8 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5
Mann &- 1. 6 IT AN Gündelik gazete B ölme Ahmet Emin Yalman Tan'm hedefi Hakürde fikirde, herşeyde temiz, dürüst, samimi , Mmeiin Hüzetesi olmaya > çalışmaktır. eleri | Günün mes. Temiz şehir a Kralm ziyareti münasebetile yek. | Fi kirleten, şehrin güzelliğini gideren, | sokakinrı geçilmez birer lâbirent ha- He sokan milleri öğrenmiş olduk. Krali gelecek diye evimini derleyip topladık. Köşede bucakta unutup be — Pakteğımın Mizemeie eşyayı kaldır. dık, Eşyanın tonunu aldık. Köşelere " #inmiş örümcek ağlarım temizledik. Bu suretle sehir bir dereceye kadar temizlendi ve bir misafir kabul ede *ek hale geldi. Bu tecriibe bine öğretti ki, İstan. Babalar şehir hayatımı tahammil e Benek ki, İstanbukla ii hamlede | ... Merkezi Avrupada m Merkeri Avrapada mühim hâdise. ler oluyor. Romanyada, sulh midafli olan Hs makine #tmlemken İstifa. mame. bur oldu, Macaristan, Horty'mim Hit lerle görüşmesini müteakip Trianon mwahedesini yırtarak o mecburi a8 - kertik hirmetini tesise hazırlanıyor. Almanyadan dönen Bulgar Krah Borisin Mussolini ile görüşeceği söy- leniyor. Loyd Corç Berline gidiyor. Bütün bu hâdiseleri bir araya xe) İrirseniz. su neticeye varırsınız: Merkezi Avrupada Fransa ve Rus- Yaya karşı Alman propagandası ve Alman nüfuru kuvvetleniyor. Küçük Antant ve Balkan misakı “a bağlı hazı devletler yavas yavaş Alman tarafına kayıyorlar. Bu sn » Balkanları" doğru sarkmağa basli - demektir, herkesin elinde bir kitap gö #üilir. Ufak veya büyük bir yolem Bin knk hor ime dinde mut- # f #ikâyet ediyorlar. General fı i lp 1 fi Mng Malk ge öğrendi, ve gö-! astı, Yoksa İspanyada sülkün | mek içinde yaşıyorduk.,, diyor. sırtından geçinenler eski mi menfeatlerine dokunulmasını tetle Almanya Orin Avrupaya ve | Bizim yaramazlar i Br” dokuz yüz otuz | beş nüfus sayımı, bize yeni Türkiye nüfusu- nun binde 33 tezayütle Sovyet Rusyadan sonra bir rekor verdiğini müjde- ledi. Tam kurtuluşu, bu- j gün boş olan köşelerinde . mes'ut. #caklar., tüttugü gün olacak olan Kemalist Türkiye için bundan daha büyük bir hayırlı gidiş ne olabilir? Köylerimizde bataklık- lar kurutulmaktadır. Srt- malılar azalmıştır. Devlet teşkilâtı 13 senede 11 mil- yon vatandaşa sıtma mua- yenesi yapmıştır. Dağıtı- lan kinin 45 bin kilo, ku- Epa findikçr ları; fmdıklarmı nihayet 5- 6 kuruşa sattıklarından dolayı â- lâkudar makamlara haklı olarak | sırlanmışlardır. Müstabailin elin- | de kalmak ve müstehlikin aleyhi- »# olmamak şartile “İyi fiyat”. köylümüzün kalkınmasınm baş da- yaneldır. Değirmendere fındıkçıları, fin - dıklarını 5 - 6 kuruşa satarken 0- nun yanıbaşında olan İstanbul fm- dığı; devletin ucuz bir şehir yap- mak için elinden geleni yaptığı An- karada 40 kuruşa güç alıyorduk. 123 bin nüfuslu Ankaranın bü- tün yiyecek ihtiyacını temin eden 16 Kabzımal olduğuna hiç şaşma- yınız. “Suluhan” denen eski, köh- ne bir hana sıkışan 16 kabzmal Ankaranın sebze ve meyva fiyatı. nın, satışının, cinsinin hulâsa her şeyin hâkimidir ve Ankara her yıl buraya asgari bir buçuk mil ——— —— — istemetlikleri için halkım gözün aç mak istemezler, Fakat demokrasiler halkın reyi. »e ve fikrine dayanır. Onu okur gör. mek, bizim en büylik zevkimiz olur, | Her evde ve her elde bir kitap veya bir gazete, Bu bizim en bü-| yük umdemiz olmalıdır. (İ—saBam BiZE BV İ AKSAM ŞEKEF | GETİRECEK, Cocuklarımız . Ölüyor NERDEN Münakaşa ediyoruz rutulan bataklık 600 bin metrodur. Yalnır değişmiyen, değişse bi » le bisi hâli o mevmit edecek ka dar acı rakamlar taşıyan bir fa- Çocuk ölümleri. Sıfır ile dört yaş arasındaki yav. rularımığın ölümleri,. Rökümlard Bakimi: dat SAN sinde Ankara şehrinde 1483 kişi ölmüştür. Bunun 441 i sıfır ile bir yaş arasında, 210udal-4 yaş arasındadır. Bu 651 çocuk- tan 219 u vilâdi zâf ve suite şekkülâtı vilâdiye, 134 ü ishal ve 159 u zetürreeden ölmüş- siamız vardır: anterit, tür, in dokuz yüz otur ikiye ba- kmız: Ölen 1526 kişiden yon lira para verir, pri Ankaraya tam va- gon olursa bir ton 972, pe- rakende olürna 1338 kurusa nakle- dilmektedir, Yani bir kiloya nakil masrafı nihayet 80 para. Ankara- daki 16 kabzımaldan en büyüğü- nün dükkân icarı, vergisi, müstah- demin masrafı yekünu nihayet se- nede 3000 liradır. Aşağı yukari on bin insanm yiyeceğini temin eden bir mutavassıtın iş hacmini düşü- Dünür... Müstahailin satış fiyatı ile müs- tehlikin. eline geçinciye kadar a- radaki bu müthiş, bire beşe kadar yilkaelen fiyat farkı neden ileri geliyor?.. umum cevabi co K basittir: Müstahsil teşkilâtsır. muta- vasat kontrölsizdiir. Satıcı mer- kerle satış pazarında halk namine fiyatları karşılıklı kontrol etmek- le mükellef olan müesseseler biri- birile anlasmamıstır, Iş birliği yoktur. Bazan mutavasıt sayısı üçü, dördü buluyor. Iç pazar mübadelesin! tanzim za- rüreti Jartık kaçmılamıyacak bir TAN ————— BİLİYOR SvN! .) “TAN,, haftada bir gün bu * sütunlarda büyük memleket > meselelerinin serbest münakaşalarını yapa- caktır. 632 si 0 - 4 vas arasındadır. Bu yavrulardan 201 i zatürree, 158 ü ishal ve anterit, 165 i vilâdi zâf ve sviteşekkülâtı vilâdiyeden ö- müştür. » 938, 984, 935 hep ayni seyri tnkip ediyor. Simdi; hastaneleri, sağlık ve sosyal kürumları, he - ileri; his vasi “ye “Bin ile, meş- ir fstenbüle Bakın: sanbulda 931 senesinden İ 934 de kadar 4 yıl içinde 50.157 kişi: ölmüştür. Bunun 11.878 i 0 - 4 yaş urasındadır. Bü zavallı yavrulardan 3.211 i zatür- 2.221 i ishal, 3.208 1. vilâdi zâf ve suiteşekkülâtı vilâdiyeden ölmüştür. Mikyasımızı genisleti- yoruz: Türkiyenin 35 büyük vilâ- Tee, Dünyanın en pahalı memleketi: Türkive hal almıştır: İzmirde patlıcanın ta- nesi on para, Ankarada kilosu on beş kuruştur. Nefis mahsullerimizi vatandaşın doya doya yiyebilmesi, onu bol bol satabilmek ve bu imkânlârdan son- Ta Yüksek bir istihsal rekoltesi, hep bunlar, iç mübadele hareket- lerinin organize edilmesi, teşkilât. landırılması İle olacaktır, Türki - yeyi bir turizm memleketi yapma yı milli bir dava olarak ele aldığı. m da unutmayınız. Fakat bu » gün Türkiyenin en pahalı Balkan ve hattâ Orta Avrupa memleketi olduğunu biliyor musunuz? Bi mahsullerimiz, teker te- ker ve hepsi yerlerinde, hepsi müstahsilin satış fiyatma göre hesap edilse ve hattâ bunla- ra normal, makul bir mutavassıt kârı da ilâve edilerek hesap edil. se Türkiye dünyinm en Ucuz memleketlerinden biri olacaktır. Müstahsilinin eline malınm de. Zeri geçmesine rağmen ucuz Tür- kiye... Bunu bir halk dayası ola- rak istiyor ve; Münakaşa ediyoruz. — ANNEMLE BABAM ONYIL EVEL BUGUN MN ei | Müttefik donan- EVLENMİŞLER DE. yet merkezinde dört senede 28.621 vatandaş ölmüştür. Bu - nun 37.388 i 0 - 4 yaş arasındadır. Bunlardan 10.077 si (o zatürree, 9.936 sı ishal ve anterit, 9.030 u vilâdi zâf ve suiteşekkülâtı vilâ veden olmak Üzere 29.034 çocuk ölmüştür. Yani 35 büyük vilâye. timizde dört sene-içinde ölep-0- 4 yağ arasmdaki göcüklardan yüzde seksenini bu üç hastalık: Zatiir- ree, ishal ve anterit, vilâdi zâf ve suiteşekkillâtr vilâdiye (toprağa gömmüştür. Kazalarımızı, nahiyelerimizi o ve hele köylerimizi hiç sormaymız: Türkiyede iki yüz kazadan fazlası- nın ebesiz olduğuna ve köylü ana- nin yavrusunu kendi doğurduğunu unutmayınız. Türkiyede yüz ana- dan sekseninin ebe, doktor, yüzü görmediğini / biliyor musu- nuz? ve ili ütçesi 3.458.000 Bra ve bele- diyelerie idaresi (o hususiye- ler dahil, emrindeki doktorlar sa- yısı 1.217 olan Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâletimizden bu mil Vi düşmanların bir anda vok edil- mesini nasıl istiyebiliriz? Doktor- suzluk çilâçsızlık, ebesizlik, bilgi- sizlik ve bakımsızlığın e yarattığı ve yavrularımızın yarısndan faz- lasmı öldüren bu üç büyük hasta- hığa karşı Tüpk şehirli ve köylüsü- nü silâhliyacak pratik çareleri ve- recek olan ilim adamimizı; ismini bizim ve bizden sonra gelenlerin mirnetle anâcağı doktorlarımızı özlüyoruz. gri 700 kişiye bir doktor düşmektedir, Ana - iLe doktor ve ilâç yüzü görmi- yen 10.000 den fazla nüfuslu şe- hirlerin sayısı yüzden aşağı de- ğildir. Bunu biliyor ve doktorsuz, cezahanesir, bilgisiz ana babanın eline bu üç büyük düşman hasta- lıkla mücadele imkânlarının ve- rilmesini;. onun aydınlatılmasının milli bir dava olarak ele alınması” ni, daha milyonlar istiyen bu yur- dun hasretle özlediği yavrularımı- 21 bir avuç toprak haline koyan bu üç katil hastalığa karşı seferber- lik açılmasını istiyor ve; Münakaşa ediyoruz. Tarihi Dedikodu ma Sıvastopol ME önünde Kayserinin o Pozanlı köyünden Mehmet ağanm bir oğlu dünyaya geldi. Adıni Ahmet koydular. 1235 de doğan bu çocuk yeniçerinin kalk- tığı yıl gemici yazıldı. Bahriyeye İgirdi. Ahmet, devlet gemi İ devlet donanmasiyle (Karadenize çıktı, Gemicilikte o kadar meharet, denizcilikte 6 kadâr cesaret gösterdi İki, bir müsedemede yaralanan ku- mandan gemisini — denize atılarak | — hemen deliğini tıkadı ve gemiyi batmaktan kurtardı. O sırada ortaya bir hıristiyanlık İve hıristiyanlar meselesi çıktı. İ Çar Birinci Nikola Babiâliye gid- detli bir nota verdi, Çıban başı ko- parmaya vesile ariyordu, Devlet i telâşa düştü; Karadenize donanma İçikarmıya karar verdi. Osman paşa- İyi patrona tayin etti. Bunu duyan İ Kayserili Ahmet Paşa divanbaneye (Bahriye nezaretine) koştu. Nazir İ Mahmut paşayı erkânı bahriye ile toplu olarak büyük salonda buldu. İ Hemen içeri dalarak; İ “ Osman paşayı donanmaya ku- İmandan tayin ediyorsunuz: Karade- nize çıkaracaksınız, Osman paşa Ka- radenizi bilmez; (Obaşımıza bir bü- , Yük felâket getirir; beni tayin edin.,, Dedi. Nazır Mahmut paşa: *— Osman paşayı sikâvet ediyor. İ sun. Osman paşa da senin kadar Ka- İradenizi bilir. | Mukabelesinde bulundu. Kayserili Ahmet pasa ayağa kalk- İt: “Ben gidiyorum, dedi, felâkete bazırlanın!,, Kayserili Ahmet pasa, bir selâm verdi ve büyük salondan ve divan » haneden çekildi. Donanma Osman paşa kumanda- sında Karadenizz açıldı. Sinop Iima- nıns girdi. Derken Karadenizi bir ka İlm sis tabakası kapladı. Fırsata göz idikmiş olan Rus donanması, karanlık İsis içinde Sinop limanma hücum etti. Osmanlı donanmasını topa tutup hurdahasş eyledi. Yalnız Taif vapuru )imanm haricinde kalmıştı. Taif uca /uça Istanbula koştu. Felâketi haber İverdi: Herkeste bir matem... Bâhriyede aziller, nasıplar oldu, Heyetler değişti. Karadenize acılan donânma batmış, batmiyanlar da yan mıştı, İstanbulda kalan donanma büyük bir şey değildi. Bu defa Bahi- âlide meclisi meşveret kuruldu. Mec» Wise Kayserili Ahmet Paşa da çağ» İrildr; Ahmet Paşa: İ “Allahin inayetiyle ben gider, gene bu kırık, dökük donanma ile Moskofün hakkından gelirim!,, dedi. İngilizler, Fransızlar Osmanlı devle. | tini Karadenizde ve karada yalnız bi- rakmadılar. İngilizler Amiral Dan- das'ın Franaizlar Amira! Hymelin kumandasında donanma gönderdi- ler. karadan da asker üsüstürdüler, Hatti Sardenyalılar bile geldi. Düs- manın hakkından gelindi ve Melkof w Sivastopol kaleleri fethedildi. Ve, bu zafer, Ahmet pasaya büyük bir muvaffakıyet temin etti. Abdurrahman Adil EREN — e — e > Japon Büyük Elçisi mezunen gidiyor Japonyanm Ankara büyük elçisi Tokugava, yarın mezunen Tokyoya gideöektir. Kendisinin gaybubetinde sefaret işleri, müsteşar Kalsularo tarafından görülecektir. Bir takdirname verildi Nahlin yatınm memleketimizi ziya reti sıralarında kılavuzluk işini tda- re eden kılavuz Şükrü Sonu, Majeste Kral Edvard namına bir takdirname ile taltif edilmiştir. Avcılar Birliğinin kongreşi İstanbul Avcilar ve Atıcılar birliği İ senelik kongresini yapmıştır, Kongre reisliğine Operatör Mürat İbrahim Cankat seçilmiştir, Bir senelik (aali- İ yet raporu okunduktan sonra yeni “idare heyeti intihabına geçilmiştir. Neticede Asım Turgut, fahri reisliğe seçilmiştir. Birinei reisliğe Sami İs- mail Ozan, umumi kâtipliğe Ali Tur- han Tamerler, muhasebeciliğe Ce - mal Deniz, azalığa Hulüsi Gür, yedek azalığa Sabri, Emin getirilmişlerdir.
