27 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9

a — 27.10.97 İSTANBULDAN RÖPORTAJ: Meyva ve Sebze Bozkırlıların hasretini çekiyor! eyve ve sebze halini dolaştıktan sonra, İstanbulun en çok sarfet- M tiği bu İki gıda zilmresinin başından geçen macerayı iyice öğ. rendim. Hal başlıbaşma bir âlem... Hale, öğleden sonra gitmiştim. Me: da yığılı duran küfe küfe meyveler arasında hummalı bir faaliy ydan- var.. Yeni gelmiye başlıyan elma sandıkları, keskin keser darbelerile açılı- yor, üzerinde pazarlıklar yapılıyor. Öte tarafta, tepeleme doldurul- muş, üzüm ktüfeleri, sanki boyunları bükmüş gibi, bekleşiyorler. si Bana izahat veren kabzmmal, kaşlarını kaldırarak, isteksiz isteksiz lar, onun yerini dolduracak yeni meyve küfelerini, sandıkları gösterdi: — Seyyar satıcılık olsaydı, bu mal, hâlâ burada durur muydu?.. dedi. Bu saate kadar, bütün malı el den çıkarmıştık.. Şimdi, nerede ali- cı?, Manavlar geliyor. Bir küfe, iki küfe üzüm alıyor... O kadar, Bere- ket ki seyyar esnaflığın kalkması, malın azaldığı mevsime rastladı... Yoksa, işimiz yamandı, ziyan müt- hiş olurdu." Bu vatandaşın anlattığına . göre, meselâ, evvelce, bir kabzımala gün de yüz küfe üzlim gelirken, şimdi 5 - 6 küfe geliyor. Yüz küfe gelse, bu malı bütün şehre kimin vasıta- sile dağıtıp satacağız ?. Ilkbaharda kiraz zamanı, çok mal gelmiye baş laymca, ne yapacağız, bilmem?.. O vakit, mali müşterinin ayağına gö- türmek meselesi, ciddi bir buhran doğuracak.. Sonra, meselâ kiraz beklemez, hemen çürür. Bu hal fi- yata tesir edecek.. Bittabi fiyatlar yükselecek, Seyyar esnaflık kalktıktan sonra Istanbulda meyve ve sebze fiyatları yükseldi, Gerçi ilk günlerdeki inti- zam$ız vaziyet bugün yok, fakat sebze ve meyve fiyatlarmda gayri tabil yükseklik, kismen bugün de mevcuttur. Halde yaptığım temas- Jar neticesinde anladım ki, bugün, bir ay evvele nazaran, seyyar es. naf sayısı üçte iki nisbetinde bir noksanlık gösteriyor. l meydanında küfeleri, hur da el arabalarma boşaltan birkaç vatandaştan başka, kabzıma la müşterilik eden seyyar esnaf kal mamış.. Elma sandıkları arasında dolaşırken, otuz yıldır bu zanasti yaptığını söyliyen bir kabzımal dert yanıyordu: — Evvelce, şehirde iki bin ka- dar sebze ve meyveci seyyar esnaf vardı. Bunlardan mühim bir kısmı- nı Bozkırlılar teşkil ederdi. Bozkır. klar, ilkbaharda Istanbula gelirler, burada seyyar esnaflık yaparlardı. Mahalle aralarmda, arkasında üzüm küfesi, bağıra bağıra dolaştıklarını gördüğünüz insanlar, bu Bozkirir- ardı. Seyyar esnaflık kalkmca, bun lardan 600 - 700 ü birden memle- ketlerine döndüler, Burada iş yapa- maymca, başka ne gelir elimden. Yeni yapilmakta olan el arabaları benüz Bozkırlıların yerini tutama dı, Seyyar esnaf azaldı.” irkaç kabzmal etrafımızı çevirmiş, dikaktle dinliyor. lardı. İçlerinden birisi atıldı. — Ben birşey söyliyeceğim, dedi, müsaade cedrseniz... Bazıları diyor lar ki: Bozkırlılar da birer elara- bası tedarik edip, işlerine devam et selerdi.... Bu yerinde suale ben de iştirak ettim: — Bu, mümkün değil miydi?.. — Dinle beyim... Bozkırlılar fa- kir insanlardır. Bizden malı kredi İle alırlar, satarlar, akşam getirip, Parasını verirlerdi, Araba yaptır- Mak için para lâzım. Bu adamlarda Para nerede?. Hepsi işsiz kaldılar, Anadoluya gittiler, Hattâ, seyyar es Baflık yapan yerli halktan bir kıs- Mi da, sermayesizlik yüzünden bu İşten vazgeçmek mecburiyetinde ldılar, yle anlıyorum ki, Bozkırlı - larm hasreti, bütün kabzı- Mallarm da yüreğine işlemiş! Son- Seyyar esnaflık kalktıktan snrl lel arabacıları henüz bunların! yerlerini dolduramadılar. Bugün meyva ile sebze ve onun toptan satıcısı olan kabzımallar, eski! seyyar esnafın hasretini çekiyor. | unsura dört gözle bekliyorlar. İ İtan satış fiyatları şöyledir: Sakızkabağı kilosu 13—16 kuruş, Ayşekadın fasulye 7—5, barbunya fasulyesi 12—15, kırdomatesi 5—7, sırıkdomatesi 7—9, lâhana 3—4, 15- punak 4—6, dolmalık biber 5—8, #ivri biber 8—10, havuç 5—6, kök Eskilerin yerini henüz dolduramıyan yenilerden bir tip, Çor, | f YAZAN: | ; Reşat Feyzi BREAK AN ra bir başkası da şöyle dert yanmı ya başladı : — Meyve ve sebze piyasası dı- şarıda yükseldi.. Herkes şikâyet e- diyor. Fakat, halde düştü.. Yani a- sıl zarar eden bizleriz. Çünkü, biz, evveles en İyi malları manavlara, di ğer malların hepsini Bozkırlılara ve rirdik. Manavlar, beklemiye taham mülü olan malı yani iyi malı alır. lar, Diğer malları da Bozkırlılara gayet ucuza verirdik. Bozkurlılar da ucuza satarlar, Istanbul halkı da bu seyyar esnaftan ucuz ucuz mey- ve ve sebze alırdı. Şimdi, ikinci do- recedeki malı da - başka alacak kim se olmadığından - manavlara ver. miye mecbur oluyoruz. Manavlar, bu malları çok ucuza alıyorlar. Çünkü, durmaya gelmez. Mutlaka elden çıkarmıya mecburuz... Fakat, dükkânlarda pahalı pabalı satr. yorlar." iatlarm yükselişi üzerinde daha nelerin âmil olduğunu anlamak isterken, bir vatandaş ya nımıza yaklaştı, heyecanla ve yük- sek sesle konuşmuya başladı: — Manavlar, malı pahalıya sat- yorlar, derler.. Gel de, babayiğit i- sen, ucuza sat. Dükkünm Aksa- raydadır. Din aldığım bir küfe U- zim bitti. Bir küfe daha üzüm ak dım. Dükkâna yetiştireceğim.. Fa- kat, araba yok.. Var araba, Amma, dolmadan kalkmıyor ki.. Dolunca- ya kadar da akşam olacak. Bir gün lüks Satış kaybolacak. ArabacIya: Dolmadan çek, desem, iki lireyı ver meli.. Sonrr, biz ne kazanacağız”. Bir kabzrmal, manayın asabiyeti- De kak vermişti: — Doğrudur, beyim, dedi.. Ara- ba, nakliye meselesi mühim.. Hal ci varda 40 - 50 araba var. Iskele usulü cari olduğu için, halden, bun lardan başka hiç bir araba mal ala- maz, ki bu da birdert!. abzımal ve esnafın bu fikir- lerine mukabil, hal idaresi fiyat yüksekliği hakkında şu mü- talendadır; Sebze geçen sene bu zamana nâ- zaran ucuz, meyve pahalıdır. Hal- buki, meyve geçen yıla nazaran da ha fazladır. Ancak bütün gıda msd- deleri, geçen yıla nisbetle bir vükselme arzettiğinden, meyve de yükselmiştir. Şimdi, mevsim sonu- dur. Yazlık mahsul azalmıştır. Şimdi elma mevsimi başladı. El. manın kilosu toptan dört kuruş. tur. Bir ay sonra yedi buçuk kuru- #a.çıkar. .. Cilnkll O zaman - yazlık meyveler biter, yalmız elma kalır... Elmayı da portakal takip eder.. Halden ayrılıyordum. Birkaç ü- züm küfesi başında toplanmış olan kabzımallar; diye dertleşiyorlardı.. Hafif Tam sarılık ta karselğerde bir hastalığa alâmet olabilir, fakat karaciğerde sadece kifayetsizlik &- ca safra yollarında, yahut karaci- Zerde veya başka bir uzuvda 37 Şok ağır bir hastalık aranılır. Buna karşılık hafif sarılık kâr raciğeri bozuk olanlarda çok görü- lür, Kimisinin rengi yalnız. hafif sarı, kimisinn de yeşilimtrırak s9- Tı olur. Bü renkler elidin her ta rafında görülemese de, viücudün bazı taraflarına, meselâ alın üze rinde, Şukuklarda, boyunda, avu£ içinde deriye dikkat edilince mey- dana çıkar, Cilt üzerinde Kö rülemediği vakit onu mey - dana çıkarmak için bir vasıta d& vardır; Mor renkte yazan bir kur” Şun kalemle derinin üzerine biri birine müvazi iki çizgi çizilir, Bu ma dikkatlice bakıldığı halde cik din hafif sarı rengi görülür. Zaten karaciğerin kifayetsizliği- ne alâmet olan bu hafif sarılığı tarafındaki kapağını aşağı doğru çekince gözün ak kısmı üzerinde hafif sarı renk hemen görünür. Hele karaciğeri bozuk olup ta bur na rağmen yahut bundan r olmıyarak fazlaca yiyip içenlerin gözlerinde o hafif sarılık, er de görünür. Bu renk bazılarında dilin altında, boğazda bile görüle bilir. İhracat İçin Bol Arpa Dün, zahire işlerinde fazla müâme leler geçmemiştir. Şehrimize on İki vagon buğdayla yedi vagon arpa gel- miştir, Buğday piyasası sıcaklığını muhafaza ettiğinden gelen mallar sa tılmıştır. Yumuşak buğdaylar 532— 6,12 kuruş arasında verilmiş ve Po- İatir buğdayları 1—2 çavdarlı olarak 6.23 kuruştan alınmıştır. Buğday fi- yatlarının ylikselmesi çavdara da te- sir ederek fiyatlarınm bir miktar art masına sebep olmuştur. Dün çavdar. larm kilosu O 430—4325 kuruştan satılmıştır. Arpa fiyatları hakkında dünya piyasalarma bağl: olan Londra İ piyasasından gelen haberlerde, ar - İpalarm düşüklüğü bildirilmiş olmak la beraber ihracatçılarımız, arpa ü- zerinde geniş muamelelere başlamış. lardır, Evvelce toplanılan arpalar - dan hin iki yüz ton arpa Satılmış ve kilosu 4,07—4,09 kuruş arasında ve- rilmiştir. Sert buğdaylar da 5.20 — 65.30 arasında müşteri bulmuştur. Banka Müdürleri 7. oplandılar ss ye 4oprandılar Tüccar, Mal Pedelini Toplanıyor “/- 80 ini Çekebilecek Buna Mukabil, Yüzde 9 Faiz ve Bir Miktar Komisyon Alınacaktır Vekiller Heyeti kararile tüccarlarımıza açılacak kredi etrafında görüşmek üzere bankalar direktörleri birkaç toplantı yapmışlar- dır. Cümhuriyet Merkez Bankasınm Vekiller Heyeti kararnamesi. ne dayanarak Milli Bankalarımıza yapacağı kredi hudutsuz oldu. ğu gibi bu krediler için faiz ve komisyon adıyla hiçbir para alın- mıyacakır, Banka direktörlerinin son toplan- tılarmda tüccarlarımıza ne gibi şert lar altımda kredi açılması Jâzımgele- ceği etrafımda kararlar verilmiştir. Yapılacak kredi, Almanyadan baş ka diğer memleketlere Türk malı ih- Taç eden tüccarlara mahsustur, Tüc- car, İhracat evrak ve bankalara verecek ve ihraç ettiği mal bedelinin yüzde seksenini banka- vesikalarını Sebze Halinde Toptan Fiyatlar Sebze ve meyva halinde dünkü top dan çekecektir. Dün de yazdığımız gi- bi, bankalar, bu tediyata mukabil yüzde dokuz faiz ve bir mikdar ko- misyon almak kararını vermişlerdir. Bunun için de tilccarlardan üç ay- lık bir bono arayacakları anlaş - mıştır. Bankaların bu kararmı ihra- catçılar, kredi ve kolaylık bakımın- kereviz 6—3, pırasa 2—3, pancar de- meti 2—2,5, patlıcan baş adedi 25— 8,5, orta boy 1,35 — 2, ufak boy 1,25 —1,50, meyvalardan Müşküle üzümü 10—18, siyah üzüm 7—l11, yapmcak 5—13, reraki 712, elma Amasya 12—30, Gümüşane 1318, ferik el ması ö—İ4, Inebolu elması 5—12, Ankara armudu 25—27, Inebolu 5— 7, ceviz 6—12, ayva 3—10, nar 7— dan tamamile Cümhuriyet Merkez yerinde saymıyorlar. Bankası hiçbir kalara kredi alarm ağır kararlar vermiş ol- masi yüzünden ihracat işlerinde Zor luklar çıkacağını da ileri sürenler var, Canlı Hayvan İhracatı Için Kurulan Birlik Şark ve cenup vilâyetlerinden can- k hayvan ihracatını düzene koymak 10, kestane 6—10, muz 80-120, ec. — Ah. Bozkırlılar, neredesiniz |nebi limonu yüzü 130—200, yerli li- a 140—120 kuruştur, için kurulan (Doğu ve centup vilâyet leri mmtakası canlı hayvan ihracat- gları birliği) faaliyete geçmiştir. Bir lik, şimdilik yalnız koyun ve sığır hayvanlarının ihracı işile meşgul O - lacaktır, Tespit edilen İş sahası ve hududu birinci, üçüncü ve dördüncü umumi müfettişliklere bağir vilâyet- lerle Gaziantep ve Mersin vilâyetle - ridir. Birliğin bu yıl, teşkilâtmı fülen ik mal ederek faaliyete geçtiği mmtaka lümeti sayılamaz, Tam sarılık olun- sarıdır, Kimisinin cildi siyahımtırak renkli çizglerin arasında kalan kıs- mutlaka deri üzerinde aramıya pek lüzum da yoktur, Çünkü gözün alt tesi gün, çok defa, kendi kendine Sarılık Karaciğer kifayetsizliğinin cilt zerindeki alümetleri yalnız böyle hafif sarılıktan #baret değildir. Bir çoklarmn da ciltlerinin üzerinde küçük küçilk lekeler peyda olur. Bu lekeler kimisinde kırmızı renkte - dir. Gençlerde peyda olduğu vakit, sebebi anlaşılınca, çabuk kaybo- Turlar. Fakat yaşlılıkta hem ça- buk hem de altında can Sil bir ğ > me hastalığa sebep o Kimisinde de lekeler daha bü - yük ve siyah renkte olur. Dar bir elbise, dar bir yakalık, yahut ta bayanlarda paçabağı bu siyahım. tırak lekelerin peyda olmasını ko- laylaştırır. Bunları cilt üzerinde bir hastalığa atfetmemek, karneli. | gerin kifayetsizliğini arıyarak o- na göre tedavi ettirmek Hizımdır. | Güneş bile karaciğeri bozuk olan- ları daha çabuk yakar, karartır. Bu cihet modaya uygun bir iyilik sayılırsa da, derinin böyle çabuk müteessir olması karaciğer kifayet- sizliğini hatıra getirmelidir, Kaşımmak ta yine o bozukluğun a- lâmetlerindendir. Bazılarında kaşın mak kurdeşen derecesine varır, Ekzama olur, kabarcıklar çıkarır, Kaşmma söylenilemiyecek yerlerde önce gerçekten sıkıntılı bir rahat- sızlıktır.., Gerek cilt tizerinde, ge- rek başka yerlerde sık sık kanama lar o bozukluğun alâmetleridir, Karaciğer kifayetsizliğinin ver. diği rahatsızlıklar, kaç gündür, say dıklarımdan da ibaret kalmaz. Fa- kat zaten ba kadarile bile sizi sık- tığumı ben de hissettim. Onun için, üçüncü umumi müfettişlik sahası ile birinci umumi o müfetti Van, Bitlis ve Muş vi Bu mmtakalardan canlı hayvan ih- racatını yalnız bu birlik yapabilecek, taahhütleri mucibince birliğe giren tilecarlar da kendi namlarma doğru- dan doğruya ihracatta bulunmiya - caklardır. Antep Pamuklarına Hastalık Arız Oldu Gaziantep vilâyeti opamuklarında pembe kurt denilen bir hastalık tes- pit edilmiştir. Bu hususta Ziraat Ve- kâletinden alâkadar makamlara ya pılan tamimde bu mmtaka nddedil yetin bulaşık bildiriymektedir. Bundan böyle bu vilâyetten has - talıkaız mıntakalara gönderilecek pâ muk nebat, elyaf ve aksamı evvele- mirde Mersin fumigatoire'mda fenni temizliğe tâbi tutulacaktır. —-——-— Borsadaki Muameleler Din borsamizdr mühim muame - ler olmamıştır. Türk borcu 18.90 Hi- fiyatın Frank panmıştır. fayetsizliğinin hiç olmazsa alimet- lerini burada keseceğim, bunlar - dan başkalarını aramak ta daha zi. yade hekimlere düşer, İşçilerin Bayram Yevmiyesi —— Tatil Edenler Tam, Çalıştıranlar İki Mislini Verecekler Cümhuriyet bayrammda çalışacak işçiler için alâkalı müesseselere teb- liğat yapılmıştır. Kanuna göre, bay- ram günü işlerin; verenler, gündi | tırdıkları işçilerin gündelik kazanç « İ larını tam olarak vereceklerdir. Par« | ca başma veya iş miktarma göre çar lışanlara da, bayram gününden evvel ki iş haftasmda kazançlarmın tuta- ri ne İse, bu miktar altı iş günlne taksim edilerek verilecektir, Cümhuriyet bayrammda çalışacak lara — Tramvay, vapur, nakliye vas srtaları ve saire gibi — gündelik Ka“ zançlarınm İki misli ödenecektir. Trikotajcılar, kısmen mensucat fabrj kasları, şekerlemeciler, çikolata fabri kaları, gemi ve havuzlar idareleri işçi lerinin on bir saat çalışmaları için iş âmirliğinden müsaade istemişlerdir, ZAHİRE BORSASI 26.10.937 FIYATLAR Cinsi Aşağı Yukarı KP EP, 6,8 623 530 —i Buğday yumuşak Buğday sert Arpa yemlik Arpa Anadol Bakla Çavdar Mısır sarı İç fındık Keçi kılı Tiftik mal Yapak Anadol GELEN Buğday Arpa Un Fasulye Mısır Keten tohumu Küşyemi K. fındık Yapak İç ceviz GIDEN Râzmol Tiftik İK tmdık radan açılmış olduğu halde satılığa | Susam çıkarılan hir miktar tahvil, biraz daha düşmesine sebep olmuş- tur, Kapanış fiyatı 13.80 liradır. Bir isterlin 624—627 kuruştur. Londradâ 147,06 açılmış 147,81 ka- İç findik Keten tohumu Kuşyemi 20 DIŞ FIYATLAR Buğday: Liverpul Buğday: Şikago Buğday: Vinipek Arpa: Anvers Mısır: Londra Keten T. Londra Findik G, Hamburg Fındık L, Hamburg