20 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Ali Haydar Mithat Macaristanda A (Tercüme ve iktibas bakkı mahfuzdur,) yrıSulh Fikir ve Tavsiyeleri No. 78 B Helferich fle görüştüğümün * etresi günü bir Alman dos- tum Adlon oteline geldi. Beni Hariciye müsteşarı B. Zimmer- mann'la götüştürmek arzusunu gös- terdi. O gün Alman Hariciye müs- teşariyle hariciye binasında karşı- laştık ve uzun bir mülâkatta bu- lunduk. Baron Boryanın İstanbul ve bo- ğazlar hakkında söylediği sözleri kendisine tekrar ettim. Avusturya Hariciye Nazırının görüşlerini is- tihzalı bir lisanla reddetti. Sonra dedi ki: — Fransızların maneviyatı bo- Zzulmuştur. Yakında sulh diledikle- rini duyacaksınız. Denizaltı gemi- leri büyük işler görüyorlar. Sulh masası başında çok büyük menfa- atler elde edeceğiz. Fakat o zama- na kadar sabır lâzım, metanet lâ- zim... Memleketinizde muharebe a- leyhinde bir takım cereyanlar bu- lunduğunu hissediyorum. Buıilarg nihayet verileceğini ümit ederim. Teessürle görüyorum ki askeri Ti- calle sivil devlet adamları arasın- da anlaşmamazlıklar da var. Bunu da ortadan kaldırmiya bir çare düşünmek lâzımdır. Ne çare ki sizde herkese birden hâkim ola- cak yüksek bir kuvvet yok. (Alman Hariciye müsteşarı bu sözlerile Be- şinci Mehmedin zâfını ima ediyor- du.) Şurasını daima hatırda tutu- nuz ki Türkiyenin yükselmesi Al- manyanın maksat ve emellerine ve aramızdaki karşılıklı menfaatlere uygundur. ÜHsteoşar ÇÜOK sarrmmnasl VIr KSAN kullanıyordu. Kendisine kı- saca cevap verdim. Harpten ve ha- rici işlerden hiç bahsetmedim. Yal- nız dedim ki: — Memleketimizde askert rical- le sivil devlet adamları arasında anlaşmamazlıklar -bulunduğunun farkında değilim. Her yerde oldu- ğu gibi, ufak tefek hâdiseler gelir, geçer. Bunların devlet bünyesi ü- zerinde bir tesiri olamaz. Berlinde kaldığım iki hafta için- de Almanyanın harici işlerle ve bil hassa Şark meseleleri ile uğraşan birçok adamları ziyaretime geldi- ler. Dahili idaremize ait işleri çok yakından takip ettiklerini ve her türlü teferruatı da bildiklerini hay retle gördüm. Berlinden Karlsbada gittim. Te- davi müddetimi doldurdum. Sonra Viyana yoluyla Peşteye vardım. Dostum Rakofski beni karşıladı. O- nün delâletiyle, Başvekil Kont Ti- zayı Parlâmento binasında ziyaret ettim. O zaman müttefikimiz olan mem leketlerin devlet adamları arasın- da en ziyade dıkkatımı celbeden bu zat oldu. Kont Tiza hakikati olduğu gibi söylemekten çekinmedi. Dedi ki: — Harp karanlıklar içindedir.. Şimdiden peygamberce bir hüküm vermek kabil olamaz. Galip gelsek bile gelecek nesiller bunu bir mu- vafakıyet saymıyacaktır, Türkiye hakkında ortaya bir fi- kir sürmekten çekindi. Yalnız sor- du: — Türkiye halkı harbi nasıl kar- şıliyor?, — Harbe bir defa girdikten son- ra söyliyecek birşey kalmamıştır. — Türkiye halkı, her türlü mahrumi- yetlere katlanıyor ve bir defa giri- len harpten muzaffer çıkmak için elinden geleni yapıyor. P eştede bulunduğum müddet için Nimzeti klübüne deva- ma davet edildim. Orada Macar siyasi adamlarile ve birçok asilza- delerile tanıştım. Harbin muhtelif safhaları ve müttefik memleketler arasındaki arzular hakkında bir fi- kir sahibi olmak mümkün oldu. Macar devlet adamlarından Kant Apponi harbin gidişinden ve Al- manların hareket tarzından acı acı şikâyet ediyordu: — Almanların, Türklere ve Ma- carlara ettikleri vaitlere dürbünü MKT ŞA7 TAN rmmr ÇU , İi zi nni İaileisi Ka aK a ei ( zi e'i 4ş__.= 20 - 2 - 938 Te Z T ——— YERL | HABERLER -| POLİSTE: Karacaahmette Bir Kadını 6 Yerinden Yaraladılar Dün öğleden sonra Üsküdarda bir adam, bir kadını 6 yerinden ağır su- rette yaralamıştır. Vakanın tafsilâtı şudur: Selimiyede oturan Osman, bir pa- ters tarafiyle bakmak doğru olur. Diyordu. Muhalif fırkaya mensup Kont Karoli bir gün beni evine çağırdı. Şu sözleri söyledi: — Memleketin mukadderatını, Almanların emeline göre, sürükle- nip gitmekten korumak için ben yeni bir parti kurdum. Emelim, Al- manlardan ayrı bir sulh için zemi- ni hazırlamak ve hükümet üzerine tesir yapmaktır. Siz de avdette bu- na yakın birşey yapmalısınız. Hep beraber İngilizlerle t gelme- ra lesinden arası açık bulunan Semiye ile dün öğle üzeri Karacaah- mette karşılaşmış ve kavgaya tutuş- muştur. Fakat, bu kadarla hırsını a- lamadığı için bıçağını çekerek kadı- nı 6 yerinden yaralıyarak' kaçmıştır. | Yarası ağır olan Semiye, Zeynep Kâ- mil hastanesine kaldırılarak tedavi altına alınmıştır. Osman da iki saat sonra tutulmuştur. Bir Sandal Devrildi Kasımpaşada oturan tütün ame- lesinden Şaziment ile kardeşi Cahide ve dort arkadaşı, sandalla Cibaliye liyiz. İcap ederse Macarlarla Türk- ler İngilterenin tarafına geçmeli- dir. K ont Karoli muharebeden son- ra Bolşevik hareketleri sıra- sında Macaristanda ihtilâl çıkar- mıştı. Neticede Amerikaya kaçmış ve orada kalmıştır. Sonradan Hariciye Nezaretine geçen Kont Endrasiyi de ziyaret et- tim. O da şu fikirleri ileri sürdü: " — Sulhü aramak için çareler dü- şünmek zamanı gelmiştir. Türkle- ri çok severim. Babanızın hatırası- nı yüksek tutarım. Macarlarla Türk Ter bir olmalı ve sulh yolunu baş- başa aramalıdır..,, Macaristandaki temaslarım ne- ticesinde bu kanaate vardım ki hü- kümetin başında — bulunanlarda harbin sonu hakkında hiçbir hayal kalmamıştır, müstakil düşünenler ayrı surm y ; Mutta y Yarmak imkânlarını arıyorlar. (Arkası var) BELEDİYEDE: . . Dd d Kesilmiş etler için . mezbaha resmi v * .« » değiştirilmiyor Et komisyonu, dün yine toplanmış, ucuzluğun tatbikinden sonra fiyatla- rın kontrol şekli hakkındaki talimat- nameyi hazırlamıştır. Bu talimatna- me yarın belediye reisliğine verile- cek, belediye, reisi tarafından da tet- kik edildikten sonra, mecliste görü- şülecektir. Diğer taraftan celepler, kesilmiş hayvanlardan alınan mezbaha resmi- nin 1 marttan sonra yüz paraya in- dirilmesini istemişlerdi. Belediye re- isi, bu teklifi et komisyonuna hava- le etmiş, komisyon da teklifin reddi- ne karar vermiştir. Ekmekler İçin Sepet Bakkalardan evlere dağılan ekmek lerin hususi ve temiz sepetler içinde bulundurulmaları ve ayni sebepler i- çinde ekmekten başka hiçbir madde- nin taşınmaması kararlaştırılmıştır. Bu kâyde riayet etmiyen bakkallar cezalandırılacaklardır. istemişler, fakat sandal va- puru.n dalgasmdan devrilmiştir. Et- raftan yetişenler, içindekileri güç- lükle kurtarabilmişlerdir. Yalnız, Şa ziment ifade veremiyecek kadar has talandığı için Hastaneye kaldırılmış- tır. Cağaloğlu Yangını Tahkikatı Evvelki gün Cağaloğlunda bir ko- nağın yanmasile neticelenen yangın hakkındaki tahkikata devam edili- yor. Suçlu Cevat, dün sorgusu yapı- larak adliyeye verilmiştir. Cevat, par lıyan ocağın üzerine yorgan atarak ateşi söndürdüğünü, fakat, biraz son ra hademe Fatmanın tekrar bir te- neke su dökmesi yüzünden tekrar a- levlendiğini ve yangının büyüdüğü- nü iddia etmektedir. Bir Çocuk Ağır Yaralandı Şoför Ramazanın idaresindeki 2282 numaralı otomobil Bakırcılardan ge- 4 îetlçen Igâbz.ılm ısmp:%şr bir Soç_%g. ralamıştır. Ahmedin idaresindeki 3011 numa- ralı yük arabası da Balıkpazarında Süleyman isminde birine çarparak sağ ayağından yaralamıştır. * Vatman Şevketin idaresindeki tramvay ile Mustafanın idaresindeki 713 numaralı.hususi otomobil Beyoğ lu yerli *mallar pazarı önünde çar- pişarak her ikisi de hasara uğramış- lardır. Üç Aylıkların Tevzi Günleri Dul, yetim ve mütekaitlerin üç ay- lık itiba- ren verilecektir. Bu seferki tevziat a- yih 10 unda tamamlanmış olacaktır. Maaşl Emlâk Bankl kırdı- ranlar, vize muamelesini yaptırmak için, cüzdanlarını yarından itibaren bağlı bulundukları mal müdürlükle- rine vereceklerdir. martın y YA SN Bu cüzdanlar, martın birinci günü kendilerine iade edilecektir. Üç aylık maaşların tevziat günle- rini gösteren liste onuncu savfamız- dadır. Ordinaryüs Profesör B. Kroza ÜNİVERSİTEDE: Yeni Kimya Enstitüsünün Plânları Hazır 400 bin lira sarfile vücude getiri- lecek olan üniversite kimya enstitü- sünün bütün plânları bitirilmiştir. Bina, üniversitenin arka bahçesinde şimdiki fakülte talim taburunun bu- lunduğu yerde kurulacaktır. Bu sa- hada dün, bazı kuyular kazılmış ve sağlam zemin tecrübesi yapılarak müspet netice alınmıştır. Büu müessese, Balkanların en mo- dern bir kimya enstitüsü olacak ve birçok Avrupa enstitülerinin de fev- kinde bulunacaktır. Bina yapıldıktan sonra, üniversitenin arka bahçesi a- ğaçlandırılarak büyük bir park ha- line getirilecek ve şimdiki yüksek muallim mektebi binası da yıkılarak Süleymaniye âbidesi meydana çıka- rılacaktır. Âmme Profesörü B. Kroza Fransız hükümeti, İstanbul hukuk fakültesinde 12 yıldanberi âmme hu- KSa MA orP ĞND ÜR A RRTA Ğ valye rütbesini vermiştir. Bunu ha- ber alan talebeleri, dün, ders esna- sında kendisini tebrik etmişlerdir. Talebelerin yaptığı tezahürata pro- fesör Kroza, kısaca cevap vermiş, Türkiyenin kendisi için ikinci bir va- tan olduğunu söylemşitir. Baytar Talebelerinin Tetkikleri Birkaç gün evvel şehrimize gelmiş olan Ankara Veteriner (baytar) fa- kültesinden 68 talebe, dün de tetkik lerine devam etmişlerdir. Profesör Hofman ve doçent Nevzadın - idare- sinde bulunan gençler, balıkhaneyi, sebze halini, mezbahayı, belediye tah lil lâboratuvarını, hayvan hastane- sini, Pendik bakteriyolojihanesini, İktısat Vekâletinin Sultanahmetteki tahlilât ve gıda lâboratuvarını, Top- kapı müzesini ve kuduz müessesesi- ni gezerek mesleki tetkiklerde bu- lunmuşlardır. Ankaralı — talebeler Pazartesi günü Ankaraya dönecek- lerdir. İnkılâp Dersleri İçin Üniversitede verilmekte olan inkı- lâp derslerinin radyo ile yayıldığı malümdüur. Şimdi, üniversitede yeni mürsile tesisatı yapılmış ve makine- ler satın alinarak monte edilmiştir. Dünden itibaren Ankara hukukunda olduğu gibi inkılâp dersleri üniver- site makinesile verilmiye baslanmış- tır. MÜTEFERRİK : Donanmaya Geçen Gedikli Erbaşlar Abideye Çelenk Koydular Deniz Gedikli Erbaş hazırlama o- kulundan 937 yılında mezun olan gençler, deniz talim taburundaki tah sil devrelerini bitirerek donanmamı- za iltihak etmişlerdir. Bu münasebetle, dün, Taksim Cüm huriyet âbidesine giderek bir çelenk koymuşlardır. Merasşimde Merkez Komutanı Tuğ general İhsan İlgazla İstanbul Deniz Komutanı Yarbay Mahmut Gökbora ve Gedikli okulu komutanı Yarbay Hilmi Gökbaray hazır bulunmuşlar- dır. Donanmıya katılacak gençleri - miz, arkadaşlarile beraber ve deniz bandosunun refakatile saat 15 te âbi- denin önüne gelmişler ve İstiklâl mar şı söyledikten sonra bir bahriye çı- pası şeklinde olan çelenklerini koy- muşlardır. Bundan sonra, mektep ko mutanı defteri imzalamış ve talebe- lerden biri de bütün kıta adına def- tere şu satırları yazmıştır! “— Bize ve sevgili milletimize ver diğin aziz ti bütün l koruyacağız.,, Yiğit ve genç denizcilerimizin tö- renini duyan binlerce halk, bu sıra- Ankaradan Telefon ve Telgrafla Dil Kurultayında Okunan Tezler Ankara, 19 (A.A. — Türk Dili Ku- rumu genel sekreterliğinden: 1 — 1936 yılında İstanbulda Dol- mabahçe sarayında toplanmış olan ü- çüncü Türk Dili Kurultayının tutul- gaları ile bu kurultayda söylenen tezler ve komisyon çalışmaları bir cilt halinde basılmış ve iki lira fiyat- la satılığa çıkarılmıştır. 2 — 1937 yazında İstanbulda Dol- mabahçe sarayında toplanmış olan iİ- kinci Türk tarih kongresi üyelerine bir armağan olmak üzere bastırıla- rak üyelere dağıtılan Ebülgazi Baha- dırın şeceresi Terakime adlı el yazma sı eserinin fotokopisi bir buçuk lira fiyatla satılığa çıkarılmıştır. 3 — Bu kitapları ve kurumun baş ka yayınlarını elde etmek istiyenle- rin satış merkezimiz olan İstanbulda Ankara caddesinde Türk Kitapçılığı Limitet şirketine başvurmaları rica olunur. Sungğipek Fabrikası İçin Mütehassıs Ankara, 19 (TAN) — Sümerbank genel direktörlüğü, Gemlikte kuru- lan sunğipek fabrikasının işletme mütehassısı olarak çalıştırılmak üze- re Çekoslovakyadan Vilhelm Mang adlı bir mütehassıs getirtmektedir. Çocuk Esirgeme Kurumu Yardımları Ankara, 19 (A.A.) — Çocuk Esirgeme Kurumu Genel merkezi tarafından 1., 2. 38 h 16. 2. 38 tarihi: kadar 15 da âbidenin etrafına topl . Ge dikli erbaşlar, komutanların önün- den bir geçit resmi yapmışlar ve mek tepe dönmüşlerdir. Mektepte, donan- maya iltihak eden gençler şerefine bir çay verilmiştir. Okspor Kurumunun Yeni Salonu Açldı Okspor kurumunun Beyoğlu parti binasında ok talimi için hazırladığı yeni salon, dün azaların istifadesine açılmıştır. Salonda, ok atmıya yeni başlıyan- lara mahsus âletlerle torba talimine Lmahsuş tesisat ve yakından ok âtmı-. Kurum azaları, önümüzdeki nisan- da Okmeydanında uzun atışlara baş- liyacaklardır. MAARİFTE : Silivride Yeni Bir Köy Yatı Okulu Vilâyetimiz içinde mevcut üç yatı okulunun dörde çıkarılması karar- laştırılmıştır. Dördüncü yatı okulu, Silivrinin Kurfelli köyünde açılacak- tir. Maarif müdürü Tevfik ve müfettiş İzzet, bu hafta yatı okullarını teftişe çıkacaklardır. Yabancı ve Azlık Okullarında Muallimlerin Dersleri Orta derecedeki azlık ve yabancı okullarında ders veren Türk mual- Jimlerine ders başına 150 kuruş üc- ret verilmektedir. Bu mekteplerdeki muallimlerden ekserisi haftada otuz saat veya daha ziyade ders alarak miktarı mühim bir yekün tutan maaş alıyorlar. Buna mukabil, yine ayni okullarda birçok öğretmenlerin elle- rine çok az bir ücret geçiyor. Bunu gözönünde bulünduran Maarif mü- dürlüğü, fazla dersi olan muallimle- rin ders saatlerini haftada en çok 24 saate indirmiye,-geri kalan dersleri ders saati az olan muallimlere tak- sim etmiye karar vermiştir. Donanmaya Katılan Denizcilerimiz : NK Deniz Gedikli Erlıış okulunu bitirerek d ki resimde bu merasimden iki intıba veriyoruz. gün zarfında 2330 çocuğa yardım edilmiş- tir. Bunlardan 121 hasta çocuk' ve ana ge- nel merkezin poliklinkilerinde bakılmış ve tedavi edilmiştir. Ayrıca diş bakım evinde de 229 çocuğun dişleri bakılmış ve tedavi edilmiştir. 1230 çocuk ve anne genel merkezin ban- yolarından istifade etmiştir. Süt damlasın- dan her gün 132 çocuğa süt verilmiş ve 153 günde yekün olarak 1110 kilo bedava süt dağıtılmıştır. Yardım için genel merkeze başvuran 13 yoksul yavruğa para yardımı yapılmıştır, Ankara ilk okullarındaki zayıf ve kimsesiz çocuklar için açılan aşhaneden her gün 603 çocuğa sıcak etli öğle yemeği verilmiş- tir. Bir fakir aileye 30 kilo bulgur veril- mişnr Ayrıca bir aileye de çocuk kundak - Tuz Kanunu Hakkında | Tamim Ankara, 19 (TAN) — Tuz kanunu Türkiyede her ne suretle olursa ol- sun tuz ihraç ve istihsalinin devlet in hisarı altında olduğunu, başkalarının tuz ihraç ve istihsal etmelerini kaçak çılık saydığı halde bazı idarelerin tuz la v çoraklardan tuz, tuzlu su ve tuz lu toprak alanlarla, tuz yalatmak ve- ya - tuzlu ot yedirmek maksadile hay vanlarını tuzla veya çoraklara s0- kanlar hakkında kanuni muamele- lerde tereddüde düşmekte oldukları- görülmüştür. Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti; hayvanlara tuzlu ot yedir- mek veya tuz yalatmanın da bir ne- vi istimal ve istihlâk olduğunu tasrih ederek bu nevi hallerin de kaçakçı- lhk teşkil ettiğini alâkâlı makamla- ra bildirmiştir. Mekri Köyünde Mektep Bursa Yenişehiri (TAN) — Bura- dan iki saat uzaktaki Mekri köyünde gayet asri bir ilkokul binası yapıl- mıştır. İlçemiz dahilinde bir nümune teşkil eden bu eserin meydana gelmesinde gayretleri görülen köy muallimi Mus tafa Nuri ve köyün muhtarı vilâyet- çe takdir olunmuşlardır. TAKVİM ve HAVA 20 Şubat 1938 PAZAR 2 inciay — Gün; 28 Kasırı; 105 Arbat: 1357 Rurgj 1asa Zilhicce: 19 ; Şubat: 7 Güneş: 6,50 — Öğle: " 1206 İkindi; 1526 — Akşam: 17,48 Yatsı: 19,18 — Iİmsâk; 5,9 YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdun Karadeniz kıyılarında hava kapâ h, diğer yerlerde yer yer yağışlı gecmiğr rüzgârlar Ege ve cenubi Anadoluda şimalie diğer mmtaklarda cenubi istikametten ortâ kuvvette esmiştir, Dün Istanbulda hava kapalı geçmiş, rü’ gâr şimali şarki istikametten saniyede ' ile $ metre hızla esmiştir, K Saat 14 te barometre 766,6 milimetre ldı ret ©n çok 8 ve en az sıfırm altındâ santigrat olarak kaydedilmistir. k *