21 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

vi. ve tits 21-10-9868 TA SON HABERE Madrit şehri sukut arifesinde bulunuyor Cumhur Reisi Barselonda l General Franko B ütün Kuvvetlerini Madride Yüklenmek İçin Topluyor Londra, 20 (Radyo) — Madritin en tehlikeli günleri geçirdiği şüphe götürmez bir hakikat sayılıyor. U. mumi kanaat, şehrin faşistlere geçe- ceği merkezindedir. Asilerin kuvveti, bir noktada Madritten ancak 32 ki- İometre mesafededir. Genera! Fran. ko cepheye mütemadiyen asker yığ - maktadır. İlleskaf'ta bulunan Röyter muhabiri de, âsilerin hep âsker getirtmekte Oldukları habör ver mektedir » Asi kuvvetlerin şimdiki hedefi Na- val Karnera mevkiidir, Burası Mad- ritten 30 kilometre mesafededir. Asi- lerin Karnera mevkiini ele geçirdik - ten sonrâ Madrit, Talavera, Toledo #ahasmi tarayarak milis kuvvetleri - nin artıklarını imha edecekler, on - dan sonra Madrite çullanacaklardır. Fakat havaların: bozması Madrit hükümeti Yehindedir. Feslılar, soğu - ğa mütehammil olmadıkları için âsi- lerin kumandası işi çabuklaştırmaya çalışacaklardır. Fakat Madrit kuv - vetleri, âzilerin cephesindeki müvasa layı tehdit etmekte, diğer taraftan hava kuvvetlerinden istifade ederek düşmanlarının kuvvetlerine bom - ba yağdırmaktadırlar. Iki tarafın deniz kuvvetleri biri -| birile temas etmekten âdeta çekini - yor, Bununla beraber şimalde hükü - mete ait deniz kuyyeflarimim SehretT > ec yetisekte oldukları haber veriliyor. Cumhurreisi Azanı Barselona e Lİ kümetine karşı — hissolunan “ŞüKFAN borcunu eda için yapıldığı söyleniyor sa da General Dellano radyo ile ver- diği beyanatta Madrit hükümetinin devlet merkezini tahliyeye ve Barse- ona nakle karar verdiğini ve ziya- retin bunun için vuku bulduğunu tbdlatir. Asiler Malaga mmtakasmda Ante- ra şehrini zaptettiklerini haber ve- riyorlar, Pariste çıkan Aksiyon Fransez ge- zetesi Fransadan iki.motörlü beş tay yarenin İspanyaya hareket Ademi Müdahale Londra, 20 (Radyo) — Ademi mü. dahale komitesi Almanya, İtalya ve Portekizce gönderdiği notalara henüz cevap almamıştır. Aldığı takdirde ko. mite toplanacaktır. Havâsa göre Sovyet Rusya ademi müdahâle komitesinde çekilmeye henüz karar vermemiştir. Rusyanm kararı, ademi müdahale anlasmasmı iblğl ile itham ettiği devletlerin hattı hareketine bağlı olacaktır, Bununla beraber Rusyanm kararını yakında vereceği söyleniyor, Salâhiyettar ma hafil komitenin derhal toplanmasna taraftardırlar. Komite reisi, alâka - dar devletlerin cevaplarını t, seri etme lerini istemiştir G. Göring İktisat Diktatörü Tondra, 20 (Radyo) — Almanya hava nazırı ve mazilerin başlıca li derlerinden general Göring, Her Hit- ler tarafından ortaya atılan dört se- nelik yeni iktısadi plânm tatbiki işi- ne memur edilmiştir. Bu suretle iktı- Bat nazırı Doktor Şahtm iktisadi ro- Tü ikinci plâna dilşüyor. Almanyada bazı mahafilin markm kıymetten dü. şürülmemesine kızmakta Oldukları &öyleniyor . Mağa anank Ga adalağara | akan 77 mina Madrit etrafında âsilerin muha- sara hattı haritada kalın bir çiz” » giyle görülüyor. 250 kişi boğuldu Surabaya, (Cava adası) 20 — Vandervik adındaki Felemenk posta vapuru bu sabah Surabaya ile Sema- rang arasında batmıştır. Yolcular - dan 250 kişi boğulmuştur. Sabahm ikisinde S. O. S, imdat işaretleri kklanmak Üzereyiz. Yana ya- tayoruz!,, muştur, Kaza yerine birçok ufuk ge- milerle, deniz tayyareleri koşmuş üsrmişlardır. Bein Miri oi'dr “ia ranmaktadır. italya ile l KÜÇÜK HARİCİ HABERLER E tbins isminde Amerikalı bir gazeteci tayyaı ile on sekiz saatte bir devriâ- lem yapmıştır. & .. B elçikada hükümet tara- fından Faşizme karşı mücadele açılacağı haber ve- riliyor. i .. ükreş 20 — Kabinenin değişeceği hakkındaki rivayetleri Rador Ajansı tek- zip ediyor. . K udüs, 20 — Arap gre - vinin başlangıcından yani altı aydanberi ilk defa o- larak evvelki gece hiçbir su- ikast olmamıştır , | msterdam, 20 — Hol - landa bankası iskonto fiyatını yüzde iki buçuğa in- dirmiştir. Şark Hattı Müzakeresi Ankara, 20 (Tan Muhabirin. den) — Şark Demiryollarını alma müzakerelerine Nafia Vekâle- tinde bugün de devam edilmiştir. Şir ketin verdiği feklif üzerinde görlişme ler mlisait bir şekilde inkişaf ediyor. inönü Görüşmelerine Devam Ediyor Manisa, 20 (TAN muhabirin - den) — İzmirden şehrimize gelen diyen gemi, biriz sorira sus | Başvekil İsmet İnönü hemen Halk - evine giderek müstahsillerle görüş « meğe, önlarm dertlerini, isteklerini SAMAN, AŞMA, YMM, AA Ai Balıkesire gidecek, sonra da Ankara: ya döneceklerdir . V Almanya neler görüşecekler? Alman Gazeteleri Kont Ciya- noyu Hararetle Selâmlıyorlar Londra, 20 (Radyo) — İtalya Ha- riciye Nazırı Kont Ciyanonun Alman- yayı ziyareti, faşist devletlerin iş be- raberliği tezahtrlerinden sayılmakta- dir, Kont Ciyano Münihe muvasalat etmiş ve Alman gazeteleri tarafın - dan samimiyetle karşılanmıştır. Yarın başlıyacak otan müzakerele- Tin şu noktalar lzerinde dolaşacağı | anlaşılıyor : 1 — Belçikanm bitaraflığı, 2 — Garpmisakı, 3 — Tuna meseleleri . Bütün bu meseleler üzerinde Ital » ya ile Almanyanm müşterek bir siya- set takip edecekleri söyleniyor. Kont Ciyano, Her Hitler tarafm— dan Bavyeradaki süyfiyesinde kabul edilecek, bu esnada Almanya dış ba- kanı ile doktor Şaht hazır bulunacak- tr. Fransız matbuatına göre, Alman - ya ile İtalya arasmda konuşulacak meseleler arasında şunlar vardır: 1 — Sovyötlerin İspanya işlerine müdahale etmeleri ihtimali, 2 — Almanyanın Habeş ilhakını ta- iması, 3 — İspanyadaki Burgos hükü » metinin tanmması, AVRUPA MESELELERİ Roma, 20 (Hususi) — Tevere gaze tesi, Almanya — İtalya konuşmala- rından bahseden bir yazımda, iki memleket arasındaki samimiyeti ve anlaşma zihniyetini anlattıktan son» Kaza At'attı Londra, 20 (Radyo) — Meşhur tayyareci kadın Ammi Mollison bir kaza atlatmış, tayyaresi aprçalanmış fakat kendisine bir şey olmamıştır. İ ra ikisinin “diğer devletlerin dalâle" tinden doğmuş olan ye gittikçe daha ziyade güçleşen Avrupa meseleleri » ni,, tetkik edeceklerini söylüyor. MACARLARA GÖRE Hariciye Bakanı Kont Ciyanonun Ber | lin ziyareti burada büyük bir alâka u yandırmıştır. Bunun sebebi, Macaris | tanm gerek İtalya ve gerek Alman - | ya ile olan dostluğudur. , Macar salâhiyettar mahafilinde İ | bu ziyaretin Avrupa vaziyetindeki in kişaf üzerinde büyük bir tesir yapa | cağı beyan olunuyor. İtalya He Almanyanın büyük Av- Tupa meseleleri üzerinde uyuşmalar | beynelmilel siyasette yeni bir vaziyet ihdas edecektir. EMEN Suriyede Bir Grev Kudüs, 20 (A.A.) — Suriye ve Lüb nan tüccarları Fransız frangınm kiy- metten düşürülmesini et - mek üzere üç günlük grev ilân et - miye karar vermişlerdir. İ Lokarno Konferansı Londra, 20 (A.A) — Evening Standard gazetesi yazıyor: Alman cevabımdan sonra Lokarno konfe - tüğü vaziyet Londra resmi mahafili- nin nikbinliğini hiç te artırmış değil dir . Ka . Fransada Halk Cephesi Paris, 10 (Radyo) — Radikal s05- yalist nazırlarından Ticaret Nazir Bastid, partinin önümüzdeki kongre- sinde halk cephesinde sadakat kara- “| wardır. Böyle olduğu halde, Almanya satın | GÜNÜN MESELESİ İhracatın artması için ileri sürülen çareler Başta, Fransa olmak üzere, muhteli if memleketler paralarını düşürdü- ler. Bu döviz tahavvüllerinden sonra, beynelmilel ticareti tazyik eden klering ve kontenjan usullerini, güm ları da düşünülmektedir. Hükümetimi Başvekilimizin son tetkik seyahatlerin: takip edeceğimiz iktisat politikasını öğreniyoruz: Hayatı rük mânialarını kaldırmak imkân- iz Türk parasını düşürmemiştir. de söyledikleri nutuklarla, bizim de yüzde “otuz, otuz beş nisbetinde ucuzlatmak, bu sayede dış piyasalara ucuz mal gön- dermek.. Bu, nasıl kabil olabilir? Bu mesele otrafında piyasada, alâka - darlardan öğrendiklerimizi aşağıya yazıyoruz: “Türkiye pamukları dünya piyasa - gına pahalıdır. Bombay pamuğunun Kilosu 30 kuruş olduğu halde, Türki- ye pamuğunun kilosu 45 kuruştur. Arada 15 kürüş kadar büyük bir fark ile aramizda klering.mukavelesi ol- duğu için, Alman firmaları yine biz- den pamuk almaktadır. Sebebi de, klering usulile pamuğa karşı dışarı- ya döviz vermiyorlar. PAHALILIK ŞIKAYETI | Geçenlerde şehrimize gelen Alman uk dairesi şefi Paps Türkiye pa- muklarnın nefasetinden bahsettik - İten sonra, fintlerinin pahalı olduğu - İnu ilâve etmişti. Görülüyor ki, ihraç | maddelerimiz arasında en ziyade fi- atinin pabalılığından şikâyet edilen madde, pamuktur. Pamuklarımızı u cuza mâletmek için İstiksalâtı artır. mak en makul bir çare olarak ileri sürülmektedir. Vakia istihsal mikta. çı gittikçe artmaktadır. Bu seneki mahsulün 270 bin balyeyi bulacağı tahmin edilmektedir. Fakat bu mik- tar kâfi değildir. Çünkü beş senelik plân muciibnce, pamuklu dokuma fab rikalarımızın dâ pamuğa olan ihtiya- cı gittikçe artmaktadır. Bir taraftan | dış piyasalara ve diğer taraftan da yerli fabrikelara pamuk vermek için, istihsalâtı artırmaktan başka çare! yoktur. TURK BUGDAYI Buğdaylarımızı da beynelmilel buğ dav finti sevivesine indirmek yolla - rını aramalıyız. Liverpul borsasında yumuşak buğdayın kilosu beş buçuk kuruş olduğu halde, Istanbul borsa - sında 6 kuruştur. Aradaki fark yü- zünden dışarıya az buğday satıyo - ruz. Vakıa bu sene, ziraat bankası va sıtasile İsviçroye 4000 ton, Almanya Ya da ayni miktara yakm buğday) Rönderilmiştir. Fakat bu satışlar kle- | ring usulile yapıldığı, için, fiat farkı gözetilmeksizin bizden almmıştır. Çünkü bu satışlar. mukabilinde, o memleketlerden mal alıyoruz. Bir buğday tacirinin fikrine göre, buğday lârımızi dünya piyasasına uygun bir şekilde satmamıza imkân vardır. NAKLIYE TARİFELERİ Bunun için, başlıca sebep olarak nakliye tarifeleri ileri sürülmekte - dir. Demiryolları tarifelerinde yapı - lan tenzilit kâfi görülmiyor. Buğ - day ihracatçıları, ihraç edilen buğ - day için, daha ucuz tarife tatbikinin faydalı neticeler vereceğini söylüyor lar. Ihraç edilecek buğday, için, ayrı tarife tatbiki, bir nevi prim usulü - dür. Bu ne dereceye kadar tatbik edi- lebilir, mütehassıslarımız bu mesele leri tetkik ederek, daha isabetli hü- kümler verebilirler. UCUZLUK ÇARELERİ Kendisiyle görüştüğüm tacirlerin umumi kanaati şudur: İhracat mad- delerini ucuzlaştırmak İçin, yalnız nakliye masraflarını değil, fuzuli re- Simleri ve diğer masrafları da orta - dan kaldırmak lâzımdır. Meselâ: Gi- Tesuna civar bir iskeleden sevkedi. *en bir çuval fındık, her uğradığı is- kelede birtakım ianelere tâbidir. Bu #ibi resim ve masrafların da, maliyet fiatinde büyük bir rol oynadığına i-| Danmak icap ediyor. Selânitke Geçit Resmi ve Tezahürat Yapılacak Atina, 20. (Hususi) — Ayadimitei Müstakbel Harp Ne Zaman Patlıyabilir ? Londra, 20 (A.A.) — Klingfordda bir nutuk irat eden muhafazakâr par. ti liderlerinden Vinston Çürçil, ingilte| renin Almanya ile bir anlaşmaya var ması iktiza eylediğine dair ikide bir. de İleri sürülen fikirleri mevzuubaha ederek demiştir ki : “ — İngiltere için, ve hattâ Fransa için dahi, Almanya ile uzlaşmak işten bile değildir. Almanyanm bütün iste. diği sey, müstemlekelerinin iadesi, Şarki ve cenubi Avrupada serbest kalmaktır . Lâkin, bu dileklerin hakikat halde | mânası nedir acaba? Bunlar, inşaal lah yanılıyorum amma, Avrupada, tarihin heniz kaydetmediği en ya - man bir harbin patlaması demektir. Dertleşme Ruhu (Başı 1 incide) dertlerden paymı alıyor. Ortalıkta dertleşmenin delâlet ettiği samimi. alâkalı, canlı hava esiyor. Hâzlı bir manzara ün dünya ateşten, kandan bahsederken; cansız, sisli si- yüset mevzuları gözler önünde per. deler gererken, Türkiye Başvekilinin İzmir mistahslllerile başbaşa © ver- mesi ve yaratıcı işler hakkında dert- leşmesi çok güzel ve hâzlı bir manza, radır. İzmirde, vekillerimizin meinleketin başka başka yerlerinde, bilhassa son günlerde nümunelerini gösterdikleri dertleşme ruhunun memlekette can» lanmasını bütün millet iş edinm dir. Akamet doğuran mondi, be ruhu boğmanm yolu budur. Yeni ye- ni iktisadi hamleler için milletin ru- hunda, uyandırıcı ve yaratıcı vetler doğması da buna bağlıdır. Dertleşme ruhu bir nevi Spor alâ. kası şeklini almalı ve kanımıza ka- rışmalıdır. Falan filân spor sahala- rmda dünya rekorları nedir?” Biz bunlara karşı ne vaziyetteyiz? — İçi. mizden hangimiz ne yapmışlır, ne yapabilir, ne yapmalıdır? Bunleri a- teşli bir alâka ile bilen, takip eder, heyecanmı, yarış ve müradele wvkini duyan vatândaşlarınız çok. tur. Pamuk, buğday sporu için pamuk, buğday, pancar denilen iktısadi spor mey. danlarında çalışan Türk vatandaşla. | 5 emekleri, mücadeleleri hepimiz için böyle bir alâka mevzuu haline gelmesin? Neden falan ve filân mem. leketlerin dönüm başma vâsati neka. dar buğday, pamuk, pancar yetiştir. diklerini, bizde seneden seneye yük- sek vasatilere doğru nekadar yol a- lındığını, istihsal yarışında memleke- tin hangi kısmının en ileri atıldığını, nerelerin, niçin geri kaldığını hepi- miz bilmiyelim ve fam bir spor alâ- kasile takip etmiyelim? Dertleşmeye ve müşterek yükü beraberce taşımıya muhtacız ve mec- buruz. Yük çok ağırdır. Hepimizin birden rahat nefes almamız, her Tür. kün insanca bir maişet ve sıhhat ge. | kuv. |4 2. Tamam ——— TELE Ümem İzcinin Günü Pek severim; gürbüz, gü- ler yüzlü ve. gözü ileride © gençleri, trampet çalarak, fifre üflyerek cad. delerde dolaşmalarını. Biz genç iken böyle şey yapmadık £a ondan mı ne. dir? ne zaman böyle bir izci rse onların tempolarına uyup yü. mek ğin. ve Dün de Taksimden Osmanbeye gi. derken böyle bir izci grupuna rastia. dım ve onların caddeyi bir Yandan bir yana işgal etmeleri Yüzünden bir türlü yürüyemiyen tramvay içinde Osmanbeye kadar çalgıların dinle. Buraya kadar işin duygu tarafı, Gelelim bir de pratik hayata gif müşahedeme.. Gerçi gençlik ilerinin ümididir. Ay. kasımda ne bıraktığını bakması ye. rekmez, Lökin otuz kırk kadar izej , nin bir yerden gelip gecmesi o endde.. deki seyrüseferin tatiline sebep olur. sa en evvel bundan o gençler ve izej- İler azap duymalıdırlar. Çünkü izci nin İlk işi hergün enezbir iyilik yapmaktır. Halbuki böyle grupla ge, çerken tramvayın, otobüsün, araba nın yolunu keserek onu ayni ağırlık. İla yürümiye icbar edince şehrin ora. İ sındaki hayat cereyanı sektedar o- İ tur. Hastalar, işi olan, evine vaktiyle dönmeğe, birine verdiği randevuyu kaçırmamaya mecbur olanlar bundan zarar görürler, Bizim eaddelerimiz gerçi büyük geçit resimleri yapmıya pek müsait değildir amma bir İzci grupu İsterse derinkol nizamında gi- den kolonlarmın arasını ikişer, üçer metre açarak, takımı yayacak yerde pekâlâ sıkıştırabilir. Ben bu yazıyı yalnız dünkü mü » $ahedemin tesiriyle değil, ötedenberi böyle geçitlerin seyrüseferi tatil et « tiğinden dolayı duyulan bir çok sızal- tıların bir hülâsasamı yapmak üzere bu fırsatı kaçırmamak için yazdım, U muyorum ki bu kadar mantıki bir temenniyi reddecek kimse çıkmaz. B. FELEK —— maa NASIL YAZIYOR! ? Ordular motörleştiriliyor, — Mus hiddin Birgen, Son Posta 19-10-1936, Frenkler son yıllarda “motorişati, toriner; o indüsü kelimelerini icat leşmek, endüstrileşmek,, gibi dile de kulağa da sevimsiz gelen kelimelere Tüzün gördük. Halbuki “motörleymek,, türkçede Motorlü nakil vasıtaları kullanmak — değil, İvisa olsa motor olmak manasma gelir. De Se Gine yn çirkin, bem de yanlış. istrileşmek,, 0) “sanayileşmek,, te ö; li İ beska kelimeler ara iyisini“ bulamıyoruz. ta ölmar. yor,, denebilir. Hele halk “motor,, derken “4 manın hiç manası yoktur, . Hangi gazetenin iç sayfalarını çev virseniz bu iki kelimeyi görürsünüz; İttihat ve Terakki, Ve altında şöyle birkaç sutu Bürhan Cahit Morkaya, Açıl: 8 19-10-1935, Cümlenin “ve,, edat: ile başlaması bil. em alışan oldu mu? Ben kendi zorladım ama, bir türlü tahammül edemize vam: 'müsör,. yaz« . Bay Turhan Tan, (Cumhuriyet 1936) Oğuz Turgut Yaylalı nl e bir şairden bahsediyor. onun güzel #E5 ri olduğunu söylüyor. Gönterdiy” le- kısa İesüna. şairi tanmak “berk yariyor. Pakat B. Turban Tan, söyle bir söz ismet ediyor: 1, ona şöyle Hangi gazeteye, başvırsam adımın 4 mt aöylüyorlar, yaz. lanarak hangi ver TANA Ya anılmış olmadığı. a ların imzadan bay. çağan okunacağını haykırıyorlar.. ui “4 aykırmak,, ne k ii dar girkini Muhazrir Meğylt İZİ Ne e sayılı, la Enllenmak İstemez bir ker rk m in kaçmış, Küçük bir küsur, mak olur mu ai m maral "Tanınmış, yerine “takılmış, 1 Önen ter. tip hatam sa e da öyle, “andım ama, baktım, bütün yerı viyesine çıkması, miktarımızın ye| Sofya, 20 — Bulgar - Yugoslav dostluk ve yakınlık cemiyetinin re - Budapeşte, 20 (A.A) — Jtalyan isliğine Bulgaristenın sabık Belgrat elçisi Kazazof seçilmiştir . Yortasunda kralm Selânikte bulun - rı verileceğini Ni un söylemiştir. İ a münasebetiyle Makedonya gar- Bulgar- Y ugos'av izonlarmn . iştirakiyle büyük bir kuvvetimizin artması; Türk müstah. | silinin ahenkli bir iş bölümü muhigi içinde, hepimiz İçin açacağı mücade. leye ve elde edeceği netletlere bag. dır. Bunlara karş! spor alâkası tarzm. da olsun bir alâka duymamak ve yapılan isi benimsememek, zel bir geçit resmi yapılacaktır. Selânik işçi teşekkülleri de pazar günü orsya gi. decek olan Başvekili karşılamak ve- silesiyle büyük tezahürat, : i yapacak Ahfeş noksandır. Fakat bu noksan ars. dir. Türk ruhunun (dertleşma) z limesile ifade ettiği karşılıkir ve yakmlığı canlandırmak ortadan kaldırmak ve Yeni açmak için kâfidir, Ahmet Emin YALMAN kos slüka nokâanı cığırlar