İspanya facialarının öp beklenir. Ne zamana kadar 1 SPanyanın milli şuuru yabancı 8 isyan edinceye, İspanyada iler kör bir taassubun tesiri Viyanaya gireceği tekzip olunmakta- ir, Japonyanın Telgrafı Berlin, 23 (A.A) — Japon sefiri Von Ribbentropp'a Hirota namına Anşlusu tebrik eden bir telgraf tevdi etmiştir. Bu telgrafta Anşlusun yal - nız Alman halkının eski arzularını tatmin etmekle kalmayıp ayni zaman da komintern aleyhindeki bloku da kuvvetlendirmiş olduğu kaydedilmek tedir. Von Ribbentropp telgrafla Hirota- ya leşekkür etmiştir. i Paris, 23 (A.A) — İyi bir memba- dan öğrenildiğine göre, Fransa, Avus- yacaktır. Yahut anlaşma 1937 son kânunundaki gibi fena netice vere. cek ve Ingiliz milleti, Akdenizde doğrudan doğruya olan menfaatlerini müdafaa İçin mücadeleye girerek, Alman orta Avrupasının tehdit etti- ği milli devletlerin davasına iştirak edecektir. Londra kabinesi, İngilte- renin silâhlanmasının tamamlanma- ABER $ı, Fransanın istikrar kazanması ve Londra hava müdafaasının daha te- sirli bir surette organize edilmesi i- çin anlaşmazlığı tehire çalışıyor. Fa- kat bu tezin zayıf noktası vardır! Hitler Almanyası da bu müddetten | istifade ederek Tuna Avrupasını ken- di tarafına geçirmek için tazyiklerini çabuklaştıracak ve o zaman harp ih- timali ehemmiyetli surette artacağın dan, batı devletlerinin ellerinde son silâh olan ablokaya da meydan oku- yabilecektir. Popüler gazetesinin siyasi muhar- ririne göre; Ingiltere sükutlarıyle bey nelmilel Gangsterlerin (haydutların) en şeni icraatları etrafında bir ceza- #ız kalma havası yaratmaktadır. Bü- yük bir memleketin, kendisinin de ne geçmek için hiçbir şey yapmıya- cağını peşin olarak bildirmesi tarih- te belki de biricik vakadır. Halbuki Hitler, Ingilterenin orta Avrupaya karşı alâkasızlığına tama- men kani olursa, bu bölgedeki vazi- yet daha vahim bir şekil alacaktır. İngiltere, silâhlanmasını çabuklaştıracak Londra, 23 (AA) — Başvekil Chamberlain'in hariciye nazırı Lord Halifax da olduğu halde işçi birliği idare meclisi azası İle bugün yaptığı müzakereler tam bir saat sürmüştür. Bu müzakerattan sonra neşrolunan resmi tebliğde deniliyor ki: we Rasvçkil silâhlanma... RORFAMIRIN istediğini söylemiş ve hükümete icap eden yardımda bulunmak üzere pat- ronlarla işçilerin kendi araların LER Litvanya İle Dostça Münasebetler Varşova, 23 (Hususi) — Hariciye Nazırı B. Bek bugün âyan meclisinde bir nutuk söylemiş ve hudut hildise- sinde ölen askerin iki millet arasın- da bir anlaşmayı mühürlediğini anlat mış ve “Bütün dünya bilmelidir ki, Lehistanın hizmet halindeki bir nefe- rinin arkasında bütün devlet ve mil- let vardır,, demiş, daha sonra Litvan yadan hüsnüniyet göstermeyi diliye- rek iki memleket arasında beynelmi- lel kaide ve teamüller dairesinde iyi komşuluk münasebetlerinin tesisi i- çin yolun açıldığını, artık iki milletin karşılıklı hürmet dairesinde biribiri- ne muamele etmelerine mâni kalma- dığını ve maziyi tarihe gömmek lâ - zımgeldiğini anlatmıştır. B. Bek Lit- vanya milletinin kendi hakkı olan devleti vücude getirdiğini ilâve etmiş Lehistan hükümeti B. “Sarvat, 1 rini söyledikten sonra Lehistan ile) gilterenin Hitler'in Romayı ziyaretin | mâni olmak istediği hâdiselerin önü- |Litvanyaya sefir olarak göndermiş - tir, Litvanya da B. Harvar'ı sefir ola- rak tayin etmiştir. İki memleket arasında telgraf, tele fon, demiryolu tesisine başlanmıştır. Hudut yolları da teftiş olunmaktadır. Kabine hâlâ vazife başındadır. İs- viçrede tedavi edilmekte olan Başve- kilin mezuniyeti 19 nisana kadar uza- tılmıştır. Kabine buhranının halli o zamana bırakılmıştır. BULGARİSTAN: Malinof'un Cenaze Töreninde Tezahürat Sofya, 23 (A.A.) — Havas ajansı- nın muhabiri bildiriyor: Eski başvekil Malinof'un cenaze da uyuşmalarını istemiştir. İşçi birliği idare meclisi, Başveki- lin bu çok mühim beyanatını azami dikkatle incelemeye taahhüt eylemiş! tir, Tebliğin nihayetinde, ayni mesele etrafında görüşmek üzere Başvekil patronlar birliği idare meclisini da- vet etmektedir. İTALYA; Musolini, Bir Harpte Muhak- kak Galibiz Diyor Roma, 23 (A.A.) — Faşist hücum kıtalarının kuruluşunun 19 uncu yı RUSYA: Adiiye Halk Komiseri Azledildi Moskova, 23 (A.A.) — Havas mu- merasimi siyasi tezahürata sebebiyet vermiştir. Müteveffanın tabutu önünde ha- tipler söz söyliyerek demokrasiyi methetmişler ve kanunussasi tarafın dan bahşedilen hürriyetlerin iadesi- ni istemişlerdir. Merasimden sonra yüksek tahsil talebesi hükümet merkezinde tezahü- ratta bulunmağa teşebbüs etmişlerse de polis tarafından dağıtılmışlardır. — FİLİSTİN : Hudut Boyunda Çete Taarruzları Oluyor Kudüs, 23 (A.A.) — Filistinin şi- habirinin öğrendiğine göre, yüksek İmal hududu civarında geçenlerde değil, fakat nurlu ve şuurlu tainüş ve duyuşun tesiri altın, liyete geçinceye kadar! /teryanın ilhakına dair tevdi edilen Alman notasına yereceği cevapta Al manyanın kullandığı metot hakkında ihtirazi kayıtlar dermeyan edecektir. Fransanın Viyana sefiri Gabriyel Puo'makamına dönmiyecek, fakat Fransa sefsrethanesinin konsolosluğa tahvili işi sonraya bırakılacaktır. Öğ renildiğine göre, Paris ile Londra bu hususta istişare edecekler ve müşte iSondradaki “üzakerelerin “Sasları dönümü dolayısile, Siyah Gömlekli- ler, B. Mussolini'yi alkışlamak üzere Venedik meydanında bir toplantı yapmışlardır. Bu münasebetle Vene- dile ssrayının balkonundan Siyah Gömleklilere hitaben kısa bir nutuk | © Krilenko'nun tevkif edildiği hak- söyliyen B. Mussolini, ezcümle de- | kındaki haberler, şimdiye kadar da- miştir ki: ha resmen teyit edilmemiştir. “Italyan milleti bilir, faket bü. Rus Ordusu Kumandanları tün dünya da ayni zamanda bilmeli. | , Moskova, 23 (A.A.) — Havas mu- Sovyet meclisi, son içtima devresi esnasında, adliye halk komiseri Kri- lenko'yu, çok kuvvetli sebepler ileri sürerek kabiliyetsizliğinden dolayı, ezletmiştir. nr ZI (AA) “xl bildiriyor: si eliz -Türk müzakerelerini yap Mi,“ Olan zevat ile yakın temasta çe» mahfiller, bu görüşmelerin, İş *Ye bir istikraz verilmesi he- Sülmekte olduğunu yalanla- ) — Havas mu- agi illerin tasrih ettiğine gö- ti, Siliz - Türk görüşmelerinin he- 1 Sünlardır; ln 0 Türk krom, bakır ve molib- genlerini satmak üzere, bun- AY evvel İngilterede tesis &- Olan Türk kontumr'ının mua 2 Nİ genişletmek, İka (5 Bankasının Ingilterede bir i tesis eylemek, iç ,Türk - Ingiliz kliringinin iş- kik etmek, Türk satışla- a, Nİ e ala 2 AL LL EŞ tik, to ylaştırmak. Sa Kaka men ti İsen ii, man mahafilleri, İse kanının bitaraflık hakkındaki beyan- nâmesini memnuniyetle karşılamış - rek bir tarzı hareket ittihaz edecek - | dir ki biz, daima kendimizin efendi. lerdir. siyiz ve sulha hazırız. Fakat lüzumu çeolmi 28 (A.A) — Yugoslavya |takdirinde harbederiz ve harbettiği- ajansının bildirdiğine göre hükümetmiz zaman da Italyan milltinin bu b vey pa i asın kA” | kak suretde galip göliriz., rarlaştırmıştir. İsviçrenin Bitaraflığı (|| İtalyan Ticareti Açık Verdi Roma, 23 (A.A.) — Mübadele na- Berlin, 23 (A.A) — Yarı resmi Al wiçre cümhurbaş- | zırı Suermeri, mecliste, Italyan tica- ret muvazenesi açığının azaltılması er lüzumunu kaydettikten sonra Otarşi Korespondans diplomatik politik | POltikasını müdafan ve bankanın gazetesi, bu bitaraflık politikasının | madeni ihtiyat akçesine hiçbir vakit Avrupa politikası için muhafazasın |€l sürülmediğini beyân eylemiştir. da mutlek bir menfaat mevcut ola - cak yer, Bu ihtiyat akçesi 1837 sonunda 4 milyar 28 milyondu. O zamandan- derecede faydalı olduğunu yazı- y beri, 1938 yılının tik ili ayı zarfın- ———— ” lalaştırılmasını mümkün | fesöre teşekkür ederek sözlerinin bi, | 2“ JalYan ticaret mübadelelerinin Türkiyenin İngiltereye kar-|zim de duygumuza tevafuk ettiği 1 Yekünu bir buçuk milyon | bu kültür değişiminden Türk - Fran | men. değişmemiştir. Son istatistikle tasını bulan faizlerinin tedi- sız dostluğunun © kuvvetleneceğini İre göre, açık sonteşrin 1937 şonun- söyledi ve çok alkışlandı. : iy ii İlkeli beki Kaz 8 alli sn nı gayri müsait surette inkişafına rağ- da 3 mil A iy habiri bildiriyor; Kızılordunun nâşiri efkârı “Kras- naya Zvezda, gazetesi, ordu politik idarenin bir kararını neşretmektedir, Bu karar mucibince, Kızılordu dahi- lindeki komünist partisi mahalli te- şekküllerin evvelce politik idarenin muvafakstini o almadan, ordu ku- nin muvafakatini almadan, ordu ku- mandan ve komiserlerini partiden çıkarmağa karar vermeleri menedil- miştir. Bu mahalli parti teşekkülle- Tİ, daha evvel, kıta şeflerini ittiham eden evrakın birer suretlerini ordu politik dairesine göndermeğe mecbur düurlar, Gazetenin ilâveten bildirdiğine gö re, birçok mahalli teşekküller, son zamanlarda ordu politik (dairesine daha evvel habar vermeden, muhte- Mf kıtalar kumandan ve komiserleri hakkında, ekseriyetle haksız yere ih- râç kararı vermişlerdir. açılan Hanuta köyü yüz kişiden mü- rekkep silâhlı bir çetenin taarruzu- na uğramışsa da köylüler kendileri- ne dört taraftan ayni zamanda hü- cüm eden mütearrizları geri püs- kürtmeğe muvaffak olmuşlardır. Bir polis öldürülmüş bir diğeri Kalemin Sopa Olduğu Gün , (Yazan: B. FELEK|J Her gün iyi kötü, saçma sapan ya- zar dururuz. Biliriz ki; okuyanlar bas zan hoşlanır, bazan da hiddetlenir, ekseriya: ir — Saçmalamış, der gazeteyi elin- den atar, Talilmiz; yazılarımızın, ve mesleğimizin talii budur. Malımızı müşterilerimize - giyaben - takdim ederiz. Eserimizin ne şartlar altında doğduğunu söyleyip müsamaha dile- yemeyiz. Halbuki okuyucu bizi dai- ma hizmete âmade, onun fikrine ha- dim ve daima gözü açık ve muvaffak görmek İster, Ne gezer efendim! Biz de bütün fâ niler, çabuk kırılan kayınlar gibiyiz. İşte dün, en aziz iş arkadaşlarımız. dan birkaçını bedbaht bir kaza metis cesinde kaybettik. Daha on iki saat evvel elini sıkıp, yüzüne güldüğü - müz, hoş beş ettiğimiz bir arkadaşın tafsilâtını okuduğunuz şekilde kur. ban olduğunu öğrenen bir adamdan ne İster, ne bekler, ne bulursunuz? Hayat sırçadan bir biblo oldukça, biz de o biblodan güya kuvvet aldıkça bütün eserlerimizde daha fazla müu- kavemet ve rasanet aramak boş olur. No yazayım da okuyasınız? İçiniz- de böyle şartlar altında yazı yazmak zaruretine düşmüş olanlar varsa öyle zamanlarda insanın elinde kalemin sopa haline geldiğini bilirler, Sopa » dan ne beklersiniz? Hilkatin esrarına nüfuz etmek cii- retine, kuvvetine ve dirayetine malik değiliz. Mahiyetini bilmediğimiz âli ve şâmil kudretlerin; kanunlarını kavrıyamadığımız, idrâk ufkumuzun dışında kalan âlemlerin gidişatını da tenkit niyetinde değiliz. y Yalnız şu kadar demek te hakkı > maz değil mi? Ne doğarken reyimizi alıyorlar, ne göçerken. Haydi buna da ses çıkar. İnsanın doğuşunda etrafına verdiği sevinç ölürken yakitilarına bıraktığı elemi ödiyebilir mi? Doğup ölme ile hülâsa edeceğimiz insan ömrünün hilkat her tarafını güzel yapmış. Fakat bu günagün sah neli piyesin son perdesini dalma acık» li kapıyor. Kanunların suçu ne ki, bu facianın kederini yüklensinler?İn. san ve hassa oluşları mı? O da on- ların eseri değil ki, İşte işin bu tara- fanı doğrusu beğenmiyorum. —————.... Hatayda Kontrol Yapacak Heyet Cenevre, 23 (A.A.) — Anadolu As jansının hususi muhabiri bildiriyor? Hataya gidecek Milletler Cemiye- ti komisyonuna, İntihabatın kontrolü için terfik edilecek 21 kistik kontrol heyeti bugün tesbit edilmiştir. Hatayda ihdas edilen hususi mah- kemenin reisliğine de muhtelit mü- badele komisyonu eski Yunan murah hası B. Fokas tayin edilmiş ve ayrıca kontrol heyetine iki Yunanlı iki Yu« goslav âza seçilmiştir. Heyetimiz, dün Türkiyeye hare- yaralanmıştır. Arap asilerinin Suriye ve Lüb- nandan Filistine girmelerine mâni olmak için Filistinin şimalinde kâin iki geniş mıntakanın fecir vaktinden güneş batıncaya kadar ateş söndür- melerine karar verilmiştir. Zannedildiğine göre hükümet ma- kamları, şimal hududu boyunca elek trikli tel örgülerle yüksek bir duyar vücuda getirilmesi meselesini tetkik etmektedirler. ———————— met arasında yapılan müzakereler neticesinde, Norveçin Leningraddaki konsolosluğunun yakında kapatılma- sına karar verilmiştir. Kutup Kâşiflerine Mükâfat Moskova, 23 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor: Şimal Kutbu İstasyonunun telsiz- cisi Krenkel ile Şirşof ve Fedorof'a “Sovyetler Birliği kahramanı, ünva- nı ve Lenin nişanı, istasyon şefi Sov- yetler Birliği kahramanı Papanin'e Rusyadaki Norveç Konsolosluğu , bu nişanın ikinci rütbesi ve Papanin — ket etmiştir. B. Numan Menemenel- oğlu iki gün Belgradda kalacak ve pszar günü Istanbula varacaktır. - B. Pol Bonkurun Ankara Seyahati Paris, 23 (A.A.) — Havas ajan sının öğrendiğine göre, B. Pol Bon- kur, halefi B. Delbos'un Türkiyeye seyahat projesini terketmiyecektir. B. Pol Bonkur, muhtemel olarak, Ankaraya, Cenevre fikir teatilerinin neticesi iki memleket arasındaki yak laşmiayı temhir eden bir anlaşmanın irazası için gidecektir. —— Tiran Elçimiz İtimatnamesini Verdi Tirana, 23 (A.A.) — Arnavut &- jansından: Yeni Türkiye orta elçisi Hulüsi Puat Tugay, bugün kral tarafından kabul edilerek merasimle itimatna- mesini vermiştir. Türkiye ort elçisi, Valide kral.