27 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Avrupa Sulnü Çekoslovakya, Şarkı Garba Bağlıyan Sulh Zincirinin Bir Halkasını Teşkil Ediyor Yazan: K, KROFTA Çekoslovakya H. Nazırı A vrupanm son günlerdeki inkişafına bir bakacak olursak, sulh lehine yapılan işlerin, bütün sulh- severlerin temenni ettikleri kadar olmadığını gizliyeme- yiz. Bilâkis, bu yoldan bir adım geri çevirecek bir çok hâ- diseler oldu. Buna rağmen ve harbin imkânsız olduğunu zannetmemekle beraber, Avrupa politikasının sulhü kur. tarmıya muvaffak olacağına kanaatim vardır. Bugün için tamamen mev. |ve fetih hayalleri olmıyan bütün hum ve hayali bir takım ne- ticeler için milyonlarca insa- nı canlarından ve malların- dan mahrum etmeyi düşü- nen bir devlet adamının mevcudiyetini tasavvur ede- miyorum. Sulh yolunda yapılan cehtlerin muvaffak olmamasmın sebeplerini, sulhü temin edebilmek hususundeki noktal pazarların ve prensiplerin ih- tilâtmda buluyorum. Fark gözetmiyen demokrasi ekoslovakya , Umumi - Harbin ferdasında kendine çizmiş ol- duğu hattı harekete sadık kalmak- tadır. Çekoslovakya vasat derecede büylik bir devlet olarak, her hangisi olursa olsun büyük bir devletin bir taraflı tesiri altma girmekten ve memleketi menfaatlerine, ülküsüne uygun bir şekilde idare edebilmek ım kânlarını kaybetmekten çekinmek mecburiyetindedir. Çekoslövskyanın kanaatinin hareket noktası şudur ki, dünya istikbalinin sükünetini xe man altına alacak yegâne şey, büyük ve küçük devletler arasında fark gö- zetmiyen ve hepsine, yarının sulh İn- kişafında (tam bir-memiliyet»weren. beynelmilel bir demokrasidir; Filhakika, demokrasi, bir mmtaka- Yı kendisinden deha kuvvetli bir te- gekkülün tehdidine ses çıkarmadan terketmiyen ve sulhü âdil bir şekilde müdafaa için sulh taraftarı uzuvla- rı toplıyan bir yardım, bir teşriki mesai demektir. Bana kalırsa, küçük veya orta bir devletin iç siyaseti te- lâkkilerine her şeyden evvel kat'i bir rehber olacak budur. Dahilde kuvvetli, politikasında müttefik, manen sarsılmaz ve askeri ba - kımdan hazırlanmış olan böyle bir devlet hudutları dışında, sulh arzula- rı müşterek olan ve onu müdafaa İ- çin noktai nazarmı kabul eden dost- lar aramalıdır. Zira şuras: muhak- kaktır ki, başkalariyle teşriki mesal etmezse, bu devlet kendinden daha kuvvetli bir devletin Keyfine ramo- Yur, Çekoslovakya Milletler Cemiye- tine sadık u esaslı düsturdan hareket 6- den Çekoslovakya, Milletler Cemiyetinin fikirleriyle politikasına taraflardır. Çekoslovakya Milistler Cemiyetinin fikirlerinde ve politika- smda, demokrasi ve herkese karşı mütekabil hürmet esaslarma duya nan münasip ve uygun bir Avrupa teşriki messisi görmektedir. değişmez prensip! devletelerin milli hukukunun zımanı. nı görmektedir. Kollektif emniyet politikası u ruh İçinde, memleketimiz Fransa ile bir ittifak ve dost- luk paktı ile bir mütekabil yardım anlaşması yaptı, Siyasetimizin bu veçhesi Çekoslovak dış politikesmm temelidir ve öyle kalacaktır. Fran sanın başında bulunduğu (Avrupa sulh sisteminde, Çekoslovakya Şarkı Garba bağlıyan zincirin bir halkasmı teşkil etmektedir. Onu Yugosi ile Romanyaya bağlıyan ittifakla, Çe. koslovakya, Orta Avrupaam sulhinü zıman altında bulundurmakta ve Soy yet Rusya ile İmzaladığı karşılıklı yardım anlaşması ile de Şarki Avru. panın mühim bir kısmındaki kollek- tif emniyet politikasmı tamamlamış bulunuyor. Sovyet Rusya ile Fransa arasmda buna benzer bir anlaşma imzalandık- tan on beş gün sonra Çekoslovakya ile Sovyet Rusya arasında İmzala- nan ve son zamanlarda itirazlara, hil cumlara uğrayan bu pakt hakkinda birkaç şey daha söylemek isterim Demokrasiye ihanet edilmiyecek u, Uluslar Kürumu pakti'ru huna uysun olerse ve orava bağlı olarak yapılmış tedafU bir an lasmadır. -- Sebepsiz-olarak; » “Sovyet Rusyn ile sulhperver bir teşriki me- saiden, Orta ve Garbi Avrupaya ko- münizmi sokmak gibi bir fikir çıkar. mak yanlış ve tasavvuru imkânsız bir şeydir. Çekoslavakya, kendi içi ne, bütlin tarihini ve milli an'anesini İteşkil eden demokrasiden gayri bir fikrin yerleşmesine asla müsaade e- demez. Demokrat Çekoslovakya, ge Mekteplerde Okutulan Kitaplar 'Tek kitap kanununun tatbiki dola- yısiyle müsabaka ile kabul edi- len tek kitaplardan gayrisinin mek - teplilere satılması menedilmiştir. buki tabilerle kütüiphanecilerin evvel- Ce çeşit çeşit bastrdıkları mektep Ki- taplarmı bu kanuna ve yasağa rağ - men şuna buna satmakta oldukları görülmüştür . Dün maarif Vekâletinden gelen bir emirde hâlâ buna cür'et edenler var- sa bu gibilerin derhal cezalandırıl - maları bildirilmiştir . TARİH KİTAPLARI DAĞITILDI İlk mekteplerin dördüncü senrfl yeni şekilde tabedilmes! ikmal edil - miş ve dün bütün mekteplere dağrti- mıştır. Bu yeni tarih, eskisinden ç0X farklıdır. Evvelâ çocuğa tarih mef - humu öğretilmekte ve bunun için de çocuğun hayatı ve tarihi, gilesinin. mektebinin, oturduğu kasabanm ve nihayet vatanmın. tarihi anlatılmak- tadır. Bundan sonra milli tarihe getil- mekte 08 ten itibaren bütün inkulây- lar öğretilmekte ve daha sonra Istik- lâl savaşı izah edilmekte ve müten- kiben eski devir tarihlerine geçi - mektedir. Maarif Vekâleti, mart aymda ilk mekteplere mahsus tabiat bilgisi ki- tabı için bir müsabaka açacaktır. Yine ik melteplerde okutulmakta olan âile bilgisi kitabı da bir koris - yon marifetiyle hazirlatılmaktadır. Ley'ei Berat Teşrinisvvelin 31 ine) cumartesi gü- nü Şabanin on dördüne müsadif ol - maklâ akşamı (pazar gecesi) Leylej Beraz olduğu ilân olunur . “yalama li e nebi memleketler arasmdaki. türizm münasebatmı inkişaf ettirmek mak- sediyle ecnebi bir memlekete seyahat edecek her Yunanlıdan yirmi bin drahmi vergi slınması hakkındaki kararı kaldırmıştır . rmda okutulacak tarih kitabının da)” Sovyet tayy ç gündenberi şelirimizde karaya gitmişler ve Haydarpaşa lerdir. Burada, heyet azasından Türk askerlerini tebrik etmiştir. askeri tatbikatta bulundular ve akşam Ankaraya gittiler dost Sovyet Rusyanm sivil hava teşkilâtı başkanı General Eydeman ile refakatindeki tayyareciler dün akşamki trenle An- va Kurumu Başkanı Fuat Bulca namma bir büket verilmiştir . General Eydeman ve diğer tayyareciler, dün sabah Metris çift liğine giderek orada yapılan askeri General Eydeman, Topcu Atış Mektebinde generallerimiz tarafım- dan karşılanmıştır. General Eydeman, tatbikatı büyük bir alâka ve takdirle görmüstür. General öğleye kadar manevrada kalmış ve arecileri dün bulunan muhterem misafirimiz garmda merasimle tesyi edilmiş- genç kadın tayyareciye Türk Ha- tatbikatta bulunmuşlardır. Vekiller, Sirkeci istasyonu nda karşılıyanlar arasında Vi tedavi için Almanyaya giden DAHIL!YE, SIHHIYE ve ZIRAAT VEKİLLERİ AVRUPADAN GELDİLER ies vN laa Syalekkini ten.şonra Peştede istirahat Cümhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Şükrü Kaya ve | “den, Dahiliye Vekili. ve Ziraat Vekili Muhlis Erk- men dün sabahki semplon ekspresile şehrimize dönmüş- lerdir. Ayni trenle Sıhhiye Vekili Refik Saydam da gel- İmiştir. ITALYA ILE YENi TICARET İ çirdiğimiz bu buhrenl: günlerde, sulh için sağlam bir İstinatgâhter, ve bey. | nelmilel münasebetlerini dalma bu| rolünü düşünerek tanzim edecekti; Çekoslovakya demokrasiye asla iha- | net etmiyecektir ve sağdan veya 8ol. | dan gelecek hücumlara, kuvvetinin şuuruna sahip ve hürriyete dost bir demokrasi kalkanı ile mukabele ede. cektir, Bütün Bardak ve Şişeler Işaretli Olacak Ölçüler nizamnamesi mucibince pi- yasada kullanılacak bardak, şişe, ka- deh vesairenin iagretli olması lâzım- dır. Bugüne kadar muvakkaten kulla” MUZAKERELERİ BAŞLIYOR Ne ile yapılacak yeni lerini idare ve imza edecek olan heyetimiz dün An- ticaret anlaşması müzakere- İ karadan şehrimize gelmiş, akşam ekspresile İtalyaya ha- reket etmiştir. Heyet, Roma Büyük Elçimiz Ragıbın reis. liğindedir. Türkofis asbaşkanı Bürhan Zihni ile Merkez nulmaları için müsaade edilen bü kap ların bir kânunusani 937 den itiba- ren kullanılması tahdide tâbi tutu- Uluslar Kurumunun kifayetsizliği. ni ve kusurları biliyoruz. Fakat bununla beraber, takip ettiği politi- kanm muvaffakiyetle deyam edece- ğine imanımız var. Uluslar Kurumu- run fikri, dünya sulhünü tanzim et- mek için büyük ve umumi bir te şebbüstür. Başlangıçtaki muvaffa- kiyetsizlikler yüzünden bizzat fikri terketmek İstemek büyük bir hata o- Tur, Uluslar Kurumu, büyük devletle. rin haksız olsrek nüfuzlarını temine yarıyan bir âlet, ve rolü, Avrupayı yehi facialara sürükliyebilecek olan müahedelerin yeniden tetkiki tema- yüllerine hizmet olmamalıdır. Çekoslovakya, Uluslar Kurumuna gadık kalıyor, çünkü sulhün müşte- rek ve taksim kabul etmez organizas- yonunda samimi surette sulh istiyen acaktır. Belediye bu kararı dün bü- tün alâkadar dâire ve şubelere tamim etmiştir. Bu tamime göre: 1 — lspirtolu içki satan fabrika ve tmelâthanelerce kullanılacak şişale- rin en az yüzde kırkı, 2 — Diğer meşrubat ve içki setan- larca kullanılacak Kaplar en az yüz de otuzu bir KÂnunusaniden iübaren her bakımdan ölçüler nizamnamesi hükümlerine tamamiyle muvafık ola- caktır. İspirtolu içki satan müesseselerde kullanılacak şişelerin geri kulan yiz. de altmışı ve diğer meşrubat satan- larca kullanılacak olan şişe ve kap- rma şimdilik müsaade verilecektir. Bankası Müdürü Adnandan müteşekkildir. Italya ile mevcut olan anlaşma 40 gün müddetle birineikânun beşina kadar uzatılmıştır. Yeni anlaşma- nin esasları klering olmakla beraber takas hükümlerini de İhtiva edecek- tir, Yeni anlaşma yapılırken mevcut anlaşmada çıkan bazı müşkülât sure- ti kat'iyede halledilecektir. Heyete dahil bulunan Türkofis As- başkanı Bürhan Zihni dün, kendisini göreli bir muharririmize şunları söy- lemiştir; “— Talya ile mevcut olan anlaşma Şeker fiatleri Bazı gazeteler şeker fiyatlarınm acuzlıyacağmı ve bundan bir ay ev- vel gelen Alman mütehassısların Ta- porlarmda bu ucuzluk hakkında bazı kayrtlar bulunduğunu yazmışlardır. Şeker şirketinden Yaptığımız tah- kikata nazaran, mütehassıslarm ra- porlarinda bu hususta bir kayıt bü- lunmadıği gibi şeker fiyatlarının ye- niden ucuzlıyacağı hakkındaki ha- berler de doğru değildir. Bir profesör geldi İstanbul Universitesi (Edebiyat Fakültesi felsefe tarihi kürsüsüne davet edilen Profesör Ernst von As- ter dün şehrimize gelmiştir. Almanyanm en maruf profesörle. rinden olan Von Aster uzun zaman Gisssen Universitesinde, son üç sene tedrisatta bulunmuştur. iki seneliktir. Müddeti:birincikânün-) kerelerirde her iki devletin ticarette İ biraz daha yakımlaşmasını temin e- decek meseleler üzerinde görüşece- ğin. Kalya ile alış verişimiz şimâiye |kadar müvazl gitmekteydi. Fakat ü- mit ediyorum ki, bundan sonra Jehi- mize bir büyük tark olacaktır. Zecri tedbirler dolayısiyle Ttaiya f- le münasebatımızı artıracak bir ze- min bülamıyorduk. Fakat artık bu mesele de ortadan kalkmış bulun- maktadır. gan laa Dolma Hayvanlar Sergisi Istanbul Avcılar ve Atıcılar Birliği İ Cumhuriyet | Bayrammda Taksim bahçesinin kapalı kısmında dolma hayvünlar sergisi açacaktır. Bu sergi da bitmektedir. Yeni anlaşma müza- | Vekillerimiz, Sirkeci istasyonunda Vali ve Belediye Reisi Muhittin Üs- Yindağ, Vali muavini Hüdai Karata- ban, Emniyet Müdürü Salih Kılıç ile Vilâyet, Belediye, Parti erkânı ve şehrimizde bulunan bazı meb'uslar tarafmdan karşılanmışlardır, Riyase- ti Cümhur Umumi Kâtibi Hasan Re- za da dünkü trenle Avrupadan gel - migtir. Zirant Vekili öğleden evvel Ziraat Müdürlüğüne gelerek müdür Tahsinden zirsat işleri hakkmda İ- zahat almıştır. Vekilin sıhhati iyi. dir. Dahiliye ve Sıhhiye Vekilleri dün Akşamki ekspresle Ankaraya gitmişlerdir. Limanda yapılacak tesisat Birmüddettenberi Ankarada bulu- nan şehrimiz liman umum müdürü Raufi Manyas dün şehrimize dönmüş- tür. Umum müdür Ankaraya yeni lima- nın alacağı şekil etrafında Iktisat Ve. kâletiyle bazı mühim temaslarda bu- lunmuştur Öğrendiğimize göre, liman umum müdürlüğü, Ilmanı çok asri vesaitle takviye edecek bir proje hazırlamış- tar Buna 8 fasliyete pek | yakmda başlıyacaktır avcıları tarafından Afrikadı İ memleketimizde ilk defa açılmakta - dır, Sergide memleketimizde ve Türk Teşrinlevee 7 ei Bugün hava mütehavvil ve kısmen bulutludur. Dün, hava güzel ve umu- miyetle açık geçmiştir. En fazla sıcaklık 16, en az 5 tir. larm yüzde yetmişinin kullanılmala.|de Upenla (İsveç) Üniversitesinde | RÜzEârlar umumiyetle cenup istika- metinden esmiştir. mış ve doldurulmuş hayvanlar teşhir edilecektir. Bugünkü Hava: Bulutlu lo uncu ay Gün:30l o Haze: 17$ 1348 Hicri 1352 turn Şaban: 10 14 Birinüteşrin n148 1702 146 Güneşi 625 — Oğle: Tkindit 14,52 — Akşai Yatsı: 15,46 — İmsik 27 -10- ger Berlin anlaşması stalya ile Almanya Dışbakanla. İ rının anlaşmaları hakkında yaptıkları salâhiyetli neşriyat, ilk Ba- kışta pek bü işler başarılmış ol. duğu hissini veriyorsa da öski vazi- yetin değiştiğini, yahut yeni bir adi- mın atıldığını gösterecek neticeler göze çarpmamaktadır. O kadar ki sis Yasi mahafil bir şey yapılmasından değil, fakat bir şey yapılmamasından hayret içindedirler. Gerçi Italya Dış- bakanı Kont Çiyano gazeteci um ku bulan beyanatında Avrupanın iç- timi teşekkülünü korumak, Avwupa medeniyetini tehdit eden tehlikeleri bertaraf etmek için birleşik mesai- den bahsediyörsa da netiçsde iki memleket arasındaki bütün mdsele- leri kavrıyan ve kücâklıyan bir an- laşmanın imzalandığını söylemiyor. Bu yüzden Londranın Taymis ga- zetesi, ziyaretin neticesini kisaca ta» rif ederek “iki taraf anlaşmak için 'uyuşmuşa benziyorlar,, demekle İkti- fa ediyor. - Şimdilik hakikat te bundap t gibidir. eş le yali İspanya harbinde kat'i safhai # spanyada dahili harp en ciddi 1 safhasına varmış sayılıyor. Dir tahmine göre, -Madrit perşambeya kadar sukut etmiş olacaktır. Bu ii timali takviye eden Amillerin birinci- si, Madrit ile Akdeniz arasındaki mu- vasalâyı temin eden demiryolunun da kesilmiş bulunmasıdır. ihtilâlsilerin Madride karşı umümi ilerlemeleri her lâhze beklenmektedir. Madridin sukutu, Ispanya “dahili harbinde kat'i bir safha teşkil edecek Ve dahili harp şimdiye kadar görülen neticelerden daha mühimlerini ver. meye başlıyacaktır. Bu yüzden bir. gok “siyasi mahafil şimdiden bir ta. kım hazırlıklara lüzum görmekte ve yeni vaziyete göre tedbir - almaâktas dır. Belçikada faşistler: ÖR siçika hükümeti faşistlerin ti. deri “olan. Degrel Yirmi dört saat Kalar tevkif ederek mühim ii > EE miştir; »> sM saki Belçikada' bir yıl önce faşistlikteni eser yoktu. Bu fırka 1935 senesinin 2 Mayısında teessüs etti ve bu surat. le Balçika 1886 danberi görmediği bir. siyasi hâdiseyi görmüş oldu. Bu sex nenin Mayısında yapılan seçimde Bela çika faşistleri mecliste 21 saylavlık, âyanda 12 âzalık kazandılar. Ve gün geçtikçe çoğaldıklarını, büyüdükleri- ni gösterdiler. Belçika faşistleri kendilerine “Rex. istler derler. Rexistlerin hedefi Belçika, Ho- landa, Lüksenburg ve İsviçreyi * on sıkı bağlarla bağlamak ve bu suret- le dost ve kardeş devletlerden kuv- vetli bir kitle vücuda getirmektir. Rexistlerin İç siyasaları, bütün. siyasi fırkaları kaldırmak olduğu i- çin katolikler, liberaller ve işçiler bunlara karşı birleşmiş ve şimdiki temerküz hükümetini vücuda getir. mişlerdir. Raxistler bunlara galebe çalacaklarına inanıyorlar. Rexistler yakın zamana kadar, Belçikanın fransizca konuşan Ülke lerine dayandıkları halde son günler de Flemanlarla da birleştiler. Vaziyet Belçikada bu yüzden mü. him mücadelelerin vuku bulacağını gösteriyor. Ömer Rıza DOĞRUL BİRKAÇ SATIRLA aarif nazırı Tevfik Kut bu- gin gebrimize gelecektir , elediye, çöp Meselesi hakkın- rakya Umumi Müfettişi Ge neral Kâzım Dirik dün Edir- neden Şehrimize gelmiştir . TT A