9 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

> hazırlıklar ilerledi (g | A MMA SON HABER? Lokarnocular Brüksel toplantısı için Konferansta gi ülecek bütün me: ler birer birer tesbit ediliyor Londra & A. A, — Hariciye nezd- peti mütehassısları, halihazırda Lo karnocuların Brükselde aktedecekle- ri konferanstan ne gibi şeyler bekle bilmesi ve rüznamesinin ne olması lâzım geleceğini tetkik etmektedir. ler. Mütehaasıslar, yakında Eden'e bir rapor vereceklerdir. Bu rapor, müzakeratta esa8 tutulacaktır. Eden mezuniyet alacak Londra 8 A, A. — İngiliz diploma tik muhafili, Eden'in izin alacağını bildirmekle beraber, bunun Eden'in #ihhatinde vaki bir fenalıkla alâka- dar r ilâve eylemektedirler Çok faaliyeti bir yıldan sonra ve Lo karno devletleri ile yapılan mühim milzakereler arifesinde Eden'in dok- toru bir hafta istirahat lüzumunu » Eden, Lokürno devlet- leri konferansını hazırlamak Üzere gelecek hafta Lokarnoya dönecek ve bu müddet zarfında dış işleri bar kanlığı Mührühas Lordu Halifax ta- tafmdan idare olunacaktır. Almanya olmazsa İtalya konferansa gelmiyecek Roma 8 A, A. — Siyasi muhafil İtalyanm Brükselde toplanacak Lo karocular konferanama iştirake he »üz davet edilmemiş olduğunu Ve hattı hareketinin bu davetin yapıla cağı şekle bağlı olacağını, çünkü Ttal yanm Almanya hazır olmadıkça bu konferansa iştirakten imtina edece- ğini beyan eylemektedir. Yunanistanda gazete fiatleri Atina 81 Başbakan Me — Ete in verdiği beya Ten gazete fiyatlarının iki drahmiye &ikarılması hakkmda ( tegrii meeli- 86 bir kanun lâyihası teklif ettiğini söylemiştir. Gazeteler, şimdi bir drahmiye satılmaktadır. Mısırdaki eski Osmanlı #ebaasının tabiiyetleri Kahire 8 A. A, — Eski Osmanlı tâbansrım tabifyetleri kakkmda bir ye - Misir anlaşması aktedilmiş Adisababa maslahatgüza- rımız memleketimize dönüyor Ankara, 8 (Tan) — Adisebaba maalahatküzerimiz Nizametti » ne memleketimize dönmesi için me- Yuniyet verilmiştir. Zecri tedbirler İalyanın dış ticaretini inkişaf ettirmiş Roma 8 A. A, — Iktisadi muhafil İtalyanm harici ticaretinin hiç bir zaman zecrt tedbirlerin tatbiki dev- Tesinden evvelki haline dönmiyeceği Bİ beyan etmektedirler. İtalyanm ti- €aret müvazenesi, bu tedbirlerin tat bikinden beri büyük bir selâha maz hür olmuştur. Bundan başka, Habeş paratorluğu, Italya için yeni bir| mal kil etmektedir. Jtalya,| Sil kendisinin müş terisi olan memleketlerden mübaya- Atta bulunacaktır. ie e yan meydana getirebilec: biç time hariçten ei alınmaya eaktır. Italyan ticari siyasetinin nâzım prensip, mütekabiliyet osası olacaktır. Ankara, 8 (Tan) — Devlet demir Yolları umum direktör musvinliğine eski muavin Cemal Hidayet tayin © dilmiştir, Ankara 8 (Tan) — Finans bakan- İğ: müsteşarı Faik günü #ehrimize avdet edecektir. Göçmen eşyaları Yeni esaslara göre ümrükten geçirilecek Ankara, 8 (Tan) — Gümrük ve inhiserlar bakanlığı muhacirlik işleri nin geri bırakılmaması için gümrük- lere evvelce yapmış olduğunu bildir diğim tamimini tasrih eden ikinci bir tamim yapmıştır. Bakanlık bu ye ni tamimin muhacirlere sit eşyanın ve buna dair vesikaların tetkiki sıra- smda muafiyet tatbikimi kat'i tered dilde düşüren ahvalde ve sarih delillere dayanan ihbarlar hakkmda derhal muvafık kâğıdı veren mâka- min nazarı dikkatini celbederek bu- radan almacak yazıya göre eşya mu- amelesinin bitirilmesi ve bunun ön- ce eşyanm gümrükten geçirilmeme. si bilidirilmekte, şayet muvafık kâ- veren makam kendisine bildiri- len ihbar ve delillere rağmen eşya - nm geçirilmesinde ısrar ederse mu- vafık muamelesinin tasdikini ve eş- yanm gümrükten geçirilmesile bera. ber bakanlığa da malümst verilme» sini istemektedir. Dahiliye Vekili Ankarada Ankara, & (Tan) — Dahiliye Veki li ve Parti genel sekreteri Şilkrti Ka ya bu sabah şehrimize dönmüştür. Filistinde İhtilâlciler vaziyetten mes'ul tutulmuyorlar Kargaşalıklardan sonra teşkil edilecek kömisyon meseleyi tahkik edecek Kudüs,8 (A.A. —Yüksek kömiser lik dün akşam Filistin halkına hita ben radyo ile yeni bir beyanname neşretmiştir. Bu beyannamede ted- hiş hareketlerinin yakmda tamamile bastırılkcağı ve icab: takdirinde as- keri kuvvetlerin çoğaltılacağı bildiri) miştir. Yüksek komiserlik beyannamede &skeri kuvvetlere karşı gelinmemesi- ni ehemmiyetle tavsiye etmiştir. Tbtilâleiler, fakir halkın gimdi için de bulunduğu müşkül vaziyetten mes ul tutulmaktadır. Devlet varidatı a- Zalmış olduğundan, yeni vergiler âlm ması tasarlanmaktadır. Fakat bu vergilerin balkm yaşayış seviyesi t- zerinde menfi tesirler yapacağı da muhakkak sddolunmaktadır. Yüksek komiserlik, kargaşalıklar bittikten sonra bir İngiliz tahrik ko- misyonunun Filistin'e geleceğini bil- âirmektedir. İnönünde açılacak Türk Kuşu kampı' için hazırlıklar bitir IN y ildi 7 İnönü kampına iştirak eden İstanbul talebeleri Ankara, 5 (A.A) — Türkkuşu için İnönünde kurulan kampa aid biitün hazırlıklar bitmiş, uçuş yeri hazır lanmış ve her türlü tertibat alınmış tır. Kampta Kayseri fabrikasmda ya pılmış olanlarla Rusyadan gelen ve diğer şubelerden gönderilen plânörle rin sayını otuzu bulmaktadır. Türk. kuşu şefi İnönü kampı şefliğini üze rine almış ve dünden itibaren yerin- 'de çalımaya başlamıştır. Bugün An- | iştirak kara, Istanbul, Kayseri, Bursa, Ada na, yarm da İzmirden 120 genç kam pa iltihak etmek üzere hareket ede- ceklerdir. Rusyadan gelecek dlan al tı talebe de doğrudan doğruya kam pa memur edileceklerdir. Kampa gelmekte olan talebeler or ta mektep ve Lise son sınıf meminla dır. Bunlardan liseyi bitirmiş olan lar kamptan C, derecesini aldıktan sonra İsterlerse hava ihtiyat zabiti olabileceklerdir. Kamp bu aym on bi rinde hava kurumu başkan muavini Forudun tarafından açılacaktır. İstanbul talebeleri gitti 15 temmuzda İnönünde . k uçuş kampma İstanbul ii edecek on gltı genç dün öğle trenile hareket etmişlerdir. Gençle ri, İstanbul Türk hava kurumu baş” kanı Ismail Hakkı, hava kurumu mensupları ve akrabaları teşyi etmiş lerdir. Kampa Bursadan iştirak edecekler de Istanbul kafilesine Karaköy istas Yonunda iltihak edeceklerdir. Sıcak dalgası Amerikada 50 kişinin Ölümüne sebep oldu Şikago 8 A.A. — Beş günden beri Arnerikanın gerbmiğa ve merkezinde büküm süren sıcak dalgası şimdiye kadar elli kişinin ölmesine sebebiyet vermiştir. Vaşington rasathanesinin İ haber verdiğine göre, iki üç güne İkadar havanın değimesi muhtemel değildir. Arazinin kuraklıktan daha fazla müteessir olmasından karll: | maktadır. Hazine davaları hakkında bir tamim Ankara, 8 (Tan) — Finans bakan lığı hazine davaları halkında defter- darlıklara bir tamim yaparak davala ra lâzım gelen ebemmiyetin verilme- sini ve davaların lâyıkile takip edil. mesini, aksi takdirde davayı takip eden vekilerin de defterdar ve mal- mi de muaheze olünacsk- Jarını ve ihmalin neticesinden mes'ul tutulacaklar bildirmiştir. İzmit cam fabrikasının odun ihtiyacı Ankara, 8 (Tan) — İzmit cam fab rikasmın gelecek yil ihtiyacı için 15 bin mikâbı odunun Ekonomi bakanlığının müsaadesile kontanjar ns bakmadan Romanyadan memle - ketimize sokulması bakanlar heye - tinee kabul edilmiştir. Boğazların (Dün gelen Petit » Parisien gaze. tesinde Boğazların ehenmiyetine da- ir şayanı dikkat bir makale vardır. Ra makalede Türkiye ve Sovyet Rus | yühsa Karadeniz donanmalarının va» | #iyeti de tahlil edilmektedir. Ayrıca Türkiyenin, #aponyaya 8000 ner ton lak iki kruvazör, dört torplto ve dört denizaltı gemisi daha smarlan- | dığı yazılmıştır. | Fakat bu haberin kat'iyvem asl yoktur. Keyfiyeti Ankarada da dün! ayrıca tahkik ettirdik ve bir defa da ha bunun katiyyen doğru olmadığı. neticesini elde ettik, Maamafih ma » kale şayanı dikkat olduğu için aşağı | alıyorna: İ Birer hirer Versay Mmuahedesinin| bütün zımanlar (o kaybolmaktadır. Şimdi umumi! hârbin bütün izlerini silerek, eski statükoya avdet ediyo - roz. Ren mmtakasmm askeri İşgali muhakkak surette Boğazların aske. rileştiriimesi ile neticelenecekti, Ye. gine mühim olan nokta kullanılan usuldür: Bir tarafta, Prusyalılarım emrivâ - ki politikası, diğer tarafta, şerkm musir ve.“souple,, politikası, Usuller başka fakst hedef ayni, Son harp esnasındaki boğazm sev killceyş vaziyeti dliştinllecek olursa meselenin zahiri ehemmiyeti anlaşı « br. Zahir! diyoruz. cünkü asil mü - bim olan bilhassa Boğazların” coğ - rafi vaziyetidir. Oranm #skeri işga- li, asri ve motörleşmiş bir ordu İle kolayex ve oldukça seri bir şekilde yapılabilir. Her ne olursa olsun 1814 senesine avdetin bir timsal kıymeti vardır. İngiliz filosu Boğazların bita raflığa hürmet ederek Goeben ile Breslâv'1 tekip etse idi. Vaziyetin de gişeceğini. ve zafere ulaşmak için bu kadar cani telef etmeye lüzum kal - mıyaeağnı bir türlü unutamıyoruz. Çanakkale Boğazlarının iki vaziye ti vardır, Evvelâ Türkiyenin müda - faasına yarar, sonra da Karadeniz kuvvetlerini bloke eder. İlk noktada Boğazlar tecrübe edilmiştir. Fran - sız . İngiliz kuvvetle wüşterek gayretlerini burada tekrar edecek | karada meşhur ve kanlı bir. mağ - / lübiyetle biten teşebbüsten bahöede. cek değiliz. Pilvaki, Çanakkale ka - dar mildefaası kolay bir geçit vok. tur. Akmtı sabih torpilleri mütema- diyen dışarı ve âçıklara götürür, ve tahkimi orası kadar kolay bir yarı - mada yok gibidir. Müttefikler bunun tecrübesini pek ac! olarak tatmıslar, Bu itibarla, şahsi emniyeti için, Türkiyenin, kendi topraklarını mü » dafan haline sokmak için hakkı hü - kümranisini kullanmak arzusu ko - laycs anlaşılır. Diğer taraftan, Al - manların cüretkâr harekâtma karşı nutuklardan gayri aksiilâmel yapıl. madığı halde, en iyi usuller ve şart lar içinde yapılmış olan bu talebi red detmek çok müşküldü. Türk donanması Boğazlar meselesine husus! bir e- hemmiyet vefen, Türkiyenin kendi. ne çok hâkim ve iradesini mükemmel surette elinde tutan bir hükümete malik oluşudur. Bundan baska, bu hükümet, donanmaamı yeniden teş » kil için bir gayret te sarfetmiştir. Türk hlikümetinin bizim Penhöet tezgâhları vasıtasile Goeben kruva- zörlinde tadilAt yaptırdığını ve bu sarileştirme işinden #onra, bu gemi- nin kıymeteiz olmadığını biliyoruz. 23100 ton hacminde olan geminin tahminen 26 mil sürati, 280 milimet- relik on, 150 milimetrelik on, 88 mi- limetrelik sekiz topu ve iki tarpito HERGÜNBİR FIKRA Mİ İİ İİ Şirvanlı Sadrazamla Vanlı Şeyhislâm.. Eski devir adamlarından biri anlattı; ne gelmişti. Sadrâzamla Şeyhislâm- dan birine çatmak fırsatını bulanlı- yanlar için memuriyet hayatında ilerlemek imkânı yoktu. : Sadrâzamla, Şeyhislâm, her ikisi de akraba ve hemşeri gayreti güden kimselerdi. Şirvanlı Sadrazam, Şir- vanlı hemşerilerini, Vanlı Şeyhis- lâm, Vanlı tuttuğu için, bu şehirler aahlisinden olma» yanlar; “terfi edeceğiz!” diye boşu boşuna bekleşir dururlardı. Senelerden beri açıkta kalan me- murun biri, bir gün canına tak ede- rek Sadrâzamın hazuruna çıkar, ha | lini anlatır. Fakat, Sadrözamdan bir yüz buruşturmasından başka ce- vap alamaz. Bu sefer Şeyhislâm ka- pısina giderek, (Müftiyül'anam) ©, | dert yanar. Fakat o da omuzlarını silkerek; — Ben ne yapayım? cevabini ve- rince, adamcağız büyük bir teessü- re düşer, Hemen oracıkta Vanisade- nin yüzüne karşt şa iki mısra okur, çıkar gider: “Sezayi âtıfet olmaz, ne müşkül â O kes ki olmaya Vöni veya ki Şirvani!,, SalAhaddin GUNGOR ehemmiyeti 'Türk filosunun vaziyetini nazarı dikkate almalıdır tüyübü vardır. Vaziyet nekadar garip görünürse görünsün, Akdeniz. de, bizim, bu gemiye karşı koyabile- cek bir gemimiz yoktur. Bizim kruvagörlerimiz daha. az seri, ve dar ha az surette teslih edilmişlerdir. Yavuzdan gayri, Türkiyenin 1929 ve 1930 da ltalyaya sipariş ettiği dört asri torpitosu vardır, 1250 ton- pe ve Adatepe ile 1206 tonluk, Tınaztepe ve Zafer, bundan başka beş denizaltı gemisi vardır. Bunlardan ikisi 1931 de Monfaleone tezgihlarma :smarlanmışlardı.. Biri. hta 5065 tonluk Sakarya, 6teki S0 tonluk Dimlupmar, iki adet 505 tonluk denizaltı gemisi ve bir de Gür isimli 780 tonluk bir denizaltı gemisi. Ayrıca denizaltı gemilerini takip için, mayin dökmek ve topla « mak İçin bir takım gemiler de vardır. Fakat Türkiye, Japonyaya, 8000 ner tonluk iki kruvazör, dört torpi- to ve dört denizaltı gemisi daha ıw - marlamıştır. Binaenaleyh artık Bo - ğarlara çekilerek sevktilceys vaziyeti pek kolaylaştıracak olan Türk do - nanmasını, bir Avrupa ihtilâfı takdi- rinde, Siveys kanalı bakımından Ak denizin sarkmda, nazarı ifibare al - mak icap edecektir. Rus donanması ve Karadeniz Karadenizin Akdeniz ile irtibatını temin eden sistemin ağzt olduğu için, Çanakkale, Rus donanmasını Kara « deniz limanlarından başka yerlerde kullanılması bakımından nazik mese leler ortaya çıkarmaktadır. Rusya - nm gemileri için serbest geçit isteme #i anlaştlıyor. Bu talep, pek haklı olarak denizlerin serbeslini ve her devletin deniz kuvvetlerini sevkil - ceys menfaatleri mucibince hareke- le getirmek hakları üzerine istinat etmektedir. Karadeniz, dünyanın ge- ri kalan kısmına bir mahreç olmak hakkını istiyecek kadar geniştir. Diğer taraftan, Japonya, Türkiye- nin mecburiyetlerini bil hukuk müsa - ve. Karadenizin komşu devletlerinin harp gemileri ile Boğazları girip çıkmak hususunda, dünyanın geri kalın devletleri ara - sında bir fark gözetilmemesini talep etmektedir. Bunun sebebini anlamak kolaydır. Japonya, Rus donanması - nı böylece, Karadenizde kapamak is- iyor. Zira, Boğazları Süveyş kana- ime. benzetmek tarihi an'anelere mu- baliftir ve Türkiye, bu iddiayı kabul | etmez. Bununla beraber, bu meselenin, ha kiki bir ehemmiyet erzetmesi için İki şartm mevcudiyeti lâzımdır; birin -| cisi, Karadenizde kuvvet!i bir donan manm mevcut olması; ikincisi, Tür. kiyenin herhangi bir vaziyette Sov. yet harp gemilerinin geçişine muha lefet etmemesi. Bu iki noktayı tet - kik edelim . Rus donanması hakkında düşün « düklerimizi evvelce söyledik. Bilhas- sa Karadenizde, şimdilik ehemmi - yetsiz bir kıymeti var, 1911 de ya- pılmış ve ıslah edilmiş, vaktile Si - vastopol, bugün Parijskaya Kormu- pa İsmini vüzla ml başka hirkaç hafif gemi ile sayıları meçhul denizaltı gemileri vardır. Bunların Akdeniye döküldüğünü farzetsek bile, Akdenizdeki kuvvet müvazenesi bozulmaz. Fakat daha mühim olan, Rus donanması, Boğaz Yardan, Ruslar istediği takdirde ge - çirilmesidir. Binaenaleyh, bu yolun kullanılması Sovyet Rusya için, Tür kiyenin bitaraflığı veya kendisile it- takı demektir. Esasen, bugln ya- pılmakta olan müzakerelere göre, iki devletin, bu hususta daha önce an - laşmış oldukları görünüyor gibidir, Türk - Rus münasebetleri -Fakat boğazların miidafaa kıyıre- tinde ve bilhassa Rus - Türk müna- sebetlerinde değişmiş bir şey var, Bunun da sebebi havacılıktır. İstan - bulun havadan hücuma maruz kalışı, Boğazların 1914 teki zorlanması me selesini değiştirmiştir. Bundan başka Rus donanmasmın taarruz kıymeti yoksa da, buna karşılık, İstanbul ve Boğaziçine havadan muayyen ve kor kunç bir tehlike arzetmektedir. Bu, belkide Rus - Türk yaklaşmasının sa'yidir. Zira, Rus donanmasının, Türkiyeye bağlı oluşu o kadar sarih ivâni | tir ki, Sovyet Rusya, Türkiye ile dev- vamlı bir anlaşmadan evvel, Karade nizde bir kapanda kalacak-olacak dö nanmasını, inkişaf ettirmeyi düşün « ELEK İstanbul iklimi Şair vaktile: “Bak Stambülun şu Sâdabadı nevbün yanma!,, Diye nekadar İmrenmiş olursa ol. sun şu gilmlerde Istanbal iklimi bir garip karakter değişikliği göstermek t6 ve onun, benim gibi riyasız mu - hiplerini bile ümitsizliğe düşürmek « tedir. Kâh kutup, buz, dondurma gi bi soğük maddeleri bile insanın aklım dan gecerken eritecek kadar kuv vet bir sıcak, ve kâh İstanbulu Şar kın Venediği haline getiren bir yağ» mür.. Arkasından bir poyraz. , Anladık, ama bu iş neye varacak? Sabahleyin: — Bugün hava yağmurlu! Serin olar, pardesimii alayım.. Diyenler öğ leğen sonra miişterisiz kalmış Bodes. ten tellâk gibi elindeki pardesüyü nereye koyacağını bilemiyor. Bazan da aksi oluyor: — Bugün hava sıcak!, Biraz hafif giyineyim! diyenler ikindi üstü dü - şen yağmurlarla ıslak tavuğa dönüp titreşiyorlar.. E! Ne yapacağız!! Ya sicak! Ya soğuk! Ya kurak, va t Ankaranm kırk ikindi yağmurları buraya gelmişe benziyor. Her gün az çok bir rahmet düşmekte ve sr - tik belediyeye toz bastırma İçin so- kakları sulama hususunda 14 bırak - mamaâktadır. Böyle giderse plâjlar, gazinolar ve yazlık mesireler kuraklık duasma çıkmakta muztar kalacaklardır. Lağirada: — Hava açıksa şemsiyeni almayı unutma! Yağışlı ise ister al ister al- ma! Derlermiş... İstanbul da böyle oldu. Geçenki hilyilk yağmurda Üskü « dar çarşısı gibi basık yerlerdeki dük kânlarm içine su girmiş... Das edelim ki, memleketimiz Ame Tika gihi Avustralya gibi, Çin ve Ja. pon gibi tebiatin yiz bulmas ve az bir sıkı yağmurdan sonra sehrin ye- niden haritasmı yapmak icap ederdi, Bu sene İstanbulda yaz bekliyen- -İlere Sonbaharda randevli vermeyi tavsiye ederim, Çünki (İstanbulun şimdiye kadar karakterini bozmamış yegâne mevsimi sonbaharıdır. Bütün ümfilerimizi ona sakiryahm, B. FELEK Ziraat müesseselerinin idare şekilleri Ankara, 8 (Tan) — Ziraat vekk» leti tarafından hazırlanan bakanlı- ğx bağlı ve kendi varidatlarile idare edilen müessese ve çiftliklerin idare şekillerini gösterir telimatname, yük sek tasdika iktiran etmiş ve buğün» den itibaren mer'iyet mevkiine gir « miştir. Şekerli maddelerden alınacak istihlâk vergisi Ankara, $ (Tan) — —Dış memle- ketlere sövkölunacak şekerli madde- lerin şeker nisbetlerini tesbit ve bu gibi maddelerden almacak İstihlâk vergisinin ne su-tle tahakkuk ve | tahlil olunacağını tayin eden bir kar nun lâyihası hazırlanmaktadir. Gedizde dolu Gediz, (Tan) — Dün maat 15,20 de yağın şiddetli yağmurlardan sonra dolu başlamıştır. Kasabanın Ralea mevkline düşen iri dolular beş santimden fazla irkilmiş, hasılata çok zarar yapmıştır. memektedir, Montröde ne vadide kararlar alı - raber, Boğazlar muahe » desinin yeniden tetkiki ile Boğazların tahkiminin lehinde devletler müvazenesini bozacağı iddiasile, İn- giliz - Alman ânlaşmasmı yeniden tetkik iddialarında bulunmaktadır. Her zaman olduğu gibi Almanya si- lâhlanmak için fena bir vesile arı * yor, Iddiaları Ingiliz matbuatında ve bilhassa Morning Post'ta giddetli ten kitlere sebep oldu. Bu gazete, Sov- yet « İngiliz müzakereleri neticesinin