11 Şubat 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

ç Ü — — Tarihin en büyük sulh taarruzu (Başı Birincide) | Hazırlanan plânda şu noktalar vardır: İ — Almanyayı ham madde membalarına sahip kılmak (eski Al- man müstemlekelerinin tamamile veya kısmen iadesine kadar gidile- cek mi? Pazarlığın en son merhalesi olarak belki de sulh namına bu bile göze alınacak, fakat buraların as- kerlikten tecridinde ısrar edile- cek.) 2 — Almanyas ! mallarına ha- riçte müşteri bulmak imkânlarını vermek. 3 — Rusya ile Almanya arasında karşılıklı alış canlandırmak 4 — Almanya 500 milyon dolar kredi açarak para istikrarını hep beraberce kabul eden memleketler blokuna Almanyayı sokmak... Bu menfaatlere mukabil Hitlerden devamlı sulh ve ademi tecavüz hai kında en müsbet ve kat'i garantiler istenecektir , Büyük sulh taarruzu hakkındaki hazırlıklarm böyle mühim bir saf - haya girdiğini gösterecek emareler çoktur. Milletler Cemiyeti vasıtasile sanayi memleketlerinin ham madde elde etmeleri imkânları hakkında çok esaslı araştırmalar yapılmakta - dır . ş Amerikanm bu komite çalışmala- rma yalnız filen iştirak etmekle kal. mıyarak M, Grad gibi Amerika iktı- sat âlemini nen birinci smıf aadmla. rmdan birini göndermesi çok dikka- te değer , M, Grad Amerika Ticaret Neza - reti ve müsteşarlığında ve diğer bü- yük vazifelerde bulunmuştur Görü- ŞÜ keskin, iktısadi anlayışı yüksek bir adam olmakla maruftur. Bu iş için Amerikanın Grad gibi bir adam seçmesi, bu işe verdiği ehemmiyeti SöRE D KErE e HEi- ehemmiyeti. verişi Amerikaya iki mühim seyahat Diğer bir emare: Amerika Cum - hurreisi Mister Ruzvelt, ticaret an. laşmaları yapmak hususundaki sa - lâhiyetinin temdidini müstaceliyetle istemiştir, Bu talebin sebebi, İngiliz ve Fransız ticaret nazırlarının Ame - rikayı ziyaretinde taahhütlere gire - bilmek ve büyük sulh taarruzunu böylece hazırlamaktır, İngiliz Ticaret Nazırı M. Ruvci - manm Amerikaya hususi bir mak - satla gelidği tekrar ediliyor. Vakti *çok kıymetli olan bir ticaret nazırı - nin hususi maksatla bir seyahat yaptığından bahsedilmesi bir tek mâ- naya gelebilir ki o da seyahatin cok mühim olduğu ve hususi perde altın- da bu ehemmiyetin gizlenmek isten- mesidir, İngiliz Ticaret Nazırı, tulh işinde Amerikanm oynayacağı rol ve temin edeceği krediler hakkında ko- nuşmalar yapacaktır. Bunun arkasın dan M. Bonnet bekleniyor eski Fran sız ticaret nazırı da hem sulh hazır lıklarını da konuşacak, hem de itilâf devletleri arasındaki borçlar mesele si hakkında âmeli bir hal çaresi ara yacaktır. Davies'in Moskovada rolü Şimdi en mühim meseleye gelelim: Joe Daviesin Moskovaya sefir tayin edilmesi, çok mühim bir hâdisedir. Davies Amerika diplomasisinin iktı- sadi meslekten yetişmiş çok kudretli bir diplomatıdır. Kendisi defalarla milyoner olduğu gibi yeni evlendiği eşinin de sayısız milyonları vardır, Yapılacak çok mühim işler olmıyan bir yere ne Amerika Davies gibi bir sefir gösterir, ne de Davies öliü |— bir vazifeyi sürükleyip gitmeği kab l — edecek adamdır , 4 Davies Moskovada çok mühim bir vazife görecektir: Moskova hüküme- tine şu kanaati vermiye çalışacak - tır ki Almanyanm Sovyetlera asıl hu- sumetinin sebebi Rusya ile Almanya arasında ticaret münasebetlerinin kesilmesidir. İki tarafm siyasi felse- fe hususunda tamamiyle ayrı kal - makla beraber harpten evvelki iktı- sadi münasebetlere dönmeleri pekâ- lâ mümkündür . Eğer Rusya bu esası kabul eder- se Amerika, İngiltere ve Fransanm Almanyaya gösterecekleri yardım sayesinde muhkem bir sulh bloku TAN Sanayiin Kontrolü Projesi hazır (Başı Birincide) vazün ettirmek, hulâsa, her işde “iktısadiliği,, ve “verimi,, yükselt. Iktısat Vekâletinin tetkik salâhiyeti Bu kanunla, Vekâlet milli endüstri faaliyetinin rasyonel ilerlemesini te . min gayesile gerek hususi sermayesi olan ve gerek sermayesinde az çok dev let iştiraki bulunan müesseselerin çalışma ve iktısadi vaziyetlerini ve bunlara ait evrak ve vesikaları tet- kik salâhiyetini haiz olacaktır. Şimdilik yalnız devlet sermayesi Prensip olarak bu kontrol netice- sinde almacak ıslahat tedbirlerinin bütün sanayie tatbik edilmesi icap etmektedir. Fakat memleketimizin içtimai durumu hususi sermayelere bu kanunun tatbik mecburiyetini şim dilik mümkün kılmamaktadır. Projelerde hususi müesseselerde ya pılması lâzım gelen ıslahatın devlet. çe “tavsiye,, sile iktifa edilmiştir. blokunun onsuz da teşkiline calış - maktan geri kalmmıyacağını M, Da. vies Sovyet hükümetine mürasip bir lisanla anlatacaktır , Sonra Japonya ve Asya meselesi kalır, Japonyada büyük bir ıktısadi buhran var. Bu buhran gittikçe iktı- sadi bi rşekil alıyor. Hazırlanan ik. tısadi kolaylıklarm “Almanya ve İ- talya ile beraber Japonyaya da teş- mili sulh hareketine Asyanın da da- hil edilmesini temin edebilir, Diğer taraftan Japonyanm da işe karışması, Sovyet Rusyanm sulh blokuna girmesini kolaylaştırır. Son söz Hitlerin... Bütün teşebbüsün ağırlık merkezi şuradadır: Avrupa iktısaden yeni bir temel ü- zerine kurulacak ve bu temel bugün- kü silâh yarışmın önüne geçecek bir mahiyette olacaktır , Eğer silâh masrafından 3arih bir tasarruf temini imkânı bas göüster . mezse M. Ruzvelt Amerikanın bu kredi işine istirak etmesine razı ol- mıyacak ve Avrupayı kendi haline bırakacaktır. Eğer işler yolunda giderse Avru - pavm hosnutsuz memleketlerine açı- lacak krediler Amerikanın ne ölçü - bir sulhe varmasma sed çekecek o- lursa Mmes'uliyet tamamiyle Hitlerin üzerinde toplanacaktır . e0 der SA de karışacağı şimdiden münakaşa e- dilmektedir. Üçte bir esas akla ya - km görünüyor, Fakat Amerikada beşte bir nishetinde karışmakla vazi- fesini yapacağımı söylediler de eksik değildir , Sulh taarruzu çok müsbet ve e- saslı bir surette hazırlanıyor. Fakat gayeye varacak mı? . Bunun çevabmı ancak Hitler ve- rebilir, Mantıkan hu cevap evet ol- malıdır, Fakat citangirlik ve mace- ra sevgisi de kendi başma bir hasta- lıktır, Bu hastalık Avrupanm hakiki (TAN'ın Nevyork muhabirliği- ni Amerikanın çok keskin gö- rüşlü gazeteciler'nden biri üze- rine almıştır, Bu gazeteci mü- tareke senelerinde muhabir sı- fatiyle memleketimizde bulun - muş ve bize çok dostluk göster- miştir. Vakti müsaade ettiği ka- dar sık bir surette bize yazı yaz. mağı vâdetmiştir. Bu iİlk yazı- nm büyük bir alâka uyandıra - cağına ve göz'er önünde yeni u- fuk'ar açacağına şüphe etmi - yoruz, ) Birçok Hollanda mü- esseseleri faaliyete geçmek üzere... Ankarada hükümetimizle bir mukavele parafe eden Holanda murahhaslarından bir kısmı dün akşamki Semplon ekspresile Ho- landaya hareket etmişlerdir. Varılan prensip anlaşması hakkında hükümetlerile görüştükten sonra mukaveleyi imza etmek üzere Ankaraya döneceklerdir. Haber aldığımıza göre, Ankarada yapılan müzakereler biri resmi mu- rahhaslarla, diğeri muhtelif banka - larm inşaat şirketlerinin, fabrikala - rın murahhaslarile olmak üzere İki koldan ilerlemiştir. Resmi heyetin, iki memleket ara- sındaki klering münasebetinin tam bir sürette tanzimile alâkası Vardır. Bugün Holanda mallarına mukabil memleketimizde bir miktar bloke pâ ra kalmıştır. M, Klefensin riyaseti altında profesör Bürus ve ticaret ve müstemleke nezaretlerinin mümessil lerinden mürekkep olan heyet öyle ameli bir esas aramıya memur edil- miştir ki, ne bizim, ne de Holandanın zararma olarak bloke para kalmasın ve takas muamelesi muntazam bir gurette yürüsün. İşte böyle bir esasa varılmış ve an laşma iki tarafça parafe edilmiştir. Tediye imkânları böylece temin e- dildikten sonra Türkiyede faaliyete geçmiye taraftar birçok Holanda mü esseseleri vardır. Bu arada birkaç banka vardır ki, Holandanın en mü- him mali müesseselerden biri olan Roterdamşe bank Verenigung bu a- radadır. İnşaat şirketlerinin başında Have- verki şirketi gelmektedir. Bu müesse se dünyanın her tarafında bilhassa liman inşaatında ihtisas kazanmış - tır. Şimdi İranda Hazer denizi üzerin de İranım Neyvşehir limanını ve oraya varan demiryolu hattını yapmakla meşguldür. Memleketimizde Gölcük harp limanile tersanesinin projeleri - ni hazırlamıştır. Bu projeler üzerin- de iki, üç senedir müessesenin 24 mü hendisi ve teknik memuru M. Blom isminde bir baş mühendisin reisliği altında çalışmıştır. Konrat deniz inşaat tezgâhları, vagon, lokomotif ve liman inşaatma ait muhtelif makine fabrikaları bu meyandadır. Yapılacak işler hakkımnda gerek Ankarada ve gerek Holandalılar ara — kurmak imkânı hasıl olur. üKt he Kebimiyet muhafaza | İspanya harbi (Başı Birincide) bulan harekât esnasımaa dört ba - tarya tayyare tOpu, bir zırhlı tren, 700 tüfek, iki top, iki havan topu ve saire zaptetmişlerdir, Dün kabine ıçlimamdan sonra neş redilen bir notada ezcümle şöyle de- nilmektedir. “Malaganın düşmesine sebep bazı ecnebi devletlerin âsilerle gittikçe ar tan bir teşriki mesaide bulunmaları- dır. İtalyan ve Alman donanmaları harbin mümkün olan bütün hileleri- ni kullanarak âsilere yardım etmek- tedirler. Bundan maada İtalya ile Almanya Frankoya takviye kıtala- rı göndermektedirler. Şubatın yedinci günü saat 10 da hükümete mensup altı muhrip, Ma- lagayı bombardıman etmekte olan Kanaria, Baleares ve Almirante Cer vera ismindeki âsi kruvazörlerine taarruz etmek için hareket etmişler di. Saat 13,50 de hükümet muhripleri Kata - Kapein cenubunda iki kruva- zör görerek bunları Baleares ve Ka- naria âsi kruvazörleri zannetmişler- dir. Bu iki kruvazör vira ederek bü- tün ağır silâhları ve sancak tarafın- daki ufak toplariyle ateş etmiye ha- zır bir vaziyet almışlardır. Hükümet gemileriyle bu iki esrarengiz kruva- zör mühtelif istikametlerde dolaş - mışlar ve bu vaziyet akşama kadar devam etmiştir. Hava karardığı za - man altı muhribimiz kruvazörlere taarruz etmek içim yaklaşmışlardır. Fakat o aralık kruvazörler projek - törlerini yakarak kendilerini tanıt - mak için biribirlerini aydınlatmışlar dır ve bu suretle bunların İtalyan harp gemileri olduğu anlaşılmıştır.., Notada bundan sonra, ecnebi do- nanmalarının âsilere yardım etmele- rinin, Bask sahillerinde Alman ge - mileri tarafından vücuda getirilen 11 -2- B3T Başrrakaladan | Mübat Türkün Tarihte Rolü (Başı Birincide) gruplar halinde, tabii muhitin zaval lı köleleri halinde yaşıyan insanlar binlerce sene evvel yaptıklarını sıkı sıkıya tekrardan çok ileri gideme - mişlerdir. İnsan mukadderatının durgun ha - linden kurtulması, hareketli hale geçmesi için ve tarih dediğimiz ya- pının kurulması için bir takım dina- mik tesirlere ihtiyaç vardı. Türkün bu nevi en kuvvetli dinamik âmiller- den biri olduğunu gösteren deliller gün geçtikçe çoğalmaktadır. Orta As yanın çetin tabiat mübarezesinde çe- lik halini alan Türk, oraların kurak- lık med ve cezirleri içinde hareketli bir grup halini almış, Neolitik me - deniyeti kurmuş ve Zaruri hicretleri sırasında gerek Neolitik teçhizatı Ve gerek kendi dilinin unsurlarını her tarafa yaymıştır. Şükrü Kayanm nutkunda ileri sürülen tez, bu bakım dan çok esaslı hakikatlere dayanıyor. İlk tesamüh nuru T arihin malümü olan devirlere göz gezdirecek olursak şunu görürüz ki, Türkler dünyanm devam l1 ordusunu kurmuş, milli mânada İç timai varlıklara ilk temelleri hazırla mış insanlardır. Tarihin en yaratıcı kudreti, bir muhitte yeninin, ileriye doğru hamlelerin kıymet bulmasıdır. Türk hayatı, son asırlarda içinde ol- duğu gibi yabancı tesirler altımda yarı boğulmuş bir hale getirilinciye kadar daima yeniye kiymet vermiş, yaratıcı rolünü her fırsatta tam bir surette oynamıştır. Türk işgali altın da asırlar geçiren memleketlerde Tür kün oynadığı rol hakkında yapılan tarihi tetkikler, hiç kimsenin bekle - mediği bambaşka yeni bir sima orta- ya çıkarıyor ve medeni aczimiz, harp ten başka bir şey bilmediğimiz hak- kında karanlık bir cehalet içinde ken- | dimizin bile senelerce tekrar edip dur duğumuz efsaneleri birer birer yıkı- yor. Bütün garp âleminin bugün hav salâya sığmıyan bir tâassup içinde boğulduğu ve her kuvvet sahibinin: “Ya körükörüne benim gibi inan ve yahut yan, öl!,, dediği asırlar içinde Türklük âleminde tesamüh nuru ya şamış ve ileriye giden yolları aydın - latmıştır. Kendimize güvenmek itiyadı ürk, tarihteki rolünü bilme- li, hakkile tanımalıdır. Bü- _İ_V ERESLKYE Fabrikamız, saygı değer müşte- rilerimize uzun vadelerle mobilya siparişi kabul eder. Aldanmayı- nız ve başka yerlere sipariş ver- meden evvel bir kere fabrikamı- zı ziyaretinizi bekleriz. ADRESE DİKKAT: Beyoğlu Şiş hane karakolu altında meşhur Psalti mobilya fabrikası sahibi muza Ziya Kıral, Tel. 49165 gaa KAYIP: Akay idaresinden başma- kinist ölü Sakıptan kalan maaş cüz. danımı kaybettim. Yenisini çıkartaca gımdan eskisinin hükmü olmadığı ilân olunur. Kasımpaşa Iplikçi firmmı caddesi 145 No. İsmet Sertel Kadıköy Halkevinde Komite Seçmeleri Kadıköy Halkevinden: Evimizin çalışmakta olan şubeleri- nin talimatname mucibince aşağıda yazılı gün ve saatlerde komite seçim- leri yapılacağından kayıtlı azanın be- hemehal bulunmaları lüzumu bildiri. lir. 13 şubat 937 cumartesi saat 16 da dil, tarih, edebiyat, 13 şubat 937 cu- martesi saat 18 de spor, 14 şubat 937 pazar saat 10 da ar, 14 şubat 937 pa- zar 17 de Temsil, 15 şubat 937 pazar- tesi saat 18 de kütüphane ve yayın, Öksürük, Nezle, Boğaz ve Gögü$ hastalıklariyle sesi kısıl: 'raŞ“J tesirleri çoktur. 30 kuruş- — Hasan deposu: - İstanbul, Ankaf& | Beyoğlu, Beşiktaş, Eskişehir. 15 şubat 937 pazartesi saat 19 * kurslar, EEKEEEEEM> TÜRKİYE Şeker Fabrikaları ANONİM ŞİRKETİNDEN: 1937 senesinde kullanılmak üzere Fabrikamıza lâzım olan şeker sandıkları için kereste alınacaktır. Kapalı zarf usulile halesi 5 Mart 1937 Cuma günü saat 10 da İstanbulda Bahçe- sapıda Taş Handaki şeker bürosunda yapılacaktır. İsteklilere şartname parasız verilir. Yirmi beş bin sandık reya dört yüz metreye kadar kereste vermeğe talip olanların teklifleri de nazarı itibare alınacaktır. Türkiye İş Bankası Galata Şubesinden: Bay Nail (Topçu Binbaşısı) Şişli Koca Mansur sok. No. 30 p Derya Apartıman kat 3. | Bayan Anna: Beyoğlu Büyük Parmakkapı telgraf sok. No. 6 | (vekili ayni adreste Bay Lodovik Heller) £ Bayan Zehra: Fatih Atpazarında Türbe sokak No. 41 ğ Bay Memduh: Ankara Adliye Vekâleti evrak Müdürü. Bayan Mehpare Taki: Beyoğlu İstanbul oteli h: Bayan Therese Sparaveç: Cihangir Yeniçeşme sok. Uğuf” gün de şunu anlamalıdır. ki, gerek milli seciyesi ve gerek coğrafi vaziye ti itibarile, dünya yüzünde emniyet ve sulhün tahakkuku, insan medeni- yetinin daha yüksek bir seviyeye çık ması için en büyük rollerden birini oynamıya namzettir. Tarihi rolümüzü bilmek ve anla - mak kat'iyyen şu menfi mâna ve ne- ticeyi hâsıl edemez: Kendi kendimizi bugün olduğu muz seviyede beğendiremez! Muvaf- fakıyet iklilleri üzerinde uyuyup Kal- mamıza yol açamaz! Bilâkis lâyik olduğumuz seviyeye çıkmak için o kadar çok yapacak İŞİ miz vardır ki, tarihteki dinamik TO- lümuz hakkındaki idrak ve kanaat bi ze tam hızla ileriye atılmak için lâ- mmgelen büyük enerji kaynaklarını ve nefsimize güvenme itiyadını te - min etmelidir. Ahmet Emin YALMAN fından âsiler lehine yapılan casuslu- ğun harbi umumileştirmek tehlikesi ni doğurabileceği ve bu halin Avrupa sulhünü tehdit etmekte olduğu ilâve edilmektedir. Anlaşılan hükümet dünkü toplan- tısında mecburi ahziasker usulünün de tatbikini görüşmüştür. Bu takdir de İspanya hükümeti yeni bir ordu toplıyacak ve vaziyetini ıslaha çalışa caktır. T Almiradan verilen malümata gö - re, Cumartesi ve Pazar günü 25,000 Malagalıyı hâmil olan beş yüz ka.r.n— yon şehri terk ve 150,000 kişi şehir- den firar etmiştir. Salamangadan verilen malümata göre hükümet dağlara iltica etmiş o- lan yüzlerce hükümetçiyi teslim al- mıştır. Briç Meselesi Yazılarımızın çokluğundan dolayı briç meselesini bugün koyamadık. okuyucularımız geçen meselenin hal lini ve yeni briç meselemizi yarınki nüshamızda bulacaklardır İtizar e- mayın tarlasının rşevcudiyetinin ve Üa ü SA a Aturamİmne bana Aavie N apart. No. 3 (vekili Bay Edip: Maçka Kâğıthane cad. 122 No. 3) Bay Ahmet Necati: Fen Fakültesi Tıp talebesinden No. 1911 | Bayan Mihriban: Osmanbey Afitap sok. Ömer Şerif Apart. Nö: 4 5 (vekili Samsunda tütün tüccarı Bay Sarim Kibar) & Bayan Jozefin Sirotkova: Osmanbey Şafak sok, Nur âapart. Nö: 70 daire 10. h Bay Turgut: Küçük Çamlıca Avcı Kâzım sok. No. 1 Bay Nerses Berhudar: Pangaltı Turna sok. No. 22 i Yukarda isim ve adresleri yazılı müşterilerimizin bizzat vçV"Ğ vekilleri vasıtasiyle derhal şubemize müracaat eylemeleri lüzumU! |h vaktinde kendilerine yapılar ihbarımızı teyiden, bildirilir, ) Muayyen adreslerini şubemizi haberdar etmeksizin, değiştir” miş olan müşteriler de bu ay sonuna kadar müracaat etmedikli takdirde ilişiklerinin tesviyesi için kanuni yollara tevessül olunf-l; caktır, Kj ÜŞMSİ l Beyoğlu Birinci Sulh Hukuk Hâkimliğinden: y Emlâk ve Eytam Bankasile Fehime ve Fevziye ve Mustafâ ”| dettin arasındaki alacak davasından dolayı müddeialeyhler” gt Fehime ve Fevziyeye ilânen tebligat yapıldığı halde mahkem” gelmediklerinden müddei vekili makbuz vererek tatbikat ist€f 4| ve bundan bahisle matameleli gıyap kararının yirmi gün müdd” ilânen tebliğine karar verilmiş olduğundan 4.3.937 tarihine M" h dif Perşembe günü saat 14 te müddeialeyhlerin bizzat veya bilri kâle mahkemede bulunmaları ve kanuni müddet zarfında itirâ” , meleri ve aksi takdirde bilcümle vakrayı ikrar ve kabul etmiş lacaklarma dair isbu muameleli gıyap kararı gazete ile ilâ" nur. —(455) d : ' |