18 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: 'Ali Haydar Mithat Kâmil Paşanın kete Dair Düşünceleri No, B: ir gün Kâmil Paşayı ziya- rete gitmiştim. Odada yal- mızdık. O siralarda İttihatçılar kendisini çok sıkıştırmışlardı. Mü teessir ve bedbindi. Bana dedi — Parlmentarizm denilen ve garp memleketlerinde takip edi - len idare ususlu nazari olarak pek iyidir. Fakat bu memleketin se- viyesi bunu tatbike değildir. Bence yolu şudur: Politika mün rini tamamile durdurn leketin harici siyasetini dahili iş- lerden ay'rarak tam İstiklâl te - min etmek, dahili işler için geniş - salâhiyetli bir Ingiliz mütehassı $ı getirerek birk, imar ve terakki gi sına serbestçe mı Şu cevabı verdim: ienüz müsait kurtuluş sene onün sırf ile çalışm an bırakmak. — Bir ecnebi mütehassısa mu- kadderatımızı bağlamamızın bü- dır, Bu sayede ümran artsa bile halkın siyi kişafı geri kalır. Fakat bunları bir tarafa bıraksak bile Avrupa bu işe razi olamaz, Mütehassisı ne asi in- k isek o memleke- te karşı bir temayül göstermiş o- lacağız. Bu hareketimiz Avrupa- da kurulu müvazeneyi bozar ve rekabetler uyandırır. Bunun bir misalini Bulgaristan meselesinde gördük. Yapılan tahrik sinde Bulga nın elden gitmesi tehlikesi hâsıl olduğu alarda babam (İngilterede ortaya bir fikir atmıştı. o Gordon Paşa adr tında Sudanı fetheden İngiliz devlet adamlarından Gordonu, u- inümi valfa1ye”BUNArIE dermek... Bu tekliften en ziyade korkanlar İngilizlerdi. e Başımıza iş ağılır diye derhal Gordöna, bir vazife bulmuşlar ve ortalıktan u- zaklaştırmışlardı. Halbuki şim di bütün memleketin idaresinde sözü geçecek, hudutsuz salâhiyet sahibi bir İngilizden bahsediyo; sunuz. Ne İngilterenin, ne de baş- ka bir memleketin bu yolda bir rol için bize küvvetli bir adam ve receğini zannetmyiorum. netice- u mütalesmdan #onra Kâ mil Paşanın ağzından bir tek kelime almak mümkün olma- dı. Derin bir sükünetle önündeki kâğıtları mühürlemiye başladı. Ahmot Rıza Bey yüzünden İt- tihat ve Terakki ile benim aram- da bir soğukluk vardı. Ahmet Rı- Za; kendi fikrini körükörüne ka- bul etmiyenleri döst saymazdı. Pariste bu yolda hareket ettiği gibi, ayni muameleye memlekete avdetten sonra da devam ediyor» du. Benden başka Sabaheddin Bey de sevmediği adamlar arasın da idi. Hele Prensin büyük nüma- yişlerle babası damat Mahmut Paşanın cenazesini İstanbula ge- tirmesi, gelir gelmez ademi mer- keziyet partisini kurması Ahmet Rıza Beyi çileden çıkarmıştı. Ga- zetelerde ve gazeteler haricinde İttihat ve Terskki ile sedmi mer- keziyet taraftarları arasında kor- kunç bir mücadele başlamıştı. Va tanın selâmeti bakımından bu hal lere müteessir olmamak kabil de ğildi, İkinciteşrin iptidalarında mebu gan meclisinin açılması kararlaşmış | tı namzetliğimi koydum. İttihat ve | Terakki ( aleyhime © propaganda yaptı. Yalnız 76 rey alarak ekalli yette kaldım. Mebusluğu kaybet- tim. a O sirada Manastır valisi Saffet Paşa beni Manastıra davet etti, Derhal yola çıktım. Selâniğe gel- diğim zaman Prens Sabahaddini orada buldum. O da böyle bir davetname aldı- ğini, Manastıra gittiğini, fakat 0- rada İttahat ve Terakkinin adam- ları tarafından ıslıkla karşılandı. (Tercüme ve iktibas bakkı mahfuzdur,) Kâmil Paşa ğım, beni mde ayni âkibete uğrı yacağımı anlatir. B u hikâye üzerine ben de ta- bii olarak seyahatten vaz- geştiri. Sabahaddinle beraber Se lânikte kaldım. Sabahaddin, Se- Kinikte İttihat ve Terakki liderle- rile temasa gelmekten vazgeçmiş ti. Ben bu fikrine iştirak etme - dim. Enver, Ta Cemal Bey- leri ziyaret ettim. Ziyare' de ettiler. tw Eskiden tanıdığım binbaşı Sa- lâhaddin Bey bir gün otelimize geldi. Sabahaddin Beyle bana de- di ki; — Her ikinizin de Avrupaya Zanmamı > İmer Ve - viyorsanız bu fedakârlığı yapma» hısıniz. Hiç beklemediğimiz bu sözler bize hayret verdi .Çünkü bu vata- nım toprağı üzerinde yaşımıya herkes kadar bizim de hakkımız vardı. İki gin sonra beni belediye bahçesinde bir ziyafete çağırdılar, İttihat ve Terakkinin Meşrutiyet hakkındaki emellerine hiçbir razım yoktu. Daveti kabul Ziyatette birçok nutuklar söylen- di. Babamın icraatı, hamiyeti, va- tan için nefsini feda etmesi ileri sürüldü. Babam çok alkışlandı. a hi bir teveccüh gös- Liyafet herhalde neşeli ve samimi bir hava içinde geçt Mörmzemiz — Yanyar Ukur ettim. İlkkânun. 1908 senesinde Mabeyin başkâtibi Cevat Beyden bir mektup aldım. Abdül- hamidin beni âyan âzası yaptığı ve bu kararını Babiâliye de bik dirdiği tebliğ ediliyordu. Abdülhamidin iradesi İttihat ve Terakki tarafından pek fena kar şılandı. Yaşımın müsait olmadığı ileri sürüldü. Padişahın iradeyi ge Tİ alması istendi. Bu mümkün ol mayınca İş gazetelere geçti Tevfik Fikretin, Babanzade İs- mail Hakkının, Cenabın imzalari- ehdit ediliyor, bir ta- da ben istifaya çağırılıyor- (Arkası var) İki Misli Seyyah Gelecek Geçen seneye kadar Akdenizin muhtelif limanlarına uğrayan seyyah vapurlarnın çoğu Istanbula gelmiye rek, Pireden döntyorlardı. Bu sen bütün İngiliz turizm servislerine tahsis ettikleri vapur vapurlarmı İstanbula da uğratacak lardır, Bu sene Istanbula Amerikan, Ingiliz ve Alman seyyahlar, geçen se | nelerin iki misli fazla gelecektir, Bu ayın sonunda İngiliz bandırak Röli yans vapurile 550 seyyah gelecektir. Memle- kumpanyaları | DENİZ VE LİMAN: şe. Fenerler İdaresi Dünden Itibaren Tahlisiyeye Geçti Deniz Bank Umumi Müdürü Yusuf Oniş, dün öğleden sonra Tahli siye Umumi Müdürlüğüne giderek tetkiklerine devam etmiştir. Liman işletme idaresi ile Denizyolları Müdür lüğü, ken eşkilât ve hizmetlerine âit birer rapor hazırlıyarak umumi müdüre vermişlerdir. Tahlisiye Mü meleler dünden itibaren bu müdürlük tarafmdan görülmeye başlanmıştır. Halen idarenin elinde| 120 kadar fener vardır. Bunlar tama enin emrine geçmiştir. Yusuf Ziya Oniş, tetkiklerine bu| de devam edecek ve fabrika ve | havuzları gezecektir. İstinye Dok Şirketi Hükümetçe satın alinan İstinye Dok Şirketi hissedarlar umum! he| i yeti, bu sabah toplanarak tasfiye he | yeti seçecektir. Şirket tesisatının devrine tasfiye hesapları üzerinde yapaca ğı incelemelerden sonra başlanacak ve doğrudan doğruya fabrika ve ha vuzlar müdürlüğü tarafından devralı nacaktır. Fabrika ve havuzlar müdürlüğü, kendi mühendisleri vasıtasile mevcut tesisatı gü ve yapılacak tadilât ve ilâveler için bir rapor ve proje asırlamıstır. Deniz Ticaret Müdürlüğü Deniz Ticaret Müdürlüğü teşkilât: | den geçirmi İnm Umum Müdürlük haline getiri) | hazırlanan kanun lâyi mektedir. Bugünkü eyi ve karo yeni İtalarla kuvvetlendirilecektir. Ticaret işleri için bir servis kurulması ve bir istatistik bürosu açılması mevzuu bâ histir. Deniz Ticaret Müdürü Müfit Nee | det, bugünlerde Ankarsya giderek bu işler Üzerinde Vekâletle temas e decektir. Deniz Müsteşarı Dönüyor Yeni gemilerimizin inşaatını tetkik etmek üzere Almanyaya gitmiş olan Deniz Müsteşarı Sadullah Güney, per şembe günü oradan hareket edecek ve cumartesi günü şehrimize dönmüş bulunacaktır. JAltında Feci Jaltına atmıştır. Bu vaziyette maki- meclis ve encümenlerinde tetkik edil |” POLİSTE : Bir Amele Tren Şekilde can verdi Dün sast on birde Yedikule ile Yedikule Balıklı Rum hastahanesi a rasında demiryolu Üzerinde tüyler ürpertici bir facia olmuş, Yedikule şimendifer imalâthanesinde tesviyeci Ismall Oğuz, tren altında kalarak pa ramparça olmuş ve feci bir şekilde öl müştiir, Kazayı, Yeşilköyden gelen tren yapmıştır. Ceset, üçe bölünmüş tür, Kafası hâdise yerinden 50 metre kadar uzağa atılmış, göbeğinin üs tünden kesilen kısım ikinci bir parça olarak bölünmüş, cesedin alt kısmı da kesilen yerde kalmıştır. Makini — Düdük çaldım. Adam çekilmiyordu. yoraan Yanma © yaklaştığım zaman esasen sinir hastalığına tutul- muş olan İsmail kendisini makinenin | neyi durdurmıya imkân yoktu.,, de- Tabibi adil Enver Karan, cesedin gömülmesine müsaade etmiştir. — Müdeesitemizmi emazwini Hölemet tahkıkatma devam etmektedir. o BELEDİYEDE : Kanalizasyon İşleri Tamamlanıyor Kanalizasyon Şirketinin, mukavele «i icabı yapmıya mecbur olduğu tesi sattan yalnız Cihangir — Kasımpaşa taraflarında bazı inşaat kalmıştır. Bunu dn Hizarana kadar bitirecek, bu suretle ilk mukavelesine göre yap | mıya mecbur olduğu işleri tasfiye ede | cektir, ÜNİVERSİTEDE : Talebe Grupları Bugün Seyahate Çıkıyor Sömestr tatili dolayısile seyahate çıkacak talebe gruplarından biri bu gün Romanya vapurile Atinaya, diğe ri de Konya ve Ankaraya gidecektir. Talebe kafilelerine Universite doçent ömür Depoları Projeleri İngilterede hazırlanan liman ve kö mir depoları projelerinin tamamlan dığı ve postaya verildiği liman mü âürlüğüne bildirilmiştir. Bu projeler katidir. ve Iktısat Vekâletinin tasdi kından sonra derhal tatbik edilecek tir, Vesait buhranı karşısmda mavna almak için Pireye giden heyet 25 mav na almıştır. Bunlar romörkörlerin ye leri de refakat etmektedir, e değinde olarak birer ikişer limanımı neşeli bir grupu gösteriyor. KOj GRELER: Şark Tütünleri Konferansı Dün Toplandı Şark tütünleri, konferansı, dün sa st 15 te Trabzon saylavı B. Hasan Sakanın reisliğinde Tophanede, eski Boğazlar komisyonu binasında top lanmıştır, Bay Hasan Saka, kongreyi kısa bir nutuk söyliyerek açmış, murahhasla ra teşekklir ederek demiştir ki: ”— Müşterek bir Şark tütünleri oflel kurmak 1931 senesinde Balkan kon- feransında Türk heyeti tarafından teklif) edilmişti, Bu hususta hazırlanmış olan pro je uzun zamandanberi İyice tetkik edilmiş tir, Ba İtibarla bugünkü (çalışmalarımız kolaylaştıracak! Şark tütün isi, memleketlerimiz ara - sındaki iktmadi münasebetlerin inkişafına ve dortluklarımızın takviyesine yardım © decektir, Iktısıdi münasebetler, milletlerin biribirlerine yakınlaşması için en emniyet bir yoldur, Sizlere çalışmalarmızda dilerim, B. Hasan Sakanm nutkundan son ra, Yunan delegasyonu natına Söz söyliyen Yunan Baş konsolosu M. Ga fos dost memlekette gördükleri hüs nü kabul ve misafirperverilkten dola yı Türk hilkümetine, konferans namı va tekerlek elite lâl Bayara bir teşekkür telgrafı çekil miştir, Dünkü celsede, Yunan delegesi, bugün görüşülmek üzere bir rapor hazırladığını bildirmiştir, Konferans bugün yine saat 15 te ayni binada toplanacaktır. Konferanstaki Heyetler Şark tütünleri konferansına iştirak eden | Yunan murahhas he) i, Yunanistanın Is tanbul başkonsolosu B, Gafos'un reialiği altinda ve Yanan İktısıç nezareti umumi müdürlerinden B, Teodoroponlor ve tütün enstitüsü müdürü B, Argiridis'ten mürek- keptir, Bulgar heyeti de, Bulgar başkonsolosu B, Silvenski'nin reisliğinde Bulgaristan &i rsat benkası umumi eksperi B, Vinçef ve Bulgaristanm meşhar tütün tüccarlarından B, Polayef'ten mürekkeptir, B, Polayef rahatsız olduğu için heniz İstanbulu gelmemiştir, Bugün şelirimize gelerek konferansa İştirak etmesi beklen mektedi muvaffakryet xa getirileceklerdir. Hassas Terazilerin Kontrolü Eozahanelerdeki teraziler çok has sas olduğu için bunların Eezacılar Cemiyeti ile Ayarlar müfettişliği me murları tarafından bulunduruldukla rı yerlerde kontrol edilmesi kararlaş turılmıştar. TAŞDAN 18-1-968 nkaradan Telefon ve Telgrafla Bayındırlık İşleri İçin Bir Kanun Projesi Ankara, 17 (TAN muhabis rinden) — Dahiliye Vekâleti; memleketin bayındırlığı içi hasasi bir kanun projesi ha zırlamaktadır. Proje şehir v€ kasabalarımızın su, elektrik, plân, kanalizasyon ve benzeri işlerini bir intizam altına ala caktır. Bu proje köy kalkın masına da ehemmiyetli şekik de yardım edecektir. Proje, mevcut Belediyeler İmar He- yeti kanununu değiştirmekte dir. Ankarada büyük bir tek- nik büro kurulacaktır. Beledi- ye Bankasının sermayesi arti rdacak, bankanın ismi, Me halli İdareler Bankası ole caktır. Projenin 1938 mali ye lından evvel kanunlaşmasın& çalışılacaktır. Resim Müsabakasında Kazananlar Ankara 17 (TAN muhab Matbuat Umum toplandığ re resimler yaptırmaya karar vermiş ve ressamlar arasında bir müsabaka açmıştı Müsabakaya birçok sanatkâr ler iştirak etmiş ve eserlerini Ankâ raya göndermişlerdir. Matbuat U mum Müdürtüğünde bir jüri i serleri tetkik etmiştir. Müsabakayı ressam İhip Hutüsi ile Nurullah Berk ve Mazhar kazanmışlardır. Ka zananların milkâfatları gönderilmiş tir. Milletler Cemiyeti Müzahe- ret Komitesi Umumi Kâtibi Ankara 17 (TAN muhabirinden) — Milletler Cemiyeti müzaheret milif komitesi umumi kâtibi Bay Smell ve | gşi bu sabah Istanbuldan şehrimize, mizde üç dört gün kalarak hükümet ricalimizi ziyatet edeceği ve tetkikte bulunacağı anlaşılmaktadır. ma MÜTEFERRİK : Gaz Kursları İyi Neticeler Verdi Hava tehlikesinden korunma ko misyonu, dün Vilâyette Vali muavini nin reisliğinde toplanmış, gaz kursi8 rmdan bugüne kadar alman neticele ri tetkik etmiştir. Kurslardan bekle nen faydanın elde edildiğini gören ko yon, gaz temizleme ekipleri kurul masa ve derhal bu ekiplerde çalış cakların kurstan geçirilmesine karaf vermistir. Bu #urslarm mümkün ol duğu kadar çabuk açılması he men hazırlıklara başlanacak, kurs ilk olarak Belediye temizlik ameleleri alınacaktır. v Ziynet Altını Basılıyor Yeniden ziynet altınları yapılması için Maliye Vekâletinden Istanbul Darphane ve Damga Müdürlüğüne emir gelmiş ve faaliyete geçilmiştir. Bunun için birçok kalıplar hazırlan mıştır. Bu altmlardan ne kadar h8 zırlanacağı henüz belli değildir. TAKVİM ve HAVA 18 İkincikânun 1938 YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdumuzun Eğe mıntakası az buls' diğer mmtakalar kapalı geçmiştir, Yağı Bu gördüğünüz resim, İsoigrede değil, Ankarada çekilmiştir. Kış sporları “ Kocaelinde yağmur, Bilecik, Konya vE rurumda kar şeklinde olmuştur, Rüzgâr” Trakya, Eğe ve cenubi Anadoluda 3 den Karadeniz kıydarında cenupts * kuvvette esmiştir, Diğer yerler sakin miştir, Dün, İstanbulda hava kısmen kapal! miş, sabah serpinti olmuştur, Rüzgâr #” ten saniyede 2 ile 3 metre hızla esmifi Saat 14 te barometre 760,8 milimetre hararet en çok 4.2 ve cn az 3,5 santi” İ olarak kaydedilmiştir