12 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9
Me EET METNE e TR RR ve pp e e cp e NN | ettin Nasıl doğdu? - Nasıl yaşadı? - Nasıl battı? No. 1g — İKİNCİ KISIM — Yazan : Ziya Şakir Okunan Takrir Mecliste Gürültülere Yol Açtı Enanuelidi Efendi, şu sözleri, İttihat ve Terakki kabinesi) nin elçektiği günden bir gün ev Vel — hattâ, bir gün sonra.— söy “Miş olsaydı, bu fikirdeki isabetine Yerden göğe kadar hak verilebi. lir. Ve bu sözleri de, medeni cesa tete parlak bir delil addedilirdi. Fakat bu sözler öyle bir zamen. SA söyleniyordu ki, artık (ttihat— eki) namı altında hiç bir varlık 5.. Senelerdenberi memle Keti heytilâi bir kudretle idare eden Vvetin bütün şirazesi dağılmış. Timanında bulunan (galip irin donanması) da birer ikişer Selerek Osmanlı Mebusan Meclisi. tün önlinde sıralanmıya başlamıştı. arayın, ve — her iki şekilde ki (ltilâfçılar) ın tercüma- Molar Emanuelidi Efendinin bu tek Vi üzerine, Mecliste şiddetli bir a- Y parlamıştı. Mebuslardan bir kısmı: — Doğru., Çok doğru... Milletin #tniyet ve itimadmı kaybetmiş 0- bu meclis; artık yaşamaz. Diye bağırmışlardı. Diğer bir kı Mn mebuslur da, yerlerinden firl Yarak: Ri Kabul etmeyiz.. Alnımız açık ave feryat etmiye başlamışlar - bul mebusu Yağcı Şefik Bey, kürsüye bile gelemiyecek de le heyecana kapılarak, oturdu ön *ândalyenin Üstüne çıkmış: >> Bu sözleri kimse kabul et - Bugün istifa etmek, o ka - WE adamlar gibi kaçmak demektir. Ve haysiyetimizi muhafaza Sİtceğiz. Aslanlar gibi burada otu ü Biz bursdan, ancak sün kuvvetile çıharız, Diye haykırmıştı. heyecan, hiç şüphesiz ki, ar- tacak.. belki de ış, sille, tokat ve a kadar dayanaraktı.. Be. Peket versin ki, Dahiliye Nazırı kür “üye gelmiş, Eğer mevlis feshedilirse, ea ki kabineyi( davanı âli) ye kim Yevkedecek?. Affrımumi ilânma kim kurar verecek?. Yoksa; kabi- Benin, memleketi kanunsuz idare ini mi iytiyorsunuz?. Biz, bu iyeti kabul edemeyiz. Hükü- » Kanunu Esas! hilâfına hare - *dem, ahiliye Nazırınm bu sözleri bir anda vaziyeti değiştir Miye kâfi gelmişti. Bir dakika ev- mi ge mântelidi Efendinin teklifi Ny, Üaşlıyanlar; şimdi de Dahiliye arının bu makul ve mantıki söz Giri, alkışlıyarak fikirlerini değiş Vermişlerdi, Emanueliği Efendi; bu muvaffa YetSiZike karşısında, bir an stn- miş Fakst, yüzilne bir siya » hı, Esiyatörü maskesi geçirerek a mücadele sahnesine Çi - d, 2lAr, onun eline başka silâhlar Bü, erdi... Onun için, Ema- tan Vi Efendinin sendelemesi, u - kı, PÜrmemişti. Meclisin feshi hak hi teklifi bu şekil alınca, Ema li Efendi anl büyük silâhın ti gi Sikarmış; oruaya atıvermiş bir Müthiş silkh; (8) maddelik grid. takrir; iki evvel Yıldız ndan, ME aile Vahi - fikyi,, tarafından ilham edilen bir Mebyga ul idi... Bazı âyan ve “peg âzalarınm iştirakile ter - Kişi miş . Fakat, böyle bir'tak Yayı, tina hiç kimse imzasını koy İk e emişti Onun için tam Yat hı, den ele gezmiş. Ve niha İiyeş © Ağir yükü de, Rum meşru- “Rig, #ibünüm orkânmdan ve, TTiİYet ve Tilaf Fırkası) alâka Takrir sahibi Aydın mebusu Emanuelidis Efendi darlarından, Aydın mebusu Ets - nuelidi Efendi omuzlarına yüklen mek celâdetini gööstermişti, Ayni gaya ve maksatla çalışan bir kaç arkadaşına imza ettirdiğistakriri riyaset makama vermişti. İşte; (5 teşrinisani . Salı) gü - nünden itibaren, (Türk milleti) ile (Osmanlı devleti arasında derin bir uçurun açan bu tarihi takriri - is tikbal tarihine bir vesika olmak ü- zere, aynen aşağıya dercediyoruz: Malümu âlileri olduğu Üzere; memlekette, beş senedenberj (İcra atı hükümet) admı altında, tarih. te emsaline tesadüf edilmiyen bir çok ahvali elime görülmüştür: 1 — Ermeni milletine mensup olmaktan başka hiçbir cürümleri bulunmıyan bir milyon nüfüs, katittitlâf edilmiştir. 2 — Lânkal, kırk asırdanberi memlâkette medeniyetin âmili ha kikisi olan Rum unsurundan), (250 bini nüfus), hududu Osmaniyeden tardedilerek malları müsadere edil miştir. 3 — Kablelharp, (550 bin rum) nüfusu, Karadeniz, Çenakkale, Mar mara ve Adalardenizi sevahil ve ha valisinde, ve sair mahallerde, kat lü İmha edilmiş.. ve malları da gas pedilmiştir. 4 — Memlekette; anasırı gayri müslime, icrayi ticaretten mene . dilmiş.. ve ticaret, yalnız erbabı nüfuzun yeddi inhisarına terkedil miş olmakla, bu yüzden bütün ef. radı millet, âdeta soyulmuştur. 5 — Mebusandan, (Zilhrap) ve (Waretages) Efendiler, ifna edilmiş ) lerdir. 6 — Arap kavminecibi) ne kar. $ı reva görülen (sulmuamelât), -şimdiki felâketlerin başlıca sebep - lerini teşkil etmistir. 7 — Seferberlik vesilesile teşkil edilen amele taburları efradından 250 bin kişinin, açlık ve mahru . miyetten müteessiren telef olma . larma sebebiyet verilmiştir. 8 — Harbiumumiye bilâsebep gi rilmiş.. ve bu şerefi meş'ume maili yet için, Bulgarlara memleketin bir cüzü de terkedilmiştir. Failler hakkımda, hükümeti cedi denin malümatı neden ibarettir?. Işin mahiyeti hakkında, ne tasav. vur edilmektedir?.. Mttihaz edilecek tedbirlere, ne va kit mübaşeret edilecektir?. . Bu teklifleri, hükümeti cedideden sual eyleyiniz, İmzalar: Aydın mebusu, Emanwelidi Izmir mebusu, Vangel Çatalca mebusu, Tovkidi, Bu takrir, âdeta Türk mille tinin çehresine indirilmek is tenilen bir tokat mahiyetinde idi. Tabildir ki, kalbinde Türklük. duy - gusu olan hiçbir mebus buna taham mül edemezdi, Nitekim, mebuslar mdan acı bir feryat yükselmiş- — Türkler tahkir ediliyor. Bu feryadın sahibi, (Ittihatçıla- rın hata ve günahları) nı setret - mek istiyen bir şahsiyet değildi. Bi lâkis, evvelce (Ittihatçı) iken şimdi (koyu bir muhalif) olen (Trabzon mebusu Hafız Mehmet Bey) di. Hattâ, bu takririn ne maksalla ortuya atıldığını hisseden urâp me busları bile - hakikaten necabet €- seri göğstererek - derhal bir tak - rir vermişler: (Biz Arap mebusları; tahaddüs «den ahvali ve vakayii milessifenin hal ve faalını, vakti münasibe te- hire karar verdiğimizden, kavmi ne cip arap hakkında mezkür fıkra - nım, Emanuelidi, Efendinin takri - rinden çıkarılmasını talep ederiz.) Diyerek; ne kendilerinin ve ne de milletlerinin, hususi maksatlara a- Jet olmasım istememişlerdi. Çünkü, Emanuelidi Efendi; bu takririnde ciddi ve samimi değil - di. Muhtelif unsurlar ve âmiller ta rafından kurulmuş bir makineden ibaretti... Onu böylece kuranlar ve ortaya atanlar; yarın başlıyacakla TI işlerde ne dereceye kadar mu. vaffakıyet o kazanacakları bilmek icin, bir sondaj yapmak istemişler di. (Arkası var) EK ON. O Mİ i Türkborcu 18,85 Liraya Çıktı Dün Ünitürk 18,85 Vraya kadar yükselrhiştir. Birinci, ikinci ve fiçiincü tertipler de ayni fiyatla almıp satıl. mıştır. Anadolu tahvilleri 40,50, mü messiller 40,25, hisseler 23,70 lira ku ponsuz olarak muamele görmüştür. Merkez Bankası 985, Ergani 975, Sıvas tahvilleri bütün tertipler 95,25 liradan, Arslan çimentosu 9,85 Jlira. dan muamele görmüştür. Gayrı mü badil bonoları 19 Uraya düşmüştür. Bir sterlin Merkez bankasına 628,5 kuruştan satılmıştır. Londra horsa, smda bir sterlin 14751 frank ve 5,0032 dolardır. Balıkhaneye Dün Getirilen Balıklar Dün belıkhaneye fazla balık geti. rilmemiştir. Tutulan balıklar 800 ki. lo kadar kefal, 4 bin çift palamut, 300 çift torik, yüz kilo Tuferdir Kefa Im kilosu 23 — 25, palamut çifti 12— 18, torik, 50 — 60, Lufer 100 çine. kop 20 — 35, uskumru 40 — 45, lev rek 100 — 150, kalkan Karajeniz ma 150 -— 60, hamsi i — 2 kuruş ara. sında satılmıştır. — — Çavdar Satışları Çavdar piyasası da yükselmiştir. Bunun sebebi son günlerde Çekosla. vakyada on bin ton çavdar satılması dır. Satılan bu mallar Mersinden ve İstanbuldan yüklenmektedir. Satışlar şubat nihayetine kadar teslim edile ceğ'nden bu müddet içinde fiyatların düşmesi beklenmemektedir. Son sa. taşlar 438—5 kuruş arasında yapıl. mıştır. LOKMA > > HE OĞÜTLE NN... K Ri Sütü Çiğnemeden Yutmayınız Süt insana, yalarz çocukluğunda büyümek için değil büyüdükten sonra da, hastalandığı vakit beslen mek için lüzumlu bir gıdadır, Kışm soğuklarında göğüs nezlesine tutu lanlardan bazıları sıcak sıcak içtik leri sütün mideye giderken göğsü de ısıttığını hesap ederek onu has talığa deva diye de sayarlar. Fakat, doğrusunu İsterseniz, ço. cuk olmıyan bir insanın hastalıkta bile sadece sütle beslenmesi epeyce güç bir iştir. Bir kere büylik insan sütün ancuk onda dokuzundaki mad deleri kanına karıştırabilir, Sonra mutat üzere içtiğimiz inek sütünün bir litresi ancak 700 kalori verir. Yatağında az çok kımıldanarak ya tan bir hasta için günde üç litre süt içmek lâzımgelir, O vakit te sütün azotlu ve yağlı maddeleri lüzumun dan fazla, şeker yapacak maddeleri de lüzümundan eksik gelir. Şeker yapacak maddelerin eksik liğini süte şeker katarak tamamla. rız ama, ötekilerin fazlalığı beslen. me müvazenesini bozar. Midede ka- rışıklık, barsaklarda ya inkıbaz, ya hut aksine ishal yapar, Karm şişer. Ondan dolayı slit içen hastaların birçoğu sütün kendilerine dokun- duğundan şikâyet ederler. Bu şikâyette hakları da yok deni lemez, Şu kadar ki, sütün hazma dokunmasındaki kabahat sadece sü tün kendisinde değil, daha ziyadesi bizim sütü yemesini bilmememizde dir... Süt su gibi, şarap gibi içilecek bir madde değil, insanı besliyecek bir gıdadır. Onu ekmek gibi, bütün yemekler gibi yemek, yani yutma- dan önce çiğnemek lâzımdır. Süt çiğnemeden yutulursa mide. ye vardığı vakit midede koca koca citrat dö sud mahlülünden biraz ko yunca o topaklar toplanamazlar. Ancak insan her defa süt içeceği vakit içerisine, adı ne olursa olsun, yine az çok bir ilâç demek olan maddeyi katmak tuhaf gelir, içini sıkar. Daha kolayı, en kolayı sütü ağzı. mıza aldığınız vakit, ağzınızı oyuat- mak, onu çiğner gibi yapmaktır. Öyle yapmea salye çıkaran gudde- ler işlerler, süt te ekmek gibi ağız da hazmedilmiye başlar, topakla - namaz, midenin İşi kolaylaşır, Mi- dede ve karında gazler de olmaz. Sütten yapılan şikâyetlerin pek ç0 Zu, bu küçük ihtiyata riayet edil. memesindendir, Sütün hazmini kolaylaştırmak i. çin onu ağızda iyice uzun bir müd- det tutmalıdır, Büyücek bir fincan sütün böyle çiğnenerek yutulması on, on beş dakika sürer. Hastalık- ta insanın kendini beslemekten da ha mühim işi olamıyacağndan bu kadarcık da uzun sa) z zaman da pek yi. Ama, ayran içmek İsterseniz, o vakit: Tutup ke'sin kenarından zarafet birle höptürdet! Kaldesine uyarak ayranı çiğne meden yutabilirsiniz. Ayran zaten bir mayalanma geçirmiş olduğun - Şu kadar ki, ayranın zarar vere. ceği hastalıklar da olabilir. Meselâ mide ekşisinn fazla çıktığı hasta- da. O vakit ne ayran içmek doğru. dur, ne de süte citrat dö sud kat mak. Öyle hallerde süte, beşte bir mırlar. Bu da ivi hir sev olmaz. Anadolu Arpası Aranıyor Arpa Piyasasında Yükseliş Var Son hafta içinde Anadolu arpalarında 5 — 10 para kadar bi yükseklik olmuştur. Bir taraftan ihracatçılar diğer taraftan yerli sarfiyat için arpacılar arpa toplamaktadırlar. Bu sene Trakyanın arpaları az randıman verdiği için Anadolu arpaları fazla aranmı. ya başlamıştır. Şehirde sırt hamallığınm kaldırıl. ması üzerine st ile nakliyat ve ara- baların âdedi artmış olduğundan yer li sarfiyat geçen seneye nazaran yüz. de 40 — 45 nisbetinde fazlalaşmış. tır. Bir hafta evveline kadar 4,04 — 4,08 kuruş srasında duran arpa fl - yatları son günlerde 4,10 — 4,12 ku ruşa kadar yükselmişti. İhracatçı lar da arpa aradıklarından bu fiyat yeniden 2—3 para daha artmıştır. Dün piyasamızda muhtelif Anado. lu arpalarından 330 bin kiloluk bü - yük bir parti arpa kilosu 4,15 kuruş tan satılmıştır. Trakya için bile piya. samızdan arpa alınmaktadır. Araba ile naki'yecilerin hamallığın kaldırı! masından sonra kazançları birksç misli arttığından hayvanlarma bol ar pa yedirmeleri de şehrimizde sarfi . yatm yükselmesine yardım etmekte, dir. Mal Gelmedi Piyasa Hep Gevşek Geçiyor Evvelki gün piyasamıza gelen elli vagon buğdaydan dün de bir kaç va gonu satılmıştır. Dün Anadoludan biç buğday gölmemiş olmasına rağ. men, piyasa gevgekliğini muhefaza etmiştir. Fiyatlar da 2—4 para kadar Türk Parasını Koruma Kararnamesi (Türk parasının kıymetini korum hakkındaki 12 sayılı kararnameni neşrine devam ediyoruz:) Madde 17 — Thracatçılar ihraca! dövizlerine taallük eden hususat hah kında kambiyo murakabe mercilerin, ce istenilecek malümatı vermek we buna dair vesikaları tevdi etmekle mü kelleftirler. İhracat eşyası dövizi bar kalar tarafından bu kararname mu, elbince verilecek kambiyo alış ves, kasının ibrazı suretile tevsik olunur Navlun dövizleri Madde 18 — Türk tabiiyetini halı vapur idarehaneleri hariçte bulunar eşhas ve miessesat lehine ifa etmiş oldukları nakliyecilik (hizmetinden mütevellit olarak bu kararnameden evvel tahsil etmiş oldukları ve bun. dan böyle tahsil edecekleri navlun dö vizlerinin emirlerinde bulunan kısmı, ns elde ettikleri tarihten itibaren ni, hayet on beş gün zarfında döviz ola, rak memlekete getirip bir bankaya satmıya veya kendi namlarma Cüm. huriyet Merkez Bankasına tevdi et. miye veya Maliye Vekâletinin tayin edeceği esham ve tahvilâtı hariçte düşmüştür. Evvelce Anadoludan faz la mal gelmiş olması ve ayrıca Zira. at Bankasının piyasalara buğday sat ması değirmencilerin fazla mal alma malarma sebep olmuştur. Esasen ban ka peşin para ile mal sattığı için ser mayesi geniş olmıyan müesseseler va deli satışları tercih etmekte ve az mal almaktadırlar. Dün yumuşak İ buğdaylar 5.36 — 6.04, sert nuğflay lar 5.25 — 5.30, arpalar, 4.15, çav. dar 5,015 bakla 4,25, yulaf 4.20, kuş yemi 7,10, natürel nohut 5.12.5. iç fındık 34 — 35. ic ceviz 28 — 32 ku. ruştar, Şiin Avusturya Mark Zod Pengo vey Dinar Kron Isveç Sterlin Altin Banknot 028 6 1077p 1078p 203— 24. CEKLER Acılış -Kapanı 23,5725 0,1979 15,1550 4,6972 87,1610 34465 3,7958 14325 22,727 422 137169 19704 4,2057 4,9070 106.379$ 3441 274 30938 627m— 24,6829 mübayaa edip memlekete ithal ye mecburdurlar. Yataklı vagon şirketi ile ecnebi va pur acenteleri gibi memalikj ecneb yede müessese şirketlerin memleketi mizdeki şubelerinin hasılatından delicap memaliki ecnebiyedeki mer kezlerine Bevkolunacak miktarı için kambiyo murakabe mercileri vizesile kambiyo almabilir. Kıymetli, taahhütlü mektuplar Madde 19 — Posta idarelerine di edilecek kıymetli veya taahhütlü mektup İle diğer kıymetli paket eşya posta memuru huzurunda ben dedilir. Posta memuru bunların muh teviyatmı görür ve bu kararname m cibince ihracı müsaadeye tâbi tutul muş para ve kıymeti menkule mev. cut olup olmadığını kontrol eder. Resmi dairelerle Cümhuriyet “erke Bankasının irsalâtı bu madde hüküm lerinden müstesnadır. Madde 20 — Ankonsinyasyon şek linde ithal olunan ve yahut bazı mü, essesatm hariçteki merkezlerinden Türkiyedeki acente veya şubelerine esseselerin mali vaz'yetleri ve satış nisbetleri tetk'k edildikten sonra kam biyo murskabe mercileri tarafından verilecek müsaade Üzerine temin olu nur, Bu dövizlerin temin zamanı yine kambiyo murakabe merc'lerince ta. yin ve İbraz olunan vessik iptal olu. nur, Transit eşya bedelleri Madde 21 — Alelümum masarifi dahil olduğu balde transit eşya be. delleri ancak transit dövizle ödenir, 'Transit eşyasınm hariçten gelen dö. vizleri kambiyo murakabe mercilerin den almacak mezuniyete müsteniden bankalarda bir hesaba matlüp kayde dilir. Hariçte borçlamlan transit emtia bedelleri de yine kambiyo murakabe mercilerinin müsaadesile bu hesaptan tesviye olunur, Bu eşya için bankalardan alman dö viz avansları ayni hükme tâbidir. Madde 22 — Bilümum ithalâta mü teallik döviz ihtiyaçları için kambiyo murakabe mercilerinden mezimiyet istihsal edilir, (Arkası Var)
