2 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

— 2-3-93 'BÜUĞÜN; | ae " Cebelüttarık Meselesi Ömer Rıza DOĞRUL İspanyanın Cenup köşesinin sip- Sivri ucunda bir kaya ve bir şehir- den ibaret olan Cebelüttarık, 1704 denberi, İngilterenin elindedir ve İngiltere o zamandanberi Akdeni- zin bu methaline hâkimdir. İspan- Yya, burasını geri almak için birkaç defa teşebbüslerde bulunmuş, fa- kat, Akdenizi İmparatorluk muva- salaları bakımından şah damar sa- yan İngiltere, buradan ayrılmak İstememiş ve bu yüzden İspanyayı daima dost tanımayı gaye edinmiş tir, Geçen pazar günü, İspanya, dahi- li harbinin başlangıcındanberi âsi- lerin propagandasını ileri sürmeyi üzerine alan ve her akşam radyo i- le neşriyat yapan General Dellano Cebelüttarık meselesine temas e- den sözler söylemiş, Cebelüttarı- ALMANYA : Mareşal Göring Alman Ekalliyetleri Meselesini Tekrar Ortaya Attı Berlin, 1 (TAN) — Hitler, müsel- lah Alman kuvvetleri Başkumandanı sıfatile Mareşal Göringe, hava ordu- sunun ihyası yıldönümü münasebeti- le, fild Mareşallik âsasını vermiştir. Mareşal Göring, Alman tayyarecili- ğinin üçüncü yıldönümü münasebeti- le söylediği nutukta, Her Hitler gibi, Almanya haricindeki on milyon Al- mandan bahsetmiş ve bunların hür- riyeti için hiç bir fedakârlıktan geri kal k lâzimgeldiğini anlatmış, kın bugünlerde korsanlar elinde bulunduğunu, yakında buralarının da anayurda geri döneceğini anlat- mış! Bu sözler dün İngilterenin Avam Kamarasında bahis mevzuu oldu ve İngiliz mebusları hükümetin bu beyanata karşı ne gibi tedbirler al- dığını sordular. Faşist devletlerle anlaşmaya giriştikten beri müşkül bir vaziyete düşen Mister Cham- berlain, bu beyanattan haberdar ol duğunu, aldığı haberlerin sıhhatin den şüphe etmediğini, fakat bu be- yanatın resmi değerini anlamak lâ zımgeldiğini söylemekle iktifa et- Miştir. Bu beyanatın resmi değerini tah kik etmenin ne netice vereceği he- hüz belli değildir. Belki de sonun- da bu beyanatın şahsi bir mütale- adan farksız olduğu söylenir, ya- hut bu beyanat külliyen tekzip edi- lir. Fakat bu tekzip, hakikati de- ğiştirmiyecektir. Faşist İspanyanın en bellibaşlı hedeflerinden biri İn- gilterenin Akdenizdeki vaziyetini bozmak, ve onun bu deniz metha- İinde asırlardanberi haiz olduğu L ki J&l-hı:—r_s__mnk. belkidazltiter mu n atlarına hâkim olan Bale- ar adalarının mukadderatı da son derece şüpheli bir vaziyette bulun- duğu gözönüne getirilirse Faşist İs Panyanın İngiltereye karşı aldığı Vaziyetin içyüzü derhal tavazzuh eder, İngilterenin Cebelüttarıktaki va- Ziyeti dost bir İspanyaya dayan- dıkça emindi. Fakat İngiltereyi bu radan söküp atmak istiyen muha- sım bir İspanya. İngilterenin Ak- denizdeki vaziyetini hiç olmazsa, Müşkülleştirir ve onu yeni tedbir- ler almıya mecbur eder. Bununla beraber Frankonun sağ kolu sayılan General Dellano'nun ıngiltereye karşı söylediği sözleri de bir Faşist manevrası saymak ta mümkündür. İhtimal ki bu manev- Tanın hedefi, İngiltereye, İtalyan dostluğunun kıymetini daha fazla anlatmak - ve İngilterenin Faşist devletlerle anlaşmasının kendisine heler temin edeceğini bildirmektir. İngilterenin bu vaziyet karşısın- da alacağı cephe, şüphe yok ki dik katle takibe değer. İhtimal ki İngiltere, Cebelütta- rtıkı takviye ile işe başlıyacak ve '#Ondan sonra daha esaslı tedbirlerle Vaziyetini korumaya çalışacaktır. * Bugün bütün Faşist kuvvetler, ı.spanyadı toplanmış ve taarruza Beçmiş bulunuyor. Hattâ bu ceple birliği Faşist devletler arasında en kuvvetli tesanüt esası sayılmakta- dır. Kont Çiyanonun Berlin gaze- telerinde çıkan makalesi de bilhas- Sa bu esasa istinat etmektedir. Faşist devletlerden âsi İspan_vayı akın eden gönüllülerin buradan çe- kilmesi işi gün geçtikçe, karışıyor Ve tatbiki kıymetini kayvbediyor. Bütün bunlar, İngilterenin İtal- Ya ve Faşist devletlerle anlaşma- Sının kendisine bir hayli pahalıya Mal olacağını apaçık göstermekte- İ& daha sonra şu sözleri söylemiştir: “Şimdi hava kuvvetleri bir sulh si- lâhıdır. Fakat emir aldığı anda müt- hiş bir silâh olacaktır. Katiyen yene ceğimizden ve bütün düşmanlara mey dan okuyabileceğimizden eminiz. Hit lerin emrine itaat ederek vatanı mü- dafaaya hazır olmanız lâzımdır. Sul- hü sevmekle beraber hava kuvvetle- rimizin yenilmez olduğunu bütün düş manlara gösterebiliriz.” * Von Papenin Vatikan nezdine bü- BÜ aei Gi aai Cei aBai TAN yük elçi olarak gönderileceği tekzip olunmaktadır. Hariciye Nazırı Von Ribbentrop va tanperverler cephesi ofisini ipkaya ka rar vermiştir. 150 memuru olan bı_ı ofis Hariciye Nezaretinin çerçevesi haricinde faaliyette bulunmaktadır. Bu memurlar, an'anevi diplomasi u- sulü haricinde çalışacak ve harici iş- leri daha dinamik ve daha ihtivatsız bir zihniyetle idareye ehemmiyet ve- receklerdir. Kont Ciano'nun Makalesi Berlin, 1 (TAN) — İtalya Harici- ye Nazırı Kont Çiyanonun yazdığı bir makale bura gazetelerinde intişar et- ti. Kon Çiyano Almanya ile İtalyayı bağlıyan büyük menfaatleri mevzuu bahsederek aradaki işbirliğinin kuv- vetli bir realite olduğu ve ânti komin tern paktı ile Alman - İtalyan gönül- lülerinin İspanyada omuz omuza dö- vüşmelerinin aradaki tesanüt kuvve- tini apaçık gösterdiğini söylemekte- dir. FRANSA: Meclis İle Senato Arasında Ihtilâflar Paris, 1 (A.A.) — Meclis ile Senato arasında iş kanunları hakkındaki ih- tilâf devam etmektedir. İki meclis. ancak Senato tavizlerde bulunduğu takdirde anlaşabileceklerdir. B. Leon Blum bu münasebetle, Po- yör: gea NYER Senatonun muhalefeti hükümetin istifasını intaç ettiği takdirde vaziye- tin ne olacağı suale lâyiktir. Şimdiye kadar mecliste ekseriyete dayanan üç kabine teşriki mesaiye çalıştı. Kanu- nu esasi bakımından, Senatonun men fi bir hattı hareketi Cümhurbaşkanı- nı kabine teşkiline Senatonun ekseri- yeti azasından birinin memur edilme sine sevekedecektir. B. Leon Blum böyle bir teşebbü- sün devamlı bir netice veremiyeceği kanaatindedir. Ve “bu takdirde de, ya senatonun daha ihtiyatlı davran- ması, veyahut yeni seçim yapılması icap edecektir.” diyor. SURİYE : Muhalefet Şefleri Mahküm Oldular Şam, 1 (Hususi) — Birkaç gün ev vel tevkif edilen muhalefet şefleri- nin muhakemeleri bitmiştir. Dr. Mü- nir Ceylani Zekiyülkâtip, Nasuhi Ba tıl ve Mecdülkâtip dörder ay hapis cezasına çarpılmışlardır. Mehmet ve Ahmedülkâtip ayrıca polise karşi - gelmek suçunu da işlemiş oldukların dan altışar aya mahküm edilmişler- dir. Oteki maznunlar yalnız altışar gün hapisle kurtulmuşlardır. Muhakeme esnasında Münir Cey- ni bazı ifşaatta bulunmuş, bu arada, Başvekilin kendisini muhalefet lider lerile görüşüp bazı makamlar vaadet mek suretile onları hükümete bağ - lamak vazifesile tavzif ettiğini iddia etmiştir. Şamda ve Suriyenin bütün diğer şehirlerinde halkın ekseriyeti bu sı- ralarda hükümetin siyasetinden baş- ka herhangi bir siyasete taraftar gö rünmemektedirler. Suriyenin her ta- rafından halkın Cemil Mardam hükü metine karşı sevgi ve saygı besle - mekte olduğunu 'ifade eden telgraf - lar gelmektedir. ! INGİLTERE : Yeni Bütçe 120 Mi'yon Fazla Olacak Londra, 1 (A.A.) — Bazı gazetelere ve bilhassa Daily Mail ile Niyuz Kro- nikl'e göre, bu sene bütçesi bir milyar İngiliz lirasını geçecektir. Daily Mail'e göre. deniz bütçesinin Lğeçen_ seneden 120 milyon fazlâ.olma , Niyuz Kronicl, gazetesi, 1938-39 de niz tahsisatının cuma günü neşredile- ceğini ve bu bütçenin en az iki - bel- ki de üç ve hattâ dört - safıharp ge- misi ile birçok kruvazör ve torpito muhribi inşasını derpiş edeceğini ya- zıyor. Halen yüz elliden fazla gemi in şa halinde veyahut tezgâha konmak üzeredir: Beş zırhlı, 5 tayyare gemi- si, 17 kruvazör, 40 torpido muhri- bi, 9 torpil toplama gemisi, 12 torpi- to, 19 denizaltı, 5 eskortör, dört dev- riye gemisi vesaire... Deniz İnşaatı Meselesinde İlk Müzakereler Londra, 1 (A.A.) — Bugün Ingi - liz. Fransız, Amerikan bahriye mü - tehassısları arasında, — Japonyanın deniz inşaatı hakkında ilk toplantı yapılmıştır. Bu müzakereler iptidai ve hususi mahiyettedir. Bugünkü top lantı bir saat kadar sürmüştür. Bu hususta kati bir ketumiyet mu hazafa ediliyorsa da Reuter'in istih- barına göre mütehasşıslar noktai na- razlarını bildirmişler ve hükümet - lerinden talimat almak Üüzere celseyi tatil etmişlerdir. Yeni bir toplantı - nın önümüzdeki hafta yapılması ka- rarlaştırılmıştır. Müzakerelerin bir müddet devam edeceği zannolunu - T wwr Danunçiyo İtalyan Şairi Danunciyo 74 Yaşında Oldü Roma, 1 (Hususi) — Italyanın meş hur muharrir ve şairi Danunçiyo bu gün, 74 yaşında öldü. Hayatının en meşhur hâdisesi. 1919 da Fiume şeh rine giderek orada diktatörlük yap- masi ve İtalyanın Versay muahede - sile haksızlık gördüğünü iddia ede - rek bütün Avrupaya karşı durmak istemesidir. Danunçiyo, Fiume ve Dalmaçyayı Italyaya ilhak peşinde koşuyordu. Bir aralık Italya hükümeti, ona kar- şı asker göndermiş, fakat bu askerler de ona iltihak etmişlerdi. Italyan şairi, on beş yaşında ilk şiirlerini neşretmiş ve o zamandan başlıyarak edebi hayatı devam etmiş tir. 1924 te kendisine prenslik ünva nı da verilmişti. Vatikan, şaire ait bütün eserlerin katolikler tarafın - dan okunmasını yasak etmişti. POLONYA: UZAK ŞARK: Japonlar Çin Mukavemetini Kıriyorlar Londra, 1 (Hususi) — Japon mem- balarından gelen haberlere göre, Ja- pon kuvvetleri Şansi vilâyetindeki Çin mukavemetini tamamile kırmış- lardır. Çinliler buradan kaçmakta ve . | cçekilmektedirler. Japonlar Sarı nehri birkaç noktadan yardıklarını haber veriyorlarsa da bu nehri geçtiklerini bildirmiyorlar. Japon kuvvetlerinin Şansi eyaletinin garp hududundaki Çantuyu zaptettiklerini de haber ve- riyorlar. Linfen'e vâsıl olan Japon kıtaları Cenup istik den ilerile- HARİCİ HABERLER #ELEK Ben de Onu Düşünüyorum! (Yazan: B. FELEK) İstanbulun bellibaşlı kasaplarına ne zaman gitseniz size buz gibi kıvır- cık eti verebilir, elverir ki - narktan evvel - istediği fiyatı gözden çıkara- sınız. Ben bu kıvırcıkların asaletinden ö- tedenberi şüphe ederim. Bu şüphem etten anlayışımdan değli, kasapları anlamış olmamdan ileri gelirdi. Dün bu bahse dair arkadaşlarla sohbet ederken elime mezbahada ke- silmek üzere Hayvan Borsasında sa- tılan hayvanların resmi listesini sun- dular. Bu listeyi tetkik ettikten sonra aldı beni bir düşünce, hakınız neden? 23, 25, 26 Şubat tarihli olan bu üç listede (24 tarihinde et kesilmemiş) mektedirler. Japon gazeteleri, Linfen de 100,000 askerinin bulunduğunu ya zıyor. Şanghayda İtalyan ve Franzız askerleri arasında Şanghaydan bildirildiğine göre bu gün Fransız mıntakasında. İtalyan ve Fransız Bahriye askerleri arasında ve dansözlerin bulunduğu sokakta ha kiki bir yumruk, sopa ve şişe muha- rebesi olmuştur. Bir dansöz yüzünden iki asker arasında çıkan kavga büyü müş ve ikisinin bütün taraftarlarına sirayet etmiştir. Fransızlar adetçe İ- talyanlardan çok daha fazla olduğun- dan İtalyanlar yirmi dakika süren bir savaştan sonra dansigten çekilmişler ve demir kapıları kapamışlardır. Fransız polisi hâdise mahalline gel- miş ve İtalyan askerlerinin etrafında çember yaparak onları rıhtıma kâ- dar götürmüştür. Oradan sandallara binerek zırhlılarına gitmişlerdir. Tass Ajansının tekzibi Tass Ajansı 27 Şubatta Sovyet müf rezeleriyle tayyarelerinin Mançuri topraklarına girdiği hakkındaki habe ri kati surette yalanlamakta ve bilâ- kis ayni tarihte üç kere Soövyet top- Ki eei a e ç şem di t Bir Kongre Yaptı Vilno, 1 (Hüsusi) — Polonyada yer leşmiş olan Türkler. 31 Kânunusani ve 1 Şubat tarihlerinde bir kongre akdetmişlerdir. 500 senedenberi Polonya toprakla- rında yaşıyan bu ekalliyet. yerli halk la aralarındaki sıkı rabıtaya rağmen eski âdetlerini unutmamışlar ve diğer memleketlerdeki Türk kardeşlerile daimi mü betlerde bul l rakları üzerine Japon ıı;ynrel_erinpz ti TT DOEIYMEKTEC AVUSTURYA. Almanlık Gününün Tesidi Menedildi Viyana, 9 (Hususi) — Avusturya as keri kuvvetleri hâlâ Grazdaki siyasi vaziyetle meşgul olmaktadır. Hükü- met kuvvetleri Nazilerin burada ifrat dır. Polonya hükümetinin yardımile 1925 senesinde bir müftülük ihdas e- dilmiş ve başına Dr. Yakup Szynki- wicz getirilmişti. Müftü, yakın ve u- zak şarktaki müslümanlar arasında Polonyalı Türkleri temsil etmek üze- re tayin edilmiştir. Son kongre Polonya Türklerinin ha yati mesoleleri üzerinde müzakereler de bulunmuş ve bazı kararlar almış- tır. SA G AA Doğuda Kış Sinop, 1 (A.A.) — Karadeniz sa- hillerinde çok yıllardır görülmemiş bir kar firtınası hiç dinmeden de - vam etmektedir. Sinop yolları tama men kapanmıştır. Yükseklerde ka - yor. rın irtifaı 3 metreyi bulmuştur. POLONYADAKİ 5e Polonyadaki Türk ekalliyetlerinin kongresinde hazır bulu- TÜRKLER : | göster leri için azami dikkati sar fetmektedir. Viyana hükümeti, yuka- rı ÂAvusturyaya, Almanlık gününün tesidini yasak etmiş olduğunu bildir- miştir. Buna rağmen, bu günü tertip denler, yasağın geri al için ça lışmışlarsa da muvaffak olamamışlar dır. Hükümet, her harekete karşı ge- leceğini bildirmiştir. Dahiliye Nazırı İnguart'ın Graza gitmesi beklenmek- tedir. Burada kullanılan gamalı haç- ların sayısı azalmış ise de muallim- lerin bir kısmı vazgeçmedik - leri için birçok mektepler açılmamış- tır. Almanlık gününün 1 Martta Linz de kutlanması bekleniyor. İnguart'ın da bu münasebetle bir nutuk söyliye ceği anlaşılıyor. Avusturya Nazistleri nin de çoğu Linze gideceklerdir. Doktor İnguart, bugün bir nutuk söyliyerek zabıta memurlarının siya- setle meşgul olmıyarak yalnız hak ve kanunu muhafaza ile mükellef olduk larını bildirmiştir. Macar Hariciye nazırı Kanya yarın Viyanaya gelecektir Seyahatin sebe- bi iki memleket dahili siyasetindeki benzeyişlerdir. S S ee l İş Bankasının Kumbara İkramiyeleri Çekildi Ankara, 1 (A.A.) — Türkiye Iş Bankasının küçük cari hesaplar ik- ramiye plânının 1938 birinci keşide- si bugün banka merkezinde ve noter huzurunda yapılmıştır. 95 hesap n marasına mhtelif ikramiyeler isa bet eylemiştir. Bunlardan biner lirs kazananlar Ankarada 4107 hesap nu maralı Nemide Daniş ve Kadıköyün- |den 6188 hesap numaralı Sabri U- ceman 4225 karaman koyunu kesildi ği yazılırken buna mukabil bir tek kı- vırcık mukayyet deği'dir. Halbuki bu dört gün zarfında İs- tanbul kasaplarında kıvırcık eti satıl mış bulunduğunu bu kasaplardan et a'lan karilerimiz şüphesiz bilirler. Buna mukabil de kasapların birçoğun da karaman eti bulunmadığı da cüm- lemizin malümudur. Su halde mezha- hada kesilmemisken kasaplarda satı- lan bu kıvırcıklar nereden çıkti ve mezbahada kesilen dört bin küsur ka- raman koyunu ne oldu?. Buna siz de şaşın ben de şaşayım! Hoca merhum bir gün bir bostan« dan geçerken güzel karpuzlar gör- müş. Hemen birkaçını koparıp hurcu- na koymuş. Fakat tam o sırada bos- tan sahibi önüne çıkmış: — Hoca ! Ne yapıyorsun orada? — Hiç, dolaşıyorum. — Ya bu karpuzları kim kopardı? — Fırtınadan kopmuş olacak! — İvi ama çuvala kim koydu! — Ona sen de şaş, ben de şaşayım! cevabını vermiş. Hükümetin himmetile et fiyatları flüsiirülmüş iken kasaplarımızda gör- düğümüz bu manzara hiç te iştaha- ver değildir. ins ve nev'ini güösterir dam ga vurulması lüzumu gitgide daha kuvvetlenmektedir. Denizbank İzmir Şubesi Kuruldu İzmir, 1 (TAN muhabirinden) — Bir müddettenberi şehrimizde tetkik- ler yapmakta olan Deniz Bank Umum Müdürü Yusuf Ziya Öniş, bugün İz- Mir vapurile İstanbula hareket etmiş- tir. Yusuf Ziya Öniş buradaki tetkik- lerinde çok mühim mevzulara temas etmiş ve bu arada bazı kararlar da verilmiştir. Hayvan ihracatını korumak icin İz mir - Tire nehirlerinin ihyası karar- laştırılmıştır. Yusuf Ziya Öniş bana şu izahatı verdi: — Buradaki Fenerler idaresi. li- manlar dahil olduğu halde bütün de- niz müesseseleri, Denizbank İzmir şu besi ismi altında birleştirilmiştir. Ka- nunun bu hususta bize vermiş oldu- ğu salâhiyeti ilk defa İzmirde tatbik etmiş bulunuyoruz. Şimdi İstanbula gidiyorum Oradan Ankaraya gideceğim. Denizbank Meec lisi idaresi ilk toplantısını Martın o- nunda Ankarada yapacaktır. Bu top- lantıya Başvekil Celâl Bayar ve İkti- sat Vekili Şakir Kesebir de iştirak e- deceklerdir. İzmir limanı projeleri İngiltereden gelmiştir. İzmirde çok modern bir li- man vücüde getirilecektir.” İzmirde Bir Cinayet ! İzmir, 1 (TAN muhabirinden) — Burada bugün bir cinayet oldu. Taf- silâtını bildiriyorum: Zırva Ali ismin- de biri arkadaşı Mustafanın dükkânı- na gitmiş, beraberce rakı içmiye baş- lamişlardır. Rakıdan sonra bir mese- : leden dolayı aralarında kavga cıkmış evvelâ küfür etmşsiler sonra, bıcaklar cekilmiştir. Zırva Ali Mustafavı bo- ğazından. kalbinden ağır surette ya- ralamıştır. Mustafa da Aliyi sağ kolu altından yaralamıştır, Mustafa tedavi için kaldırıldığı memleket hastahane sinde ölmüştür. Katil Alinin yarası hafiftir.