13 Mayıs 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TAN ÇARŞAMBA g e TELEFON: 24318, 24319, 24310 Ankara caddesi No 100. EWI MAYIS 1936 Yd 2 — No. 381 | SEYAHAT NOTLARI Belgrad Yugoslavyaya milyonlarca liraya mal olan Belgrad güzel bir şehir yapmak zevkinin değil belki daha çok idari ve siyasi bir zaruretin eseridir Belgradda Tuna üstün de şimendifer köprüsü Belgrat: 9 Mayıs Belgradı ilk defa 1923 te, Lozan Konferansına giderken görmüştüm. Pis istasiyonu, dar caddeleri, eski binaları ve bütün umumi manzara- Bile, her şey, geri bir Balkan şeh- rinde olduğumu yüzüme bağırıyor gibi idi. Sonra, bir kere 1927 de baştanbaşa yıkılırken, bir kere bun- dan iki sene evvel büyük yapı ça- Uşmaları içinde, bu son gelişimde İse inşasının ana kısmı bitmiş hal- de görmek fırsatını buldum. Derhal göze çarpan şudur ki, küçük Sırp Krallığının yolsuz, lâğamsız, ima- rın en iptidaf kaidelerine aykırı Merkezi, 13 senelik bir fasıla ile, bü- Yük cenup İslavlığı devletinin yük- &Bek hüviyetine lâyık, güzel ve ay- tunlık bir paytaht ektştürar alan 3 ıanali Panoramayı okuyucunun gözünde tanlandırmak için, şöyle bir muka- Yese yapmak ta kabil olabilir: Eski Belgrat, bir nevi eski Ankara idi. Yeni Belgrat, taşı ve pisliği ayık- ıfmmış toprak üzerine kurulmuş ye- hi Ankara ve yalnız bir şehir değil, :iehir halinde canlanmış bir zihniyet- . Küçük Sırp devleti, Umumt Sa- Yaş sonunda büyük Yugoslavya ICenup İslavlığı) halini aldı. Küçük telgradın Orta Avrupaya doğru ge- hiş bir gövde ve iki kuvvetli bacak alinde yayılan bu heybetli cüsseye Malik olması maddeten kabil değildi. —Aleksandr'ın — ilk , eseri, na merkezi, memleketi idare €debilecek — bir teşkilââ hacmi ilinde yeniden — cihazlan - ak oldu. Yugoslavyaya milyar- L“'ca dinara mal olan Belgrat, gü- 2el bir şehir yapmak — zevkinin de- ğfl. belki daha çok idart ve siyasi İf zaruretin eseridir. Hattâ kâğıt üzerinde, şehirde na- İ bir plânla nelerin yapıldığına g'ğkat edilirse, Aleksandr'ın — yeni lgratla güttüğü yüksek hedef, he- ©h kavranabilir. Eski Belgrat, es- Sırbındı. Eski Sırbm yerini Yu- hwîw almca, adı, Yugoslavın ihti- t tlarma göre genişletmek ve o ih- Yaçlarm icapları üzerinde tesis ek lâzımgelmiştir. Yeni Belgradın eski Belgrattan Vraldığı, denebilir ki yalnız yeşil _ı;emketu tabiate münhasır kal- ir. Her medeni şehir gibi Bel- Şîıdln evvelâ altı, kanalizasyonu '0p Miş ve sonra, tesviye edilen “Pa.k üzerinde, — kilometrolarca .m"l“k gösteren geniş caddeler &p Miştır. Sonra, her cadde, taşın lak ve acı sertliğini yumuşatacak Bipa ” Dol yeşilliğe boğularak, sıra Yan Hlamurların, alabildiğine uza- ynıhpempektifleri içinde sanki park Reı" haline getirilmiştir. B ., Sradın yapılışında hâkim fikir ıolmuştur: h'*î'kx Belgradı memlekete siyasi -| yapmak! herk* Belgradı memlekete mali 3 Yapmak! %Pk; Belgradı memlekete fikri | Yapmak! Hap Yük devlet binalarmın mahal- &t'İOldumn manzarası, Sırp - > Sloven - Boşnak ve Banat arımndan mürekkep on altı Yo z hluk bir kesafetin idaresi için mektedir. Banka binaları, borsa, ticaret 0- daları, leketin bütün ekk ik, Mmerkezleri hep yeni binalara yerleştiril- ticari ve mali ve muhteşem mişlerdir. Darülfünun ve şubeleri, bütün mektepler, beş altı enstitüsü ile be- raber koca bir tıp fakültesi, —hep yeniden yapılmıştır. Bütün şubeleri tam bir halde kurulan Belgrat Da- rülfünununda bugün on bin talebe- nin okuduğunu söylemek, Aleksan- dr'ın davayı nasıl kökünden hallet- mek istemiş olduğunu göstermeğe kâfidir. Fakat okuyan, yalnız derül- fünundaki bu on bin kişi değildir. Denilebilir ki iki yüz elli bin nüfus- lu Belgradın hepsi, en küçüğünden en yaşlısına kadar, tabaka fabaka, | darana damana bim a— eeei grnâly | mek için bir ihtiras halinde kendini okumağa ve öğrenmeğe vermiştir. Aleksandr Belgratla — Yugoslav devletine yeni bir merkez yaparken, Hırvata nazaran kültürü geri addedi len Sırbı da, ileri ve mükemmel bir Yugoslavyanın modern fırınında ve yeni bir kalıp üzerine dökmeği de ihmal etmemiştir. Ali Naci KARACAN İcra Vekilleri Heyeti toplantısı Ankara, 12 (A.A,) — İcra Vekille- ri heyeti bugün —Başvekil İsmet İnönünün reisliği altmda toplana - rak muhtelif işler üzerinde görüşme lerde bulunmuş ve bu işlere ait ka- rarlar vermiştir. ÖELERE N A AA İSTANBUL İtalya Cenevreden ayrılıyor mu? talyan delegeleri'dün konseyi terkettiler, Romaya döndüle Boğazların tahkimi Konferans Haziranın 25 inde toplanacak T. R. Aras dün Aloizi ve Bonkurla konuştu Cenevre, 12 (A.A.) — Türkiye Dış işleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras 1924 Lozan muahedesini — imzalamış olan devletlerden Boğazların gayri askeriliği hakkımdaki ahkâmın tadi- li için 25 haziranda İsviçrede Mon- treux şehrinde bir konferans aktedil- mesini istemiştir. Tevfik Rüştü Arasın temasları talyan delegesi Aloizi ile Boğazların tahkimi l dair | Cenevre, 12 (Tan) — Tevfik Rüş- tü Aras, bügün hareketinden evvel İ- Ş tur, ğazlar konferansının topl. hakkında malü miştir. lesko ile konuşmuştur. Tevfik Rüştü Aras Fransız dele - gesi Paul Boncourla da konuşarak Bo 25 haziranda ver - Paul Boncour bundan sonra Titü- bi Lokarno devletleri Cenevrede toplandılar bir karar alamadılar Pol Bonkur Londra, 12. (Tan) — Lokarno andlaşmasını imzalayan devletler, Londradaki son toplantıda vermiş ol- (Arkası 5 incide! Vehip Paşanın beyanatı rüşvetten Necaşiye karşı bir ihtilal hazırlamışlar Londra, 12. (Tan) — Habeşista- nım Cenup cephesini, Italyâanların şiddetli taarruzlarına karşı uzun müddet müdafaa eden ve - Hinden- burg müdafaa hattını kuran Vehip paşa, Cibutide kendisile görüşen ga- zetecilere dikkate değer — beyanatta bulunmuştur : — Habeş ordusu askeri noktai nazardan mağlup - olmamıştır. İtal- yan tayyarelerinin bombardıman- larma, motörlü kıtaatın yaptığı tah- ribata ve insafsızcasına kullanılan zehirli gazlardan dolayi — verilen in- san telefatına rağmen, Habeş ordu- su daha çok üzün müddet Italyanla- ra karşı mukavemet gösterebilirdi. Fakat ne yazık ki tayyarelerin, ze- hirli gazların ve bilumum askeri ve- saitin yapamadığını, para ve rüşvet başa çıkarabildi. “Habeş askeri rüesasından bir ll İij olduklarını derhal göster- çoğu İtalyanlardan külliyetli rüş- Habeşler uçaktan değil, yenilmişler Vehip Paşanın eski bir resmi vet almış olduklarından dolayı, da- hili bir ihtilâl ve Imparatora karşı bir isyan hazırlamış bulunuyorlardı. Nitekim bu «vaziyeti sezmiş olan Necaşi memleketini terketmeğe mec- bur oldu.,, N | sigorta Okuyucularımızı (Sigortaya ait tafsilât 11 incide) ediyoruz c ) ME t Konsey 16 dakikalık bir. toplantı yaplı ve FHabeş işinin müzakeresini 15 Hazirana bıraktı Zecri tedbirler devam edecek Cenevre, 12 (Tan) — Cenevyre- de bulunan devlet adamları bu sabah hususi ziyaretlerle meşgul olmuşlar- dır: Paul Boncour, Beck, Tevfik Rüşstü Aras ve Titülesko ile görüşmüştür. Eden, Paul Boncour, Van Zeeland ve Litvinof'u kabul etmiştir. Aloisi, Arnavutluk murahhası Taschieri ve Avenolle görüşmüştür. “Bitaraflar,, denilen devletler mu rahhasları, Milletler Cemiyeti Konse yi içtimamın tehirine müteallik ka- rar suretini tetkik için hususi bir toplantı yapmışlardır. Aloizi konferansı terketti Londra, 12 (Tan) — Bugün, Mil- letler Cemiyeti Konseyinin toplantı- sından evvel, İtalyan delegasyonu başkanı Baron Aloisi Mussoliniden aldığı emir üzerine Konsey toplantı- sına iştirak etmiyeceğini umumi kâ- tip Avenola bildirmiş ve saat 16,45 te delegasyonun bütün azalarile birlik - te Cemiyet binasımı bırakmış ve Ro- maya hareket etmiştir . (Arkası 3 üncüde) Düşünmek için vakit kazanmak lâzımgeldiğini söyleyen Eden Mussoliniden aldığı emir Üzerine Romaya dönen Aloisi Baldvine sualler Negüs istediğini 'Yapmakta serbesttir Londra, 12 (Tan) — Bugün Bald- 'vin Avam kamarasında mebusların ' Negüse dair bir sürü suallerine cevap ivermek mecburiyetinde kalmıştır. |Bir mebus: Negüs Cibutiden hare - | ket ederken İngiltere ile ne gibi bir - ; mukavele yaptığını sormuştur. Baldvin buna cevaben, hiç bir mu- kavele olmadığını ve Negüsün sırf bir nezaket eseri olarak İngiliz ge - misile naklolunduğunu söylemiştir. Bir nâzır şu suali sormuştur: — Nogüs, kendi memleketini alâ- kadar eden meselelerle uğraşacak mıdır?. Baldvin şu cevabı vermiştir: — Haşmre'lü Imparator Hazretleri istedikleri şekilde hareket etmekte muhtardırlar, Avam Kamarasında diğer bir sua- le cevap veren Baldvin, Ingilterenin Londradaki Habeş elçisini, memle- ketinin selâhiyetli mümessili olarak tanımakta devam ettiğini söylemiş- tir.Diğer bir suale cevap veren Bald- vin, Italyan otoritelerine karşı bey- nelmilel usuller mucibince, bir düş- man memleketini işgal eden bir or- duya gösterilecek saygı dairesinde hareket edilmesi keyfiyetinin Adisa- baba elçisine bildirildiğini söylemiş- tir. Prens Pol ve Beneş'in Bükreşi ziyaretleri Erkânı harbiye reisleri de Bükreşte bulunacak Bükreş, 12 (A.A.) — Yugoslavya naibi ve Çekoslovakya Cümhurbaş - kanı altı ve sekiz haziran arasında Bükrek şehrini ziyaret edeceklerdir. Henüz teeyyüt etmemiş bazı haberle re göre, küçük antantın üç dış işleri bakanı ile erkânı harbiye reisleri de bu tarihlerde Bükreşte bulunacaklar dır. Romanyada yapılacak askeri ma nevralara bir Yugoslav ve bir Çe- köslovak taburunun da iştirak ede- çekleri bildirilmektedir. Selânık grevinden sonra 24 saatlik umumi grev bekleniyor £ v aç T F K” runNnanıstanada geçenlerde yapılan grevlerden bir intiba Atina, 12 (Tan) — Selâniğin vazi- yeti değişmiştir. Bütün şehirde sü - künet hüküm sürmektedir. Piyade ve süvari müfrezeleri ile zırhlı oto- mobiller ve tanklar sokaklarda do- laşmaktadır. Dükkânların ekserisi dün de kapalı idi. Şimdiye kadar tevkif edilenler 150 yi geçmiştir. Ma kedonya umum valisi ile Selânik po- lis direktörünün istifa ettikleri söy- leniyor. Geçen günkü çarpışmalarda (Arkası 5 incide| Yunan milli takımı dün geldi Ker Ş ! y V M Yunanlı sporcular rıhtımda kendilerini karşılayanlarla beraber ( Yazısı 5 inci sayfadaJ