2 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

—— 259-998 BUĞÜN! ; Cebelüttarık e Meselesi Ömer Rıza DOĞRUL İspanyanın Cenup köşesinin sip- sivri ucunda bir kaya ve bir şehir- den ibaret olan Cebelüttarık, 1704 denberi, İngilterenin elindedir ve İngiltere o zamandanberi Akdeni- rin bu methaline hâkimdir. İspan- Ya, burasını geri almak için birkaç defa teşebbüslerde bulunmuş, fa- kat, Akdenizi İmparatorluk muva- #alaları bakımından şah damar sa- yan İngiltere, buradan ayrılmak istememiş ve bu yüzden İspanyayı daima dost tanımayı gaye edinmiş tir, Geçen pazar günü, İspanya, dahi- Yi harbinin başlangıcındanberi âsi- lerin propagandasını ileri sürmeyi üzerine alan ve her akşam radyo i- le neşriyat yapan General Dellano Cebelüttarık meselesine temas €- den sözler söylemiş, Cebelüttarı- kın bugünlerde korsanlar elinde bulunduğunu, yakında buralarının da anayurda geri döneceğini anlat- muş! Bu sözler dün İngilterenin Avam Kamarasında bahis mevzuu oldu ve İngiliz mebusları hükümetin bu beyanata karşı ne gibi tedbirler al- dığını sordular. Faşist devletlerle anlaşmaya giriştikten beri müşkül bir vaziyete düşen Mister Cham- berlain, hu beyanattan haberdar ol duğunu, aldığı haberlerin sıhhatin den şüphe etmediğini, fakat bu be- Yanatın resmi değerini anlamak lâ #mgeldiğini söylemekle iktifa et. miştir, Bu beyanatın resmi değerini tah kik etmenin ne netice vereceği he- Büz belli değildir. Belki de sonun- da bu beyanatın şahsi adan farksız olduğu söy hut bu beyanat külliyen tekzip edi- lir. Fakat bu tekzip, hakikati de- Bistirmiyecektir. Faşist İspanyanın en bellibaşlı hedeflerinden biri İn- Kilterenin Akdenizdeki vaziyetini bozmak, ve onun bu deniz metha- inde asırlardanberi haiz. olduğu hiz maps Melkeezlreır mu ÜİSİhatlarına hâkim olan Bale- ar adalarının mukadderatı da son derece şüpheli bir vaziyette bulun- duğu gözönüne getirilirse Faşist İs Panyanın İngiltereye karşı aldığı vaziyetin içyüzü derhal tavazzuh eder, | İngilterenin Cehelüttarıktaki va- xiyeti dost bir İspanyaya dayan. dıkça emindi. Fakat İngiltereyi bu radan söküp atmak istiyen muha- #ım bir İspanya. İngilterenin Ak- denizdeki vaziyetini hiç olmazsa, Mmüşkülleştirir ve onu yeni tedbir- ler almıya mecbur eder, Bununla beraber Frankonum sağ kolu sayılan General Dellano'nun İngiltereye karşı söylediği sözleri de bir Faşist manevrası saymak ta mümkündür. İhtimal ki bu manev- Yanın hedefi, İngiltereye, İtalyan dostluğunun kiymetini daha fazla Anlatmak ve İngilterenin Faşist devletlerle anlaşmasının kendisine Beler temin edeceğini bildirmektir. İngilterenin bu vaziyet karşısın- da alacağı cephe, şüphe yok ki dik kütle takibe değer. İhtimal ki İngiltere, Cebelütta- tıkı takviye ile işe başlıyacak ve ondan sonra daha esaslı tedbirlerle Vaziyetini korumaya çalışacaktır. * Bugün bütün Faşist kuvvetler, İspanyada toplanmış ve taarruza Beçmiş bulunuyor. Hattâ bu cepfie birliği Faşist devletler arasında en kuvvetli tesanüt esası sayılmakta. dır. Kont Çiyanonun Berlin gaze- telerinde çıkan makalesi de bilhas- Sa bu esasa istinat etmektedir. Faşist devletlerden âsi İspanyaya akın eden gönüllülerin buradan çe- kilmesi işi gün geçtikçe, karışıyor Ve tathiki kıymetini kaybediyor. Bütün bunlar, İngilterenin İtal Ya ve Faşist devletlerle anlaşma- #inın kendisine bir hayli pahalıya İceğimizden ve bütün düşmanlara mey ALMANYA: Mareşal Gö ring Alman Ekalliyetleri Meselesini Tekrar Ortaya Attı Berlin, 1 (TAN) — Hitler, müsel- lah Alman kuvvetleri Başkumandanı sıfatile Mareşal Göringe, hava ordu- sunun ihyası yıldönümü münasebeti le, fild Mareşallik dsasını vermiştir. Mareşal Göring, Alman tayyarecili- | ginin üçüncü yıldönümü münasebeti- le söylediği nutukta, Her Hitler gibi. Almanya haricindeki on milyon Al mandan bahsetmiş ve bunların hür- riyeti için hiç bir fedakârlıktan geri kalmamak lâzımgeldiğini anlatmış. daha sonra şu sözleri söylemiştir: “Şimdi hava kuvvetleri bir sulh si- lâhudır. Fakat emir aldığı anda müt- hiş bir silâh olacaktır. Katiyen yene dan okuyabileceğimizden eminiz. Hit lerin emrine itaat ederek vatanı mü- dafaaya hazır olmanız lâzımdır. Sul hü sevmekle beraber hava kuvvetle rimizin yenilmez olduğunu bütün düş | manlara gösterebiliriz.” * Von Papenin Vatikan nezdine bü- FRANSA: Meclis Ile Senato Arasında Ihtilâflar Paris, 1 (A.A) — Meclis Me Senato arasında iş kanunları hakkındaki ih- tilâf devam etmektedir. İki meclis, ancak Senato tavizlerde bulunduğu takdirde anlaşabileceklerdir. B. Leon Blum bu münasebetle, Po- Yörr” Mi Senatonun muhalefeti hükümetin istifasını intaç ettiği takdirde vaziye tin ne olacağı suale lâyiktir. Şimdiye kadar mecliste ekseriyete dayanan üç kabine teşriki mesaiye çalıştı. Kanu- DU esasi bakımından. Senatonun men fi bir hattı hareketi Cümhurbaskanı- nı kabine teşkiline Senatonun ekseri- yeti azasından birinin memur edilme sine sevekedecektir. B. Leon Blum böyle bir teşebbü- sün devamlı bir netice veremiyeceği kanaatindedir. Ve “bu takdirde de, ya senstonun daha ihtiyatlı davran. ması, veyahut yeni seçim yapılması icap edecektir.” diyor, MEN SURİYE: Muhalefet Şefleri Mahküm Oldular Şam, 1 (Hususi) — Birkaç gün ev vel tevkif edilen muhalefet şefleri- nin muhakemeleri bitmiştir. Dr. Mü- nir Ceylani Zekiyülkâtip, Nasuhi Ba tıl ve Mecdülkâtip dörder ay hapis cezasına çarpılmışlardır. Mehmet ve Ahmedülkâtip ayrica polise karşı -| gelmek suçunu da işlemiş oldukların dan altışar aya mahküm edilmişler. dir. Oteki maznunlar yalnız altışar gün hapisle kurtulmuşlardır. Muhakeme esnasında Münir Cey- ni bazı İfşaatta bulunmuş. bu arada, Başvekilin kendisini muhalefet lider lerile görüşüp bazı makamlar vaadet mek süretile onları hükümete bağ - lamak vazifesile tavzif ettiğini iddia etmiştir. Şamda ve Suriyenin bütün diğer şehirlerinde halkın ekseriyeti bu sı- ralarda hükümetin siyasetinden baş- ka herhangi bir siyasete taraftar gö| rünmemektedirler. Suriyenin her ta- rafından halkın Cemil Mardam hükü yük elçi olarak gönderileceği tekzip olunmaktadır. Hariciye Nazırı Von Ribbentrop va tanperverler cephesi ofisini ipkaya ka rar vermiştir. 150 memuru olan bu ofis Hariciye Nezaretinin çerçevesi haricinde faaliyette bulunmaktadır. Bu memurlar, an'anevi diplomasi v- Sulü haricinde çalışacak ve harici iş- leri daha dinamik ve daha ihtiyatsız bir zihniyetle idareye ehemmiyet ve- receklerdir. Kont Ciano'nun Makalesi Berlin, 1 (TAN) — İtalya Harlei- ye Nüzırı Kont Çiyanonun yazdığı bir makale bura gazetelerinde intişar et- tL Kon Çiyano Almanya ile İtalyayı bağlıyan büyük menfaatleri mevzuu bahsederek aradaki işbirliğinin kuv- vetli bir realite olduğu ve ânti komin tern paktı ile Alman - İtalyan gönül. lülerinin İspanyada omuz omuza dö- vüşmelerinin aradaki tesanüt kuvve. tini apaçık gösterdiğini söylemekte- dir. İNGİLTERE : Yeni Bütçe 120 Mi'yon Fazla Olacak Londra, | (A.A:) — Bazı gazetelere ve bilhassa Daily Mail ile Niyuz Kro- nikl'e göre, bu sene bütçesi bir milyar İngiliz lirasını geçecektir. Daily Mail'e göre. deniz bütçesinin seneden 120 milyon fazla ol: uz Kronlel, gazetesi, 1938-39 de niz tahsisatının cuma günü neşredile- ceğini ve bu bütçenin en az iki - bel- ki de üç ve hattâ dört - safıharp ge- misi ile birçok kruvazör ve torpito muhribi inşasını derpiş edeceğini ya- Ziyor. Halen yüz elliden fazla gemi in şa halinde veyahut tezgâha konmak üzeredir: Beş zırhlı, 5 tayyare gemi- si, 17 kruvazör, 40. torpido muhri- bi, 9 torpil toplama gemisi, 12 torpi- to, 19 denizaltı, 5 eskortör, dört dev- riye gemisi vesaire... Deniz İnşaatı Meselesinde lik Müzakereler Londra, | (A.A) — Bugün Ingi - Uz. Fransız, Amerikan bahriye mü « tehassısları arasında, Japonyanın deniz inşaatı hakkında ilk toplaritı Yapılmıştır. Bu müzakereler iptidai ve hususi mahiyettedir. Bugünkü top lantı bir saat kadar sürmüştür. Bu hususta kati bir ketumiyet mu hazafa ediliyorsa da Reutor'in istih- barına göre miltehasşıslar noktsi na- razlarını bildirmişler ve hükümet - lerinden talimat almak üzere celseyi tatil etmişlerdir. Yeni bir toplantı - nın önümüzdeki hafta yapılması ka- varlaştırılmıştır.. Müzakerelerin bir müddet devam edeceği zannolunu - yor. —am metine karşı sevgi ve saygı besle - mekte olduğunu ifade eden telgraf - lar gelmektedir. Danançiyo İtalyan Şairi Danunciyo 74 | Yaşında Öldü Roma, 1 (Hususi) — İtalyanın meş hur muharrir ve şairi Danunçiyo bu gün, 74 yaşında öldü. Hayatının en meşhur hâdisesi. 1919 da Fiume şeh rine giderek oradu diktatörlük yap- ması ve İtalyanın Versay muahede - sile haksızlık gördüğünü iddia ede - rek bütün Avrupaya karşı durmak istemesidir. Danunçiyo. Fiume ve Dalmaçyayı İalyaya Uhak peşinde koşuyordu Bir aralık Italya hükümeti. ona kar- $ı asker göndermiş, fakat bu askerler de ona iltihak etmişlerdi. Ialyan şairi, on beş yaşında fik şiirlerini neşretmiş ve o zamandan başlıyarak edebi hayatı devam etmiş tir. 1924 te kendisine prenslik ünva nı da verilmişti. Vatikan, şaire ait bütün eserlerin katolikler tarafın - dan okunmasını yasak etmişti. POLONYA: MİR EL Miyan? Bir Kongre Yaptı Vilno. 1 (Hususi — Polonyada yer leşmiş olan Türkler. 3i Kânunusani ve | Şubat tarihlerinde bir kongre akdetmişlerdir. 300 senedenberi Polonya toprakla- rında yaşıyan bu ekalliyet, yerli halk la aralarındaki sıkı rabıtaya rağmen «ski âdetlerini unutmamışlar ve diğer memleketlerdeki Türk kardeşlerile daimi münasebetlerde bulunmuşlar. dır, Polonya hükümetinin yardımile 1925 senesinde bir müftülük ihdas e- wiez getirilmişti Müftü, yakın ve v-| zak şarktaki müslümanlar arasında Polonyalı Türkleri temsil etmek üze- re tayin edilmiştir. Son kongre Polonya Türklerinin ha yati mesoleleri üzerinde müzakereler de bulunmuş ve bazı kararlar almış. tır. Kd ap iğ Doğuda Kış Sinop, 1 (A.A.) — Karadeniz sa- hillerinde çok yıllardır. görülmemiş bir kar firtinas hiç dinmeden de - vam etmektedir. Sinop yolları tama UZAK dilmiş ve başına Dr. Yakup Szynki. | miştir. Buna rağmen, bu günü tertip ŞARK: Japonlar Çin Mukavemetini Kıriyorlar Londra, 1 (Hususi) — Japon mem- balarından gelen haberlere göre, Ja-| pon kuvvetleri Şansi vilâyetindeki | Çin mukavemetini tamamile kırmış- lardır. Çinliler buradan kaçmakta ve çekilmektedirler. Japonlar Sarı nehri birkaç noktadan yardıklarını haber veriyorlarsa da bu nehri geçtiklerini bildirmiyorlar. Japon kuvvetlerinin Şansi eyaletinin garp hududundaki Çantuyu zaptettiklerini de haber ve- riyorlar. Linfen'e vâsıl olan Japon kıtaları Cenup istikametinden ilerile- mektedirler. Japon gazeteleri, Linfen de 100,000 askerinin bulunduğunu ya yor. Şanghayda İtalyan ve Fran:ız askerleri arasında Şanghaydan bildirildiğine göre bu gün Fransız mıntakasında, İtalyan ve Fransız Bahriye askerleri" arasında ve dansözlerin bulunduğu sokakta ha kiki bir yumruk. sopa ve şişe muha rebesi olmuştur. Bir dansöz yüzünden iki asker srasında çıkan kavga büyü müş ve ikisinin bütün taraftarlarına sirayet etmiştir. Fransızlar adetçe İ- talyanlardan çok daha fazla olduğun- dan İtalyanlar yirmi! daklka süren bir savaştan sonra dansigten çekilmişler ve demir kapıları kapamışlardır. Fransız polisi hâdise mahalline gel- miş ve İtalyan askerlerinin etrafında çember yaparak onları rıhtıma ka- dar götürmüştür. Oradan sandallara binerek zırhlılarına gitmişlerdir. Tası Ajansının tekzibi Tass Ajansı 27 Şubatta Sovyet müf rezeleriyle tayyarelerinin Mançuri topraklarına girdiği hakkındaki habe ri kati surette yalanlamakta ve bilâ- kis ayni tarihte üç kere Sovyet top- SAA ie Sap a erolerinin çi ge AVUSTURYA: Almanlik Gününün Tesidi Menedi'di Viyana, 9 (Hususi) — Avusturya a5 keri kuvvetleri hâlâ Grazdaki si; vaziyetle meşgul olmaktadır. Hükü- met kuvvetleri Nazilerin burada ifrat göstermemeleri için azam! dikkati sar fetmektedir. Viyana hükümeti, yuka- rı Avusturyaya, Almanlık gününün tesidini yasak etmiş olduğunu bildir. edenler. yasağın geri alınması için ça lışmışlarsa da muvaffak olamamışlar dır. Hükümet. her harekete karşı ge- leceğini bildirmiştir. Dahiliye Nazırı İnguart'ın Graza gitmesi beklenmek- tedir. Burada kullanılan gamalı kaç- ların sayısı szalmış ise de musllim. lerin bir kısmı vazgeçmedik - leri için birçok mektepler açılmamış” tır. Almanlık gününün 1 Martta Linz de kutlanması bekleniyor. İnguart'ın da bu münasebetle bir nutuk söyliye ceği anlaşılıyor. Avusturya Nazistleri nin de çoğu Linze gideceklerdir. Doktor İnguart. bugün bir nutuk men kapanmıştır. Yükseklerde ka - rın irtifa 3 metreyi bulmuştur. POLON YADAKI TÜRKLER : Polonyadaki Türk ekalliyetlerinin kongresinde hazır bula- nanlardan bir grup söyliyerek zabıta memurlarının siya- setle meşgul olmıyarak yalnız hak ve kanunu muhafaza ile mükellef olduk larını bildirmiştir. Macar Hariciye nazırı Kanya yarın Viyanaya gelecektir Seyahatin sebe- bi iki memleket dahili siyasetindeki ELEK Ben de Onu Düşünüyorum ! (Yazan: B. FELEK) İstanbulun bellibaşlı o kasaplarına ne zaman gitseniz size buz gibi kıvır. cık eti verebilir. elverir ki - narktan evvel - istediği fiyatı gözden çıkara- sınız. Ben bu kıvırcıkların asaletinden ö- tedenberi şüphe ederim. Bu şüphem etten anlayışımdan değli. kasaplar anlamış olmamdan ileri geli Din bu bahse dair arkadaşlarla sohbet ederken elime mezbahada ker silmek üzere Hayvan Borsasında sa- tılan hayvanların resmi listesini sun- dular. Bu listeyi tetkik ettikten sonra aldı beni bir düşünce, hakınız neden? 23, 25. 26 Şubat tarihli olan bu üç listede (24 tarihinde et kesilmemiş) ceman 4225 karaman koyunu kesildi gi yazılırken buna mukabil bir tek ki- vırcık mukayyet değidir. Halbuki bu dört gün zarfında İs- tanbul kasaplarında kıvırcık eti satıl miş bulunduğunu bu kasaplardan et alen karilerimiz. şüphesiz bilirler, Buna mukabil de kasapların birçoğun İda karaman eti bulunmadığı da eüm- lemizin malümudur. Su halde mezba- hada kesilmemişken kasaplarda satı lan bu kıvırcıklar nereden çıkti ve İ mezhahada kesilen dürt bin küsur ka- raman koyunu ne oldu?. Buna siz de şaşın ben de şaşayım! Hoca merhum bir gün bir bostan. dan geçerken güzel karpuzlar gör. müş. Hemen birkaçını koparıp hurcu- na koymuş. Fakat tam o sırada bos- tan sahibi önüne çıkmaşı — Hoca ! Ne yapıyorsun orada? — Hiç, dolaşıyorum. — Ya bu karpuzları kim kopardı? — Fırtınadan kopmuş olacak! — İvi ama çuvala kim koydu! — Ona sen de şaş, ben de şaşayım! cevabını vermiş. Hükümetin himmetile et fiyatları düşürülmüş iken kasaplarımızda gör“ düğümüz bu manzara hiç te iştaha- ver değildi .cina ve nev'ini gösterir dam, ga vurulması Tüzumu gitgide daha kurvvetlenmektedir, Denizbank İzmir Şubesi Kuruldu İzmir, 1 (TAN muhabirinden) — (Bir müddettenberi şehrimizde tetkik- iler yapmakta olan Deniz Bank Umum Müdürü Yusuf Ziya Öniş. bugün İz- mir vapurile İstanbula hareket etmiş- tir. Yusuf Ziya Öniş buradaki tetkik lerinde çok mühim mevzulara temas etmiş ve bu arada bazı kararlar da verilmiştir. Hayvan ihracatın korumak icin İz mir - Tire nehirlerinin ihyası karar- laştırılmıştır. Yusuf Ziya Öniş bana şu izahatı verdi: — Buradaki Fenerler idaresi. H- manlar dahi) olduğu halde bütün de- niz müesseseleri, Denizbank İzmir şu besi ismi altında birleştirilmiştir. Ka- nurun bu hususta bize vermiş oldu- ğu salâhiyeti ilk defa İzmirde tatbik etmiş bulunuyoruz Şimdi İstanbula gidiyorum Oradan Ankaraya gideceğim Denizbank Me Wsi idaresi ik toplantısını Martın &- nunda Ankarada yapacaktır. Bu top- lantıya Başvekil Celâl Bayar ve İktı- sat Vekili Şakir Kesebir de iştirak e- deceklerdir. İzmir limanı projeleri İngiltereden gelmiştir. İzmirde çok modern bir li- benzeyişlerdir. İş Bankasının Kumbara İkramiyeleri Çekildi Ankara, 1 (A.A.) — Türkiye iş Bankasının küçük car! hesaplar ik ramiye plânının 1938 birinei keşide. si bugün banka merkezinde ve noter huzurunda yapılmıştır. 95 hesap ni marasına m»htelif ikramiyeler isa vet eylemiştir. Bunlardan biner birs | Kazananlar Ankarada 4107 hesap nu maralı Nemide Daniş ve Kadıköyün- den 6188 hesap numaralı Sabri U- ievvelâ küfür etraşiler sonra, bi man vücude getirilecektir.” İzmirde Bir Cinayet İzmir, 1 (TAN muhabirinden) — Burada bugün bir cinayet oldu. Taf- silâtım bildiriyorum: Zırva Ali ismin- de biri arkadaşı Mustafanın dükküng- na gitmiş, beraberce rakı içmiye baş- lamişlardır. Rakıdan sonra bir mese- leden dolayı aralarında kavga cıkmış ” aklar cekilmiştir. Zırva Mustafayı bo- #azından. kalbinden ağır surette va- ralamıştır. Mustafa da Aliyi sağ kolu altından yaralamıştır, Mustafa tedavi için kaldırıldığı memleket hastahane sinde ölmüştür. Katil Alinin yarası hafiftir.