9 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7
——. 4.3928 Silâhlanan Dünya İngiliz Silâhlanmasının Hedefleri Nelerdir? ngiltere bir beyaz kitap neş retti. Bunda Mil Müdafaa bütçesine konan tahsisatın mikta- ", doğrulukları resmen teyit edi- rakamlarla ilân ediliyor. Beyaz kitap, denebilir ki, son Zamanda İngilterenin Milli Müda- İaasını tamamlamak uğurunda sar» İsttiği gayretleri herkese anlatmak için neşredilmiştir. Çünkü rakam- n büyüklüğü önünde bu gay - Petlerin ehemmiyetini anlamamak Mümkün değildir. Büyük Britanya hiçbir zaman as kerliğine bu kadar ehemmiyet ver Memiş bu mevzu üzerinde bu ka - IF gayret göstermemiştir. Beyaz kitaba göre İngilterenin 1938-39 müdafaa bütçesi 343,250 bin sterlin liradır. Fakat, hava hü- Sumlarına karşı yapılacak müda- İsa tertibatı için ayrılan sekiz bu- Şuk milyon sterlin bu hesaba dahil değildir. irçok şeyleri ayni zamanda vücude getirmek arzusu iBiltereyi bazı fedakârlıklar ihti- Yarına da mecbur bırakmıştır. Me- Belâ müdufaa tahsisatının doksan Milyon lirası 1937 senesinde neşre dilen hususi istikraz kanunile elde zail paralardan temin edilmiş- Beyaz kitabın kaydettiğine göre, 1930 senesi bütçesinde bu rakam- AF şayamı dikkat bir yükseklik Bösterecektir. Ve bu sene yalnız bu fsı) için ihtiyat olarak ayrılan pa- Ya 278,250,000 İngiliz lirası tut- maktadır. Ancak son zamanda anlaşılmış - İr ki, yalnız bütçeye büyük tah - Sisat koymakla, İstenilen hedefe Yarılamamaktadır. İptidai madde Boksanlığı, teknisyen kadrosunda- Ki eksiklik, arzu edilen hızla tesli- tin çoğallılamsına mâni olmak- iMhakika fönnin ve askerlik & «sanatinin bugünkü tekâ- e karşısında yapılacak büyük — lerin başarılması yalnız para- Mi, cıyanan bir mesele değildir. Vaddı iptidaiye, teknisyen ve za lâzımdır. Bu üç unsura deniz, reva ve kara silâklarını kâfi de *ede bir ehliyetle kullanacak eleman yetiştirmek meselesini de We etmelidir. Silâhların çoğaltıl Yesmı, askerlik kadrosunun geniş- İetilmesi takip eder. Askerlik mü. #ssosclerini . büyükmek,bu işi Beniş mikyasta orduların ihtiya- €na küfi gelecek unsurları yetişti- Pecek bir hale sokrnak zamana muh “aç bir keyfiyettir. Beyaz kitabın ütün bu sebep ve neticeleri gözö- Dünde bulundurduğu tabifdir. Da- Şimdiden kışlaların büyütül - Mesi, Yeni kışlalar inşaatı muallim Msker yetiştirecek depolar hakkın- az rem, tayyare meydanları h 1, ve yeni tayyareler inşaatı susundaki o gayret (o hakkında Yeni kitapta tafsilât vardır. Bura- Zi bu tafsilâtın rakamlarla izah e- ilmiş olması herkese esaslı bir fi- iv isa mek tedir. Beyaz kitaba göre senesinde bahriye kadrosuna az kişi ilâve edilmiştir. 1938 de taç © bin kişi silâh altına alınmış bin yi sene kara ordusuna 3600 — KİŞİ girmiştir. Hava ordusu için Pilot hazırlanmaktadır. Kırk İka, 5 Be Referlikte tayyare mey arında çalışmak üzere silâh al 4 alınmıştır. z bin, â ki Hs ordusunun 38:39 bütçe: olara, vi, 102,720,000 sterlin lirası k tahmin edilmiştir. Halbuki sene bu rukam sadece .000 lira idi Hava nazır bilen Suvintonun beyanatına göre im endüstrisinde çalışan Ve bu ye Yekünu 80 bin kişidir. k “ordun fikri İngilterenin mü em n ol, >*İ bir havada kuvvetine malik abilm, en 8250p ©sİ için gelecek seneyi bek- mek lâzımdır. Kia kitabin İngilterede Mil fe ae sarfedilen gay EN bel la ni m) ettiğini söyleyişi - “nda deniz, kara ve hava silâh larının İngiliz or- dusunda çok te- kâmül ettiğine da ir verilen şerhle re ve yapılan ka yıtlara © tesadüf edilmesindendir. Meselâ bir kr sımda yeni tayya relerin diğer ya- bancı memleket» derde inşa edi len tayyareler « den çok üstün ol- duğu ve bütün diğer tiplerle boy ölçüşteek bir kabiliyette bulunduğu uzun uza- dıya izah edilmektedir. İngilterenin meclis kürsülerin - den ve nazır ağızlarından daima duymıya alıştığımız ses evvelce bu nun aksi idi. Birçok kereler İngiliz nazırlar bugünkü silâhlarının meru leketi koruyacak vaziyetten uzak olduğünu beyan etmişlerdi. Telâş dolu bir şikâyetle söyle - nen o sözlerle bugün neşredilen beyaz kitabın muhteviyatı biribi- rini tamamlıyacak hakikatlerdir. Tansaya gelince, politika F mücadeleleri, meclis mü- zakereleri içinde daima buhranlı yaşamıya alışmış olan bu memle - ket te bütçesindeki Müdafaai Mil- liye faslın çok yükseltmiştir. Öy- le ki, hükümet meclisten Müdafai Milliye kasası namile bir organizm ihdasına müsaade istemiş ve Milli Müdafaa tahsisatının bir kısmının hususi bir istikrazla kapanmasını derpiş etmiştir. Fransızların Müdafaai Milliye bütçesinde İngilterede olduğu gi- bi hava ve deniz faslı mühim yer al maktadır. Ötedenberi meşhur olan Fransız havacılığı 1938-39 sçnele- ri zarfında yeni bir hamle ile iler- önle Fransa hükümeti İngiltere gibi beyaz bir kitap neşrederek bu hu- sustaki lersatını ilân etmiyorsa da İngiliz donanmasının en büyük gemisi Rodney bu seferki meclis müzakeratının bir kısmının bu mevzua istinat et- mesi ve kabul edilen mühtelif ka- nunlar, hükümete verilen müsaa- derler bu memleketin komşusu İn- giltereden aşağı kalmıyacağını an- latmaktadır. sasen her şeyde (Standardi sation) tesis etmiş olan bugünkü umumi hayat şartları mil letlerin bu gaye uğurunda sarfet- tikleri mesaiyi ve fedakârlığı da Standardize etmiştir, Japonyanın gemi inşaatına ver- diği hızı gördükten sonra Avru- panın başlıca muazzam devletle - rinden olan İngiltere ve Fransa ay ni derecede geniş bir gayret sarfi- ra lüzumlu gördüler. Amerika bun lara önayak olmuştu. Amerikanın şark ve garp sahik lerini müdafaa etmek zımnında Rooseveltin iki filoya ihtiyaç gös- terdiğini ilân ettiği tarihtenberi başta İngiltere olduğu halde Avru pa devletleri dehşetli bir faaliye- te giriştiler. Birkaç gün evvel Sov- yet Rusya Mareşalı Voroşilof Rus- ya ordusunun tekâmülünden bah- seden uzun bir nutuk söylemişti. Devletlerin harp denilen düşma- na karşı gelmek üzere hazırlan - dıkları şu sırada söyleplen nutuk > Alime ei müşterek düşmanın gerilemesi için başvurulan tedbirler olarak ileri sürülüyor. in Hatayda Yine Tedhiş' (Başı 1 incide) feti bulunan Nakabris, Başarba, Si- lincar, Ziyaret köylerinde Nuri İstif ve Kâzım Muhittin, Genco ve Rasim Ağanın başkanlıkları altında birer şubenin açılması için üç bin Suriye lirası tesis masrafı verilmiştir. Kırıkhan, 8 (Tan muhabirinden) — Kırıkhanda açılacak “İttihadı Vata- ni, klâbü için sandık emininin evi kiralanmıştır. Klübü açanlardan mi- lis çavuşu Abdu, Kırıkhan istihbarat zabitinin kendisine tavsiyelerde bü- Yunduğunu söylemiştir. Nüfus yolsuzlukları İskenderun, 8 (Tan muhabirin den) — Nüfus tescili işi berbat bir halde cereyan etmektedir. Mahke- me bir taraflı kararlarla bitaçaflığı ve adsleti ortadan kaldırmaktadır. Hayri oğlu Halef isminde çölde doğ- muş bir Arap, kendisinin çölde doğ- duğunu ve 937 senesinde Reyhani- yeye geldiğini münferit hâkime söy- lediği halde nüfusa tesciline karar Reyhaniye, 8 (Tan muhabirinden)— Şam Çerkez alayında hizmet eden ve vaktile Anzavurla beraber çalışmış o- lan Çerkez Osman bey oğlu Hasan, Reyhaniyeye naklolunmuş ve milis kumandanlığına tayin edilmiştir. Yeni bir tedhiş usulü Kırıkhan, 8 (Tan muhabirinden) — Türk aleyhtarları olan polis komise- ri, memuriyet ve nüfuzundan istifâ- de ederek Necati adında bir zati Türk propagandası yapıyor bahanesile Er menilerin kahvesine girmekten me 'netmiş ve mahkemeye vererek iki ay Türkler, Haksız Yere Hapse Mahküm Ediliyor keme — Parti Grupunda j Dünkü Görüşmeler Ankara, 8 (A.A) — C.E. P. Ka- mutay grupu bugün —9-3-038— An- talya Mebusu Doktor Cemal Tunca'- nın Başkanlığında toplandı. 1 — Söz alan Hariciye Vetrili Dok- tor Arar Türkiye Büyük Millet Mec» isinin tetkik ve tasvibire arzedile- cek olan Türk ve Sovyet ticaret rmu- ahedesi hakkında izahat verdikten sonra Türk — Sovyet konsolusluklar Fi adedinin indirilmesi her iki hükü- metin dostane ve mütekabiliyet esa- m üzerine yaptığı bir anlaşmanın mahsulü olduğunu tebarüz ettirdi. Hatay davamız Bundan sonra doktor Aras Hatay meselesi hakkında sorulan suallere müzakeratın henüz büyün başlamış olduğunu ve pek yakında bu malle- re cevap verebileceğini beyan etti. Kanunlarımız 3 — Mardin mebusu Kdip Kepi'e hin kamunlarımızın tek bir metin halinde toplattırılmasına dair verdi- Hi takrir müzakere ve münskaşm ediktikten sonra bu esasa dair tet- kikatın için #rupça ihzari bir teşkili kararlaştırıl. dı. eraeraeaemaereseeseszesei am a hapsettirmiştir. Bir başka Türk de şapka lehinde bulundu, diye mahke- meye vermiştir. Polis komiserinin bu hareketi, tethiş yaparak Türkler le- hine akmakta olan cereyanı durdur- mıya çalışmaktır. Kırıkhan, 8 (Tan muhabirindeni— Kırıkhanda oturan Fodor Leonias, kilisede Ermenilere bir hitabe irat ederek Türklerle anlaşmanın aleyhin de bulunmuştur. Leonias, müstemle- ke memurlarının bir âletidir. TAN Şu Garip Dünya: Amerikada Garip Dersler Rasat dersi Amerikada New Hampshire Ü- niversitesinde rasat dersleri veri- ir. Talebe on iki saat evvel hava- yı tahmin etmeyi öğrenir. Tayyare- eilik inkişaf ettikçe bu dersin ehem miyeti büyümektedir. * Macera dersi Michigan Üniversitesinde mace- ra ve keşif metotlarını öğreten bir ders vardır. Talebe vahşi orman ve dağlarda dolaşarak otlar, hayvan- lar ve tabii membalar hakkında tetkikat yapar. * Sinema dersi İllinois Üniversitesinde sinema dersi verirler. Talebe sinemalara gider, gördükleri dram, komedi, ve salreyi tahlil ve tenkit ederek mükayeseler yaparlar. Nevyork üniversitesinde sinemadaki sosyal mevzular tetkik olunur. * Boş zamanları geçirme İndianapolis şehrindeki Butler Üniversitesinde boş zamanı en iyi geçirme usullerini öğreten bir ders verilir. Ders bilhassa işçilerin boş zamanlarında vakitlerini oku- yarak faydalı bir şekilde geçirme usullerini tetkik eder. Bu derste hitabet, musiki, kıraat, ağaç ve çi- çek yetiştirme öğretilir. * Radyo dersi Amerikan üniversitelerinden bir çoğunda radyo neşriyatı dersi veri- lir. Bu derslerde telebeye radyo programı tanzim etmek, dinleyici- lerin arzularını tetkik etmek, ilân temin etmek gibi meseleler öğre #lir, Radvo makinelerinde siniker olarak yalnız üniversite mezunları kullanılır. * Kendilerini öğrenmek dersi Nevyork Üniversitesinde talebe- ye kendi kendilerini öğrenmelerine. yardım eden bir ders verilir. Ta- lebeve sınıfta kendi filmleri gös- terilir, Burada çocuğa sesinde, ha- reketinde görülen kusurlar gösteri- lir, Ve sonra anlara teşebbüs, mü- şahede, bilgi, ifade gibi şahsi sa- laha müteallik dersler verilir. Hayattan çizgiler Müdür — Bu kâğıt yığını ne ? zırlanan projeler. Daf HIRSIZIN KARŞISINDA Yolcu — Dostum.. hızlı söyle, Ku- laklarım sağırdır. Ne istediğini anlı yamıyorum ki!.. Daktilo — Kâğıt israfına karşı ha- bu plânları Türkcasusu 'M. Sıfırın Hâtıraları ürk casusu M. Sıfır, Mütare- kenin o kara günlerinde memleketi yıkmak, Türklüğü mah- vetmek istiyen düşman casuslarile çarpışmış, onları her karşılaşmada Türk casusu M. Sıfır, düşmanın gizli plânlarını çok heyecanlı ma- ceralar yaşamak suretile her sefe- rinde ele geçirmiş, tam zamanında Anadoluya göndererek düşmanın bütün emellerini akame- te uğratmak hususunda büyük rol- ler oynamıştır. k Türk casusu M, Sıfırın Mütareke hatıralarını, casusluk harikalarını birkaç güne kadar neşretmiye baş- ıyacağız. Bu hatıralar, Mütareke devrinin bugüne kadar meçhul ve gizli kalmış zengin, heyecanlı, tüy- ler ürpertici bir tarihidir. Birkaç güne kadar TAN sütunlarında zevk- i le okuyacaksınız. Şeyh Şamilin Mücadelesi eyh Şamil, bir avuç ihtilâlci arkadaşile milyonlara karşı mücadeleye girişen, istiklâl için çar- j pışan bir Türk kahramanıdır. Şeyh Şamilin babalarımızdan işitmiş ol- duğumuz kahramanlık” menkıbeleri il ii hugin As hâtmalarımızda canlı bir yaptaktır. Bu asil Türk kahramanı- | nın şanlı mücadelelerine, savaşları- na ait destanları pek yakında TAN - da sayfa sayfa okuyacaksınız. BİRKAÇ GÜNEKADAR Et İstihlâki Artıyor. Belediyedeki et murakabe komis- yonu dün toplanmıştır. Geçen salıdan beri şehre ve mezbahaya gelen ve ke silen hayvan sayısı ile cinsleri, top- tan ve perakende et satış fiyatları ü- zerinde tetkikler yapılmıştır. Komisyon, bir haftadanberi vazi- yette fiyatların yeniden tesbitini $- cap ettirecek bir tahavvül görmedi- inden, her cins et için geçen hafta- ki fiyatları aynen bırakmıştır. Diğer taraftan İstanbul umumi meclisi bugün saat 14 te belediyede fevkalâde olarak toplanacaktır. Be- lediye, bugün, et alım ve satımı için 250 bin liralık bir istikraz yapmak üzere salâhiyet istiyecektir. Belediye bu para ile bizzat et alım ve satımı- na başlayıp piyasaya nâzım olunca, etin daha ziyade ucuzlıyacağı mu- hakkak sayılmaktadır. Belediye, şim- diden istihsal mıntakalarındaki ka- saplık hayvan miktarını tesbit etmi- ye başlamıştır. Yakın istihsal mınta- kalarından kasaplık hayvanlar yola çıkarılmıştır. Uzak mıntakalardan da bugünlerde mühim miktarda hayvan yola çıkarılacaktır. Et fiyatlarının daha fazla yüksel- mesine imkân görülmemektedir. Çün İl kü, son hafta, en az hayvan gelen za- “ İmanlardan sayılmaktadır. Hükümetin, et meselesinde çok i- sabetli hareket ettiği, et ucuzluğu- Dun, İstanbul halkının yüzünü gül Belediye, Et Ticaretini Kendisi İdare Edecek dürmesile sabit olmuştur. Etin ucuz- lamasile istihlâk derhal yüzde on beş artmıştı. Bugün bu nisbet yüzde kır- kı aşmıştır. Ucuzluk devam ettikçe, istihlâkin yüzde yüz artacağı kati - yetle beklenmektedir. Alâkadarlardan öğrendiğimize gö- re, bir martta ete azami fiyat kon- mamış olsaydı, hayvanın az olduğu bu ayda, karamanı 50, dağlicı 60 - 65, kıyırcığı 65 - 70 kuruşa yiyecektik. Bugün, eti, nevine göre, 10 - 20 ku- rüş ucuza yiyoruz. Hükümetin gösterdiği çok yerinde titizlik ve belediyenin aldığı esaslı tedbirler, et fiyatlarında istikrarı te- min etmiştir. şeş Hasankalede Zirai Hapisane Erzurum, (TAN) — Hasankalede zirai bir hapisane yapılmasına karar verilmiş, yirmi bin dönümlük yer ay rılmıştır. Burada 500 - 1000 mah- küm çalıştırılacak, bilhassa pancar ektirilecektir. ee Şİ e Bataklıklar Kurutulacak Erzurum, (TAN) — Hasankale ve Erzurum ovalarındaki geniş batak - lıklar bu sene kurutulacaktır. Işe baş lamak üzere Erzincandaki makinele. rin celbine karar verilmiştir. Kurutulacak büyük arazinin köy- Tülere dağıtılması pek muhtemeldir.
