18 Haziran 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

ra iş Kanunu Metni Kamutayca kabul edilen iş kanununun metnini bütün iş sahiplerini ve işçileri alâkadar ettiği için aynen neşrediyoruz Üçüncü Fasıl İşçilerin sağlığını koruma ve iş emniyeti i Madde 54 — Her iş veren iş yerin de işçilerin sağlığını koruma ve İş emniyetini temin etmek için gerekli olan tedbirleri almakla bu ve husus- taki şartları ve tertibatı noksansız bulundurmakla mükelleftir. İşçierde bu © yoldaki usüller ve Şartlara uymayacık hareketler ve hallerde bulunmamağa mecburdur- lar. Madde 55 — Umumi hıfzısıhha kanununun 179 uncu maddesinde yazıldığı veçhile iş yerlerinin ve işçi- İere at ikametğh ve saire gibi müş- temilâtın haiz olması lâzım gelen sıh hi vasıf ve şartları ve iş yererinde kullanılan alât ve edevit, makineler ve iptidai maddeler yüzünden zuhuru meluz kazalara ve sâri ve ya mes- leki hastalıklara mâni tedabir ve ve- saitin ve her smıf müieâseselerde İş kazalarma karşı iş yerisrinde bulun- durulması mecburi ola» tedavi olan levazımının nelerden ibaret olduğu- Bu tespit elmek Üzere Iktisat ve Sıh- hat ve Içtimal müâvenet vekiletle- rince bir nizamname Yapılacaktır. Kanunun meriyete girmesinden İ- tibaren altı ay içerisinde çıkarılacak | olan işbu umumi nizamnameden baş ka, bazı işlerin kendilerine mahsus | şartları ve mahyetleri dolayısile lü- zum görüldüğü taktirde bu işlerin gerektirdiği özel tedbirleri göster- mek Üzere yine iki vekâletçe birlikte hazırlanacak ayrı ayrı nizamname- ler dahi çıkarılır. Madde 56 — A - İşçilerin sağlığı. »ı koruma ve iş emniyeti nizamna- mesinin neşrinden sohra yeni bir iş yeri kurmak ve açmak isteyen her iş veren, işin yapılacağı mevki için Iktisat vekâletince bu kanunun tat- bikine memur edilmiş olan makama önceden müracaatla . iş yerinin ve burada bulunacak tesisat ve tertiba- tm, makine ve elhazlarm ve sair te- ferriatın vasıflarını, cinslerini, va- ziyet ve şartlamı vâzıhan gösteren müfredat ve tafsilitk bir beyanna- meyi ve buna sit plânlar, krokiler, fotoğrafiler veya modeller gibi lü- zumlu belgeleri ikişer nüsha olarak makbuz mukabilinde tevdi edecek ve bunlara göre kuracağı iş yerinin bizamname hükümlerine uygun olup | olmıyacağının tetkik ve tesbit edil- mesini isteyecektir. İlgili makam bu müracaatm ya pıldği tarihten itibaren, hafta tatili ve sair genel tatil günleri sayılmak- | sızım en çok yirmi gün içinde bu ev- rakı inceliyerek nizamname hüküm- lerine uygun bulduktan veya bunlar Üzerinde icab eden tadilât ve islaha- ti iş verene yaptırdıktan sonra, be- yannamenin ve müteferri belgelerin | İkinci nüsbalarmı tasdik ederek o yerinin kurulmasına İzin verir, Bü İzni aldıktan sonra İş yerini kurmağa başlayan iş veren, tesisa- tm: yaptırıp bitirince tekrar aynı ma kama baş vurarak muayene ve kon. trol edilmesi. talebinde bulunur. Se- lâhiyetar memurlar bu talebin vuku- undan itibaren en çok yirmi iş günü içinde yeni kurulan iş yerine giderek muayene ve kontrol ederler. Bu mu- ameleler neticesinde nizami şartlara uygunluğu tesbit edilen iş yerinin 2- Gilıp işletilmesi için iş verene resmi bir vesika verilir. B « İş yeri kurulmazdan önce iş verenin beyannamesi ve müteferri belgeleri üzerindeki tetkik ve tasdik muamelesi, #igili makamca (A) ben- dinde yazılı müddet içinde neticelen- dirilmediği veya tadil ve ıslahı icab eden cihetler iş verene bildirilmediği takdirde, iş veren kendi beyanname- sine ve müteferri belgelerine göre iş yerini kurmak serbestisini bâiz ola- bileceği gibi, iş yeri kurulduktan son ra selâhiyettar mermırlar tarafından Yapılacak muayene ve kontrol ikin- <i yirmi günlük mühlet içinde yapıl- mayıp da iş yerinin açılıp işletilmesi- he ait resmi vesika verilmezse veya iş yerindeki tesisatm, kurmâ izninin verilmesine esas olan plânlar ve sair belgelere uygunsuzluğu sebebile, ne Bibi cihetlerinin ıslah ve ikmali lâ- - bildirilmezse, bu defa da veren artık o ini açıp işe baş- meral ür Salâhiyettar makam verdiği kur — izni ve — vesikası Semi tıldıktan sonra, 6 iş yerinde başkaca, İ yeni tesisat yapılmış olmadıkça, di. ğer cihetlerden noksanlar müşahede olunduğu idiasile iş durdurulamaz. Ancak bu suretle bilâhere görülen Doksanlar, nizamnamede yazılı müh- letler içinde ikmal ettirilir. C - işçilerin sağlını koruma ve İş emniyeti nizamnamesinde esa İ ait ve birinci derecede sayılmış olan şartları haiz bulunupta ikinci derece- de sayılan şartları henüz lâyıkiyle tamamlanmamş olan iş yerlerinin derhal açılıp işletilmesinde ilgili ma- kamca bir mahzur görülmezse, işbu ikinci dereceden tedbirlerin yine ni- | zamnamede yazılı mlhletler zarfın. da ikmal edilmesi şartmaş bağlı ol- mak üzere iş verene bir muvakkat işletme izin kâğıdı verilir.Bu mühlet ler içinde noksanların tamamlandığı tesbit edildiği takdirde, “muvakkat işletme izin kâğdı” (A) bendinde ya- İ dı asıl vesika ile değiştirilir. Aksi halde yine nizamname hükümlerine tevfikan “izin kâğıdı” geri almarak iş yeri idareten kapatılabilir. Ç - Yukariki bentlerde yazılmış olduğu üzere yeni bir iş yerinin ku- rulması için önceden izin almak ve tesisat bittikten sonra işlemeğe baş- lamak için dahi ayrıca vesika istih- sal etmek mecburiyeti, mahiyetleri itibarile adı geçen nizamnnmede yal- nız ikinci derecedeki şartlara tabi rine şamil değildir. Bu suretle işçi sağlığı emniyeti bakımından ehemiyetleri birinci de- recede sayılamayan İşler için ilgili makama, yerlerinin açıldığınm ü- güncü günü akşamma kadar müru- cast edilip muayene ve kontrolları- nm. yapılması talep olunur, Salâhi- yettar memurlar bu müracaat üzeri- ne 0 İş yerine giderek musyenesini icra ve noksanlarmı iş verene teblig ederler. İş veren bu noksanları ken- disine vaki tebliğ tarihinden itibaren nizamnameğe yazıl! mühletler-içinde ikmal ve islah etmekle mükelleftir. D - 29 uncu madde mucibince da- hili talimatnamelerinin İktisat vekâ- letines tasdik edilmesi lâzım gelen iş yerlerinin sağlık koruma ve İş em- niyeti şartlarına — uygunlukları, bu müesseselerin bulundukları mevkide iş kanunu tatbikatına * memur ma- kanı tarafından tetkik ve muayene edildikten sonra, bu büsüsa ait ov. rak vw mütefetri vesikalar bir rapor- Ja merkeze gönderilir, Bu gibi iş yer- lerinin kurulmazdan önce beyanna- ve kroki gibi evrakınm tasdik edilmesi vegerek kurma izni- nin, gerekse tesisat bittikten sonra mahatince yapılacak muayene ve kontrol üzerine açılıp | işletilmesine ait vesikanın verilmesi keyfiyetleri merkezdeki umumi selâhiyettar ma» kama aittir. Bu iş yerlerinin bulun- | duklar mevkideki memurlar tarafın- iy İm ifası icab eden muameleler için (A) bendinde yazılı mühletlerden başka, merkezdek! umumi salâkiyet- tar makames yaplacak muameleler, evrakm işbu makam tarafmdan alm- dğı tarihlerden itibaren yine iki defa yirmişer günlük mühlet zarfında ne- İ ticelendirilir. Bu vaziyette dahi ilgili makamca yukarıda Yazılı mühletler içinde muamele ikmal edilmediği ve ya noksanlar iş verene tebliğ olun- maadığı takdirde “B” bendinin hü- kilmleri cereyan eder. E - Yukarıki bentlerde yazılı mu- ayenelerin ifası için İş yerlerine git- meleri lâzım gelen #alâhiyettar me- murların gidip gelme dolayısile vaki masrafları iş veren tarafından tesvi- | ye edilir. Bu masrafların ne gibi &- saslara göre tesviye edileceği Iktisat o vekâleti tarafın- dan ayrıca tayin ve adı geçen nizam- same iz aynı zamanda İlan olunur. - İlgili makamca muamelesi Pl edilip gerekli olan vesikası a- Immadan açılan İş yerleri derhal & dareten kapatılır. G - “Taçilerin sağlığını koruma ve İş emniyeti nizamnamesi” nin çıkmâ- sından önce zaten mevcut olan eski iş yerleri için bunları işleten iş ve- renler, işlemeyi durdurmaksızm işbu nizamnamede yazılı mühletler içinde sağlık koruma ve iş emniyetine &it noksanlarımı ikmal etmeğe veyuka- riki bentler mucibince ilgili makama müracaatla vesika almağa mecbur- dursr. Şu kadarki nizami mühletler bittiği halda bu suretle muamelesi tamamlattırılmamış olan iş yerleri tevfikan idâri surette kapattırılabi- lir. H - Vesikası almdıktan sonra her hangi bir iş yerinde ve bunun tesi- sat ve tertibatında, makine ve cihaz- larda ilâveler, yenilemeler veya de- dan âdı geçen nizamname hükümle- rince esasa ait ve birinci deröcede şartlara dahil sayılanların muamele leri, (A) bendinde yazılı olduğu veçhile yeni bir iş yeri gibi önceden ifa olunur. İknci derecede sayılan sağlık koruma ve iş emniyeti şart- larına #lt İlâveler, yenienmeler veya değişiklik hakkında ise (B) bendi tatbik edilerek iş durdurulmaksizın gereği yapılır. Madde 57 — İş yerine, ne sıfatta olursa olsun, herhangi bir kimsenin ispirtolu içki getirmesi yahut sarhoş olarak gelmesi ve bu gibi içkileri iş yerinde kullanması veya başkaları - n8 vermesi ve satması yasaktır. İş veren veya iş veren vekili ve iş- çilerin Amiri veya işin sevk ve ida- resiyle muvazzaf vaziyette bulunan kimseler işbu yasağa muhalif hare- kellerin vukubulmaması için icap e- den dikkat ve murakabeyi ifa ile mü kelleftirler, Şu kadar ki, birinci fıkra muci - bince iş yerlerine ispirtolu içki geti- rilmesinin yasak olması hükmü, ma- biyetleri itibarile müşterilerine ka - pal: kaplarda veya açık olarak yahut | kad hle içki satmak Üzere ruhsati. yesi alınmış olmak suretiyle işletil - mesi caiz olan iş yerlerine şamil de- ğildir. Madde 58 rin nelerden Ağır ve tehlikeli (18) dahil çocukların çalıştırılması caiz olmıyan ağır ve tehlikeli işlerin hangileri olduğu ve; hangi işlerde çalışan işçilerin ne gibi hastalıkları» nm işten..mütevelit -addolunacağı, bu kanunun meriyet tarihinden iti - baren altı ay zarfında İktisat ve Sıh- hat ve İçtimai muavenet vekâletleri tarafından tanzim olunacak nizam- namelerle tesbit edilir. Madde 59 — Ağır ve tehlikeli iş- lerde çalışacak işçilerin vücutça bu işlere elverişli ve dayanıklı oldukla- rı hakkmda müessese doktoru tara- fından ve bunun bulunmadığı yerler de hlikümet veya belediye doktorla» re tarafından verilmiş bir rapor ol - madıkça bu gibi işlere almaları yasaktır. Bu raporlar her türlü re- sim ve vergilerden muaftır. Madde 60 — 12 den 18 yaşa ka- dar (18 yaşındakiler dahil) çocukla- rm herhangi bir işe alınmalarından önce müessese doktoruna ve bunun bulunmadığı yerlerde hükümet ve belediye doktorlerma muayene etti- rilerek yapacakları işin mahiyet ve şartlarına göre bünyelerinin daya - nıklı olduğunun raporla tesbit etti- rilmesi mecburidir. Bu raporlar her türlü resim ve vergilerden muaftır. Kanunun meriyete girdiği tarihte, is yerlerinde çalıştırılmakta olan yu: karda yazılı yaşlarda bulunan ço - cuklar, altı ay içinde, birinci fikra hükmünce hekim muayenesinden geçirilerek işe elverişli > olduklarını güsteren raporları, salâhiyettar me- murlar tarafından tâlep vukuunda İbraz edilmek üzere, İş verenin ya - omda saklanır. İ Madde 61 — Gebe veya emzikli kadınların hangi devrelerde ne gibi işlerde çalıştırılmalarınm yasak ol - İ duğu ve bunlar çalışmaları caiz 0- lan işlerde hangi şartlar ve usullere tâbi tutulacakları ve hangi vasıf ve şartlardaki iş yerlerinde ne suretle emzirme odaları veya çocuk bakım yurdu (kreş) tesis edilmek mecbu- riyeti bulunduğu İktisat ve Sıhhat ve içtimai muavenet vekâletleri ta > rafından müştereken hazırlanacık bir nizamname ile tesbit edilir. Bu nlzamname, ağır ve tehlikeli işlerle kadınların 18 yaşma kadarki ço- cukların çalıştırılması caiz olmıyan işler hakkındaki nizamname ile ayni zamanda çıkarılır. Madde 62 — İktısat veya Sıhhat ve içtimai muavenet vekâletlerinden birinin göstereceği lüzum üzerine, İ- ki vekâletçe müştereken hazırlan - mak suretiyle: A) Ağır ve tehlikeli olarak göste- rilmiş olan işlerden başka işler için dahi alınacak işçilerin ilkönce hekim e ge tâbi tutulmalarını; B işle- | aret bulunduğu ve | kadmların ve 18 yaşına kader olun | muayyen zamanlarda umumi bir he- kim muayenesinden geçirilmelerini; C) Her türlü veya bir kısım işler- işçilerin sıhhi arızaları aptıkları işin mahsulleri- ğişikikler yapımak halinde, bunlar- İber çalıştıkları diğer işçilere mazar - ratları dokunmak ihtimali takdirin- de, bu gibilerin o İşlerden çikarılma- larını ; Ç) Umumi hıfzıssıhha kanunu- nun 180 nei maddesiyle tesbit edil- miş olân mecburiyetlerden başkaca ve bu mecburiyetlerin hükmü mah - fuz kalmak kaydiyle, ne vaziyette ve ne gibi şartlarda bulunan hangi iş yerlerinde ayrı ayrı veya bunlardan bir saha dahilinde bulunanlar İçin müşterek muayene ve ilk tedavi o - daları veya revirler, yahut hastane- ler açılmasını yahut oralarda mev - cut resmi hastanelerde bu gibi ihti- yaçları tatmin edecek ilâveler ve ta- diller meydana getirilmesini ve bü takdirde bu gibi tadilât ve tesisat i- gin muktazi masraflara tahsis edil- mek üzere alâkadar iş yerlerinden | ne nispetlerde ve ne esas ile yardım sidatı toplanacağını D) Ne vaziyette ve ne gibi şart - larda bulunan, gi iş yerlerinde banyolar, uyku istirahat ve yemek yerleri, işçi evleri, bedeni ve- İ ya mesleki terbiye ve talim müesse- seleri yapılmasını; Tesbit eder mahiyette nizamna - | meler çıkarılabilir. Dördüncü Fasıl İş ve işçi bulma İşçlerin elveri İltelif işler için elverişli işçiler bulun- | masına tavassut hususlarını * tanzi- mi, bir âmme hizmeti olarak devlet tarafından yapılır. Bu hizmetin yapılması için, İktı - sat vekâletine bağlı olmak üzere ge- İrekli görülecek merkez teşkilâtı ile ihtiyaca göre muhtelif | şehir veya kasabalarda bu teşkiliin şubeleri İ tesis edilir. Birer mıntaka yahut İ yalnız bir tek belediye sinir çevre- sine şamil vazifelerle kurulacak o - la işbu şubelerin tesis ve faaliyet- lerine muktazi masraflar için devle- tin umumi bütçesi konulacak meblâğlardan başka ilgili vilâyetle - rin ve belediyelerin bütçelerinde da- hi, imkân derecesinde, iştirak hisse- leri tahsis edilir Iş ve işçi bulma teşkilâtı bu kanı- nun hükümlerinin tatbikmı takip ve icraya salâhiyettar olmak üzere, te- sis olunacak genel teşkilâtın içinde- dir. Madde 64 — İş ve işçi bulma teş- kilâtı, her türlü ekonomik işletme - lerle serbest sanat ve hizmet mahi- yetinde olan diğer bütün işler hak- | kmda malümat toplamak, iş arz ve talebini intizama bağlamak ve İşçi İ ücretlerinin temevvüçlerini takip ve geçim şartlarındaki pahahılığa göre mukayese ederek içtimai sıkıntıların İ önline geçecek umumi yahut bir mın İtaka veya belediye çevresine ait İ tedbirleri tesbit ve bunların tatbikt çarelerine tevessül etmek, muhtelif sanat ve zümrelere mensup iş veren- lerle işçileri gösteren cetvelleri ne- şir ve ilân etmek, işçilerin mesleki terbiyelerinin yükselmesi ve ehliyet- li (kalifiye) işçi yetişmesi için gerek M olan tedbirler üzerinde faaliyette bulunmak ve iş mukavelelerinin ak- tine vasıta olmak gibi vazifeleri, bir ücret karşılığı olmaksızın, ifa ile mükellefti Bu vazifelerin yapılması tarzları, görülecek lüzuma göre, nizamname ile tayin edilir. Madde 65 — A) İşbu kununun meriyete girmesinden sonra işçilere İş ve işlere işçi bulmak üzere ka- zanç kasliyle hususi idarchane açil- ması yasaktır. B) Kanunun meriyet tarihinden önce mevcut olup (A) bendinde ya- zılı şekilde işletilmekte bulunan bu gibi hususi idarehanelerin kapatıl - mast esastır. İhtiyaç ve zaruretlere, göre, muhtelif mıritakalara veya ba- 21 İşlere mllnhasır kalarak muayyen devrelerle kısmi şekillerde-yahut ta- mamiyle ve umumi surette olmak ü- zere kanunun meriyetinden üç Yıl sonra İcra vekilleri heyetinden veri- lecek kararlarla, bu esasım tatbikma geçilir. Su kadar ki is bavatmm veva is. gilerin menfaatine: Uygun rinin fazla kâr temin etmesini istih- daf ederek işçilerin işlerde istikrari- b mâni olacak şartlar ve usullerle letildikleri ilgili makamca tesbit €- dilen hususi idarehaneler, yukarda yazılı iç yıllık mühlet ve Tora vekil- eri heyeti kararı beklenmeksizin da- hi, herbiri için münferit muamele yürüdülmek ve haklarındaki rapor genel merkez dairesince tasvip edil- e, derhal idareten kapa- Madde 686 — A - 65 nci maddede yazılı kapatılma esasının tamamiyle yfiyeti hitam buluncaya | kadar faaliyetlerine devamları istis- z edilmiş olan eski husus- i bulma idarehaneleri, gör erin mahiyet ve nevileri- İni, açıldıkları gindenberi vaki mu- âmelelerinin umumi yekünlarını, biz metlerinin her bir nevine mukabil işçilerden ve iş verenlerden ne mik- târ ve nispette ücret aldıklarını terir tarifelerini, kendilerinde koyıt- işçilerin isim, adres ve sanatlarını iş veya işçi bulmak hususlarını ne yolda ve ne şekilde ifa ettiklerini ve bu noktalara milmasil olmak üzere, bütün muamelelerinin cereyan ve ie ra tarzlariyle şartlarını, bulunduk - ları yerdeki salâhiyettar maka: işbu kanunun meriyetinden itibaren üç ay içinde, açık ve müfredatlı be- yannzmelerle bildirmeğe meeb dürlar. İlgili makamer beyanname - lerin tesellimil, karşılık resmi nu - mara kâğıdı verilmek suretiyle vaki olur. B) Salâ! ttar makam, kendisine verilen beyannameler üzerine gerek İbu idarehanelerin içinde ve evrak ve defterlerinde, gerek keyfiyetle alâka- sı bulunacak diğer şahıslar veya mü- esseseler nezdinde gereği gibi incele- meler ve soruşturmalar"yapar. Nok- san bulduğu möâlümatı. tamamlatır. Lüzum görürse muamelelerin usul ve şartlarını ve ileret tarifelerini tadil ve ıslah eder, Bu cihetlerin ikmalin- den sonra fanliyete devamlarmda mahzur görlllmeyen busüsi idareha - nelere, 65 nci maddede yazılı mühlet (muvakkat izin kâğıdı) verilir. Madde 67 — Yukarki maddelerde yazılı hususi idarehanelerin faaliyet ve muameleleri, ilgili makamların da- imi teftişi altındadır. Bunların hiz- metlerine mukabil alacakları ücret- leri gösteren tarifeler, salâhiyettar makamca kontrol ve tasdik edilmiş 0- larak yazıhanelerinde herkesin gör ceği surette büyük levhalarla ilân e- dilmiş bulunur. Madde 68 — Muhtelif iş ve sanat zümrelerine mensup ve iş verenlerin edilmiş teşek- ahut menafli veya böyle iştigal eden cemiyetlerce iş ve işçi bul ma faaliyetine geçilmesi ve bu husus için kendi çevreleri içinde yapacakla- rr teşkilâtın çalışması, ancak ilgili makamdan izin slmak ve bu maka- mm her zaman teftişine tâbi bulun- İmak kaydile, caizdir. Şu kadar ki, bu ; İyolda açılacak bürolarm görecekleri hizmetlere mukabil işçilerden her- hangi bir ücret almaları yasaktır. “Işbü kanun meriyete girmeden ön- ce mevcut ölup böyle mesleki teşek- küller veya yukarda yazılı vasıfları haiz cemiyetler tarafından idare olu- nan İş ve İşçi bulma faaliyetlerinin tarz ve vsulleriyle buna müteferri muamelelere ve saireye dair gerekli malümat ve izahatı ihtiva etmek Üze- re, 68 ncı maddede hususi idarehane- ler hakkında yezilı surette ve kanu- verilecektir. Madde 69 — 63 nci maddede yazı- hı (Genel merkez dairesi) tarafından görülecek lüzum ve ihtiyaca göre, iş verenlerin işçi ihtiyaçlarmı ve bazı vasıfları haiz işçilerin is ihtiyaçları ni her halde resmi iş ve işçi bulma teşkilâtma bildirmeleri ve umumiyet- le veya bazi vasıfları haiz bir kısın işçilerin herhangi bir işe alınmazdan önce'mutlaka resm! teşkilâtiz kendi- Perini kaydettirerek “isçi karneleri” almaları usulleri ve hu: idarehane- lerle iş zümrelerinin “mesleki teşek. tarzda ve münhasıran müteşebbisle- /re olunan İş | ve karar ile mukayyet olmak üzere, | , | de kısmen atalete hun meriyetinden sonra üç ay içinde| #alâhiyettir makama bir beyanname | külleri, yahut menafii umumiyeye| ellik “aamir Sna edine Vm 2 e düşmez İle müştağil cemiyetler tarafından ida isçi bulmâ faaliyetle rinden muntazam surette raporlarla resmi teşkilâtm haberdar edilmesi mecburiyeti, çıkarılacak nizamname- lerle tesbit olunur. Maddo 70 — Otel, han, pansiyon, lokanta ve aşçı dükkânları veya kah- vehaneler gibi umuma açık olan top- lantı yerlerini iğletenlerin doğrudan doğruya veya bilvasıta iş ve işçi bul- ma simsarlığı yapmaları veya bu yok da sair şekillerle ücret mukabilinde tavassut, ve faaliyetlerde bulunmala- rı ve ellerinde ilgili makamdan veril. miş resmi vesika bulunmuıyan şahısla rm bu gibi yerlerde iş ve işçi bulma işlerile iştigal etmeleri yasaktır, Madde 71 — Resmi iş ve işçi bulk ma teşkilâtının tavassutu ile iş bulk muş olan işçilerin çalıacakları yere gitmelerinde, bu teşkilât tarafından verilen vesikalar üzerine, Devlet ve. saiti nakliye ücretlerinde yüzde elli tenzilât yapılır. Beşinci Fasıl Grev ve lokavt yasaklığı ve iş ihtilâflarının halli Madde 72 — “Grev” ve “Lokavt” | yasaktır. Madde 73 — ENli kişiden az işçi bu lunan iş yerlerinde on işçinin ve elli- den itibaren beş yüz kişiden az İşçi İ çalışan iş yerlerinde umum işçi sayı sının beşte biri kadar sayıda işçilerin ve beş yüz kişi ile daha yukarı say larda işçi çalıştırılan iş yerlerinde iza, en az yüz işçinin, gerek İş mukavele» lerile önceden taayyün etmiş olan ve gerek işin mahiyetine ve çalışma to- mayüllerine veya kanun! ve nizami hükümlere müsteniden mer'i bulunan umumi veya hususi iş şartlarının hep- si yahut bir veya birkaçı yerine, ken- di menfaatlerine daha uygun gördük leri başka-iş şartla- rini işi yerene kabul ettirmek ve yahut muayyen ve mer'i iş şartlarma karşı itirazları bulun. maksızm ancak bunların tatbikma a» İt usuller ve tarzların değiştirilmesini İtemin eylemek kastiyle, aralarmda İ kararlaştırarak, hep birlikte ve bire denbire işi bırakmaları “grev” dir. Birinci fıkrada yazılı nisapları dol durmamakla beraber, ayni maksatlar İdan biri içim, herhangi bir iş yerinde, en az üç işçinin dahi aralarında ka- rarlaştırarak, hep birlikte ve birden. bire isi bırakmaları yüzünden © iş ye- rindeki faaliyet tamamen veya işin ihahiyetine göre ehemmiyetli derece- uğrarsa, bu hale sebep olan işçilerin İşbu hareketleri de “grev” sayılır, Çalıştıkları iş yerindeki iş şartları- na itirazları olmayıp ta mahza bag ka Sir iş yerinde çıkan “Toplulukla iş ihtilâfı,, nm oradaki işçiler lehine kotarılmasını sağlamak maksadiyle, yukarda yazılı nisaplarda işçilerin, aralarında kararlastırarak, hep bir » likte ve birdenbire işi bırakmaları da hi “grev” hükmünde tutulur. Madde 74 — Bir iş yerinde, gerek iş mukavelelerile önceden taayyün etmiş olan ve gerek İşin mahiyetine ve çalışma teamüllerine veya kamın! ve nizami hükümlere müstenideh me- ri bulunan umumi veya hususi iş arte larmın hepsi yahut bir veya birkaçı yerine, iş verenin, kendi menfaatine daha uygun gördüğü başka iş şart- larmı işçilerine kabul ettirmek veya- but muayyen ve mer'iiş şartlarmı değiştirmeksizin ancak bunlarm tat- bikma sit usuller ve tarzların değişti- rilmesini temin eylemek kastiyle işi | durdurması, yahut iş veren tarafm - dan bu gayelerden biriyle yapılan teklifleri kabul etmediklerinden dola» İyi isten cıkmağa mecbur olan işçiler İ sayısının, 73 ncü maddede “grev” hakkmda yazılmış olan nisaplara var- mast “lokavt” tır, Ayni maksatlardan biri için, iş ve- ren tarsfındarı en az üç kişinin dahi, hep birlikte ve birdenbire işten çıka- rilmaları veya is verenin bu yoldaki teklifini kabul etmediklerinden dola- yı bunların işten çıkmağa mecbur ol- maları yüzünden, o iş yerindeki fanli- yet tamamen veya İşin mahiyetine göre ehemmiyetli derecede kısmen a- #slete uğrıyarak 73 neti maddede ya- ılı nisapları doldurur sayıda işçile - rin işsiz ce ücretsiz kalmaları hali kendiliğinden tahakkuk ederse, İş ve- renin işbu hareketi “Tokavt” sayılır,