18 Haziran 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGÜN 2 nci sahifede: Siyasî İcmal. 3 üncü sahifede: Polislerimizin kıyafeti. 5 inci sahifede: Siyasî tarih notları Enver Ziya. 6 ncı sahifede: Felsefe üzerinde Osman Kâzım, Spor haberleri. jfll Sayi l 4 3 4 4 umhuri Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 P6rŞBIÎlbfi 18 HaZİr8ll 1936 Bir dang mualliminin kullandığı otomobılde radyo vals çalınca Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366 Tahrir heyeti: 24298 İdare ve matbaa bsmlle Matbaacılık ve Neşriyat Şirkett 24299 . 24290 Vekillerimizin hava yolculuğu Başvekil ve onunla beraber gelen Vekiller Yeşilköyde karşılaytcılart arasında Memlekette kullanılan Motorize vasıtalara Dikkat ediyor muyuz? on asnn içinde bulunduğumuz yıllannda yalnız ordular değil, milletler de motorize oluyorlar. Zaten nakil vasıtalan itibarile millet neyse ordu ancak o olabilir. Ordunun kullanacağı bır kısım vasıtalar ordudan önce millet arasında kullanılmakta olmak lâzımdır. Tayyarelerin bile askerileri çok inkişaf etmiş sayılmak için sivil tayyareciliğin memleket içinde ileri bir faaliyet sahası bulmasına ihtiyac vardır. Otomobil, kamyonet ve kamyon gibi çok yayılmış motörlü vasıtalara gelince bunlann ordudan önce memleketlerin ekonomik işlerinde hergün artan bir yer tutmakta olduklannı her yerde görüyoruz. Günün birinde bumotörlü vasıtalann memleket müdafaasma yarayabilecekleri hesab edilirse onların hangi vasıflan ve şartları haiz olmalan lâzım geldiğine şimdiden dikkat etmek mecburiyetinde bulundugumuz teslim olunmak icab eder. Bu dikkat şartına nekadar riayet etmekte olduğumuzu pek iyi bilmiyoruz. Millî müdafaa noktasından kâfi derecede mücehhez olmaklığımız lüzumunu takdir etmiyen kimsemiz yoktur. Onun içındir ki bütçemizin ehemmiyetli bir kısmını millî müdafaaya tahsis etmekligdmizi hiçbirimiz fazla bulmuyoruz. Bilâkis daha fazlasına imkân olsa seve seve kabul ve sarfedeceğiz. Bunlar millî selâmet ve emniyetimiz adına yapılması kesin gerekli vazifelerdir. Bunun dısında mılletin icabmda memleket müdafaasına yarayabilecek nesi varsa hepsınin bu mukaddes işte kullanılacağını bütün milletçe pek iyi biliyoruz. Meselâ memlekette at cinsinin ıslahma ve çoğaltılmasma çalışırken bu sevımlı ve faydalı hayvanların sulh zamanmda memleketin ekonomik işlerine yaradıkları kadar harb zamamnda müdafaa işine hizmet edeceklerini gözönünde tutuyoruz. Herşeyden önce askerî bir devlet olan Osmanlı împaratorluğunun bir günde Davudpaşa sahrasından Merkezî Avrupaya kırk bin süvari tahrik edebilmiş olduğunu tarih şaşırtıcı bir hakikat olarak yazar. Bir günde yalnız bir noktadan kırk bin süvari hareket edebilmek için bu atlan sulh zamamnda devlet kendi haralarında yetiştirmiş değildi. O zaman millet arasında at yetiştirmek hevesi çok ileride idi. Bu vaziyetin neticesidir ki seferde drvlet memleketin içinden kendi ihliyacma yetecek kadar atı kolayhkla tedarik etmiş oluyordu. Son İstiklâl Harbimizde Türk süvarisinin ifa ettiği hizmet hatın sayılacak kadar yüksek ve ileridir. Süvari fırkalanmızı ve süvari kolordumuzu memleket içinden tedarik ettiğimiz atlarla teşkil ve tekmil edebilmiştik. Demek ki bir devlet harb hengâmında hükumetçe bizzat kendisinin hazırlıkları kadar milletin varlığına da dayanır. Zaten son zaman harbinde millî varlığın çok büyük bir yer tuttuğu her tarafça tereddüdsüz kabul olunan bir hakikat olmuştur. Yeni zaman harblerini bir millet ancak bütün millî varlığile, yani kadın erkek bütün nüfusu ile beraber bütün mal ve menalile karşılıyabilir. Hakikat bu olunca sulh zamamnda devletin memlekette çoğalacak motörlü vasıtalara müstesna bir ehemmiyet vermesi lâzım geleceği kendiliğinden anlasılır. İsmet İnönü ile üç Vekil Dün posta tayyaresile Istanbula geldiler Başvekilimiz seyahatin mükemmel geçtiğini söyliyerek «İnsan tadını aldıktan sonra tayyare çok iyi vasıta...» demiştir Dün Floryada Başvekille Vekilleri kabul eden Büyük önderin gezintileri esnasında tesbit edilmiş çok canlı bir levha Montrö Konferansı Heyetimizin diğer azaları da dün akşam gittiler Boğazlar konferansma iştirak edecek olan askerî murahhasımız, Erkânıharbiyei Umumiye İkinci Reisi Korgeneral Asım ve askerî müşavirlerimiz, îktısad Vekâleti Deni/ Müjsteşarı Sadullah, Matbuat Umum Müdürü Vedad Nedim ve konferansta bulunacak gazeteciler dün akşamki ekspresle Möntröye hareket etmişlerdir. Korgeneral Asım, tstanbul Ku mandanı General Halis, İstanbul Merkez Kumandanı General Fehmi ve bir çok zabitlerimiz tarafından teşyi olunmuştur. Atatürk dün Başvekiile üç vekilimizi kabul etti Başvekil, Adliye, Dahiliye ve Bayındırlık Vekillerimiz dün Floryada Reisicumhur Atatürkün nezdinde bir müddet çalıştılar îstanbul 18 (A.A.) Reisicumhur Atatürk dün öğleden evvel Ankaradan lava postasile şehrimize gelen Başvekil smet İnönü ile Adliye Vekili ve Hariiye Vekil Vekili Şükrü Saracoğlu, Bafindırlık Vekili Ali Çetinkaya ve Dahiiye Vekili Şükrü Kayayı Floryadaki cöşklerinde kabul ederek öğle yemeğine alıkoymuşlardır. Atatürk yemekten sonra Başvekil ve Vekillerle bir müddet çalışmışlardır. Başvekil ve Vekiller dün geceyi Atatürkün misafiri olarak Florya köşkünde geçirmiîlerdir. Başvekil ve Vekiller bugün öğleden sonra gene hava postasile Ankaraya avdet edeceklerdir. Blum kabinesinin bir kararı İsmet İnönü Ankarada tayyareye biner ve Yeşilköyde inerken... Başvekil İsmet İnönü ile Nafıa Vekili Ali Çetinkaya, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, Adliye Vekili Şükrü Saracoğlu dün sabah saat onu on geçe Ankaradan Devlet Havayollannın yolcu tayyaresile Istanbula hareket etmişler ve tam saat on ikide Yeşilköy tayyare meydanına inerek istikbal edilmiglerdir. Büyük şeflerin tayyareye verdikleri ehemmiyet malum olduğundan îstanbul Ankara seferlerinin başladığı günden beri İsmet İnönünün tayyare ile şehri mize gelmesi epey zamandır beklenilmekteydi. Başvekilin dün sabah şehrimize geleceği haber alınınca kendisini karşıla mak üzere Floryadan Atatürk namına Seryaverleri Celâlle Meclis ikinci reisi Nuri Conker, Ali Kılıç, Salih Bozüyük; İstanbuldan da, Vali Muhiddin Ustün dağ, Vilâyet Parti reisi Adana saylavı Hilmi, İstanbul Kumandanı Korgene ral Halis, İstanbul Merkez Kumandanı General Fehmi, Emniyet Direktörü Salih Kılıc, Yeşilköy tayare istasyonuna gel mişlerdir. Başvekille Vekillere intizar eden heyet saat on ikiye doğru yolcu tayyaresi nin bulutlar arasmdan süzülüp gelmekte olduğunu görmüştür. Güzide tayyarecilerimizden Tahirin idare ettiği bu tayyare Florya üzerinde ufak bir cevelândan sonra tayyare meydanına inmiş ve istasyon binası önünde bekliyen karşılayıcılann önünde durmuştur. Tayyarenin penceresinde ilk olarak Nafıa Vekili Ali Çetinkaya görünüyor ve gülüyordu. Kapı açılır açılmaz ilk atlıyan Başvekâlet Hususî [Arkası Sa. 6 sütun 5 te] tngiliz ve Yunan murahhasları îstanbuldaki Boğazlar Komisyonu azalanndan bulunan İngiliz sefareti ataşenavali kolonel Makdo [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Suriye ve Lübnana istiklâl veriliyor Paris 17 (A.A.) Eko de Paris gazetesinde Portinaks, dün akşam Fransız Hariciye Neza•etinde mühim bir topantı aktedildiğini ha ber veriyor. Bu top antıda, Suriye ve Lübnanın, Fransa ile müttefık iki müstakil cumhuriyet haline konul ması görüşülmüştür. Bu cumhuriyetlere «Doğu devletleri> adı verile cektir. Selânikte tevkif edilen Bulgarlar Makedonyamn istiklâlini temin için teşkilât yapmışlar Dünkü posta ile gelen Atina gazete lerinden: Selâpik 13 Bir iki ay evvel yalnız başına ikamet ettiği bir otelin odasında ölü bulunan Kroçeri isminde bir Bul garın evrakı zabıtaca tetkik edi lirken mahud [E. M. E. O.] Makedonya Bulgar ihtilâl komitasile alâkadar ol dukları anlaşılan bazı isimlere tesadüf edilmişti. O vakittenberi bunlann izi üstünde yürüyen ve 9 mayısta Selânikte zuhur eden kanlı hâdisatta büyük rol oynadıklarmdan şüphe edilen bu a damlar geçen perşembe günü yapılan anî bir baskmla tevkif edilmişlerdir. [Arkası Sa. 7 sütun 3 te Her iki memleket te «Doğu Devletleri» ismi altında Fransanm müttefiki olacak ve Milletler Cemiyetine kabul olunacaktır zuu bahsederek, gene buna benzer malumat veriyor ve diyor ki: «M. Leon Blumle İvon Delbosun ilk siyasî eserleri bu olacaktır > Ameleye dair 5 kanun Fransız Âyanında hararetti müzakerelere yol açtı. M. Kayyo kanunlarm derin tetkike tâbi tutulmasmı istiyor Paris 17 (A.A.) Meb'usan meclisi tarafından evvelce kabul edilmiş olan beş kanun lâyihasının âyan meclisinde dünkü müzakeresi esnasında bu lâyihalan tenkid eden muhtelif hatiblere cevab veren M. Blum, ezcümle şöyle demiştir: « Gayemiz memlekette satınalma ve istihlâk kabiliyetini inkişaf ettirmektir. Bu gaye elde edildiği zaman istih sal ve müdahalenin canlanması imkânı hasıl ve bu sayede ücretlerin artınlma sı, maliyet fiatlannın inmesile telâfi edilmiş olacaktır. Teklif etmekte olduğu muz tedbirler, tesirlerini hasıl etmeğe başlayınca muvazene vücude gelecektir. M. Ruzveltin yapmış olduğu tecrü beyi hatırlatan M. Blum şöyle demiştir: « M. Ruzvelt, memleketinde istihlâk vasıtalannı toptan artırmağa muvafvaf olduğu zaman işlerde bir şaha kalkma, bir canhlık görülmüştür.» M. Blum, gerek hususî ve gerek devlet müesseselerinin bir intikal devresi geçirmek mecburiyetinde kalacaklarını kabul etmiştir. Hatib demiştir ki: « Bu intikal devresi esnasında bil Belçikada grev kanlı şekil aldı Dün birçok çarpışmalar oldu Fransa ve Suriye delegeleri arasında esasen kararlaşmış olan iki andlaşma, yakında kabine tarafından tas Fransanın Suriye Jevkalâde komiseri Kont do Martel dik edilecektir. Suriye ile Lübnan, Fransız manda tedir. Şimdiki proje evvelâ Suriye hükumet smdan kurtulur kurtulmaz, Milletler ve parlamentosunun tasvib ve tasdikma Cemiyetine iltihak edecektir. Bu keyfiyetin, önümüzdeki eylul a arzedilmek lâzım geldiğinden Suriye yında, bir emrivaki olacağı tahmin edi ile Lübnanın önümüzdeki eylul ayında Milletler Cemiyetine girebilmelerine liyor. Övr gazetesi de ayni meseleyi mev ihtimal verilmektedir. Paris 17 (A.A.) Salâhiyettar mehafil, halihazırda Pariste bu lunmakta olan Suriye heyetinin Suriye ve Lübnanı müstakil ve Fransanm müttefiki birer cumhuriyet hali ne koyacak olan kat'î itilâfnameyi imzala mağa salâhiyeti ol * madığmı tasrih etmek » ttilâfnameyi kim imzalıyacak? Habeşistan macerasının bir faslı bugün kapanıyor İngiliz kabinesi zecrî tedbirlerin kaldırılmasına dair hazırladığı kararı bugün Avam Kamarası huzurunda müdafaa edecek Bu gazete M. Edenle M. Baldvinin hükumetin bu kararı vermesine saik olan sebebleri tamamile izah edeceklerini ilâve tmektedir. M. Eden, İngiliz nazırlannın noktai nazarlanm izah edecektir. Bu [Arkası Sa. 1 sütun 1 de] M. Kayyonun bir kankaturü YUNUS NADt tArkası Sa. 3 sütun 4 fe] hassa milletin devlete yardım etmesi lâzımdır. Millet, dün nasıl harbe karşı mukavemet çarelerini kendi bulmuşsa buh rana karşı mukavemet çarelerini de gene kendisi bulacaktır. Birer birer iktiham edeceğimiz bir takım müşküller çıkacaktır Bilhassa küçük ve orta müesseselere ve [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Brüksel 17 (A.A.) Belçikanın her tarafında maden sanayii amelesile maden kömürü ocakları amelesinin kâffesi grev ilân etmişlerdir. Anvers ve Gandda dok amelesinin grevi devam ediyor. Borinageda grev halinde bulunan ma Londra 17 (A.A.) Deyli Tel den kömürü amelesinin miktan 73,000 graf gazetesi, diyor ki: tahmin olunmaktadır. Kabinenin zecrî tedbirlerin kaldırıl tş büyümek istidadında Brüksel 17 (A.A.) Grev, memle ması lâzım gelmekte olduğuna karar vermiş bulunduğuna dair olan beyannamesi ketin her tarafına yayılmaktadır. yann Avam Kamarasında okunacaktır. lArkası Sa. 1 sütun 3 t