18 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

SA 18-1.0$ IT AN Gündelik Gazete Giziger., TAN'ın hedefi: Haberde, fikirde, Mer seyde temiz, dürüst, samimi Olmak, karin gazetesi olmuya çalışmaktır. m ABONE BEDELİ Türkiye 100 Kr, 1 Sene 2800 Kr, 150 » G Ay 1500 » “0 > 3Aay . 80 » Ay m >» Milletleraram posta ittihadma dahil ol. Miyan memleketler için 30, 16, 9, 3,5 lira . Abone bedeli peşindir: Adres değiş 25 kuruştur, Cevap için mektap dara 10 kuruşluk pul ilâvesi lâzemdır. m (süne meseveunrt| İlk Adım (Yazan: M. Zekeriya) Hükümet İstanbulda hayat paha- önüne geçmek için ilk ciddi atmış bulunuyor. Et fiyatla- N ucuzluyor, Celâl Bayarın bu münasebetle söy- İediği nutukta, şu cümlede bilhassa atle durmak lâzımdır: “ — İstanbulda orta halli, ve si) kir insan çoktur. Bunlar haya- yi anlamış, ve hayatlarını mun- di tazam idare etmek istiyen insan- p » Ancak pahalılıktan do- a İayı bu imkânı bulamıyorlar ve sıkıntı çekiyorlar. Sıhhat ista- iklerine göre, İstanbulda gı- a ucuzluğunu temin etmek lâ- Zımdır. Sureti umumiyede va- tandaşların hayat şartlarını u- Suzlatarak kolaylaştırmak ve ilk ağızda onların sağlığını ko- r için gıda maddelerini bi- pi Ter birer ele alarak ucuzlataca- Biz. Şimdi İstanbulda etten baş- yoruz. Pâşvekilimizin bu sözlerinde bir iki tile içine sıkıştırılmış büyük haki- vardır. Vatandaşların yaşayış Şimelörini istiyoruz. Sıhhatleri ve onlari kurtarmak istiyo- Bunun için de halkın gıdasını kil eden maddeleri, onların ala- çlereği, sarfedebileceği hadde indir- Zaruretini hissediyoruz. Bu asil hissin tercümanı olmak ü- Sey ilkönee et fiyatlarını ucuzlatı- orlar, Bunun arkasından diğer mad- dç “e el koyacaklar. Bunlar arasın- ir, valak, ekmek, süt ve saire de var- hi, Senelerdenberi tetkik mevzun " olmıyan ve yalnız idari ve bele- tedbirlerle haline çalışılan bu me- #eleler bu defa ciddi bir hal İp pittir. Çünkü hükümet, vii yeni bir görüşle ve yeni bir za- kiz den tetkike başlamıştır. Bu tet- pek çabuk müspet neticeler ereceğine ve hayatın az zaman son- hakikaten kısmen olsun refah dev- gireceğine inanabiliriz, pelet haberlerine göre, Hindistan milli kon- gresi gelecek ayın başlarında toplanacak ve kongrenin reis- liğine Supha Bose seçilecektir. Hindistanm milli kongresi, bü- tün Hindistanı kaplıyan, ve bir memleketten fazla muazzam bir kıtaya benziyen bu memleketin mukadderatını tam istiklâle kavuş turmayı üzerine alan milli teşek- küldür. Milli kongre yakmda 5i in ci yilkk toplantısmı yapacağma göre bu milli teşekkülün tarihine bir göz atmak ve onun tekâmül safhalarını gözden geçirinek istiyo ruz. Hindistanm bugün milli mukağ- deratmı tamamiyle ele almış olan milli korigre 1885 te kuruldu, o 2a- man, Jngilizler Hindistanı parça parça ele geçirmiş, zaptettikleri her parçanm milli kaynaklarmı di- ğer parçalara karşı kullansrak hâ kimiyetlerini genişletmişlerdi, Hin distan prenslikleri müstakil birer siyasi varlık olmaktan çıkmış ve Hindistanda ingiliz kültürü ile ye- tişen yeni bir smıf yetişmiş bulu- nuyordu. Menşe bakımından Ingi- Uz kültürüne ve idaresine bağlı ©- lan bu sınıf, servet ve refahmı Hint endüstrisine borçlu idi, li yi iMi kongrenin ilk devresi 1885 ten 1905 senesine ka- dar devam etti, Bu sırada Hint mil Wiyetçileri için İngiliz idaresi bir Fi en nida kalmak MEVZUU kongre 1899 da gaye ve hedefini gu şekilde tarif ediyordu: “Kanuni yollarla Hint Imparatorluğu halkınm menfaat- lerini ve refahını ilerletmek.,, Bundan maksat idare ve ordu hizmetinde çalışan Hintlilerin sa- yısını arttırmak, hükümetin teşrif ve icrai tegkilâtmı ıslah etmek, halkım medeni haklarını genişlet. mek, sanayi âleminde teknik ter- biyeyi ilerletmek ve Ingiliz mensu catının Hint mensucatma tercih €- dilmesine saik olan vergileri kal- dırtmak, arazi vergilerini indirt mek gibi şeylerdi. : Mili kongre, en çok orta sıntfı düşünmekle beraber sanayi ve zi- raatin ihtiyaçlarını da şöyle böyle düşünüyordu. Bu sırada Hint ekonomisi sürat- 4 bir değişiklik geçiriyordu. Çay ve pamuk gibi ticaret malları bol bol yetişiyor ve memleketin dış ti- careti elemanları arasma giriyor- du. Bu yüzden kazançları artan orta smıflar kazançlarını herşey- den fazla mensucat endüstrisine yatırmışlardı. Memleket içinde ti- caret engelleri kalkmış, demiryol- larm inşası, yolların açılması köy. lerin kendi yağlaryle kavrulması âdetini kaldırmış ve Hint piyasası- nı millileştirmişti. Ayni sırada el sanatlarmın kalkması ve nüfusun çoğalması ile toprak Tüzerindeki tazyik artmış ve kıtlıklar biribiri- ni takip etmişti. Rus — Japon har binin Japon zaferiyle neticelenme- si Hindistanm orta smıfla- rında miliyet ruhunu uyandırmıya yardım etmişti. ——— yi idareye daha kuvvetle bağlıyan bir âmil olmuştur. Bu tecrübenin bu kadarla bırakıl mıyarak devam ettirilmesi üniversi- tenin kemali bakımından da faydalı- dır. O vakit talebe dertlerini anlat- mak için yanlış yollara sürüklenmek- ten kurtulur. İdare ile elele vererek müesseselerinin yükselmesini temin için beraber çalışmaktan sevk duyar. Fazla olarak talebe, üniversite içinde demokrasi terbiyesi almış ©- Üniversitede asi «20 terbiye sistemlerinde en ziya- Ha, iyet verilen usullerden bi- hi , talebeye demokrasi terbiyesi pte vermektir. ema için de mektep sis- buy de demokratik idare usulü ka- Miş silmiştir. Müdür ve musltimler Ayaz, Air değil, talebe ile beraber ya ap, İPS arkadaş olmuşlardır. Mek- hay, lebenin evidir, onun idareslie, ka ipl kendisi alâkadardır. Bu nlü- Mig sahada dn kendisini. göster. tay okrat memleketlerde ilk mek- tey, * SİN bile kabul edilen bu sis- heniiz üniversitede bile tır. Bizde üniversite # lerde üniversite rektörü- Suyla “htelif fakülte talebolerine ix e vok onlarla müsavi sart- l6 başbaşa hasbihaller yap- bu bakımdan çok sevindirici tal isedir, Üniversitede yaşıyan ilk defa kendi müesseseleri fikir beyanına davet edil- tcej,, ve bu davet cidden faydalı ne- vermiştir. Üniversite içinde | faal bir havası yaratmıştır. Talebe-|lur. z Çi | Hindistanda İstiklâl Mücadelesi SAİM İKMUVAPPAK Eg JOLMANI m TAN Hindistan milli kongresinin gelecek ayın başlarında toplanacağı haber veriliyor. Memleketin mukadderatını tam istiklâle kavuş- turmak. vazifesini üzerine alan bu milli kongre, şimdiye kadar nasıl çalıştı, neler yaptı, milli ülküyü gerçekleştirmek için bundan sonra hangi yolu tutacak? Aşağıdaki yazıda bunları okuyacaksınız : Büyü ? © , iYazan: Ömer Rıza Doğrul | MM Milli kongrey! hazı rlıyanlardan Gandi etice olarak 1905 te topla- N nan milli kongre hatiplerin. den bir kaçının “Dilenci değiliz, hak istiyoruz, diye bağırdıkları görülmüştü. Hindistan, bir devir. den geçiyor ve yeni bir devire ka- vuşuyordu. Bu ikinci devre 1905 ten başlar ve 1920 senesine kadar devam eder, Bu devrenin nâzımı olan düşünce 1907 de “Britanya Imparatorluğunu terkip eden ve mnhterivate tâhi nlan ülkelere ben zer bir hükümet vücude getirmek.,, geklinde kararlaştırı. mıştı. Fakat tasavvur olunan bu hükümet sistemi, çok müphemdi, Kongreye, eski günlerin devammı istiyem unsurlar hâkimdi. Yalnız hükümetin mali siyaseti, askeri masrafları, vesnir hareketleri da- ha fazla şiddetle tenkit edilmekte, mecburi ilk tahsil sisteminin tesla ısrar ile istenmekte ve memleketin kollektif hayatını kavrıyan mese- lelerin ileri sürüldüğü ve konuşal- duğu görülmekte idi. Fukat en çok düşünülen ve tatmin edilen sinif orta smıftr. Bu &srâda Hindistanın mi MW faaliyetinde büyük değişiklikler göze çarpıyor. İngiltere hükümeti, bu sırada Bingaleyi taksim etmiş ti. Bütün Hindistan, Ingiliz malla- rma boykotaj tatbikini meşru bir mücadele silâh: tanıdı. Sonra yerlimal kullanmak hareketi milli bir değer kazanmış, radikallerden müteşek- kli bir heyet, kongreden ayrılmış ve sekiz yıl kadar kongreden uzak kalmıştı. Radikal milliyetçilik gün geçtikçe kuvvetleniyor ve dahili istiklâl hareketi temelleşiyordu. Büvük harp ile harbi takip eden hâdiseler Hindistanın mihiyetçili- Zine bliyük bir hız vermiş, buna karşı İngiltere hükümetinin aldığı şiddetli tedbirler ve yaptığı zeri kanunlar milli hareketi büsbütün İerletmiş ve bu sırada bilhassa Hindistan sanayii pek geniş bir öl. Gü almıştı. Y cüncü devre 1920 den 1929 a kadar uzanır, Bu devre bi- Yük bir ehemmiyeti haizdir, Çünkü milli kongrenin akidesi, mahiyeti, mücadelesi, değişmişti. Hedef “su- varaj,, yani barış yolleriyle ve meş- ru vasıtalarla istiklâldi, Britanya İmparatorluğu dahilinde kalmak veya kalmamak ehemmiyeti haiz değildi, Kongre, bütün Hint kütle- x N SIRRI: Bütün Kuvvetlerinizi Seferber Ediniz Muvaffak olmanın mühim şart- larından biri de budur; Bütün 26 kânızı, bütün kuvvet ve enerjini- zi ayni hedef üzerinde seferber et- mek. Bir harp vukuunda yalnız ordu- nun değil, bütün memleket ve mil- letin kuvvet ve kudreti ayni hedef uğrunda seferber edilir. Neferin- den kumandanına, köylüsünden zenginine kadar herkes ayni hede- fe varmak için çalışır. Bütün kuv- vetlerin seferber edilmesi gayeye doğru daha süratle ve daha emni- yetle yürümeği temin eder. Ferdi hayatta da böyledir. Bütün zekâsını ve bütün enerjisini ayni hedefe tevcih edebilen adam İ- şin muvaffak olmamak mümkün değildir. Birçok insanlar görürsünüz ki, zekâsı sizinkinden aşağı, tahsili si- zinkinden az, kabiliyeti sizinkinden üşağıdır, fakat muvaffak olmuş - tur. Hayret etmeyiniz, onü muvaf- fak eden sebep sadece © basit ka- biliyet ve zekâsını yalnız ayni he- defe tevcih etmesini bilmesidir. Hapisanede tahsilsiz birtakıb ip- tidai insanların kokain, afyon ve- ya esrar elde etmek için buldukla- rı öyle dâhiyane yollar vardır ki, hayretten kendinizi alamazsınız. Tevkifhane müdüriyeti bunları bir eamekünda teşhir etmektedir. Tav. siye ederim bir fırsat düşürüp bun- ları seyrediniz. En iptidai bir ze- kânın, ayni istikamette işleyince ne dâhiyane eserler vücude getire- bileceğine şaşarsınız. Onların fena yollarda kullandık- ları bu usulü, siz muvaffakıyet yo- lunda tatbik edebilirsiniz. Dühile- rin buluşları hep ayni cehdin mah- sulüdür. Onları muvaffak eden se- bep te zekâlarını ayni istkiamette işletmiş olmalarıdır. Onun için size tavsiyem: Evvelâ hedefinizi tayin ediniz. Ruhen ve maddeten kendinizi bu hedefe gi- decek sürette hazırlayınız. Sonra bütün kuvvet, kabiliyet ve zekâ. mızı © hedefe tevcih ederek se- frehre ediniz. Muvaffakıyet mutlaka sizindir, lerini, bilhassa köylülerini hürri- yete kavuşturacaktı, Fakat bu bü- yük mücadelenin şekli Stayagraha idi. Yani ademi tecavüz, medeni isyan, ve hükümetle halk arasmda ki bağları kezmekti. Bu usulün mürevvici Wgiliz endüstrisine karşı isyan, H ırçın KÖŞE Gandi ia, Hâşâ! Radyoda Değil, berkesin yerli malı mensucatı ku- | Köşemde Konferans lanması ile gösteriliyordu, Münev- verler, kütlelere karışıyor ve onla rı uyandırmıya çalışıyorlardı. Bu sırada Hindistana yeni bir kanunu esasi yapacak bir heyet kuruldu, Ve İngilizlerden müteşek kil olan bu heyet Hindistanı dolaş- gar gar gar... Ne olur?.. Veriyorum : (Yazan: Aka Gündüz) — Bu gece çamlarda kalsak... Gar Gur gur gur mıya başladı, Fakat heyet, bütün |4v7! Ne olur? Zar sar zar zar... Fe- Hintliler tarafından boykotaj ile lekten bir gece. Zur zur zur zur! karşılandı. 1929 da başlıyan dünya | Salsak var vır var var! buhranı Hint köylüsünü sarsmıştı. N kavuştu ve 1929 senesinin son gü- — Şahane... Tak tak tak! Gözlerin.. tuk tuk tuk! Efendim ciğerim... Har hayet Hindistanın mili kon | bar har! Kebap oldu göz bebeğim... gresi dördüncü devresine | Hur bur bur! — Ben esmeri.. Ben beyazı.. Ben nünde “Purna Suvaraj,, yani tam Joksijenliyi.. Ben mamadadıyı.. Ben e- istiklâl kararmı verdi. Tam istik- besinin örekesini fındık ile, Lânga Jâlin münası, Britanya Imparator İhiyarı ile, Amerikan fıstığı ile, ablât luğu ile de alâkasmı kesen istik- |ile, kelek ile, arpa ile, saman ile, ge- Jâldi. Bu sırada medeni isyan de vam ediyor ve Hint kütlele- ri ağır saydığı bitin kanunlara :s- yan ediyordu. Tuz kanunu, orman kanunu, arazi vergisi kanunu bun lar arasında idi. Bu hareketler 100,000 den fazla milliyetçinin tev kif edilmesine ve hüküm giyerek hapsolunmasma zabıta kuvvetleri- nin halka karşı ateş açmasına saik oldu. Kongrenin hürriyet telâkkisi nis beten olgunlaşmıştı. Onun hedefi, bütün siyasi ntifuz ve iktidar: hal- ka veren müspet demokrasi idi. Hint işçi ve çiftçisinin temayülleri tebellür etmiş, kongre bunlara göre programlar hazırlamış ve en- düstriyel devletçiliği kabul et- migti. Bu sırada kongrenin reisliğini ele alan Nehru, bilhassa bütün Hint kütlelerinin ihtiyacını temin eden vâz'yet almış ve bunun neti- cesi olarak son umumi seçimden sonra Hindistanın 7 Ülkesinde hü- kümet başına geçen milli kongre hükümetleri, bilhassa zirai refor- ma, medeni hürriyetleri korumağa âmmeyi aydmlatmıya ve okutmıya işçilerin vaziyetini ıslaha ehemmi- yei vererek kongrenin programmı tatbika çalışmıştır. Mili kongre son yıllarm bütün ileri hareketlerine sempatisini gös- termekle uyanıklığını ispat etmiş ve her haklı, fakat mazlüm davaya milzaheretini esirgemiyerek dünya ven ile beslerim!, — Ya rumbi, ya rumbi, ya rumbi yallah! Aman aman çikiçiki pastal — Selârumba, monşer şambaba! tralala gar gur, zır zor! — Vaşingtondan.. öhööhö (bir ök- sürük) Merzifona gelen (yarım daki. ka süküt) bir Mesajeri Maritim vapu.. öhööhö (bir çift öküzün) sonra süküt, sonra kâğıt yapraklarının hışırtıları, — Bu konferans mühim konferans- tir, sayın dinleyiciler! Size şimdi ette peta puf vilamini ile edebiyat ve mu- siki arasındaki ilmi bayır turpunun izafi alâkası hususunda Ayniştaynin içtiği sütlü, naneli kahveden bahso- Junacaktır. V.s. V.s. V.5... Aziz okuyanlarım! Sinirlerinizi a- yaklandırdığımı anlıyorum. Fakat bu soğukluklar ne bendendir, ne de İstanbul radyosundan. Bu işin gelişi güzelliğindendir. Arpalık oluşundan- dır. Arpalık oluşu yüzünden mangir- sızlaşmasındandır. Sekizi yarım, dokuzu çatlak, onu patlak, on biri benden ihtiyar, on i- kisi cırtlak falan filân kırk üç buçuk plâkası (plâk denmez onlara) var- miş, O gece çamlardaki kepazelik, Fele- ğin cebini'karmanyola, zırlamâlar sar lamalar hep bu yüzdenmiş. Çünkü yeni plâk alamıyorlarmış.Zi. ra yeni plâk paraları kılağılı jilete harcanıyormuş. Eğer Anadolu Ajansı gönderdiği bültenleri 36 puntuluk, 48 puntuluk, meselelerile alâkasını teyit etmiş- ör. vw K verenin 51 inci topjlantısı- "Rna 3000 den fazla murahhss konuşulacak ve bu esaslı akidenin bütün memlekete yapılması için tedbir almacaktır, Milli kongre Gandi gibi, Nehru gibi bütün dünyaca tanmmiş ve büyüklükleri, karakterlerinin yük- sekliği, düşüncelerinin derinliği ve beşeriyetin büyük bir kısmını teş- kil eden koskoca bir kütleyi uyan- dırmak ve istiklâle hazırlanmakta ki kudretleri ile âlemşiümul bir kıy met kazanan şahs'yetlerle dalma ileri adımlar atmış, ve bugüne ka- vuşmuştur, Hindistanın bundan böyle de da- ha ileri adımlar atarak milli ülkü- yü gerçekleştirmiye muvaffak ola- cağı şüphe götürmez. yani yarım arşınlık harflerle yazıp gönderse imiş ve bir hafta öncesin- den gönderip okutma stajı yaptırsay- mış o dahi iyi okunabilirmiş. Şimdi; kimseye tariz etmeden, kim seyi incitmeden, kimseye suç bulma- dan birkaç özel ricada bulunacağım: 1 — Sayın müzik meraklıları! Bık- tığınız yeni plâkların az çalınmışları- ni müzik rızası için hediye buyurma- Bizi rica ediyorum. 2 — Sayın alâkadarlar! Şu radyo- muzu kılağılı jilet perdahından, ar- palık omlaktan, imaretlikten, radyo Aşkına kurtarmanızı rica ediyorum. 3 — Anadolu Ajansının çifte Bay Muvaffakları! İkinizden de verdiğiniz. havadis bültenlerini 99 puntulu harf. lerle tape ettirmenizi ve her bülten için bir de kertiksiz kıraat öğretme. ni göndermenizi rica ediyorum, 4 — Sayın radyo meraklılarından ve sayın okuyanlarımdan da şunu ri. ca ediyorum: Şimdilik hepsini hoş Kanlı Bir Aile — İsörünlür. Yeni ve modern istasyanla- rmız yapılmaktadır. Onlar bitinceye Faciası Oldu kadar - ki bu yaz biteceklerdir - ve Erzurum, (TAN) — İki aile ara-|Türkiye radyo milessesesi kurulun. sındaki kin, kanlı bir netice vermiş-| «ya kadar. Mayısa, hazirana kadar tir. Eleşkirdin Arif Bey köyünde otu | bitiyor. O gün gelince bu komik gün- Fan Mustafa. oğlu Kemal geceliyin 8i- | eri kahkahalarla anacak niz. iğ Jeniyio höruber yuki; Karakö0o- | mamanın a nin Demirhan köyünden Abdürrezak | Taştca köyünden EN N za çoban Hüse; > oğlu Abdlirrahman ile iki hizmetçisi- | hı 313 doğumlu Osman, a ai derken bir uçurumdan yuvarlanmış, Bin tecavüzüne uğramıştır. Kemalin sekiz yaşındaki kızı Zeynep, atılan da WE . | kol ve bacakları kırıldıktan sonra bir ei ei kin . | göle düşerek boğulmuştur. tecavizler yakalanmıştır. Kaplıcada Tekke Âyini! Muhtarm Ailesine Tazminat Erzurum, (TAN) — Hasankalede Erzurum, (TAN) — Ipsi 2 > ği Odasi Lİ Hami Mur, | Mehmet oğlu Tayyar ve Nuri oğlu 1s. oğlu Ahmet Aksu, tütün kaçakçıları | 72! adında ki kişi akşam saat 19,5 ile vuku bulan bir milsademe netice. | t Kaplıcaya gitmişler vesu içinde günde ölmüştür. hisar idaresi sile.| GTvplak oldukları halde tekke âyini sine göndermiştir. yapmışlardır. Bu iddia ile Bir Çobanın Feci Ölümü aral Erzurum, (TAN) —