23 Ocak 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

ae 4 #eynamaktadır. PTT NU No. 17 Yazan: MÜMTAZ FAİK — Cenup hududunda tuz kaçakçılığı eden başlıca - Cenup hududumuzda kaçakçılık ya pılmasına en çok müsait olan bir mal da tuzdur. Kaçak tuzlar, kaçak ipekliler gib — Mmemleket dahiline sevkedilmez bilâ kis hududa girer girmez derhal bir istihlâk pazarı bulur, Huduttaki kaçakçılığın muhtelif safhalarmı anlatırken tuz meselesi ü- — zerinde ehemmiyetle durmak lâzım. — Gir, Filhakika hükümetin tuz fiyat- larmı indirmek hususunda verdiği ka Frardan ve buralarda bir çok tuz am- barları ve tuz depoları açılmasından sonra tuz kaçakçılığı hayli azalmış. tır. Flakat yine de kaçakçılık tamami- le durmuş değildir. Çünkü çok ucuz fiyatla kaçak tuz ithali hâlâ devam etmektedit. , Tasavvur edin ki yalnız Mardin vi- lâyeti mmtakasındaki tuz sarfiyatı — senevi 2,5 milyon kilodur. Bu sarfi. yatm mühim bir kısmmı hayvanlar yapmaktadır. Buralarda yüz hayva- nın bir haftada 4 kilo tuz istihlâk et- tiği hesap olunmuştur. İnsanların is- — tihlâkleri daha fazladır. Bir insanm bir günde sarfettiği tuzun — miktarı 15 gramdır. Bu izahattan sonra tuzun ne mü - — him bir gıda maddesi olduğu bütün açıklığı ile görülür. Cenup halkı tuzlu yemeklere çok fazla rağbet eder. Gariptir. —Tuzun hararet vermesi dolayısile buralarda |— diğer yerlere nazaran daha az sarfe- b âltnıpi lâzımdır. Fakat hakikat hiç /— fte böyle değildir. Çünkü cenup halkı daima çok tuzlu, çok bâharatlı — ye- meklerden hoşlanır. Bunun için Suri- yeden kolaylıkla ve ucuzca tedarik edilen tuz eğer huduttan geçebilmek br.kânmı bulursa, mahalli piyasada derhal sarfedilir. 'Tuz fiyatları ucuzlamadan — evvel, Suriyeden kaçak olarak Türkiyeye ithal olunan tutzun yılda 4000 deve yükü yani aşağı yukarı 600,000 kilo — olduğu hesap edilmiştir. Son fiyat indirilmesinden sonra ka - çak tuz ithalâtmımn yılda 1000 deve yükü olduğu tahmin edilmektedir. Bu da 150 bin kilo demektir. Çok geç- meden bu havalide almmakta olan iktisadi tedbirlerle bu kaçakçılığın daha çok azalacağı muhakkaktır. Fakat mesele bu değildir. Mesele kaçakçılıkta ve bu kaçakçılığın Suri- yede gayet organize bir şekilde idare edilmesindedir. - Şimdi tuz kaçakçılığını bütün tefer ça '— ruatile tetkik etmiye başlıyalım: Suriyede Cibiso denilen bir memli- ha vardır. Bu memleha Cebelü Ab - dülâzizle Deyrizor arasında ve Ab- dülâziz dağlarımm biraz şarkımdadır. Hududumuza dolisan kilometre me- Bafededir. Suriye hükümeti bu memlehayı — Şeyh Mistil'in oğlu Şeyh Celile sene- vi 50 Suriye altını mukabilinde !cır_a- ya vermiştir. Şeyh Celil burada istih sal ettiği tuzları bütün Suriye mmta — kasmda satmakta ve en çok ta bizim tarafa göndermek imkânlarını ara - yıp bulmaktadır. - Cibiso memlehası kuyulardan mü- teşekkildir. Bu kuyulardan tuzlu su- | larçekilmekte ve yanıbaşlarmdaki cetvellerde tebahhura bırakıldıktan sonra tuz istihsal olunmaktadır. Fil- hakika açık memlehalara nazaran bu rada tuz istihsali biraz zordur. Fakat elemeği Suriyede o kadar ucuz ve Şeyh Celilin Suriye hükümetine ver- diği kira o kadar azdır ki, bu tuzun Ğ İ -— maliyet fiyatmı dehşetli azaltmakta- dir. Cibiso memlehası tuzlarının Suri - yedeki perakende satış fiyatı Suriye — parasile ölçek başma 20 kuruştur. Yani 24 kilosu bizim paramızla 4d0O— Suriyede kaçak tuz ihraç memlehalar madeni Mecidiyeye yani kilo hesabile aşağı yukarı 20 paraya satmaktadır. Halbuki bizim mıntakada tuzun fi. yatı & kuruştur. Bu da ucuzlamış fi- yattır. Aradaki mühim fark nazarı dikkate almırsa tuzun neden cenupta kaçakçılık bakımından büyük bir rol oynadığı daha açık bir surette anla- şılır. Filhakika bu mukayese yapılır ken fazla endişe etmemek lâzımdır. Çünkü Şeyh Celil tuzu 20 paraya veri yorsa hududa kadar olan 90 kilomet- re mesafeyi katederken malımn üzeri. ne oldukça yüksek bir nakil ücreti de biniyor ve sonra bunlara hududu geç- mek için yapılan bir çok fedakârlık. lar da inzimam ediyor. Fakat ne de olsa aradaki fark yine yüksek kal- maktadır. Bu, kaçakçılığın ucuz fiyat tan ettiği istifadedir. Ayrıca Şeyh Celil Türk tuzları aleyhinde Türkiye hudutları dahilinde geniş bir propa- ganda yaptırmakta ve Türk halkını hayvanları için yalnız Suriye tuzunu kullanmıya teşvik etmektedir. Bu propaganda şudur: Güya Türk tuzu kuvvetli değilmiş. Hayvanlarda ishal yapıyormuş. Halbuki vaziyet bunun tamamile aksidir. Çünkü Su- riyeden gelen tuzlar elbette Çamaltı memlehası tuzlarından çok daha a- şağı evsaftadır. Suriye tuzları daima mevaddı ecnebiye ile mahlüt olduğu için, yağlı maddelerde kurt yapmak- tadır Halk nihayet bu vaziyeti gör- müş ve şimdi yerli tuza rağbet art- mıştır. Cenupta tuz kaçakçılığının soön se- nelere kadar bu kadar fazla miktar: da olmasının bir sebebini de halka ih- tiyacma göre mal arzetmemeği ara- mamız lâzımdır. Fakat son zamanlarda inhisar ida- resi meseleyi esaslı bir surette naza- rı dikkate almış ve bir çok tedbirler ittihaz etmiştir. Bu tedbirler arasın- da meselâ şunları sayabiliriz: 1 — Cenupta hududa muvazi ol- mak üzere halkın ihtiyaçlarmı temin etmek için bir çok ambarlar açılmış- tır. Kızıltepe, Derbesiye, Nuseybin, Midyat, Cizre'deki ambarlarda — bir çok stok mal mevcuttur, Ayrıca bir çok bayilikler de açılmıştır. Meselâ Nusaybin'in İstibil nahiyesinde, Ha- bap nahiyesinin Telhasan köyünde Alyan nahiyesinin Baverd ve Delali- kasır köylerinde birer bayilik vardır. Urfada, Viranşehirde, Resülâyın'da, Birecikte, Siverekte birer ambar a- çılmıştır. Yakında Savur'da ve Cizrenin Slo- pi nahiye merkezinde de birer ambar açılacaktır. Bu suretle cenuptaki halkımız iste- diği zaman istediği yerde ihtiyacını karşılıyacak — miktarda tuz bulabil- mektedir. — Kaçak tuzu yerli tuzdan kolay- likla tefrik etmek için bu — havaliye Çamaltı memlehası tuzu sevkedilmek tedir. Çamaltı tuzu ile kaçak Suriye tuzları renklerinden derhal farkolün- maktadır. , 38 — Çamaltı tuzunun tâ İzmirden Cenup hududuna kadar nakliye üc - reti ile beraber maliyet fiyatı 6 kurus tur, Buna mukabil bu tuzlar cenupta 2 kuruş zararma yani dört kuruşa sa tılmaktadır. Bütün bu saydığım nok- talar cenupta tuz kaçakçılığının dai- ma daha azalmasma yardım etmek- tedir. Cenupta bizim hududumuzun öbür tarafında ikinci bir memleha — daha vardır. Bu, Süriye ile Irakm iltisak hattı üzerinde Buvara memlehasıdır. Bu memleha Irakın idaresi altında. dır. İstihsal kabiliyeti Cibise memle hasma nazaran daha fazladır. Göl halindedir. Fakat buradan bize ka - 45 kuruşa satılmaktadır. Bu hesap kilosu 60 para ile iki kurüş arasında N Şeyh Celil ise memlehada teslim çak tüz girmesine imkân yoktur. Çünkü hudud 250 kilometre kadar uzaktır, Buvara tuzu ancak Suriyeye kaçak olarak girmektedir Bu tuz Suriyede çok pıkbulğür Cünkü kesafeti, sik- - Yenişehird 9 kişi birbirlerine girdiler Evvelki gece Dolapderede Yenişe. hirde dokuz kişi arasında gürültülü bir hâdise geçmiş, neticede iki kişi yaralanmıştır. Hâdisenin — tafsilâtı şudur: Kasımpaşaya yanaşmış bulunan '|kömür kayıklarında çalışan Yakup, Enbiya, Hüseyin, Ali, Dursun, İmdat isminde altı arkadaş Yenişehirde Fey zinin köfteci dükkânmda kavgaya tu tuşmuşlardır. Feyzi ile altı arkadaş arasında geçen bu münazaa sonunda Yakup tabancasını çekerek — dükkâ- nın içerisinde gelişi güzel, 7 el ateş etmiştir. Çıkan kurşunlardan biri çı- rak Niyaziyi yaralamıştır, Feyzi, kurtulmak için dışarı çıkıp kaçmıya başlamış, fakat kovalandı . ğmı görünce o da tabancasını çeke- rek ateş etmiye koyulmuştur. Çıkan kurşunlardan biri Hüseyine rastla- mış, O da ağır surette yaralanmış. tır. Yetişen zabıta memurları, yara- hları Beyoğlu hastanesine kaldırmış, kavgacıları da yakalıyarak tahkikata başlamışlardır, Müesseseler ve İş Beyannameleri İstanbul iş dairesile bazı sigorta şirketleri ve bankalar arasında çıkan noktai nazar ayrılığı üzerine bu mü- esseselerdeki hukuk müşavirleri iş dairesile temas etmişlerdir. Bu husus ta Ankara muhabirimizin alâkadar makamlardan aldığı malümat şu - dur,: Ankara, 22 (Tan muhabirinden) — Alâkadar dairenin verdiği malümata göre, iş kanunu deniz ve hava işlerile bir ailenin kendi efradı arasında ve dışardan başka iş alınmıyarak ev İ- çinde yapılan işler ve bir de ziraat işleri müstesna olmak üzere, sınai, ticari, mali bilümum iİş yerlerine şa- mildir. Tatbikata ait hazırlıkların esası, iş kanununun tatbik edileceği bütün iş yerlerinin hazirandan evvel tesbit edilmiş bulunması ve buralardaki iş çi vaziyetlerinin öğrenilmiş olması - dır. Bu bakımdan mıntakalardaki iş dairesi teşkilâtı, Sınaf, ticari, her tür lü iş yerlerine beyannameler dağı - tılmakta ve bunlardaki sorgulara ce- vaplar istenmektedir. Hiçbir müesse- se kendini iş beyannamesi vermek- ten müstağni Sayamaz. Bugün herhangi bir müessesenin işyeri beyannamesini doldurup salâ- hiyettar memurlara vermesi o mües- sesenin hazirandan itibaren behe - mehal iş kanununa tâbi tutulacağı- na bir delil sayılamaz, Çünkü bu be- yannamelerdeki malümata göre o iş yerinin ve O iş yerinde çalışanlar - dan hangilerinin kanuna tâbi tutu- lup tutulmıyacağı keyfiyeti bilâha - ra tesbit edilecek ve alâkadarlara teb liğ olunacaktır. Bedenen ve fikren çalışmak mese- lesine gelince, her müessesenin be- yannamesinde yazacağı beden veya fikir, yahut, hem beden hem fikir iş- çilerinin faaliyetlerine göre müesse- se ve o işçiler hakkında kanuna da- hil tutulup tutulmamak hükmü ve - rilecektir, Palto Hırsızlığı Birçok resmi dairelerden palto çal mak sucu ile yakalanan Mahmut Şevket, kendisine İsmail isminde bi- rinin yardım ettiğini, hattâ asıl fai- lin o olduğunu iddia etmistir. İzmirde bulunan İsmail bugünlerde yakalana caktır. leti izafiyesi bakımmdan Suriye tu - zundan daha ağırdır. Bu itibarla bizim hedef olarak ala- cağımız memleha yalnız Cibise mem lehasıdır. Bü memlehanm kaçak re - kabetine karşı daha bazı iktısadi ted. birler alırsak cenupta tuz kaçakçılı - ğının tamamile önüne geçeceğimiz muhakkaktır. y c TAN eden Kendi kendisi memur tayin ni adam TEVKIF EDİLDİ M imzasın ttaklit ederek kendisini ğinden çıkarılmıştır. Ali, bu karardan birkaç gün sonra üstünde kırmızı mürek- keple basılmış ”İstanbul Vilâye- ti Emniyet Dire"törlüğü,, baş- İlığını ve 2617 numarayı taşıyann bir kâğıda Beykoz Kaymakamlı- ğına hitaben bir tezkere yazmış ve bu tezkerede şunları söyle- miştir: "Vekâleti Celileden 2/1/ 937 tarihinde alınan 132/261 numaralı bir emirnamede 1049 yaka numarasile evvelce po- Hislikten çıkarılan Ahmet oğlu Alinin 1267 yaka numarasile Beykoz komiserliğinde sivil o- larak kullanılması bildirilmiş- Vltesş Ali, daktilo ile yazılan bu tezkere- nin altına da siyah mürekkeple (Muhittin) imzasını attıktan sonra Beykoz Kaymakamı İhsana götür - müştür. Ihsan tezkereyi Beykoz ka- rakolundaki üçüncü komiser Necati- ye havala otmistir. İşte bu sıralar- da Kaymakam Ihsan sahtekârlığın farkıma varmış ve derhal Aliyi yaka- latmıştır. Ali, sorguya çekilince: “— Polislikten çıkarıldım. Çoluk çocuğumun iaşesini temin etmek için böyle bir tezkere ile kendimi memur tayin ettim, eğer farkma varılma - saydı, alacağım maaşla geçinecek - tim.” demiştir. Dün bir muharririmiz jandarmalar la tevkifbaneye gönderilen Aliye rast lamıştır. Ali kısaca: “— İhtiyaç yaptırdı, ne yapalım!” demiştir. Nevresin cenaze merasimi Ölümünü teessürle bildirdiğimiz büyük musiki san'atkârı udi Nevre- sin cenazesi bugün Cerrahpaşa has- tanesinden merasimle kaldırılacak- tır. Konservatuvar idaresinin hazırla- dığı Programa ve merhumun vasiye- tine uyularak cenaze, Sirkeciye geti- rilecek ve oradan bir motörle Kadı- köyüne geçirilecektir. Kadıköy iskelesinde bulundurula - cak olan cenaze otomobili, cenazeyi Yakacığa götürecek ve Nevres orada ebedi istirahatgâhma tevdi edilecek- tir, ' Bu akşam İstanbul radyosunda merhumun eserlerinden bazı pırça - lar çalınacak ve müteakıben San'at. kârm hayat ve meziyetleri anlatıla- caktır. BİRKAC SATIRLA B ebekten Rumelihisarına — giden cadde ve rıhtımın — tamirine başlanmıştır. Topkapı ile Maltepe As — | keri lisesi arasındaki yol da yeniden yapılacaktır. e B elediye muhasebe ikinci müdür muavinliğine belediye Müfet. tişlerinden Hüsnü, bina ve âFazi ver. gileri tahsil müdürlüğüne de beledi. ye müfettişlerinden Cabir tayin edil. mişlerdir. Bu İIşi Çoluk Çocuşumun Taşesiniı TeminIçin Yaptım Diyor üddeiumumilik, Ahmet oğlu Ali isminde bir genç hakkında tevkif kararı almıştır. Suçu da Vali Muhittin Üstündağın olarak tayin etmiş olmasıdır. Ali, evvelce Polis Dördüncü Şube Müdürlüğü emrinde sivil memur olarak çalışmıştır. Fakat, bazı hareketleri dolayısile Polis Divanı kararı ile 40 gün evvel mesle- Beykoz karakoluna sivil polis ——— Maarif Müsteşarının - Tetkikleri Maarif Vekâleti müsteşarı Rıdvan Nafiz, dün Kadıköy ve Usküdar ci- hetindeki mekteplerle prevantoryo - mu teftiş etmiştir. Rıdvan Nafiz tef tişlerine bugün de devam edecektir. 500 Lira Çalınmış! Sultanhâmamında Hüdavendigâr hanında komisyoncu İbrahimin ya - zıhanesinden 550 lira çalınmış, Mus tafa ile Mehmet Ali isimlerinde iki kişi bu hâdisenin suçlusu olarak tu- tulmuştur. Köylerde öylerde 1 kalkınma . ı * Iş eri Kırk bine yaklaşan köylerimizif kısa bir müddet zarfında kalkm sını temin için hazırlanan beşer y lık plânlar ve çalışma program ' Dahiliye Vekâletince tetkik edi tir. Vekâlet, bu programlardaki ©' sanların tamamlanması için — bütül vilâyetlere yeni bir tamim gönderii? tir. Bulunduğumuz yıl zarfında ik mal edilecek esaslar arasında yatil mektep kurulacak yerlerin - tesi k işletilmiye müsait olan yerlerin tay” ni, satış kredi kooperatifleri için Bü” zırlık yapılması, meyva bahçesi te ' sisi gibi işler vardır. Bundan baş zirai ve sağlık işleri üzerinde de &* saslı tedbirler alınacaktır. Misafif odası, han, memur evi inşası için pit je ve plânları hazırlanacaktır. Buli ların haricinde köyün diğer ihtiyât ları üzerinde esaslı tetkik ve hazlf lıklar yapılacaktır. Emin Ali Döndü Fransız bankasile aramızdaki BİF ihtilâf üzerinde Fransız ajanile gö rüşmek üzere Paris ve Amsterdaml giden muhtelit hakem mahkeme” Türk Ajanı Emin Ali şehrimize ge" miştir. Emin Ali şubat içinde ParF se tekrar gidecektir. İzmirde Köy Üniversitesi Maarif Vekâleti İzmirde bulunâf eski Amerikan kolleji binasını 62 bil 500 liraya satın almıştır. Burada KÖ üniversitesi kurulacaktır. İ 750 lira mükâfatlı mğisabqkamız Nasrettin Hocanın hi Klan fekeztar ae n 1 Hem eğlenmek hem para kazanmak ister misini% ükâfatlı mü kâyelerini bilir- misiniz? *hoan Bo Öyle ise TAN'ın 750 lira ihmal etmeyiniz. fıkralar o resme ait değildir. .. leştirecektir. Müsabaka bundan -.Şimdiye kadar 20 fıkra ve 20 nemizden aldırınız. Mükâfatlar: Birinciye; 200 lira İkinciye: 100 lira Üçüncüye 50 lira Bu mükâfatlar, kazananlara nak- ten verilecektir. Hediyeler: ——— Mükâfatlardan başka, 100 — kişiye 400 liralık muhtelif eşya hediye edi- lecektir. Bu eşyalardan bir. kısmı şunlardır; 6 Kişilik sofra tabak takımı (51 parça 6 kişilik bardak takımı (32 parça) 6 kişilik çay takımı (9 parça) 2 ve 6 kişilik komposto ye kahve takımları J Mutbah takımı (15 parça) Pasta takımı (16 parça) kişilik peçete takımı Sofra örtüsü Bornoz ve havlusu ..Her gün yedinci ıayfamı.z.d:;.N'a.ırıt!ı'n Hoeanın bir fılmıt_l' nı, ve bu fıkralardan birine ait, sureti mahsusada ressam Münül yaptırdığımız resimleri neşrediyoruz. Resimlerin altında bulun? Okuyucu bu fıkraların ait olduğu reısı'ı'n'le;-ı: bulup biribirile bif" kamız ay sonunda bitecektir. Eksik nüshalarınız varsa idareh _Mü“'baka neticesinde okuyucuya daiıhlaı;ak mülıâfal.ıîıı he dıyelerden bir kısmı aşağıya bonmıışhır. Ğ & z nt takip etme) iB0YELUY. e Ve eç resim neşredilmiştir. Müsaba ..7 . Mükemmel havlu (3 parça) — » 6 kişilik çay takımı içine örtü ” peçete Likör takımları Bir kostümlük kumaş İpek gömleklik kumaş Kübik dıvar saatleri Masa saatleri Tuvalet takımı B Amerikan elektrik. ekmak kızâf ma makinesi Elektrik ütüsü Rols traş bıçağı ve bileği Bir düzine kadın, erkek mendil! Bir düzine tuvalet sahunu Masa lâmbası Şekerlik Pudralık Pulverizatör Biblolar ' Yemişlik... Şüküfe, Evliya zade, Pertevı "4 san ve Radyolin mamulâtında" vanta, kolonya, ruj, krem, di$ leri ve diğer tuvalet eşyalari-: 23 Ikincikânun CUMARTESİ Bugün hava, sureti umumiyede, kapalı ve arasıra yağışlı geçecektir. Orta Anadoluda havanın açılması, Akdeniz sahil mımtakasında - hafif Yyağış kaydedilmesi muh , Ra sat merkezlerinden alınan malümata göre, Karadenizde şiddetli bir fırtına görülecek, Marmara ve Ege mınta - kalarında derecei hararet biraz daha düşecektir. Dünkü hava Dün, hava tazyiki 773 milimetre. b TAKVİMEZL Bugünkü Hava: YAĞIŞLI | HANVA linciay Gün:36 Kasşiım 1355 Hicr. 13852 BU Zülkade: 10 10 Ikinci Güneş: 7,20 — Oğet 11, Ikindi: 14,58 — Akşam: Yatsı: 18,48 — Imsâk: sıcaklık derecesi en çok 6, ©© 2 santigrat olarak kaydedi” Rüzgâr şimal istikametinde? 1 Okilometre siir'atle esmiştir —