18 Şubat 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

İni "ie kita, SR 13.2 037 TAN Gündelik Gazete BAŞMUHARRIRI AN? met Emin YALMAN kird ım hedefi: Haberde, fi tün, » ner şeyde temiz, dü-| Biye imi olmak, karin! —.. “si olmıya çalışmaktır. SUNUN MESELELERİ v1 nas a Milyar 600 Milyon siliz Lirası silâhlanıyor. da Basil silâhlanırsa, öyle si. bein. *r. Diğer Avrupa memleket « kiş baş ma yarışına yetişmek Vermiş dev adımları atmıya karar hg umuyor lann, bir senedenberi başlıyan 40, faaliyetini o halktan taşi 0.000 İngiliz liralık bir istik. İng tirmiya karar veriyor . hava, deniz ve kara kuv- ii arttırmak için beş senelik Program yapmıştır. Beş sene için 1.200.000.000 İngiliz tirası t koymuştur. İstikraz ile te ie Bİ 400.000.000 İngiliz Vira. bu yekühe ilâve edilince 00.000 İngiliz Hirasını buluyor. m azameti hakkmda bir İnmek için şu küçük muka » hatırlaymız; 1.600.000.000 İn- Tas bizim 60 senelik bütçemiz eğe tir. Yani İngilterenin beş se.) Miş ge “niz silâha vereceği para ile iri, Sene bu memleketi klare ede - «dj 4 ili 17. Milyon Kitap basina iki büyük rakamlarla söze| ik. Size başka memleketlerin) Mia, hayatlarına sit başdöndürücü 6 Pakaım daha verelim: | even 936 yılmın ilk altı ayında Ve ge va çıkan eserlerin oyekünu » Bunun da 106 tanesi harita, ik e levhadır. Demek İd alta ay - W,, #ettiğimiz eserlerin yekünu bi. | İlyy Yor. Bir senede “bu yekünu | # <? Sıkarabiliriz. Bu kitapların ,, Mlde Türkiyede 18 kişiye bir düşmüyor demektir , ht Rusyada geçen yıl 41,500 Miktg,, 0907 basılmış. Basılan kitap 457 milyon nüshayı bulmuş. mek ei Sovyetlerde adam başına D düşüyor, aa, ?*t Rusyayı bilhassa misal 0. aliyoruz. Çünkü orada da ihti. “Vel okuma yazma bilmiyen. Yekünüu yüzde 90 dı. Halbuki bu. | bip g,Thangi bir amelenin cebinde) m. kitabı, tarlasında çiftini si - X köylü kızımın elinde Puşkinin Öniy” görülmektedir. . keş , Üzde daha çok uzun mesafe. aş dr, Adımlarımızı sıklaştıra - durmadan yürüyelim , ” Milyon Liralık icevherat ha , © DAŞ döndürücü bir rakam da.) aşan €n zengin adamı Hay -| agyr Nizammın serveti dillere des. e, 1 Bu adamın senelik sahsi ge-| hari, vilyon liradır. Mücevherat b Pm dolusudur. Kıymeti takri » ag Milyon Türk lirasıdır, iş 4 İaribat Nizamınm oğlu bir gün İngi NİZ aze: Ka | May Onun İngiliz kralma uşak Baş mâni olamamıştır . İ " Şark hükümdarları milletle. Mah İahr yerine kendi servet ve| İ mpg temine çalıştıkları çin İN hair, kendileri zonin olduk. eş, © Milletleri fakirlesmiş ve ni. Sap milletlerinin esiri ve sö - olmustur Mısır Tahvilleri ya, |, Çeki'di ÜyLilre, 17 — Yüzde 3 fa. | XPamiyeli Mısır kredi Fonsi- Tilerinin dünkü çekilişinde: Senesi tahvillerinden 419,905 lerinde tahvil ve 1919 ii 270,174 numaralı tahvi TAN Eski Bir Nazırırnı SIY. ASİ HATIRALARI uhaliflerle Yapılan üzakere M uhaliflerin kabine âza- lıklarını, o paylaşmak “teklifi, Talât merhumun, ta- kındığı çok uysal hal ile öyle bir dereceyi bulmuştu ki, işin BOŞ artık ciddiyet hududunu çoktan aştığı, yalnız muhaliflerin - hırsıcah - ile etrafı görmiyen göz“ lerinden kaçıyor. ve kendilerini diği bu caali teslimiyet ile her isteklerini kabul ettirmiş ve bu müzakereden muzaffer çıkmış addediyorlardı. H slbuki Talât, bu hareket ve esnasında bizi hı onlari da halk nazarında, hakiki hüviyetleriyle çıplak bir ihtiras ar- kasında koşan, ve millet harp teh- likesi içinde bocalarken menfaat- lerini her şeyden üstün tutan bir gürüh haline sokmuştu. Merhum Talât, muhaliflerin her teklifini bilâistisna kabul etmiş gi- bi göründükten sonra, yukarıda yazdığım veçhile, kanunu esasinin 35 inci maddesine sit tadil teklifi- ne de, onların muvafakatleri şar- tt ileri sürünce, muhaliflerin de- legeleri, büyük bir gaflet eseri 0- larak, bu teklifi hiç tesmmül et- kat'i surette reddetmek bir hataya düştüler. Halbuki İttihat ve Terakki fır- kası ekaeriyetini muhafaza etmek» te ve kabine yanmakta olduğuna göre, nasıl ol- sa hal ve maslahatın icabına çok muvafık olan bu tadili elde etmek , muayyen şartları m 2 bu tarzda deva- mına tahammül edilmiyerek mecli- tig teenie, yenı laa EKE de ve tah olunabilirdi. inaenaleyh muhalifler, bu poktaları düşünerek uysal lk göstermiş ve 35 İnel maddenin tadil şeklini tasvip etmiş olsalar- dı, diğer noktalerm ekseriyet” fır kası nam ve hesabına Talât mer- hum tarafından kabul edildiğini genet ittihaz ederek hiç olmazsa kendilerini efkârı umumiye önün- de « iha faik bir vaziyette gösterir ve itilâfgirizlik mevkiine ekseriyet fırkasını düşürürlerdi, Meclisi mebusanda bu uzlaşma” nın husulünü büanli niyetle arzu ve tavassut eden müstakil mebus- Jar, son dakikaya kadar bu uzlaş- ma Üzerinde Çalıştılar ve müsbet bir neticeye varmaktan da ümitle- rini kesmediler, Filbakika, bütün meselelerde zâ- hiri anlaşma izleri tesbit edildikten | sonra İş, müzakerenin asıl siklet merkezini teşkil eden kanunu esa- sinin 35 inci maddesinin tadili tek- fine gelmiş Ve orada dayanmış, kalmıştı. Müstakiller tarafından yapılan mükerrer teşebbüslere rağmen mu halifler, bu tadil teklifini, yeni teş- kil ettikleri Hürriyet ve İtilâf Fır. kasının anahatlarıma mugayir gö- rerek kat'i surette yine reddettiler; | “Programımız değişmedikçe bu hususta müzakere bile kabil değil- dir” dediler, İşte bu ahval ve şerait içinde iti- lâf müzakeresi bittsbi suya düş müş oldu. Fakat müstakil mebus- lar son bir hamle daha gösterdiler, Hükümet tarafmdan teklif edilen tadilde, biri meclisi mebusann feshi, diğeri harp halinde meclisin tatili olmak üzere iki şık mevcut. tur, Hürriyet ve itilâf frkasmm programiyle tezat gösteren fesih de olarak maddenin tadili ile ikti- fa edilirse, fırkalar arasında itilâfa engel bir hal kalmıyacaktır, dedi- ler. Bu esas dairesinde uzlaşma imkânmı bir daha araştırmak mak- sedivle tadil müzakeresinin birkaç MEŞRUTİYET MECLİSİNİN MUHALİFLE. RİNDEN Talâtm göster tavrile müzakere yret ve telâşa düşürdüğü gibi e bu ekseriyete da- © Istanbul mebusu ve o ramanki Patri' hanenin dilbazı mahut Kormidi gün daha teahhürlinü meclisten is- tediler. eclisi mebusanda bu suret le “uzlaşma” keyfiyetine ait âlen! bir müzakere açıldığı için Talât merhum, söz alarak hillâsa- ten şöyle demişti: Ankarada Bozkurt mahallesinde Kuran sokâk No — 3 de Fikret ya: zıyor; .. 5 saatlik bir çalışmadan son- ra küçücük bir takunya yaptım, Ta. kunyanın boyu 0,019, eni 0,008, kayı. yışı 0,019 uzunluğundadır. Çivisi iğ- ne uçu kadardır. Hurma çekirdeğin- den yapılmıştır. Bu takunyaya (dün. yanın en küçük takunyası) demek caiz olur mu? Bir santimetre mikâbı cesametin- de fotograf makineleri bile yapıldı ğini hatırlarsanız, el ömeğile hazır- Anan takunyanın dünyanın en kü - ik takunyası Ünvanını kazanmıya. cağı meydana çıkar, Mamafi, biz e serin orijinal olduğuna kaniiz. . Afyonda Otobüs İşleri Afyon ve havalisi Şoför ve Maki . nistler Cemiyeti reisi bize gönderdiği mektubunda, son Baladiz faciasmı izah ederek şunları yazıyor : “.— Çarpışan otobüs, İsparta sey » rilseferine aittir. Aslanlar adiyle ta . partalı Süleyman adında bir arka - daştır. Oshlis seyrilseferi inin aiz dahilinde tedbirle »mtaka haktır, Se ayeneden geçirilmektedir. Cemiyeti » mize bağlı bulunan şoförler, meslek - lerinde cidden meharetli ve tecrübeli Arkadaşlardır. Bu bakımdan mına» !kamız dahilinde arkadaşlarımızın e - nınmış olan otobüsün şoförü de İs .| “ — Muhalif fırka ile itllâfa ait konuşmalarımızın doğrudan doğru ya meclisi mebusan müzekereleri- ne taallüku yoktur. Ancak müsta- kil mebus arkadaşlarımız tarafın- Çıktı dan mevzuu bahsedildiği için ben da birkaç söz söylemek meeburi- yetinde kaldım. Çünkü bu müza- kerede ben de, İttihaf ve Terakki fırkası tarafmdan murahhas ola- rak bulundum. İki gün devam e- den uzun görüşmelerden sonra iti- lâfa alt bir takım esasları karariaş- tırdık, fakat 35 » inci maddenin ta- dili o meselesinde tlâf o edemedik. Bu sabah ta mu. tavassıt arkadaş. lara hangi cihete muvafakat ede. ceğimizi söyledik. Kendileri Hürri - yet ve ltilâf Pir. kası murahhasla.. rivle o görüşerek teklifimizin Oka. bul edilmediğini kat'i o mahiyette bize bildirdiler.” Burada mühim bahse mü. tenllik olmak ü. xere o Sadrâzam Sait Paşanm mec Esi mebusan hu. zurunda geçen hir hitalesini, mes rutiyet (tarihi! tetkik ve ta edeceklerin nara. ra alabileceği bir hâdise olmak üzere (o kaydet. mekten kendimi Ai bu alamıyorum. Sait Paşa, şöyle demişti '.— Beyninizde itilâf müzakera- tı başlamış ve işittim ki hürriyet ve itilâf fırkası, heyeti vükelâ â- zalıklarının altısını İttihat ve Te- rakki fırkasma bırakıyor, altısını da kendisine terketmesini istiyor- miyet ve esnaf, teknik seyrüsefer €- sasları Üzerinde daimi bir temas içindedirler, ,, . Uzun Süren Hastalıktan Sonra. Kumkapıda Havuzluhamamda 45 numaralı evde oturan bayan Nazlı yazıyor: “— Geçenlerde ölen kocam Mor . ses için bazı gazeteler yanlış haber - ler neşrettiler, Morses, uzun zama. danberi inmeli bir hasta idi. Hastalı - İ ğının tedavisi için her çareye baş vu. rulmuştar. Kendisinin ölümü günü, icradan alacağım olan meblâğı tahsil etmek üzere evden ayrılmış, hastanm yanma da ayni evde oturan karde - şimi bırakmıştım. Başka şekilde serdedilen mütalen larm hakikatten uzak olduğunu yaz. manızı rica ederim. . Bol Miktarda Şap Madeni Şaphane Gençler Birliği Relsi H. Güner imzasiyle yazılıyor: “— Kâğıt imalinde kullanıldığını teittirimiz mam ademi mahimensin Şaphane werkeznde bol miktar pın İzmit fabrikasına otuz liraya mal olacağı, Üç ayevvel burada derin tetkikler yapan en salâhiyetli bir mütehassıs tarafmdan tesbit edilmiş. müş! “Efendiler, buna “taksimi hükü. mettir,, dedim; halbuki menfaati i. nra daha dedim ki, Hakkı paşa kabinesine dahil olanlarla celbi husumet etmiş olanlar müs- tesna olmak şartiyle, öyle bir kabi- nenin benim riyasetimde teşkiliri teklif etmişler. “Halbuki riyaseti vükelâya biri- nin tayini, munhasıran devlet re- isinin hakkıdır. Hattâ yalnız kral lık ile idare olunan devletlerde de- gil, cümhüriyet devletlerinde dahi bu hak, de sisinindir. Refik- lerini intihap etmek te reisi vüze- lânm salâhiyeti dahilinâ Bir siyasi fırkanın, biç hakkı olmadığı halde kanunu esasi İle başka me- kamlara tanınmış hakka müdah&- le ederek vükelâ riyasetine istedi- Şini intihap etmiye kalkmasına ve kabine âzalarını da birer birer irae eylemesine muvafakat olunur mu? Ulemadan olan Sabri Efendi, bu cihetleri bilmez mi? “Sonra, mesele neden zatiyata naklediliyor? Rica ederim, bu mec- 1is, meclisi edeptir, meclisi mili - dir. Dahilen ve haricen şeref ve haysiyetinin muhafazası şahsiyat- tan, zatiyattan tebaüde mevkuf- tur, Böyle hareket, meclisin en- zatı hariciyede ehemmiyetini ten- kin eder. Bunlar iseâzim bir hali buhranda bulunan vatanımı. zın menafline katiyyen tevafuk etmez.” ait Paşanın bu İfadesinde, uzlaşma neticesinde hükü- met âzaları iki taraftan seçilerek teşkil olunurken, Hakkı Paşa ka- binesine dahil olanlarla şahısları humumet celbedenlerin, kabineye girmemeleri şartları görülmüştür. Uzlaşma müzakeremiz esnasinda bu noktalara muhalifler: zımnen işaret etmekten geri kalmıyorlar- dı. Hakkı Paşa kubinesinde bulu- nanların istisnasından maksat, yal- niz merhum Mahmut Şevket Paşa idi, şahısları husumeti davet eden- lerin istisnaları teklifiyle de bil hassa Talât, Cavit ve Babanzade İsmail Hakkıyı kastediyorlardı Zaten Miralay Sadık Beyin “Hizbi Cedid” teşkili sırasında ileri sürdü- ğü mevzulardan birisi de bu nokta idi, OKUYUCU MEKTUPLARI Dünyanın En Küçük Takunyesi ilinden bir kaza da çıkmış değildir. Ce Alâkadarlarm nazarı dikkatini bu İkaymetli maden üzerine çekerseniz memleket ekonomisi küçük te olsa bir yey daha kazanacaktır.,, . Karanlık Sokak Okuyucularımızdan H, Celâleddin Şenyiiz gönderdiği mektubunda şun- ları yazıyor £ Kasımpaşa, o Yeldeğermeni mahallesi oŞeyhveli sokak No. 5 te oturuyorum. Senelerdenberi kal - dırrmı tamir görmiyen bu sokak, ya- İzm toz topraktan, kışm çamurdan İ berbat bir hal almaktadır. Bu yüzden İ mahalle sakinlerinin sıhhatleri bozul maktadır. Herhangi bir felâket vukuunda “yolsuzluk yüzünden” itfa peyce nüfusu bulunan bü sokakta herkesin mal ve canı büyük tehlikeye girecektir . Hemen hemen her evde elektrik 6e- reyanı vardır. Buna rağmen, ahalisi kalabalık olan sokakta bir tek lâmba yoktur. Karanlıktan istifadeye kal. kışan münasebetsiz kimseler eksik o! fere çıkan bütün otobüsler fenni mu. | bulunmaktadır. Saf halde bir ton şa-| birinin boğazma bir şahıs sarıldı. Asayiş cihetinden ehemmiyeti asi - kâr bulunan iki lâmbanm sokağın münasip yerlerine taktırılması bura da oturanları büyük bir sıkmtıdan kurtaracaktır.,, kağa girmekte müşkülât çekecek, o.| Benzeyişler Atatlirk: — Biz kendimize benze . riz, der, Fakat bazı Fransız muharrirleri - nin kafası odur ki eğer herhangi | memleket Fransaya benzemek iddia smda bulunmaz ve kendisini Fran. san manevi evlâtları arasında say, mazsa, o, ya Moskova, ya Roma, ve. ya Berlini örnek edinmiştir , Bizim anayasadaki son tadilleri mizi münakaşa eden bir muharri aynı mantık çıkmaza döşüyoı zimle Sancak davalarını hallettiler ama, anayasayı Berlin üslübu ile tadil ettiler” Yahut, Roma, hattâ Moskova üslü. bu muharrir bu üç şehir ve rejim hakkında büyük bir muhabbet farkı Közetenlerden değildir. Ne yapalım? Biz kendi demokra - simizi ve onun prensiplerini seviyo » ruz, Çünkü bu vatanı da, üstünde 0. turan milleti de, bütün hürriyet ve şerefimizi, ve bundan başka on boş yıla yaklaşan kalkınma davamızın bütün başaarını onlara borçluyuz, | Fransaya tam benziyerek fransız mu. harrirlerine övünme fırsatı vermek için, lokantalarda yarsonlarımızın müşteri kafasma tabak atmalarını pek te arzu etmiyoruz, Fransızlar garp medeniyeti Âleminde nasıl hu susi bir çeşni iseler, hiz de kendi mil. İli karakterimize göre ayrı bir tad o. Incağız - , Londra şoförlerinin son derece ter, İ biyeli olması İngiltereyi demokrat ol. maktan alıkoymadığı gibi, bizim dev. etçi olmaklığımız da bizi mutlaka ne faşist, ne nasyonal - sosyalist kılar? Hem demokrasi bakımından devlet çiliği bu muharrirler bizimle değil, Leon Blum ve ekseriyeti ile mina » kaşa etsinler. — Fa Bay ve Bayan Dahiliye Vekili ve C. H.P,Genel Sekreteri B.Şük. rü Kaya C.H.P, iy rul, halkevi sel Ispektörlül. mimi göndermiştir. Türkiye Büyük Millet mecli bazı unvanların edilen kanunda türk; yazıda konuşmada ve ek İsimleri yanında herhan gi milletten olursa olsun bay ve ka dım İsimleri yanına bayan kor kabul edilmişti. Bazı gazeti lerde buna riayet © güzel kullanıldığı gü nılan bu unvanın Türk- Binaenleyh arda ve basılarda her ne milletten olursa olsun i: cinsiyetlerine göre b: » bay mesinin konulması ve fransızca, Al manca, İgilizce ve sair muharrerata |o dilin bay ve bayan makamma kaim olan unvanlarının kullanılması Türk lerin mede: t ailesi içerisinde her milletle beraber müsavi ve cihanşu- mul bir lakabla der. Zaten beylik, Paşalik, Ağalık, Ho- calık, Hanımlık lakablarının kaldırı). maasi bu maksada müstenit idi. Bütün vatandaşların ve Türkiyede yabancı lisanlarla gazete ve risale yabancıların bu esasa riayetkâr olma smı rica ederim.” 164 Milyon Tahsuât Yapıldı Ankara, 17 (TAN mubirinden) — 1936 malf yılı tahsilâtı 164 milyon 1 218 lirayı bulmuştur. Bunun un 718 bin 611 Jirası sabıka, yon 785 bin 201 lirası haliye tahsilâtıdır . a sm temin © Arkeoloji Talebesi Kayseride Kayseri, 18 (Tan) — Arkeoloji ens ü talebe grubu profesörlerile bir İlixte gehrimize geldi. şe —— Bayramları: