13 Mayıs 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal 3 üncü sahifemizde: Yurddan yazı lar İsmail Habib » 5 inci sahifemizde: Terbiye bahisle ri Selim Sırrı Tarcan 8 ncı sahifemizde: Ekonomi, Spor, Tahlil ve tenkid, Tarihten yapraklar M. Turhan Tan Onbirinci yıl sayı: 4308 umhuriyet tSTANBUL • CAĞALOGLU Telgraf ve mektub adresl: Cumhurtyet, tstanbui . Posta tratusn: Istanbul, No 346 Ç3rŞ3lflD3 13 M3)flS 1 9 3 6 Hayat Ansilclopedisi üncü cüz çılctı Telefon: Baçmauarrlı ve evl: 22368 rahriı heyetd: 24298 tdare n matbaa kısmile Matbaacılıfc ve Neşriyat Şlrketl 24209 . 24290 Habeş işinde Almanyanın Oynadığı rol abeşistan meselesi çıktı çıkalı ve şımdi askerî kısmında olsun biter gibı göründüğü zamanda Hahi Fransadan hemen hergün yükselen tek sada şu oldu: Anladık, îtalyanın hareketi hak8iz. Fakat Şarkî Afrıkada nihayet bır müstemleke meselesi sayılabilecek olan bu haksızlığı gidereceğiz diye harbin Avrupa plânına intıkal etmesine meydan yermek akıl kân olur mu? Sakının ha. Bu sadanın manası ne olduğunu herkes bilir: Eğer Mılletler Cemiyeti azasmın ileri gelenleri İtalya hakkında askerî zecrî tedbirler tatbikına kalkışırlarsa Almanya bu fırsattan istıfade ederek Merkezî Avrupada ve belkı biraz her istıkamette dilediği gibi at oynatmağa geçer, bu ise harbi Avrupada umumileştiren daha büyük bir felâket olur. Amanm, bunu yapmıyalım. Açık görülür ki Alman umacısı Fransada yalnız her hakkı değıl, hatta akıl ve mantığı unutturan bir korku kaynağı haline gelmiştir. Bu meyanda Habeşistan meselesinin ilk başlangıcı olarak M. Lavalin 1935 yılı ikincikânununda Romada akdettiği itila.fi da hatırlıyabiliriz. Ondan bir yıl önce M. Hitler Venediğe gelmiş ve M. Musolini ile görüşmüştü. îtalyanın Almanya ile anlaşması îhtimali Fransayı düşündüren ve korkutan diğer bir amildi. Menfaatlerin tezadından dolayı hakikatte doğru've devamlı olarak böyle bır anlaşmanın ımkânı bulunmasa bıle. Dedık a, Alman umacısı Fransada akıl ve mantığı hemen bilkülliye ortadan kaldırmış gibidir. Konsey, Habeş meselesinin tetkikini 15 hazirana bıraktı Italya, Avrupa devletlerile her türlü münasebatını kesmeğe karar verdi Baron Aloizi, Romadan aldığı talimat üzerine Cenevreyi terketmek mecburiyetinde olduğunu bildirerek Romaya hareket etti Cenevre 12 (Hususî) Cemiyeti Akvam Konseyi bugün îngiliz Hariciye Nazırı M. Edenin riyasetinde tekrar toplanarak îtalyan Habeş meselesini müzakere etmiştir. Reis M. Eden Habe şistan hakkında îtalya tarafından veri len vahim kararların bütün devletler tarafından etrafile tetkikine imkân vermek için bu meselenin tetkikini haziranın 15 ine tehir etmek teklifinde bulunmuştur. M. Eden bu müddet zarfında zecrî tedbirlerın tatbikına devam edileceğini, zira evvelce Konsay tarafından müttehiden verilen kararların değiştirilmesini icab ettirecek hiçbir sebeb mevcud olmadığını ilâve etmiştir. Habeş delegesi M. Ouolde Mariam bu münasebetle söz alarak Cemiyeti Akvam paktının 16 ncı maddesinin harfiyen tatbikını istemiş ve Habeşistanın çok vahim dakikalar yaşadığına işaret ederek, verilecek kararın bizzat Cemiyeti Ak Cenevrede, hakumdarlık hukukunun mevzuu bahsedilmiyeceği vamin mevcudiyetini alâkadar edeceğini anlaşdan Necaşi son saltanat günlerinde... söylemiştir. lâfının bittiğini ileri sürerek zecrî tedbir Ekvator murahhası da ayni mütaleada Şili murahhası îtalyan Habeş ihti lerin devamını protesto etmiştir. [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Habeşistanın ilhakından sonra Sefaretlerin vaziyeti de bir mesele oluyor italya bunları muvakkat bir zaman için kabul ediyor. Adis. Ababada halkm silâhtan tecridine devam edilmektedir Adis Ababada toplanan îtalyan motörlü kıt'alart Roma 12 (A.A.) Mareşal Ba danını davet ederek bu yürüyüşün plânmı doglio tarafından gönderilmiş bir rapor tertib etmiştir. da 400 kilometroluk bir yürüyüşten sonMareşal Badoglio, 30 nisanda Adisra AdisAbabayı işgal etmiş olan üç Ababaya vanlacağını tahmin ediyordu. kuvvetin mevcudu şu olduğu bildirilmek Doktorlar ve teskereciler de dahil ol tedir: • duğu halde bütün sınıflar, şiddetli bir 10 bin îtalyan askeri, 10 bin Eritreli yağmur altında 80 kilometroluk bir yol asker, 11 batarya top, seri bir tank ko inşası için çalışmışlardır. lu ve 1600 kamyon. Dessieden hareket eden motörlü kuvBu raporda Mareşalın daha mart ayı vetin yürüyüşü împarator yolu denilen başlangıcında AdisAbaba üzerine bir yolun fena bir halde bulunmasmdan doyürüyüş icrasını tasavvur etmiş olduğu layı teahhura uğramıştır. Bu yol, bir yol beyan edilmektedir. Mareşal umumi le olmaktan ziyade hiçbir yerinde köprü v^zım reisile istihkâm kıtaatı başkuman[Arkası Sa. 5 sutun 4 te] Alman îtalyan münasebetlerindeki tezad bilhassa Avusturyanın Almanyaya iltihakı ihtimalinden dolayı telıf kabul etmez bir vaziyet tçşkıl eder. Eğer imkânı varsa Almanya için mukadder olan akıbet yalnız Avusturya ile birleşmek değil, belki Adriyatik denizine dahi inmektir. Tirol dağlanna gelecek Almanyanın karşıdan görmeğe başlıyacağı Adriyatik Maarif Vekâletinin, lise, ortamekteb notile sınıf geçeceklerdir. Kanaat notladenizine inmeğe çalışmasından daha zave muallim mektebleri için hazırladığı rının vasatileri 5 olacak, sene sonunda rurî ne olabilir? Bu düşünceye göre Alımtihan talimatnamesi, dün Maarif mü verilecek kanaat notu ise, asgarî 4 olamanya Fransadan ziyade îtalya için kordürlüğüne ve alâkadar mekteblere teb caktır. Ortamekteblerin son smıflan ise kunc bir heyulâ sayılmalıdır. iğ edilmiştir. Talimatname, yeni bazı verilecek kanaat notundan başka ayrıca Hakikî vaziyetin bundan ibaret oluşu hükümleri ihtiva etmektedir. Bu hüküm bir de sözlü imtihana tâbi tutulacaklarna rağmen bu son macerada İtalya ile ere göre bu seneden itibaren imtihanlar dır. Bu sınıfa verilecek kanaat notu, asAlmanya mütekabılen yekdiğerlerine şu sekilde yapılacaktır. garî 4 olacaktır. hizmet ettiler. Alman korkusu garb büOrtamekteblerde: Ders senesi sonun Liselerde: Birinci, ikinci ve üçüncü yük devletlerinin ellerini kollarını bağla da birinci, ikinci sınıf talebeleri, kanaat [Arkası Sa. 7 sütun 3 te] Yunan Başvekili Metaksas Harciye Vekilidığı için Habeş işinde İtalyaya karşı hamizle Atina Belgrad ekspresinde kıkî bir mümaneat siyaseti ittihaz ve tatgörüşurken bık edılemedi. Almanya ise garbî AvruAtina 12 (Hususî) Liderler mecpanın muhtelıf âcizlikler içinde çırpmdığı lisi dün akşam Başvekil M. Metaksasın bu esnalarda fırsatı ganimet bılerek Ren riyasetinde toplanmıştır. Bu mecliste askerî mıntakasında serbestliğini eline Korfo adasında bulunan mıllî ahali paraldı. italyaya birşey yapmıyan devletler tisi lideri Teodokisten maada bütün li Almanyaya hiç birşey yapamadılar. Niderler ve eski hariciye vekillerinden Mihayet Almanya kendi ülkesinde kendi halakopulosla Maksimos hazır bulun istiklâl ve hakimiyetini istirdad ediyordu. maktaydı. Nihayet Almanya yaptığı harekette esaBaşvekil ve Belgrad Balkan konseyinsen haklı idi. Bu hareketin müstakbel de Yunanistanı temsil eden Metaksas, başka hareketler için bir mukaddeme olkonsey müzakeratını ve Yunanistanın masına gelince onların hepsini nihayet Balkan paktma karşı aldığı taahhüdler Habeşistandaki açık saldırıdan daha fehakkında dığer müttefıklerile husule gena saymağa neden hak ve imkân bulunalen itilâfı anlatmıştır. caktır?.. Mecliste hazır bulunanların hepsi konBununla beraber henüz Almanyanın seyin verdiği kararlan alkıslamışlardır. hakkında mütemadi teminat veregeldiği Bundan sonra eski hariciye vekilleri mecsulhu ihlâl ettiği yok olmasına rağmen listen ayrılarak kalanlar Yunanistanın hâlâ Habeş meselesinde Alman umacısı [Arkası Sa. 5 sütun 3 te] herkesin işine yarıyan bir silâh olarak kullanılmaktadır. îtalya Habeşistanı ilhak ederken Avrupaya şu şartı attı: Yaptığım işe karşı koymağa kalkışmazsanız ben Avrupa işlerinde faal rol oynamağa hazınm. Yoksa Avrupa işlerine asla kanşmıyacağımı açık söyle Dün gece Yunanistanda Imtihan talimatnamesi Balkan Konseyinin umumî grev ilân edildi Umumî grev yirmi dört saat devam ettikten sonra Yunan Liderler Meclisi, nihayet bulacak, hükumet şiddetli tedbirler ahyor kararı alkışlarla karşıladı Maarif Vekâleti bütün mekteblerde talebenin ne suretle imtihan edileceğini tesbit ederek teşkilâta bildirdi verdiği neticeler Boğazlar meselesi 25 haziranda görüşülecek Hükumetimiz, Boğazlar mukavelesinin iktisadî ve ticarî ahkâmının ipka edileceğini bildirdi Talebesinden 500 iinün grevcilere katılntası yüzünden muvakkaten kapatılan Atina Üniversitesi Atina 12 (Hususî) Makedonya rını haklı çıkarmak için halka aykırı bir Umumî Valisi, beyanatta bulunarak, yol tuttuğu söylenmektedir. Makedonyada bir isyana teşebbüs edilBaşvekil M. Metaksas, diktatörlük diğini ve Selâniğin merkez seçildiğini, fa şayialannı tekzib etti. kat isyanın tenkil edildiğini söyledi. Se Bu gece umumî grev ilân edilecektir. lânik liberal mehafili beyanatı hayretle Hükumet, şimendifer, tramvay amelesini karşıladı. îdare teşkilâtının yolsuzlukla{Arkası Sa. 7 sutun 5 te\ IIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIllllMllllllllllllllllMlltllllllllllllllllllllHlllinillllliniHllinillllinilllllinilinillllllınillllllllllllllllllllllllHMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllll Hâdiseler arasında Içki ve heyhey rim. Boğazın Adalardenizi tarafından Seddilbahre bakıs Gene Alman umacısının kalkan ola[İlk plânda görünen yer İngiliz mezarlığıdır.] rak kullanıldığına elbet dikkat ediyorsunuz. Fransada: Cenevre 12 (A.A.) Türkiye Dış ziranda îsviçrede Montreux şehrinde bir Aman îta'ya şu Habeşistanı biran îşleri Bakanı doktor Tevfik Rüştü Aras, konferans akdedilmesini istemiştir. Cene»re 12 (Hususî) Türkiye evvel kendine ımletsin de gelsin yanı 1924 Lozan muahedesini imzalamış olan devletlerden, Boğazlann gayriaskeriliğı Hariciye Vekili doktor Tevfik Rüştü mızda mevki alsnı. t [Arkası Sa. 7 sutun 3 te] Diyorlar. îtalya da bunu söylüyor, ve hakkındaki ahkâmın tadili için 25 ha lllllllllfllttlllMIIIIIIHIIIIIIIIOI! iMiıııııımıııiHiıiHiıiMinıtniHiııııııiMMiıımııımıımımıııııııtıııııııiMiııııı bırakın Habeşistanı almış olayım da yanmıza geleyim, yoksa hiç gelmem ha, bekliyenlerin başında Almanlar vardır. Almanyaya yükletmek lâzım gelecek! gündenberi împaratorun yanından ay für, mızrab ve piştov arasındaki bağı diyor. Gene Alman umacısı, gene Alman uma Eğer hezeyan içinde hezeyan olacağı rılmıyan hususî kâtibi Wold Giorgis ya koparmak istemiştim; yoksa tanınmıs yakinen malumumuz olmasaydı bu hük nıma yaklaşarak şu ihtarda bulundu: M. Çemberlayn gibi eski bir siyaset cısı! san'atkârlarımızt eski sazlannı çal Hulâsa etmek için diyeceğiz ki Habeş mü varir giderdik. kurdu bile Habeşistanın son vaziyetini « Rica ederim, împaratoru son hâ maktan menederek midelerine zil Maahaza bir hakikat var: îtalya Al diseleri canlandırmak suretile rahatsız et çaldırmak istemiş değildim. mütalea ederken Italyayı bu işten dön işinde en müessir rolü Almanya oynamıştır. Alman korkusu yalnız hak fikrini man umacısından istifade etti, ve Alman meymiz. Çok yorgundurlar. Seyahat dürmenin ancak harble kabil olacağmı Bazı meyhaneler, sesi, eli ve yüzü ve eğer Akdenizde bir harb çıkarsa Av değil, akıl ve mantığı da bertaraf etti ya da bu fırsattan kendisine bir parça kendisini son derece yormuştur. Hâlâ düzgün birkaç hantm hanımctk bulup rupada fırsat bekliyenlerin bundan der ğinden bu sayede koca bir medeniyet fayda payı çıkarmış oldu. Demek ki bu yuttuğu zehirli gazlerin tesırinden kurtu yüksekçe bir yere çıkartyorlar, arka • hal istifade edeceklerini ileri sürüyordu. dünyası hezeyan humması içinde çırpın iki devlet Habeş işinde dolayısile mütte lamamıstır. Bunun için sizden çok rica sına da ü: bes sazende oturtuyorlar, halkm b'nüne de rakıyı boca ediyorGörüyorsunuz ki gene Alman umacısı!.. mış kalmıştır. Bu mülâhazalara göre Ha fık hareket etmiş oldular! ederim; kendisini yormayınız.» lar; kerahet vaktinden bir iki aaat YUNUS NADl Çemberlaymn endi§e ile bahsettiği fırsat beş meselesinin en fcüyük mes'uliyetini [Arkası Sa. 1 sutun i ts] Habeşistanı zehirli gazler mağlub etti, diyor eçen gün, kendine «uluaal mtniki» sonra birahanenin içinde bir curctna8Ü8Ü vererek vakuat çtkaran tney dır kopuyor: Saçlar dağılıyor; göz hane çalgtsından bahsederken ona ler bir yana, ağızlar öte yana kayt ancak içkisiz yerlerde müsaade edil yor! başlar çarpıltyor, omuzlar düşütnesi lâzım geldiğini yazmıstım. Bir, yor, boyunbağlar, yelekler, gömlek iki gün sonra Beyoğlunda meşhur ha ler çozülüyor; meydana çıkan göğüsnendelerimizden birine rasladım, iki ler, kSrük gibi inip kalkarak, inilti elile elimi tuttu: den âvazeye, âvazeden feryada, fer Aman ağabey, dedi, bizi koru • yaddan vaveylâya kadar yükselen sesyan bir sen vardın, »en de bize kıyma, ler çıkarıyorlar. Bu da bir şey değil, beğenmiyen gitmesin; fakat bu henekmeğimizden oluruz! gâmeye ulusal musiki yerine, ulusal Daily Expressin muhabiri yazıyor: Yazımın büyük Ve maruf yerlerde Haile Selasie ile mülâkat yapmak isti çalan bu değerli san'atkâr ve emsa • şamata demek daha uygun düşeceğinyen birçok gazeteciler arasından müşa lile alâkası olmadığını kendiuine te • den başka, arada bir oralarda çıngar da çıkıyor Ve zevkten terbiyeye, ter • rünileyhin huzuruna kabul edilmek şere min ettim. Gerçekten de o yazıyı tahrik eden arzu, bir sariat tenkidi yap , biyeden ahlâka, ahlâktan asayişe kafinin şahsıma inhisar ettirilmiş oimasın dar giden «iki dörtlük* bir tereddi idan müt&ellid şaşkınlık arasmda son on mak değil, bir ahlâk ve asayiş endi cinde, ulusal musiki cıvıtıveriyor. şesiydi: tçki ve heyhey, gazel ve kü Negüs te zehirli G gaz yutmuş Doğrusu ben ne ulusaltn, ne de masikinin bu türlüsüne yaşama hakkı tamyanlardan değilim. Alaturka dediğimiz musikinin gerçek san'atkârlan da başka türlü düşünmüyorlarsa daha medenî bir şekil bulmak üzere aralarında bu meseleyı halletmeli değil midirler? PEYAMt SAFA