10 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Son Notanın Tesiri olduğu teşebbüs üzerine AL e Büzetelerinin Ingiltere aleyhinde hi DIYS başlamış oldukları şiddetli yin Protesto etmiştir. hu, Protesto Üzerine bütün Alman inin bu mesele dolayisile *a oldukları hücumlar kesil. IBRANICE TEDRİSAT Berlin, 9 (AA.) — Orta mektep. * İbrani Hisanımın tedrisi mene- POMANYA Romen Zaharof Londraya Gitti gelmiştir. it'in kendi memleketinde “Ro. Zaharof,u diye anıldığını yazan “ng Standard gazetesi, bu zatm, k | ©) faşistleri tarafından ötedenbe tehdl edilegelmekte olduğunu ve «8 bundan birkaç ay evvel Bükreş #vihe bir bombe. atılmış olduğunu , 9 (AA) — Maliye nazırı Tadyoda söylediği bir nutukta | tir ki, “iy © Hükümet, ne mecbur! bir is 4 , akdini ne bankalardaki mevdu iç lereyi, ne de paranm kiyıne İyi, İlirmeği aslâ'âkfından geçir mey arge, gari — — di vin Sİ) Ankara Maçları #kara, 9 (TAN Muhabirinden) — 1 Ankarada lig maçlarma de- baş, “dildt. hik maç Harbiye Idman- tir? Ke ile Demirçankaya arasında tesi İk, akat Harbiyeliler hakeme itiraz $rİ İÇİn maç yapılamadı. Sonra birliği ile Altmordu oynadı. “kat ik'nci devrede Altınordu- , OYundan çıkarılan oyuncuları İİ apökeme itiraz ettiler ve bu sebep hükmen mağlüp sayıldı. e Kadıköy Su Şirketi yeye Geçiyor , 9 (TAN Muhabirinden)— İk e Vekâleti Kadıköy — Usküdar etinin İstanbul belediyesine maya knda bir lâyiha hazırlamış İteâinı bildirmesi için Istan- İlediyezine göndermiştir. — — a, eni 100 Liralıklar plkara, 8 (TAN) — Londrada ba olan yeni 100 Pralık kâğıt Şubatım ük haftası içinde Derdine vreler i (Başı 1 incide) İngilterenin Verdiği | Berlin, © (ALA) — ingiliz sefiri, in) Ro, enin Bükreş hükümeti nezdinde | Ni âbya Yahudi ekalliyeti lehinde | DR ği Sanatkâr, makinist bu Ortez mutlak surette yoluna ayy olmıyan ihtiyaç gösteren ay X vardır. Bir taraftan işte. » İçin teşkilât vücüde getirmek aftan orta mekteplerden ç0- j a sanat, ziraat ve tlenret | ti haline sokmak suretile bu 47 zamanda doldurmak mfm Günkü Türkiyede işsizlik l hi” işliyen kafa ve çalışma. Bak, her kol için fazlasile iş var Rt bütün mesele mevcut çalı Üy, , *TİRİ ihtiyaçlara uygun bir an ye çikârmektir. hmet Emin YALMAN Ni l Madam Lupesko'yu — batırlıyacaksınız: Bükreş sarayı ile hayli münasebeti bulun duğu söylenen bu güzel kadın Romanyayı terketmek emrini almeştir: Yeni Goga ka binesinin ittihaz ettiği bu karar İnçiliz ve Frans matduatmdz dedikodulu beğriyata yol açmış bulunuyor: FRANSA: Büyük Bir Grev Sona Erebildi Paris, 9 (A.A) — Goodrich fabri- Pa T Dünya Gazetelerinin Birinci Sayfa Haberleri | CENEYRE : Zecri Tedbir İçin Teminat Meselesi Cenevre, 9 (A.A.) — Milletler Ce. miyeti umumi kâtibi B. Avenol, yarm Londrada, bu aym on yedisinde Ce. nevrede ağılacak olan konseyin yü. züncü içtima devresine ait ihzari gö. rüşmelerine başlıyacaktır. Bu münasebetle İsviçre telgraf r. jansı, neğretmiş olduğu bir tebliğde bilhasan şöyle demektedir: Fransa ie İngilterenin 17 kânunu sanide açılacak olan yüzüncü içtima devresinde bilhassa Milletler Cemiye. ti mizakınm bazı maddelerini ihlâl &. den devletlere karşı cemiyetin ittihaz mecburiyetinde kalacağı iktisadi ve mali zecri tedbirler dolayisile küclük ve orta devletlere tem'nat vermiye matuf müşterek bir beyanname meş retmelerine intizâr edilmektedir. FİLİSTİN: Birçok Kasabaya Para Cezası Verildi Kudüs, 9 (A.A) — İki günlük bir sükündan sonra Şimali Fülstinde ye- niden bir takım hüdiseler başlamış. tır. Asker kıyafetine girmiş olan hay dutlar, taharr'yat bahanesiyle, köylü lerin evlerine girmek ve paralarını çalmak suretiyle güküvet yapmaktar dırlar. ri otomobil ile bir mesi merEi e ta- seaiıiği ir, Fakat nüfusça tele- kalarında çikmiş olan ihtilâf, grevci- EŞ Pa fat yoktur. mayr Kabul eri Üzerine dün ak-| (Petrol borusunun ve telefon hatla. gam hitama ermlatir. Grev, 15 birinci kânundanberi devam etmekte İdi. MÜZELERDE ISIK a ryr mesi Üzerine ziyaretçi sayısı Ümldin fevkinde artmıstır. Luvr müzesinde asır ve Yunan heykel kısımları ten- vir edilmiş bulunuyor. Bütün müze- ler bu şekilde tenvir edilecektir. BELÇİKA: Almanyaya Kongodan rının tahribi sebebiyle birçok kasaba- Yara para cezaları tertip edilmistir. Birçok kimselertevkif edilmektedir. YUNANİSTAN” Veliahdin Evlenmesi Çok Parlak Oldu Atina, 9 (Hususi) — Vellaht Prens Pol, ile Ingiliz prenses Fredrika'nın evlenme tören'eri bugün Atinanm büyük kiliseside çok mühteşem me. râsimle ve yüksek bir davetli kalaba Hisse Verilmiyecek Brilksel, 9 (A.A.) — Heho de Pa. ris gazetesi, Van Zeciand'ın teklifleri arasında Almanyanın Belçika Kongo suna İştirak ettirilmesinin de bulun. duğunu yazmıştı. Belçika ajansı, neşrettiği bir teb Niğde, Van Zeeland'ın tekiiflerine ve bilhassa Afrika meselelerine dair ba. zı gazetelerde çıkan malümatın kati. yen aslı olmadığın; kaydetmektedir. B, Van Zeelnnd, Londradan buraya dönmüştür. lığı huzurunda yapıldı. Yağmura rağ men kilisenin önü çok kalabalıktı, Ev lenme merasimi 101 atım topla ilân edildi. Ayinde evlilerin başına konulan som altın taçlar kral birinei Georges ile Konstantinin de evlenme merasi. vinde kullanılmış olan taçlar idi. Nkâh yapıldıktan sonra Yunan kralı ile yeni evlilerin yakm akraba. ları, gerek prensi, gerek prensesi öpe rek tebrikte bulunmuşlardır. Diğer prensler ile davetliler de yeni evliler! tebrik etmişlerdir, Tulukerem mmtakasmda bir aske; / 200 milyon dolar istiyeceği iyi malü. Milyarder nutuk söyliyen B. Rooseve't, bazı krat'k kuvvetlere karşı mücadele Reisicümhür, demiştir ki: “— Henüz hükümet üzerinde nü fuz icra etmek ve ona direktifler ver mek hakkınm kendilerinde mevcut ol duğunu tahayyül eden efrattan mi - vekkep ufak bir grupun tehdidine ma ruz bulunmuktayız. Ben, vatandaşla rımın ekserisinin iradesini yerine ge tirmek ve ufak bir ekelliyetin salâhi. | yet suüistima)llerine ve imtiyazlarına | nihsyet vermek arsusundayım, Maji müesseselerin istiklâl! menfastine di | ger bir çok müesseseler Üzerinde yap meyi arzı ediyorum. Demokrasi reji mi, fiyatların sun! tereftüüne, kü sanayi erbabı ile tacirlere karş! Y pılmakta olan suiniyete müastenit re. kabste ve her ne gekilde olursu olsun | monopol'er teessüs etmesine müsama | ha edömez. Bana sulistimellere niha yet vermek salâhiyetini bahşedin'z. Bu salâhiyetin verilmesi, Amerika nın iş adamları İle sanayi erbabı e seriyetini mufazarrır etmiyecektir.,, 200 milyon dolar! * Vaşington, Y (A.A) — “Reis'cüm- hur Roosevelt'in 1938 — 39 mali se- nesi..için.Parlâmentodan milli tmüds- fan masraflarını karşılamak üzere mat alan mahafilde beyan olunmak- tadır. Amerikaya Yapılan yi : : : Göçlerin Listesi Vaşington, 9 (A-A.)--- Hâriciye Bakanlığı tarafından reşredilen ista. tstiğe köre, geçen sene Amerikaya muhaceret için 240869 permi talebi vukubulmuş, bunlardan yalnız 30898 kabul edilmiştir. Karuni miktar ise | 153774 tür. Arnavutluk, Yunanistan, Roman » ya, Suriye ve Türkiyeye tahsis edilen kanun! miktar tamamlanmıştır. Is. panya kendisine verilen kontenjanm yüzde 99 unu, Macsristan yüzde 92 sini Almanya da yüzde 48 ini kul'ana bitmiştir. Gidenlerin ekserisi Yahudi. dir. Dünya Altınları Amerikaya Geçecek Londra, 9 (A.A.) — The Statist, Amerika tarafından yapılan ve dünya yüzündeki bütün altın stoklarmı A .. o 9 o Mücadeleye Girişti Vaşington, 9 (A.A.) — Demokrat fırkanın bir ziyafetinde bir erbabinin sanayi ve finans âleminde kullanmakta oldukları oto- yanaşmamak azminde olduğunu beyan etmiştir. -İ birtakım grupların mahalli ve mevgit ||| makta oldukları kontrolü tahdit et || | İl imkânlarını tetkik için bu yerle- İrila'ği Reis Roosevelt lerle bankacılarla birtakım sanayi etmek ve katiyen uzlaşmıya Sulh İçin Öne Sürülen Bir Şart Londra, 9 (A.A) — İşçi parti- si liderlerinden Lasboury, sulh- çular toplantısında söylediği bir nutukta, harp sebeplerini orta- dan kaldırmak için yeni bir dün- İİ va iktesat konferansının toplan- ması lizumunu kaydetmiş ve gitgide şiddetlenen silâh yarışı- nın tehlikesine ehemmiyetle İşa- rel etmiştir. Lasboury, Romanya, Maca- Türkçe Konuşmak, Türkçe İşitmek (Yazan: B. Felek) İçinizde yabancı hir memlekete gi- dip te ummadığı bir sada Türkçe işit- miş olanlar bunun bir Türk kulağı için me büyük, ne nefis bir musiki ol- duğunu pek iyi takdir ederler, Zaten birşeyin kıymeti onun kıtlı. ğında iyi ölçülebilir. Ben —hiç kimseye karşı bir üstün- lük iddiaşmda bulunmaksızın söylü- yorum— ana dilimi çok severim. Mattâ onun dünya dilleri içinde ea müsical, ahenkli lisanlardan biri ol- duğunu düşünerek övünürüm bile Bir dilin ahetkli olup olmayışını o di- li görüşenler daha doğrusu o dilin sa- | hipleri pek iyi kestiremezler, Bunu mutlaka yabancıya sormalı, Istanbul lehçesiyle konuşulan iyi bir Türkçe yabancı kulaklara ital |! yanca gibi bir tesir yapıyormuş. Bu- nu birçok defalar yabancı dostlarım- dan işittim, İ E, böyle gürel birdii görüşmek ve görüşüldüğürü işitmek kadar zevk olur mu? (Lâf aramızda, pek katı ve gırt- laktan görüşülen birtakım diller de var, Allah sahiplerine bağışlasın. Me- selâ: Ermenice. Rivayete nazaran bu dilin 1500 s6- nelik bir edebiyatı varmış. Ne âlâ! ristan, Yugosinvya ve Filistin- | den davetler aldığını. dünya sul- || hü ve dünya İktisat konferansı | | ve gideceğini söylemiştir. l Tunusta Kanlı Nümayişler Paris, 9 (A.A) — Tunustan bildi. göre, bin kadar yerli nüma- Yisçi ile polis arasında kanlı hâdise. ler olmuştur. Alu yerli ölmüş ve Üç yerli de ağır surette yaralanmıştır. Diğer taraftan, bir komiserle Üç po- lis memuru ölmüştür. Asayiş ancak öğleden sonra geç vak,l tesis oluna- bilmiştir. Bizert, (Tunus) 9 (A.A) — Bizert'de dört milliyetperver yerli öl- müş, üç dört yerli polis memuru ya- ralanmıştır. Hâdise milliyetperverlerin İlderi Hasan Nurin'n Cezayire sürülmesini Protesto için tertip edilen bir nüme- yiş esnasında vuku bulmuştur. Bu nümayiş hükümet tarafından menedilmişti, ndetleri bine varan nü- mayişgler polislere taş atmışlar ve tabanca ile ateş etmişlerdir. Polis mu kabelede bulunmustur. On nümayisei tevkif edilmiştir. Sükünet iade edil. miştir mlncer olacak olan gümüş 'thalâtı nı bir nebze endişe ile karşılamakta merikaya çekmek gibi bir neticeye dır, Dee ile Garbi Avrupa dev letlerinin en bellibaşlıları a- rasındaki nüfuz mücadelesi sahn- larının en mühimlerinden biri Çi- nin meşhur şehri şaaghaydır. Bey- nelmilel menfaatler mahşeri sayı- lacak mahiyette olan hu şehir son hafta içinde birçok hâdiselere sah- ne oldu. Kavga, dövlüş, taarruz, ve salreden ibaret olan bu hâdiselerin biri, Ingiltere Başkumandımı ta- rafından “tekerrürleri takdirinde en vahim neticelere sebebiyet ve- recek,, mahiyetie sayıldı. Fakat hâdiseler Şanghayın diğer imtiyaz muntakalarında tekerrür etti. Taar- ruza uğrıyan bir Çinli kadın yüzün den çıkan kavga Fransız muhafız» lariyle Japon askerlerinin mitrai- yözleri önünde vaziyet almalarma kadar vardı. Japon askerleri In- gilizlere sit bir Sn girerek In- bayraklarını kaldırdılar ve ii bayraklarını diktiler, Bun- dan başka İngiliz zabıta memurla. pe yakalıyarak dövdüler ve her- YAZAN: ÖMER türlü hakarete maruz bulundurdu- lar, daponlar, bu mmtakada (geçit resmi yapan askerlerine bombalar atılmasını ileri sürerek Şanghay Belediyesinde dalın fazla âzaya s0- hip olmak, ayni zamanda bu man- takanm zabıta kuvvetine geniş öl çülde iştirak etmök istiyor. Ve böy- lece Şanghayın beynelmilel mruta- kasma da yavaş yavaş hulül ede- rek buranm mukadderatmı kâmi- len ele almak değilse de sözü ştm- dilik herkes kadar, ileride herkes- ten fazla yürür bir devlet olmak istiyorlar, Beynelmilel mmtaka İle alâka. dar devletler bu vaziyet karşısında. derin derin düştinmekte ve Japon- yanm hakikaten bütün Garp dev- etlerinin oüfuz ve menfaatlerine set çekmek İçin uğraştığına inan- maktadırlar, RIZA DOĞRUL eeseeei Romanyadaki Yahudiler omanyadaki R Yahudilerin Goga hükümetinden yüz bu- lamıyacaklarına, hattâ bilâkis ezi- yet göreceklerine dalr intişar eden haberler ve güze çarpan emareler üzerine İngiltere hükümeti Roman- yanın 1919 da imzaladığı bir mua- hedeyi hatırlatmıştı, Romanya bu muahede ile, büyüyen, genişliyen yurdu içinde yaşıyan ekalliyetlerin haklarını tanıyordu. İngiltere ile Fransanm Roman- ya hiikümetine bu noktayı hatır. Istmaları — Yabudi düşmanlığına karşı gelinmesinden hoşlanmıvan Almanları hiddetlendirdi, ve bün- lar birdenbire Yahudileri himaye edenlere karşı köplürdüler. Fakat bu köplirme çok kısa sürdü ve an- sızm başladığı gibi ansızın durdu. Ve ortaya çıkması beklenen bir me sele kendiliğinden kapandı. Şanghay Mıntakalarında Mücadele İngilterenin Romenyaya hatır lattığı munhede, ekalliyetleri hi- maye eden beş hususi muahede- den, Milletler Cemiyeti karşısında yapılan altı deklarasiyondan mü- teşekklldir, Bu munhedeler ve dek- larasiyonlar ancak konsey ekseri- yetinin muvafakatile değiştirilebi- lir, Konsey âzası, bu muahedelere nazarı dikkati celbetmek hakkını haizdirler, Muahedenin sekizinci maddesi Romanyanm bütün tebaasına ırk, din, dil ayırdedilmeksizin o medeni ve siyasi hakları müsavi şartlar içinde temin etmektedir. Bu mad- deye göre hiçbir vatandaş ırk, din veya dil yüzünden hükümet memu riyetlerine veya sair mesleklere | girmekten menolunamaz, l Londra gazetelerinden biri In- gilterenin Bomanyadaki Yahudiler işine karışması karşısında “bizim başımızda Filistinde içinden çika- madığımız koskoca Yahudi mese lesi dururp dururken baska bir Ya- hudi meselesine bulaşmamız gerek- « mez, diyor, Dün | Lâkin işitmesi bir kulak zevki teşkil İ ettiğini zannetmediğim bu eski Bsanı İ ahenkli diller urasında saymazsam Ermeni vatandaşlarımız bana gücen- mezler sanırım). Şimdi şu ufuk “derkenar,, dan son- / ra sözü Türkçe konuşma mecburiyeti hakkındaki kanun teklifine getiriyo- rum, Bir vatandaşın kendi yurdunun dilini görlişmesi kadar tahil birşey 0- Inmaz, Fransada “Fransızlar Fraa- İ sizea konuşmıya mecburdur,, diye bir kanun mevcut olduğunu bilmiyorum. Lükin bizim memleket evvelâ azlık a- dını verdiğimiz bazı unsurların vak- tiyle harsi ve dini istiklâllerine fer. manı ve beratlaria riayet edilerek Türkçeyi öğrenmiye mecbur olmama ları için ne yapmak lâzımsa yapildi. ğı İçin Türklük camiası içinde böyle bir küçük ada hâsıl olmuştu. Türki. yenin 11 inei hicri senede başlıyan im hitat devreslade elimizden çikan memleketlerde kalmış ve oldukları yerin dilini konuşmıya mecbur ola rak Türkçeyi unutmuş olan Türkler Büyük Harpten sonra yurda hicret ©- dince bunlar da Türkçe konuşamıyan bir smıf teşkil ettiler. Bunlardan ayrı olarak Çerkesçe, Lâzca, Kürtçe ibi dil olmaktan ziyade dil kırması şey- lerin cari hayattaki kıymeti bunları bilen mahdut kimselerin diğerlerin- den bir sözlü saklamak İçin görtişme- leri gibi münferit hallere inhisar etti- ğinden bunları nazarı itibara almıyo- rum, Şimdi azlıklardan başlıyalım: Bu arada Ermeniler iyiden iyiye aralarında Türkçe konuşmuıya başla dılar, Diğerleri Için henüz müspet bir şey söylemek kabil değildir. Muhacir ler ise toplu olarak iskân edildikleri yerlerde iyi bildikleri yabanc; dille görüşmeyi daha kolay buluyorlar. Bu vaziyette memleketin kendi di- line hakkı olduğu ehemmiyet ve hür- meti verdirme yollarını araması pek tabiidir. Ben evvelce bir iki defa daha yaz- dığrm gibi bu yolun herşeyden evvel mektep meselesi olduğunu bugün de tsrar ile tekrar etmiye mecburum, Biz ileride sokaklarımızda sade Türkçe konuşulmasını, sade kendi di- limizin işitilmesini ve Türk vatamda- şmm kendi tabii dilini konuşmasını #stiyorsak mutlaka bu işi azlıkların Türk mekteplerine girmesi yoluyla halletmeliyiz. Bu o kadar zaruri ve tabii bir yoldur ki önünde #onunda bunun böyle olacağına şüphe etmi- yorum. Lâkin ortada bir de mektebe gide- miyecek yaşta bulunan ve bugün ö- nümüzde duran kimseler var ki: iste son kanım teklifi bunları istihdaf e İ divor. Ben de, kanunu teklif eden zatla beraberim, Bunlara Türkçe konuş- turmak lüzrm. Nasıl konrsturmalı? Tabii ceza tehdidiyle, Ancak bu tek- Nfte vairendığım nokta aralarmia Türkçeden haska dil konnsan Türk. leri yakalyanlara ikramiye vermek meselesidir, Esasen bu işin tatbikat tarafı ba- (Arkası 10 uncuda) £ eğen