20 Şubat 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Yeni yılın en faydalı kitabı R A D Y O VE Sözlü Sineması çıktı. 125 kuruş. îkbal Kitabevî Raik üstün'ün Niifus siyasetine esas tutulması lâzım noktalar Nüfusumuzun en velud milletlerinki ile yarış eden bir süratle çoğalabilmesini te min için çocuk ölürnlerini azaltma çarelerini bulmamız ve tatbik etmemiz kâfidir. eçenlerde, bu sütunda yazdığım bır makalede niifus polıtikamıza temas ederek kısaca şunlarçı söylemiştim: Bız, garbî Avrupa memleketlerinde olduğu gıbi evlenmeleri teşvik edecek, doğumları artıracak tedbirler aramağa muhtac değiliz. Nüfusumuzun en velud mılletlerinkile yarış eden bir süratle çoğalabilmesini temin için çocuk ölümlerini azaltma çarelerini bulmamız ve tatbik etmemiz kâfidir. Bu çarelerin başmda ise kdvlü kadınlarımıza hatta köylü şehirli bütün kadınlarımıza kısa bir zaman içinde çocuk bakımına dair basit fakat esaslı bılgiler öğretmek gelir. Bu yazı üzerine Zonguldakta, okuyucularımızdan îlyas Yüksel bize bir mek tub göndermiş; su fikri ileri sürüyor: «Çok çocuklu ailelere hükumetce maddî yardımda bulunulamaz mı? Hükumetimiz bu işi eline aldığı takdirde başka tedbirlere lüzum bile kalmaksızın nüfusumuz daha çabuk artamaz mı? Hem çok çocuklu ailelere yapılacak yardımlar öyle tahmin edildıği gibi büyük bır kulfet de teşkıl etmez. Meselâ çok çocuk sahibi olan aileler, maaşlar üzerindeki bazı vergJerden istisna edılseler bu, o kadar büyük bir fedakârlığı istıl zam etmez. Diğer medeni memleketlerde bu hususta takib edilen usuller gözden geçirilmeli ve bizdc de mümkün olabilen fedakârlıkları yapmaklan çeVınmemelidîr. İstihkaklardan yapılan de\let vergilerinden çok çocuklu ailelerin istisna edilmeleri suretıle bu cihetin halli için en muvafık adımın atılmış olacağı kanaatındeyim.» Sadece vergiden istisna, mükâfat vadi gibi maddî vasıtalarla nüfusun artacağını zannedenlerimiz çoktur. Biz bu kanaati yanlış buluyoruz. Böyle yardımlar tek başlarına hiçbir zaman kâfi gelmezler. Bir defa Türk köylerinde doğum dünyanın en velud memleketlerinde olduğu kadar boldur. Maddî yardımlar olsa olsa şehirlerde tesirini gösterebilir ki hüku metin bu hususta yapacağı fedakârlık nekadar büyük olursa olsun hiçbir şehirliyi çoluk çocuk sahibi olmağa teşvik edecek miktara varamaz. Şehirlerde doğum, köylere nazaran daima daha azdır. Buna mukabil şehirlerde doktor vardır, ebe vardır, eczane vardır. Çocuk ölümlerine mâni olmak şehirlerde daha kolaydır. Türkiye nüfusunun yüzde yetmiş besini köylümüzün teşkil ettiğini düşünecek olursak bu mühim millî meselede herşeyden önce onunla uğraşmaya mecbur olduğumuzu kabul ederiz. Köyde çok çocuk doğuyor, fakat bunların çoğu ölüyor. Ölümlerin nisbetini azalttığımız takdirde nüfusumuz süratle çoğalacaktır. İşte, şimdılık halline mecbur olduğumuz en büyük dava! *** Okuyucumuzun bahsettiği vergilerden istisna keyfiyeti çok çocuklu ailelerin fazlalaşmasmı temin edecek bir teşvik vasıtası olmaktan ziyade bunların refah içinde yaşamaları gayesini güden sosyal bir yardımdır ki çok çocuklu evlerin sayısı arttıkça ehemmiyet kazanacak, birinci derecede bir memleket meselesi haline gelecektir. Nerede o günler? Maamafih dolayısile de olsa okuyucumuz nazik bir meseleye temas etmiş bulunuyor. Bugün Türkiyedc çok çocuğu olar analar, babalar hiç de az değildir Bunlar hayatlannı kazanmak, ailelerini gecindirmek, evlâdlarmı okutup yetiştirmek husu?unda türlü meşakkatlere katlanıyorlar, sıkıntı içinde yaşıyorlar. Devletin bunlara gösterdiği yardım yok denecek kadar azdır. Altıdan fazla çocuğu olan bir babadan vol vergisi alınmıyor ve bu babaya yapılan bütün sosyal yardım ona senede bes altı lirahk bir tasarruf imkânı teminirden ibaret kalıyor. Halbuki o baba cemiyete altı yedi tane evlâd yetiştirmektedir. Bunlar büyüdükleri zaman devlete ayn ayn birer servet membaı olacaklardır. Çalısacaklar, kazanacaklar, vergi vereceklerdir. Romanyada bir darbei Roma, Avusturyanm antikomintern hükumet teşebbüsü Bir manastırda mühim vesaik bulundu, pakta iltihakmı beklemektedir birçok şehirlerde tevkifat yapıldı Arşidük Otto ortadan kayboldu Von Ribbentrop'un yakında Romayı ziyaret edeceği haber veriliyor Londra 19 (Hususî) M. Hitler'in yarınki nutku her tarafta büyük bir alâka uyandırmıştır. M. Hitler'in bilhassa Alman ordusunda yapılan tebeddülâtla Avusturya Almanya münasebatı hakkında izahat vereceğı ve Avusturyada Al man nüfuzunu artırmak üzere alınacak yeni tedbirlerden bahsedeceği zannolunmaktadır. M. Hitler'in nutku bütün, Avusturya, îspanya Afrikası ve Şili radyolan tarafmdan da neşredilecektir. Belgrad 19 (Hususî) Bükreşten bildirildığine göre, Rumen zabıtası bir darbei hükumet teşebbüsü meydana çıkarmıstır. Gayrimemnunlar tarafından hazırlandığı söylenen darbei hükumet projesi bir manastırda tanzim edilmiştir. Polis bu manastırda taharriyatta bulunarak mühim miktarda sılâhlar, beyannameler ve risaleler bulmuştur. Manastırın basrahibi ile bılumum müstahdemini tevkif edilmiştir. Romanyanın birçok şehirlerinde de tevkifat yapılmıstır. Polis, tah kıkata devam etmektedir. Hitler heklenen nutkunu bugün söyliiyor • AQAK tSTANBUL C A Ğ A L O G L U S3]fl ! 41)40 Telgral re mefrtub adresl: Cumhurlyet tstanbul Posta mıtusn: tstanbul No 248 Telefon: Basmunarrlı »e evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298 tdare ve matbaa tısnu 24299 • 24290 umhuriyet «« « . . «««« i3Z3l l\i $UD3T Ibuö r Büyük edebî hâdisesi| 1938'= çıktı. ÇÖL GİB Yazan: MEBRURE SA' Basan: iKBAL KiTABEVi Rumen gazetelerinin neşriyatı Bükreş 19 Rador ajansı bildiriyor: Gazeteler, M. Tataresco'nun beyanatı hakkmda tasvibkâr bir lisanla yazmakta devam etmektedir. Vittorul diyor ki: «M. Tataresko'nun kat'î surette devamını teyid eyledıği Romanyanın an'anevî siyaseti, sulhun idamesini ve Romanya hududlarının ebedî değişmez mahiyetini garanti e den vegâne siyasettir. Romanyanın kendi hedeflerini, hiçbir ideolojik fark gözetmeksizin ve Romanyanın dahilî işlerine hiçbir müdahale ta nımaksızın gütmekte devam eyliyeceğini tasrih etmiş olduğundan do layı M. Tataresko, tebrike şayandır.» (a.a.) Tataresko Belgrada ediyor hareket Ribbentrop, seyahatlerînden birinde Londrada tayyareden indikten sonra Beynelmilel karışık vaziyet karşısında Bükreş 19 M. Tataresko yarın Belgrad'a hareket edecektir. Nazır oradan Selâniğe de uğrıyarak ayın 24 ünde Istanbulda bulunacaktır. Arşidük Otto kayıb mı oldu? Brüksel 19 (Hususî) Brüksel civarında bir şatoda oturmakta olan Ar şidük Otto ansızm ortadan kavbolmuş tur. Arşidük'ün nereye gittiği belli değildir. Arşidük'ün sb'zleri Anvers 19 Burada çıkan de Tag Flaman gazetesine verdıği bir beyanatta Arşidük Otto de Habsburg, ezcümle diyor ki: « Avusturya tahtındaki hukukun dan kat'iyyen feragat etmis değilım. Şimdiden elımi sosyalistlere ve ayni zamanda düşmanlarıma da uzatıyorum. Istediğim yegâne şcy, partilerin fevkinde kalmaktır. Ingilîz kabinesi dün anî Başvekil dün Istanbula bir içtima akdetti geldi ve Büyük Şefe Ingilterenin takib edeceği hattı hareket tesbit mülâki oldu ediliyor, Fransa ve İtalya ile Ingiltere arasında yeni bir konferans akdi muhtemel mıştı. Halk, seri adımlarla Başvekâlet Londra 19 (Hususî) lngiliz kabi binasına giren Hariciye Nazın M. E Roma 19 Avusturyanm yakında komintern aleyhindeki pakta iştirak etme nesi bugün saat 15 te fevkalâde bir top den'i şiddetle alkışlamıştır. M. Eden şaplantı yapmıştır. Uzun zamandanberi cu kasını çıkarmak suretile halkı selâmlamışsine burada intizar edilmektedir. [Arkası Sa. 8 sütun 3 te\ {Arkası Sa. 9 sütun 1 dei martesi günleri toplanmıyan kabınenin fevkalâde bir celse akdetmesi büyük bir 3/. Chamberlain «Hergün merak uyandırdığından, Başvekâlet bisiluManıyoruzyy diyor oıası etrafıada kesif bir kalabalık toplan Romanın intizar ettiği karar Nafıa Vekilinin mühim bir teşebbüsü Sirkeci tren istasyonunun etrafı tamamen açılıyor Bugün 42 Halkevî daha açılıyor Celâl Bayar, dün karşılayıcılarile beraber Haydarpaşa garından çıkarken Başvekil Celâl Bayar, dün sabah saat on biri otuz sekiz geçe muhtelit katara bağlanan hususî vagonla refakatinde Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras olduğu halde şehrimize gelmiştir. Başvekilimizi Atatürk namına serya verleri Celâl ile Nafıa Vekili Ali Çetinkaya, saylavlardan Ali Kıhc, Salih Bozok, îsmail Müştak, Hasan Cavid, Cevad Abbas.Vali Muhiddin Üstündağ, İstanbul kumandan vekili General Ce mil Cahid, istanbul Merkez Kumandanı Ihsan, Sümer Bank umum müdürü Nurullah Esad, Emniyet Müdürü Salih Kıhc, Brüksel elçimiz Cemal Hüsnü ve llllll Dahiliye Vekili Ankarada mühim bir nutuk söyliyecek Istasyon binasının etrafındaki binalar yıkılarak sahile kadar geniş bir meydan vücude getirilecek Memleketimizin kültür hayatında, çok mühim bir rol oynıyan Halke\leri, bugün, kuruluşlarınm yıldönümünü kutla yacaklardır. Gitgide, verimleri artmakta olan bu temiz kültür ocaklarma, bugün yeniden (42) ocak daha ilâve edilmektedir. Bayram, Türkiyenîn her tarafında, ayni saatte kutlanacak ve Ankara Halkevinde yapılacak törende Parti namına Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, mühim bir nutuk irad edecektir. lArkası Sa. 6 sütun 5 te] kalabalık bir halk kütlesi karşılamışlar • d.r. Başvekil vagondan indikten sonra Seryaver Celâl ve Nafıa Vekili Ali Çetinkaya ile görüşmüşler, istikbale gelenlerin ayrı, ayn ellerini sıktıktan sonra Haydarpaşa rıhtımına yanaşmış olan Acar motörüne binerek doğruca Dolma * bahçe sarayına gitmişlerdir. Başvekilimiz ile Hariciye Vekilimiz, öğleden sonra Perapalas oteline giderek bır müddet istirahat etmişler ve saat 16,30 da tekrar Dolmabahçe saraymda Cumhurreisimize mülâki olmuşlardır. Celâl Bayarın bu akşam Ankaraya avdetl muhtemeldir. ııııııııııını IIIIIIII Mlııi ıııııı Mllllll llllillllllllB > llllllllllllllllllltllllllllııııtıııııiMiııın ım ıııııınıı Acı bir kayıb Sabık Ziraat Vekili Sabri Prag Rus elçisinin resmî memuriyeti olmadan Toprak vefat etti Bükreşe gelmesi Romanyada hayret uyandırdı Roma 19 Mes ,r sagero gazetesi, Bu<r f ¥ J tenko'ya Romanya ^ ^ tlu^^J " ^ Jf P •** Hariciye Nezareti / tarafından 15 ikin ^ ^t cikânun 1938 de veu^t e ?Z* t :^r A rilen ve Sovyet ~~ ' diplomatmm hüvi j:Z yetini tesbit eden cüzdanın bir fotoğt\ rafmı neşretmek / * " " > * ? 't tedir. ' /h~^\'^ Roma radyosu dün aksam Buten konun fransızca ve " ' rusça bir nutkunu « vermistir. Butenko bu aksam da <=aat Butenko'nun e ] y a z ı s î l e Italyan gazetelerine verdiği yazu 19.30 da Gren Viç «Bolsevik cehenneminden kurtulduğumdan dolavı cok T. Boutenko» saati başma gelen bahtiyarım. Roma. 16/11/38. leri radyoda anlatacaktır. Romanyada uyanan hayret ısi Butenko, ecnebi gazetecileri kabul eBükreş 19 Pragdakı Sovyet elçısi derek sesinin ecnebi memleketlerde de Aleksandr Rovski dün buraya gelmiştir. sesini tanıyanlar nezdmde hüviyetini Butenko'nun firarmdan sonra yerine tesbit ettiğini ve edeceğini söylemiştir. [Arkası Sa. 9 sütun 2,'fîei < • / / • • • Butenko dün akşam radyoda konuştu Yukanda: Sirkecide tamamen kaldırılacak olan sahanın görünüşü, aşağıda: Nafıa Vekilimiz dün «Cumhuriyet» muharrirlerine proje etrafında izahat veriyor Nafıa Vekilimiz Ali Çetinkaya şehrimizin iman bakımından yeniden mühim bir teşebbüse girismiştir. Bir, iki gün evvel Şark şimendıfer istasyonu binasıle müstemilâtını gezen Ali Çetinkaya, istasyon binasının etrafındaki bütün binauıımııııııııııııııtıııııııııııııııınıııııııııiııııııııııiHiıııı ' K ların yıktırılarak istasyondan sahile kadar devam edecek geniş bir meydanhk vücude getirilmesi için alâkadarlara emir vermistir. Vekil, bu husustaki kararmı, ahşab binalajla orada mevcud ambarların • [Arkası Sa. 6 sütun 6 da] V ıııiHimııııııııııııııılınmııııııııt ı ı Merhum Sabri Toprak Bu babaya kolaylık göstermek, onun yükünü hafifletmeğe çalışınak devletin yalnız vazifesi değil, ayni zamanda menfaati icablarındandır. Bir adamı vergi külfetlerinden kurtarmakla, ileride kendisi için müteaddid vergi membalan temin et Eski Ziraat Vekili Sarıhan saylavı Sabri Toprak dün gözlerini hayata yumiş oluyor, demektir. marak ebediyete intikal etmiştır. Bu öÇok çocuklu aileler çoğaldığı zaman lümle Ssbri Toprağın şahsmda milletigünün meselesi haline girecek olan bu fi ne ve mılliyetine ihtiras halinde bir kir üzerinde şimdiden ısrarla durmayı aşkla bağlı vatansever bir Türk ve defaydasız sanmamalıyız. ğerli bir ilim adamı kaybetmiş oluyo[Arkası Sa. 6 sütun 4 te\ NAD1R NADt ıııııııııııııııııııııııııııııııı