14 Ekim 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

şÜ ama m m em ai TAN KONOMİ Küçük El ve Tezgâh Sanayii Mütehassıs Diyor ki: “ Almanyanın ürk Piyasasına Sempatisi Vardır,, as Niçin Buhran Geçiriyor ? Şark Terlik'eri, Tülbent Mamu'âtı ve Ankara Sofları Ihracatı Tamamen Durmuş Gibidir Büyük fabrikaların yanı başında, küçük san'at şubelerinden bazıları - nın yaşadığını görüyoruz. Bunlar, daha ziyade el sanayii olduğu için ayrıca bir hususiyet ve güzelliğe sah iptir. Ingiltere gibi mensucat sana- il vatani olan bir memlekette elle dokunan (kumaşların daha atıldığı malümdur. Acaba bizde de bu nevi hususiyetleri el san'atleri hangileridir? Bunların bazılarını şurada gözden geçi Küçlik san'atler arasında kanavi -(—— —— çe terlik yapan küçük el imalâtha -| malâthiane vardı. Boğos isminde An- neleri mevcudiyetini mükemmel birj karalı bir Ermeni, bu İmalâthanede BSurette muhafaza etmektedir. Hattâ| Ankara sofları yapmaktadır. Kendi- bu gibi mallar üzerine ihracat bilelai ile bu bahis etrafında görüştü - yapılmaktadır. y Terlik ticaretimiz Kapalıçarşıda bu san «tle uğraşan dükkânlar çoktur. Kendisi ile görüş» tüğüm bir terlikçi ustası diyor ki: — Birkaç sene evvel vaziyetimiz daha iyidi. Amerikaya ihracat yapı» yorduk. Son senelerde gümrüklerin tahdidi, lüks mallar üzerinde konu - lan resimler, bizim terlik ihrasatı. mıza da darbe vurdu. 928 senesinde işlemeli teriik yüzünden memleketi- mize yüz bin liraya yakm bir para girmişti. Şark İşi kanavice terlikler, yalnız Amerikada değil, Avrupanın diğer yerlerinde de makbuldür..Bir- kaç sene evvel, Milâno sergisindeki bir paviyonda Şark işi terlikler bü - yük bir rağbet görmüştü. Bu terlikler, Avrupada ve Ameri- kada kostümlü balolarda giyilmek - tedir. Kullanıldığı saha da pek a? - dir. Memleket dahilindeki sarfiyatı da pek mahduttur. Hattâ son sene - lerde Türkiyede bu terlikleri giyen yok denecek kadar azalmıştır..,r- Hükümetten dilekler Görülüyor ki, şark işi terlik ya - pan esnafın memleket dahilinde ku - rulan büyük endüstrile bir alâkası yoktur. Bu san'at şubesi oryantal #anayi mamulâtımızda, Avrupa ve Amerikadan buraya gelen seyyah, . lara bir miktar satılmak suretile ya- şıyabilecektir. Fakat bunların da in- 9kişafı için hükümetten İstedikleri çoktur. Sırma ithalâtı kontenjan u - sullerile tahdit edildiği için ihtiyaç nisbetinde sırma bulamıyorlarmış ve saire... Tülbentçiliğe gelince Bize ait san'at şubeleri arasında tülbentçilik te sönmeye yüz tutmak tadır, Bunun sebebini anlatan bir zat diyor ki; — Eskiden burada yapılan tülbent ler Suriyeye ve Rumeli vilâyetlerine ve her tarafa sevkedilirdi. Ve Istan- bul tülbenti buralarda büyük rağbet görmekteydi. Fakat harpten! sonra bu ticareti kaybettik. Şimdi yalnız Anadolu için çaltşiyoruz. Doğ rusunu söylemek lâzımgelirse, Ana- doluda bizden ez mal alıyor. En bü- yük müşterimiz, Adanadır. Fakat son senelerde buraya da az mal gön- deriyoruz.,, Kontenjan yüzünden Bu da neden ileri geliyor? Sebebi gudur. Eskisine nisbetle tülbentleri kullananlar azalmaktadır. Kadınlar da giyiniş tarzının değişmesi tülbent çiliğe büyük bir darbe (vurmuştur. Bu itibarla bu san'atin ihyası ve in- kişafı akmtıya kürek sallamaktan başka bir şey ifade etmez. Bu bahis ler etrafında konuştuğumuz tülbent çi şu sözleri de söyledi: — Dışardan kontenjanlar yüzün - den eskisi kadar da tülbent gelmiyor. Bu da bu san'ste darbe vurdu. Bir se bep daha var, Tülbenteilikte çalışan amele şimdi fazla yevmiye İstiyor Halbuki fazla yevmiye, tülbent işi İ- çin idareli değildir. Kadınların triko taj ve çorap fabrikalarında is bulma- sr, tülbent işçilerinin de yevmiyesini artırmıştır. Ankara sofları Tülbentçi ile konuştuğum ayni handa, Ankara sofları yapan bir f- güme pek memnun oldu, — Ben dedi, sof bahsi açıldığı za- man pek mahzun oluru. Çünkü bu işin müptelâsiyim, bu işe çok emek verdim, bu uğurda çok para sarfet- Boğosun İimalâthanesinde, kârika- dim, tahtadan iki tezgâh sof doku » yordu. — Şimdi dedi Türkiyede yegâne | Bulgaristan İhracatında Fazlalık Var Yalnız Almanyadan 117i | Müyon Ley Fazla Aldı Bulgaristan dünya piyasalarmda önemli bir fağliyet göstermektedir. Bu senenin son 8 ayı zarfında Ya - bancı ülkelere yapılan alış verişler kayda değer bir inkişaf göstermiştir. Bu müddet zarlında yalnız Almanya ya ihraç edilen maddelerin kıymeti geçen seneye karşı 117 milyon ley farlasiyle 920 milyon leye baliğ ol - maktadır. Diğer taraftan İngiltere pozarla - rında Bulgar maddelerine büyük bir yer verilmesi Bulgaristan İktisadi - yatmda mühim $ir nokta teşkil et- mektedir . Bulgaristanm İngiltereye olan ih- racatı geçen seneye nazaran 128 mü- sof dokuyan bu İki tezgâhtir. Boğos, bizim iktisat profesörleri kadar Türkiye iktisat tarihi hakkın- | da malümat sahibiydi, Dolabından | çıkardığı bir dosyada, Ankarada tif- tik sanayiinin tarihine alt milhim malümat vardı. Bana bazı parçalar| okudu. 1850 senesine kadar, Anka - rada Seyhan köyünde 500-600 tez -| gih varmış. Ankara sofları, asırlar- danberi Avrupa pazarlarında pek rağbet görüp bir mali iş, hattâ Belçi- ka Kralmın sarayındaki perdeler bi le Ankara soflarıymış, sonra neden Jhracat durdu — Umumi harp senelerine kadsr yine Ankarada birkaç tezgâh vardı. En büyük müşterimiz Hicaz ve Ara- tandı. Malüm ya Soflar yazın vü- cudü çok serin tutar, Bu yüzden Ha /cılar Ankara sofları kullanırdı. Şim di bu ihracat tamamile durmuştur. | Dahilde sarfiyat yok gibidir. Sofun en mühim müşterisi, hocalar ve pa- pazlardı. Şimdi bunlar da cüppe giy miyorlar. Hâsılı s0f sarfiyatı o kadar azalmıştır ki, ben bile sun'i ipekten perdelik kumaşlar yapıyorum.,, Bay Boğosa göre, bu san'atin ih- yası mümkündür. Ankarada bir tif İtik ipliği yapan ve kumaş “*“'siyan bir fabrika açmak suretile bu eski İTürk sanatini tekrar diriltmek 've| İ yaşatmak kabildir. Eğer bu da ya - İ pılmazsa, Havuzlu hanınm üst ka - tındaki son t'ftik işliven tezgâh ta İ birkaç sene sonra ortadan kalkacak. tır. | Hüseyin Avni Balıkesirde Sorbahar At Koşu'arı Balıkesir (Hususi muhabirimiz. den) — İlimizde at koşularma karşı Gittikçe heves artmaktadır. Bu pazar günü havanm kapalı olmasına rağ - men koşu mahalli halk ile dolmuş - tur . Birinci koşu üç yaşındaki yarım - kan İngiliz erkek ve taylarr mah - | sustu. Bu koşuya Emir Salihin Güli - zarı, Mustafanm Leylâsı, Balıkesir - li İsmailin Tayyarı girmiş, Leylâ bi- rinci, Tayyar Ikinci, Gülizar da ti cü gelmişler ve 225, 55, 20 lira ikra - miye almışlardır . İkinci koşuya dört hayvan iştirak etmiştir, Kamçıllıdan Osmanm Ay. dımı birinci, Bigalı İemeilin Serveti ikinci, Susığirlı Şabanm Dervişi ü - çüncü gelmiş ve 120, 50, 20 lira ikra- miye almışlardır . Üçüncü koşu, dört ve daha yukarı yaştaki yerli yarım kan hayvanlar a ani yon fazlasiyle 175 milyona çıkmış - tr, Bu kiymet ihracatm maküs ba reketi olan ithalâtla karşılanmamış ve Bulcaristanm İngiltereve kari geçen sene 58/7 milyon li olani ticaret muvazenesini buşün 90.7 mil ile Bulgaristanın lehine çevirmiştir. Bu vaziyetten Bulgaristanm İngil- tere ile olan ticaretinin gittikçe inki- şafı hususunda büyük imkânlar mev- cut olduğu anlaşılmaktadır . KAŞKAVAL PEYNİRİ Ziraat ve Kooperatif Bankaleri mak maksadiyle müstahsillere hüsus- İ si krediler açmağaı başlamistır. Ge « çen sene istihsal edilen peynir mik - tarı 25 milyon kilo olup'bu miktarın 920.000 kilosunu kaşkaval peyniri teşkil etmiştir. Bulgar peynirleri Şark pazarla - rında bilhassa Mısır ve Filistinde faz- la rağbet görmektedir. Bu münasebetle bu memleketlere ihraç edilen peynirlerin nakliyatmın | kolaylaştırılması (Ove Kâlitelerinin muhafazası için frigorifik vasttalar- la yapması ve soğuk hava depoları tesisi kararlaştırılmıştır . Bugünlerde ceviz ihracatı başle- mıştır, İhracat enstitüsünün verdiği malümata nazaran bu senenin ce - viz İhracatı çok uygun şartlar dahi - linde yapılacaktır . ÇEKOSLOVAKYADA Çekoslovakya kereste ticaret ve | komisyonu kooperatifleri 1934 - 35) senesinden kalan tomruk stoklarmın Almanyaya ihracma teşebbüs etmiş- tir. Bu stokların büyük bir kısmının sun'i ipekle ve yarı mamul elektro.- teknik maddelerle mübadelesi Karar- laştırılmıştır . İNGİLTEREDE İtalyanlarla İngilizler arasmda ti- cari bir anlaşmanm aktiiçin yeni- den müzakerelere başlanacaktır . ... Weyledide'ye yakm bir yerde 350 cins elma yetiştirilmektedir. Bu cinslerin hepsinin ticarete elverişli olmiyacağı yapılan tecrübeler sonunda anlaşılacaktır . YUGOSLAVYADA Bankalar, Yugoslav hükümetinin köylü borçların tenziline dair yap- tığı kanun projesinin neşri büyük tenkit ve itirazlt karşılanmıştır. Pro- je kabul edildiği takdirde Yugoslav bankalarmdan ekserisinin iflâs etme- si muhtemeldir . a a ramiye almışlardır. Dördüneti koşu, dört ve daha yu - karı yaştaki yerli yarım kan İngiliz at ve kısrakları arasmda yapılmıştır. rasmda olmuştur, Birinciliği Susığır. lıklı Mecidin Gürbüzü, ikinciliği Kam» gili Osmanın Aydını, üçüncülüğü Bi- galı İsmailin Serveti kazanmışlardır. Bunlar da sıra ile 180, 55, 20 lira ik- Ankaralı Emir Salihin Alemdarı bi - rinei, yine ayni adamın Semiramisi ikinci, Günanlı Nazifin Mevjikası da âçüncü gelmişler ve 300, 75. 25 lira ikramiye almışlardır . Almanya, Türk Pamu- ğunu Tetkik Ettiriyor | Pamuklarımızı tetkik etmeğe gel en Alman mütehassıs Herr Papst Almanya endüstrisine yeni bir) bunun için yapıyorum. düzen vermeğe kararlaştırdığı gün - denberi çenebi memleketlerden ya Pacağı bütün mübayaatın cinsi ve fi- atlarını sikr bir kontrol altında bu- lundurmaktadır . Bunun için kurulan mürakâbe bü- rolarının teşkilâtı çok geniştir . Bu büyük işi idare eden, milyarlar kiymetindeki mübayaatı elinden ge - siren pamuk bürosunun relsi Herr Papst birkaç gün önce İstanbula gel- miş ve buradan İzmire gitmiştir , Mütehasem bir muharririmiza şu İzahatı vermiştir: — Büromuzun gayesi kısaca şu- dur; Her Alman ticaret müessesesi hariçten yapacağı milbayaatr ve fia- imi evvelâ bize bildirmeğe mecbur - dur. Biz hariçteki ağanlarımızın de- âletivle bütün dünya piyasasını bili- riz. Bu suretle, fiatları muvafık gör- düğümüz takdirde o mübayaatm ya pılmasına mÂssade ederiz. Mürakabemizden Ogeçmeden bir gram pamuk Almanyaya giremez. — Türk - Alman karşılıklı pi rmda pamuk sizee.ne yer tutuyo! oldukça Mmiihim bir mevkii olduğunu bildiğimden bu'seyakatimi bilhassa sİ değil, Türk pamuğu hakkında esaslı *İ yasasma bi Ben buraya pâmuk mübayaası için tetkikatta bulunmak için geldim. — Almanyanm Türkiyeden pa - muk mübayaası muamelâtınm ge - nişlemesi hakkımda neler düşünlüyor- sunuz”, — Elyafı müsavi ve mütevazin pa- muk yetiştirmelisiniz. Sonra müm - kün olduğu kadar sabit fiatlarınız ol- mal... Bilhassa bu fiat tesbiti esnâsında dünya piyasası üzerinde derin İnörle- meler yapmalı, umum! istihsalâtı ve fiatları daima göz önlnde bulundur. malısmız .. Almanvaya yapılan satışların in - kişafı noktasma gelince, buna ancak memleketinizdeki pamuk mntakala - rmda yapacağım seyahatten ve sa - lâhiyettar resmt makamlarmızla ola- cak temaslarımdan sonra etraflı bir cevap verebileceğim. Ben şahsen Türk pamuğunun miş. terisi olarak kalabileceğimize emin olanlardanım. Almanyanm Türk pi - k bir sempatisi var - dır... |. Alman mütehassısı İzmirden Adana ya giderek orada da tetkikler yapa- CEREN e N BORSA 18 TEŞRİNİEVVEL, SALI Paralar | ——— Alış İ sterlin 018 1 Dolar 123— 20 Fransız #r, 4 70 İsviwre ir, oo 865/— 1 Şiling 21— 1 Flerin 62.— » Kuron 30.— 70 Drahmi 0— 20 Liret 125/— 20 Belçika Er, 40.— 20 Ley İğ 20 Leva 2— Altın 1030.— 1509,25 17.02.59 34350 4,7225 470,25 ME e Anadolu 7 60 . iu sriceri Mavrıye ay Bomonti Nektar Terkos Aslan Çimento Merkez Bankayı - Osmanlı Bankaşt Şark Merkez Reraneşi İstikrazlar | ma Türk Borcu T DE gani A ir Tartar api el emmi Tahvilöt Raherm "ar Anadolu 1 ve TI kupon kesik oo 4365 ” m 16,00 » Mümessil “— Mısır tahvilleri 1903 n M— 112— (011 102— 103 (9) Diğer maralar üzerinde muame'e - mamıştır Hereke posta müdürü mahküm oldu Izmit, (Hususi muhabirimizden) Zimmetine para geçirmekten suçlu Hereke sabık posta ve telgraf mll- dürü Sabrinin Izmit ağır ceza mah- kemesindeki muhakemesi bitmistir. Suçlu, ticaret yapmak hevesine düşerek, Hereke fabrikası amelesi- ne gelen paralardan 566 lira 58 ku- ruşu, kasadan da 2394 lira 33 kuru- şu çaldığmı ikrar etmiş, 5 sene 2 8y müddetle ağır hapse ve memüriyot- ten mahrumiyete mahküm olmuş - tur. Zimmetine geçirdiği paralarda emvalinden istirdat olunacaktır. Bu- nun için, motörüne ve bağlarma ha- 14.10.9036 az Kandırada Su ve Belediye İşleri Bir Kedi Kudurup Sahiplerini Isırdı Kandıra, (Hususi mühabirinizden) — Meşhut cürümler Kanununa tevfi* burada ilk verilen karar şudur! Diplomasız sünnet yaptığından do layı, Geredeli köyünden Hiiseyin oğ* lu Mehinedin bir hafta hepsine karaf verilmiş, sünnet yapmakta kullandı * ği âletleri de müsadere edilmiştir. Bir kedi kudurmuş Aym dördüncü günü, kasabanm Karadurak mahallesinde bir. kudus kedi vak'ası olmuş, mezkür kedi ken” © di sahipleri olan Hanife ile gelinini müteaddit yerlerinden tırmalamış ve urmaladığı yerlerde şişikler hasıl ol- muştur. Yaralılar tedavi edilmek ü- e İstanbula gönderilmişlerdir Belediye işleri Kaza belediye reisliğine yeni ge- çen İsmet Yelkenci, kısa bir zaman- da İmar faaliyeti göstermiştir. Bir taraftan mevcut dar caddeler genişletilmekte, diğer taraftan da yeniden kasaba içerisinde yollar yaps tırılmaktadır . Kaza sokaklarında tasmasız ola - rak dolaşmakta bulunan köpeklerin de kaldırdması lâzımdır. Kasaba dahilinde mevcut olup kı- şın bol ,yazin pekaz akan Üç çeşme « rin ihtiyacı temin etmediğini nazarı dikkate alan Belediye, büyük bazı te- gebbüslere girişmiş bulunmaktadır. Bunda muvaffak olursa kasaba hal- kı büyük bir dertten kurtulmuş ola» caktır . “Erzincan”da şayanı dikkat bir m Erzincan, (Hususi) — Erzinca * nın maruf simalarmdan olup biri » birlerini vuran Süleyman ile dişçi Adnanm o muhakemeleri başlamış, heyeti hökime davanın gizli görül - mesine karar vermiştir. Bu yaralama hüdisesine sebep 0- lan ve hâdiseye takaddüm eden an- larda, içki sofrasında açık saçık va- ziyette, ihvana içki sunan (!) kadı- nm, belediye tarafından yasak. edil. , miş olmasına rağmen, çarşaflı ve topuklara XEdir kapalı lâ” mahkeme kapısı önünde dolaştığı da görülmüştür. Baltkesir, (Hususi muhabirimiz « den) — Balyadan 30 kişilik bir spore cu kafilesi gelmiştir. Idman Yurtlu. ların konuğu olan Balyalı sporcular Şehir Kulübünde bir öğle şöleni ve- rilmiş, öğleden sonra Ali Hikmet stadında bir maç yapılmıştır. Maç çok samimi geçmiştir. Ilman Yurtlular ilk devrede sağ iç Musta» fanın ayağile İki ve İkinci devrede sağ açık Refetin ayağı ile bir sayı yapmışlar ve oyun 3 - O sona ermiş- tir. Gerek Idman Yurtlular, ve gerek Balyalı sporcu gençler güz”! bir o- ciz konmuştur. Bafra, (Hususi muhabirinizden) velde tezahüratla derslere oaşlanıl- mıştır. Bu yıl okulun yalnız birinci ve 195, ikincide 16 talebe vardır. Bafra Orta Okula Kavuştu ikinci sınıfları açılmış olup. birincide | ma resminde bulunanları, yun oynamışlardır. Orta okulun küşadından dolayı — Kasabalarımda bu sene orta okul | “Bafra,, War namına kültür bakanir açıldığı için “Bafra,, halkı pek mem- | ğına bir teşekkür telgrafı yollanıl- pundur. Yeni mektepte, 1 teşrinleve | mıştır. d Gönderdiğim resim, mektebin arı. lerle talebeyi birarada gösteriyor.