25 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

5.1.8 Başvekil, Gazetecileri eid Uzun ve Samimi Bir Hasbıhal Yapıldı. Başvekilimiz, Memleket işlerine Dair Çok Açık Izahat Verdi (Bası 1 imelde) iz. Sonra #rra bu tetkikin isap ük) İ diği esaslı değiş klikleri yapmıya vej yeni teşkilât vücuda getirmiye gele. cek. Bunun için de ayrı'bir mütehas &s getirteceğiz. ! Hayat ucuzluğu hakknda buğün! yâptıklarımız, olgun hale gelen birte kım işler hakkında münkün olan ted Geniş Bir Plân Marmara Havzası emi KA im Yalovadaki ziyafet esnasndaki resimlerden noktasında çok hassasız. Gi-| deceğimiz, gitmek istedi; yolu tayin etmekte tam bir is- tiklâl ile hareket ederiz. Ken- di siyasi ideallerimiz vardır.Ya kın veya uzak hiçbir nevi — Naha Vekâleti, bu meselyi tet-| — Turizm bir memleket için en bü kik etmekle meşguldür. Posta tasar-| yük döviz kaynaklarından biridir. Fa $ ruf sandıklarının büyük faydalar te-| kat biz. şimdilik hariçten turist cek İ enin ettiği şüphesizdir. Yalnız mese-| bi diye hayallere kapılı 16, bu iş için icap eden unsurları bul- | de; maktan ibarettir. Döviz meselesi hakkındaki bir su-| ipki: k taraftarı ürizmi kuvvete ada İ olunca ihtimal ki, Mısır, birler.n'derbal tatbikinden ibarettir. aşağıya iniyor. Benim kanaatime gö. | mesa ssİ| Turizm İçin Geniş re bazı ufak tefek tedbirlere başvur. an daha dört kuruş makla bu fiyat kadar indireb'liriz, Fakat asıl mühim fark, soğuk hava depolu vapurlarımız geldik. ten sonra başyösterecektir. Bu va | purlar her seferde beş yüz kesik | koyun nakledebilecektir. Canlı ola 3 kilo kadar kaybederler. Kesik ko- | rak nakledilen koyunlar yolda yun nakliyatını fenni ve sıhhi sekle koymakla hu zararın ve di- ğer risk ve masrafların önüre geçil miş olacak, müstehlik bütün bun lardan istifade edecektir. İkinci beş yıllk plân mucibince âi | #önayil esaslı bir surette kurulunca e. | te taa'lüku olan bütün gıda maddele. rinde hem ucuzluk temin edilecek, hem de ihr: kânları hâsıl olacak tır. Ekmek işi: “Emek meselesi de esasmdan ele almacaktır. Bu hususla en faydalı ted br, değirmenleri belediyeleştirmek gibi görünüyor. Istanbulda lUzumun dan fazla değirmen v kimiştir. Bununla beraber Orta Ana. ! do'unun hiç modaxm değ'rmeni olmu. yan yerlerine naklinde fayda vardır Bundan başka hem ucuzluk, hem kâ. | Miteiitem de tetiğe gibi ihliyaşarı birleştirmek maksadi'e Ystanhulda ekmek fabr'kası yapılması düşünü! bilir. Bunlar İki nevi ekmek yapabilir İk, bunlardan bir; orta halli smıflara diğeri fakir halka mahsus sıhhi, gıda İr ekmektir. Bundan başka lüks ek. mek istiyenler için meydan serbest Bıralerlebilir ki, bugün mevcut firm lar bu nevi mamülâtla geçinebilir. ler. Süt ve bi'hrssa su mesele- leri de ilk ha'led'lecek işler a- rasındadır. Alınacak müsbet tedbirler, bu iş'ere kökünden! çare olacaktır. Bugün mahdut miktarda adamların, ha'kın ih #iyaç maddeleri üzerinden had dinden yüksek kârlar temin ettikleri hakkında hisler ekvik değild'r. Hayat ucuzluğu me- | selesi, halan umumi menfaati bakımndan kökünden halledi. lince ba gibi hislerede yer kalmyacaktır. Tarihi tasfiye Gazetec erden biri, Bulgaristanda. ki Türklerin halinden bahis açtı. Ba. h's diğer Balkan memleketlerinde anayurda avdeti bekliyen bütün Türk lere geç!i, Başvekli dedi ki: Asır'arca süren imparatorluğun nü fus işler! bakımından tarihi tasfiyesi de bizim neslin omuzlarına kalmıştır. Bülün Türklerin biran evvel anayur. da kavuşmasını candan İsteriz Ne! çare ki, her mühacirin nakli ve mem- lekette müstahsil bir hale konulması muayyen bir paraya muhtaçtır, Yal niz Bulgaristandan gelebilecek muha. cirleri 600,000 diye kabul edersek bu Işin neksdar büyük para fedakâr. Iıklarına lüzum gösterdiği derhtl an. lşılır, Bu para elimizde olsa bile kâ. fi değik 'kü İskân iş'er' tecrübe Ni unsurları faaliyetine 'htiyaç göste rir. Bunların miktarda mahdut tur. Yugoslavya hükümetinin de oradaki muhacirler hakkımda tek'if leri vardır. Bunlar; da tetkik odiyo- ruz. Muhacirler meselesi hakkında umumi bir program hazırlamaktan ve yapılacak işi imkân ve vasıtaları ardır, Bunlardan | bir kısmı, sistem bakımmdan çok es. | İ (Başı 1 inelde) serlere giden yollar ana eadde- leri teşkil edecektir. Bu iş için belediye bütçesinden yarım mil von, vilâyet bütçesinden de bir İİ milyon lira ayrılmıştır. Uludağ kış sporları haline konacakıtr. Dağda, bir- çok modern tesisat yapılacaktır, Dağın tepesine çıkan 20 kilo - metre uzunluğulda ölektrikli bir hava treni tesis olunacak ve bunun için 350 bin lira harca- nacaktır. İnşaat başlamak üze- re İ Kurban bayramında Uludağ- da bir film çevrilecek, burada- ki kış sporcuların hayatı, kar eğlenceleri filme a- İunacaktır. 30 kilometrelik Bursa - Mu danya yolu da 363 bin liraya i- hale edilmiştir. Bu yol 6 met- re genişliğinde asfalt olacaktır. İİ Önümüzdeki yaz, yolun dörtte üçü bitecektir. Çekirgede halen 53 yerde ban yo suyu akmaktadır. Bunların hepsi bir ayi manzarası, göre senelere taksim etmekten bağ” ka çare yoktur. Ekselâns Nizamettin Nazif ? , Dün stkadaşımız Nizamettin tiazifin ilham bolluğu vardı, Sik sd sual rayordu, Başvekile h tap ederken: selânsi,, diye söze bâşlıyordu, Celâl Bayar d İ anla! ki memhikette böyle bir ünvan yoktur, Bana rağmen zamettin bir türlü elesellmstan vizgeç Bunun üzerine Başvekil ve Dahiliye Vekili, bu çok sevdiği divanı Nizamettin Nazife vermeğe başladılar, Arkadayımıza; "Ekseliar, ekeelâim mız, Nizamettin Nazifin gönlünde bir islan yatıyormuş, E ğı derhal kabul lendi, Şu hikâyeyi de münasebet Güşü rerek anlattı: Vaktle Avusturya İmpa de dolaşırken, yere bir gey te impârator dalgınlıkla: — Teşekkür ederim, altes, demi nun Üzerine zabit derhal kartma pr ünvanını İlâve etmiş, İmparatorun dal ginca sözünü, kendisine bir Unvan ihsas Bı diye karşılamış, Nizamettin Nazif, daha ileri gitmiyor, çıkurmakta serbest bırakıyordu, Yemek esnasında devam eden bahin lerin eddiliğine bazan böyle lâtiteler de tuz, biber diye karışıyordu, Fakat Eszetecier pek çok vakti Jâtife ile elden kaşırmağa taraftar © bulünmüyorlardı. Böyle Başvekille Dahil ye Vekilini bir kaç saat için ele geçirince bütün müş küllerini balletmeğe taraftardılar, Hatay davamız: İs Söz harici meselelere geçi, Evre lâ Hatay işi konuşuldu. Başvekili- mizle Dahiliye Vekilimizin bu bahse dair söylediklerini aynen tekrar ede- cek değiliz. Fakat bu sözlerde sami mi bir hak duygusunun ve kati bir azim ve kararın ifadeleri vardı. Fransanın iyi hisler beslediğine şüp- he etmiyorlardı. Suriyenin makul devlet adamları arasında da Türki- ye ile hakiki bir dostluk kurmak fikrinin yerleştiğine ve yayıldığına emin bu'unuyorlardı. Fakat Fransız müstem!oke anlaşmasının ruhuna eykırı yollar tuttuklarına ve bu yollardan bir tür- Mİ vazgeçemediklerine dair de sofra etrafmda ayni derecöde kati bir ka naat vardı. Cereyan eden sözler ne- İMikyasta İmar Ediliyor A yeniden yapılacak olan iki muoz ölgesi || toplanacak » ve yg berkesi bu hikâyeden isted ği gibi hisse | memurlarının Cenevre | zam otelde akıtılacaktır. Bu © | tellerden biri 500, diğeri 300 o- dah olacaktır. 300 odalısı lüks, 500 odalısı halk oteli olacaktır. 80 kilometrelik Bursa - Ya- lova yolu da altı metre genişli- dinde asfalt olarak yapılacaktır. Uludağda 2500 rakımlı tepeye hir sığınak inşa edilmiştir. Bu sığınak otomatik tertibatı haiz- dir. İçinde bekçi ve saire yok- | tur. Dağdaki sporcular buraya kendiliklerinden girecekler, 0- tomatik kapıyı açacaklar, içer- de bulunan sobayı, hazır kesil. imiş odumlarla o yakacaklardır. Burada çay, seker, diğer yiye - eek, içecek maddeler, giyecek, yıkanacak malzeme vardır. Sı #ımakta bir kutu vardır. Kutu. ya sığınaktan istifade edilen eş- yanın bedeli veya kirası atıl gaktır. Duvarda asıh bir tari vardır. Beş yıllık program tamamlan dıktan sonra, Bursa yalnız va tandaşların değil, yabaneların . da koşup göleceği modekn bir su şehri olacaktır. - ticesinde insanm gözü önlnde can lanan mantara şu idi: Hatay Türk- leri, tek başlarına bütün diğer un-| ekünuna müsavi bir nilfus | surların ekseriyeti teşkil ederler, hele Türk- lüğünü tamimile kavrıyan Alevilerle beraber mutlak bir ekseriyetleri ver dır. Fransız memurlarınm takip et- tikleri hedef, bir taraftan bütün un- surları Türkler aleyhine birleştir - r taraftan da "Türklerin arasına nifak sokmağa çalışmaktır. ve nüfus kayıtları m oldukları içir bunu yapa- bileceklerini zannediyorlar. Fakat ükları yol, kemi kendilerini al datmaktan ve ortalığı boş yere ka rıştırmaktan ibaretlir, ,Balkanlarda aydan sonra Balkan işlerinden aç haftaya kadar Ankarada toplinacak Balkan konseyinden sa! bah - Roman - müm sedildi. ya e dost hislerile Bu arada aramızda oOimza edilen ik son ticari anlaşmanın da bahsi geç- ti. Anlaşmaya ait müzakelere Anto- nestu hükümeti zamanında başlan mıştır. Fakat yeni hükümet iş başr na geçtikten sonra da ayni dostluk ruhu müzakerelere hâkim kalmıştır. Veticede varılan anlaşma, bir ticari| pazarlık değiMir. Hakiki bir dostluk | tezahlirüdür. Bu sayede biz benzin ve potrolümüzü, Romanya da pamuk ve pirincini döviz sarfma lüzum ol madan tedarik imkânını buluyoruz. Türk parasının eskiden yüksek para diye tasnif edilmesi ihracatımızın yolunu kestiği halde şimdi bu engel de ortadan kalkmıştır. ilfrat cereyanları karşısında : Bir aralık bahis dünya cereyan. lar'na geçti Başvekil ve Dâhiliye tarafından ortaya konulan dü- inceleri şu suretle hülâsa edebili- riz: — Türkiye herkesle dost. tur, herkesle dost kalmak is- ter. Fakat biz mukadderatımı- yasi fikir cereyanının, tesir ve telâkkinin; ithalât eşyası şek- linde hariçten memleketimize ale cevap olarak Başvekil, memleke tin döviz kaynaklarının arttığını, fa- kat ihtiyaçların ayni nisbette yük - seldiğini, yeni maden faaliyetleri sa yesinde döviz membalari çoğalmak- la beraber ihtiyaçların da inkişafa devam edeceğini, Bulgar dağında el- | de edilecek altm ve gümüşün para karşılığını artırmak üzere her sene Cümhuriyet Merkez Bankasina veri- leceğin! söylemiştir. Dahili turizm : #okulmasına razı olamayız ve tahammül edemeyiz. Kendi yolumuzu kendi ideallerimize, | düşüncelerimize ve ihtiyaçla- rımıza göre tayin etmeyi pek iyi biliriz. Hiçbir zaman hari- ci bir devlet veya grupun ye- değinde yürümek gibi bir ihti- ma! akla gelemez. Memleketimizde Yahudilik meselesi veya diğer bir nevi e kall'yet işi diye bir mesele de yoktur. Bunların da harici tak | lit şeklinde memlekete sokul- masına razı değiliz. Türk ka- nunlarnın bu gibi hususlarda müsbet ve sarih hükümleri vardır. Türkiyede yalnız ka- nunlar hâkimdir. Kanunların icabı her işte yerine getirilir. İ Toplantının cereyan ettiği. otel turizm bahsinin açılmasına seböp ol- muştur. Başvekil ve Dahiliye Veki- li, bu noktada hükümetin ameli dü- yöneerizi söyle hulâsa etmişlerdir; Diğer | münasebetlerimiz : ? İngiltere ile olan iktisadi temas İl ar hakkında sorulan bir sual üzeri- ne Başvekil şu cevabı vermiştir: | — Ban İngiliz maliyeci ve iktısat- çıları bizi" ziyaret et Bizim de banka direktörlerimiz bu ziyaretleri PA YE İbulunacaklardır. Bu ziyaret esnasın da müzakere edilecek müspet bir me sele yoktur. Mesele, karşılıklı tanış- mayı ilerletmekten ibarettir. İngilte- re ile dostluğumuz .çok samimidir. Harptenberi hiçbir zaman bugünkü samimiyet derecesine varmamış bu- lunduğunu söylemek esizdir. — Rusyadaki konsolosanelerimizin kapânmasına türlü türlü mânalar ve- rildi. Rusya ile münasebetlerimiz na- saldır? — Runyadaki konosolosanelerimizin Londra, 24 (TAN) — Ispanya har | binin bugün doğurduğu yeni bir mü. him hâdise, Franco tayarelerinin Pongcerada şehrini bombardımanı es masında, hududu Ü çarâk Fransız topraklarına atmalarıdır. Franco tayyareler'ne kar şı, tayyare bataryaları ateş açmış ve bütün Fransâ hududundâki tayyare bataryalarıma Fransa hududu üzerin. de uçacak Franco tayyarelerine karşı ateş açılması için emir verilmiştir. Fransa hükümeti, Franco mezdinde şiddetli protestoda buhunacaktır. Peng cerüdanın bombardımanı yiizünden 21 kişi ölmüş, 17 kişi yarslanmıştır. Şehre 102 ton bomba atılmıştır. Asi bombardımanına uğrıyan sahsda heyecan devam etmektedir. 400 kişi İPuigcerdan Pransez & hududundaki Bourgmadan köyüne iltica etmiş ve| geceyi orada geçirmişler ve içlerinde Ki yaralılar tedavi olunmuşlardır. Ya- ralı bir kadının bacağı kesilmiş ve ka, din geceleyin ölmüştür. Barselonadan verilen resmi bir teb ğe göre, âsi tayyareleri Akdeniz sa hilini bombardımana devam ediyor - lar, Altı tayyare Fineras'ı iki defa bombardıman etmiştir, 140 kşi öl - müş ve 50 kişi yaralanmış, 15 ev yı. kılmıştır. . Cümhuriyet tayyareleri mukabil akınlar yaparak Sevil ve Salamanka.. nın askeri hedefleri üzerine beş ton - luk patlayıcı maddeler atmışlardır. kapanması bize mahsus bir hareket ol sa, buna şu veya bu mânayı vermek calz olabilirdi. Fakat Sovyet Rusya, İbütün devletlerin konsolosanelerini İbire indirmek yolunu tutmuş ve bu arada bize de bu tedbiri karşılıklı o- larak tatbik etmek teklifinde bulun- muştur. Biz zaten senelerce evvel Rusyaya böyle bir teklifte bulunmuş tuk. Varlan netice bu noktada iki memleket arasnda bir görüş birl ğine varılması demektir, Iktısadi meseleler : İstanbul borsasının Ankazaş nak- Wi hakkındaki bir süsle Celâl Bayar, şu cevabı vermiştir; — Istanbul borsasında yafan sermaye 150 bin lirayı geçmez. Mahdut miktarda insanlar bu bor- sada vol oynar. Kendi istifadeleri namına yapmıya temayül ettikleri iş, haksız bir bedbinlik veya nik. binlik göstererek borsada suni ha- reketler yapmak ve tasarruf sa - hiplerinin zararına olarak kârlar temin etmektir. Yapılan işleri o- İup hittikten sonra duyunca teet- sür duyuyorduk. Bu gibi oyunlar, müspet işler arasında dikkatimizi işgal ediyordu. Borsayı Ankaraya nakletmeyi memleketin mali itiba rına ve tasarruf sahiplerine ait tir. Tervelde muharebe şiddetin! kay- betmiş ve âsilerin bütün hücumları İ püskürtülmüştür. Valensiyadan neşroluban resmi bir tebilğe göre, &silere ait beş harp ge. misi dün sabah Valensiyaya 40 obüs astmışsa da mühim tahribata sebep olamamışlardır. Beg gemi arasında, i- ki Italyan muhribi bulunmakta idi Italyan muhr'pleri, Ispanyol gemileri şekline girmiştir. Ispanya Cümhuriyet taeyyareleri bombardıman etmiştir. Madriddeki Fransiz sefaretine ilti cn edenlerden 197 kişi dün Valensiya ya yola çıkarılmıştır. Terirel cephesinde Madridden bildirildiğine göre Te. Tuel'de vaziyet şu merkezdedir: Cüm- huryet kuvvetleri altı gün içinde şeh de kalan birçok kllçük tasarruflar | ri zaptettiler. Buna mukabil asiler bir bir araya birikmiştir. Bu sandıkla- | aydır bütün kuvetlerile uğraştıkları rin memleketimizde kurulması tet - | halde şehri geri alamamışlardır. Asi. kik ediliyor mu? ler, Guvadelharadan 40,000 kişi ve Sa — Posta tasarruf sandıklarından her tarafta, bilhassa hayat şartları bi ze yakın olan Balkan memleketlerin- de çok iyi neticeler alınmıştır. Bu sayede bankaların fadliyeti haricin- İrı geniş ruh Asi Tayyareler Fransız Toprağına Bomba Attı İki İtalyan Harp Gemisi de Asi Filo İle Hareket Ediyormuş den u- bomba ! ve Avila şehri de bombardıman edilmiş | dün öğleden sonra Ceuta limanmı| Suriye, İrak, İran gibi memleketler- den ve Balkan komşularımızdan tu- rist gelmiye bi hareketine ân lebilir. Bü, samimi konuşmalar esnasında saatler geçmişti. Akşam olmuştu. Ga iye istemiye kalktılar, Memleket işleri hakkında Başvekilin, Dahiliye Vekilinin « ileri sus müspet nikbinlik, ferah vermiş, gö şlar, Umumi turizm ondan sonra Sira ge | bütün gönüllere er önünde geniş ve imitli ufuklar açmıştı. Gazeteciler, Celâl Bayara ve Şükrü Kayaya can- dan teşekkür ettiler ve duyduklarını okuyucularına da bildirmek üzere matbaalarının yolunu tuttular, ragossadan İtalyan takviye kıtaları ni Teruel'e getirmişler ise de, geliri top ateşi alıma almaktan başka bir şey yapsmanışlardır. — Asiler ehri cember altma almana e Sagonte yolunu kesm:ye uğraşmak tadırlar, Bu yüzden ki taraf arasmda Üç gündenberi şiddetli, muharebeler devam ediyor iki taraf arasında da. ha şiddetli muharebelerin vukubula. cağı âsilerin buraya pek mühim kuv, vetler getirmelerinden anlaşılıyor, İngiliz Mebusları Barselona, 24 (A.A.) — Cümhurk- yetçi Tspanyayı ziyaret eden Ingilis amele mebusları matbuata aşağıdaki beyanatta bulunmuştur, “Bir müdhike şeklini alan ademi müdahale, şimdi Ispanya için bir ha. | yat memat meselesi halini almıştır. Ademi Müdahale, hakiki müdaha. leyi suklamıştır. Çünkü buna riayet etmekle Ingiltere, faaliyetle asilerin. lehinde hareket etmiş oluyor., , Mebustar, Cümhuriyetçi Ispanya « nm şindi kuvvetli bir orduya malik olduğunu ve siyasi birliğin her gün daha kuvvetli bir şekilde kendisini gösterdiğini ilâve etmişlerdir. Bulgaristanda Bir Kabine Buhranı mı ? (Bası 4 incide) edilmiştir, Öğrenildiğine göre, gele » cek martın 6 sında yupılacak umumi intihabat dolaytsile kabinede değ şik- lik olmuştur. lotihabat 22.10.1937 ta. rihli kanunda yazıl: yeni sistem düire sinde yapılacaktır. Kadınlar, rey verecekler, fakat İn. tihap edilemiyeceklerdir. | S'yasi müşahitler bu intihabatı Bul garistanda normal parlâmento siste- minin teesslisüne başlangıç addetmek tedirler, Sofya, 24 (A.A) — İyi haber alan | menabiden bildirildiğine göre, kabi- henin kısmi değiştirilmesinden ha - berdar olan ticaret nazırı B; Baroff ta istifasını vermiştir. Bugün öğleden | sonra bir iki nazırın. ezcümle Adliye | Nazırı Onianof'un da istifa etmesi beklenmektedir. Yeni buhran. söy » lendiğine göre, Harbiye Nazırı Gene ral Lukof'un çekilmesi hususunda | birçok nazırların ayni fikirde bulun- memalarından doğmuştur, Vaziyetin, | umumi bir buhranı tevlit etmesi pek muhtemeldir