7 Ekim 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 11

,———— Askeri Vaziyet Süel Muharririmiz Yazıyor: İ Adun düştü. Adiğrat düştü! Dün gelen ve geç vakte kadar tek zip edilmeyen telgraf haberleri İtal. yan şimal ordusunun epey pahalıya mal olan kanlı boğuşmalardan son. ra ilk hedefine vardığını bildiriyor. Büyük İtalyan omağlübiyetinin hınş ve acısını da çıkaran bu muvaf- fakıyet süel bakımdan kat'i bir neti- İ ce ifede eden bir zafer olmamakin beraber İtalyan efkârı umumiyesinin hislerini besleyen, maneviyatını yük selten, tazeleyen bir kazançtır. Şimdi bu kazanem muhtemel ne Gceleri, cephelerdeki umumi vaziye» tin dün bıraktığımız noktadan geçir- diği seyri izah edelim: Şimal cephesinde Ttalyan saldırımının siklet merke- İ zini teşkil eden şimel cephesinde umumi taarriz ve yayılmanm baş- ladığı gündenberi sağ cenah Gene- İ ral Maruvigme'nin kumandasnda İ Adunya saldırıyor, sol cenah Gene ral Santininin kumandasında Adiğ- rat'n hücum ediyordu. Merkez ordu su da müstahkem bir mevki olduğu Italyan tebliğinde söylenen Adiğra- tm batı kuzeyinde çetin bir savaş ve çevirme yapıyordu. Bunlar Dange- bela ve Dagatayı da düşürdükten sonra Adigret ve Aduaya birer gün ara ile eriştiler. Her iki çetin geçit üzerindeki Habeş mukavemeti zorlu olmakla beraber anlaşılıyor ki, Ha- beş erkânı harbiyesi ve başkuman- danlığı buralarda sahte bir müdafaa hattı tesis ederek yıpratma, yorma ve düşman ordularını güney istika- metinde içeriye çelme " bi, bu da bizim ötedenberi müde fan ettiğimiz noktai nazarı teyit et- miş oldu. Nitekim dün Adisababa- dan gelen bir telgraf Habeş sevkül- Seviş plânmın İtalyan mütmarrız kuv vetlerini oyalıyarak, sahte müdafaa e ve İz'nç hareketleri ile hırpa- iyarak Adunnın Cenubu şarkisin- deki Gondor dağlıklarıma çekmek ve | | “Hattr müdafa yok, sathı müda- Mağdala gerilerinde verilecek bir Çünkü, oyalayıcı Habeş kevvetle- ten sonra İtalyanlar Rasi Seyvum başlıyarak Mağdalaya kadar uzanan daime Kili faa var, düstüruna tebeen bunun harbe kadar da yolu vardır. ri Aduva « Adigrat hattımı terkattik. kumadasında Gondor dağlılarmdın hat üzerindeki Habeş kuvayi külliye si ile karşılaşacaklardır. Bugünün harplerinde prensip, arazi kaybet. mek, yahut tn arazi almak yerine düşman ordusunun kuvayi külliyesi. ni bulup imha etmek olduğuna göre İtalyan ordusu da bu denemeye baş vurmak mecburiyetindedir. Ancak bu denemeyi yapmak Italyan ordu- su içim Adua ve Adiğratı almak ka- dar kolay değildir. Buralarda Ital yan askerlerinin ilk düşmanı 4620 metreye kadar yükselen s il mez vahşi dağlardır. a rı buralarda da ilerileyebilmekten önce tutunabilmek için herşeyden <vvel yol yapmak, geri hizmetlerini ve menzil teşkilâtı iyice kurmak, | #3 ve yiyecek almak ihtiyacındadır. Her ileri kademede bunları yapabil. mek, üssülhareke ile muvasalayı te- min edebilmek zamanla olacak işler. dir, Bunun içindir ki Adun ve Adiğ- yatın sukutundan sonra İtalyan ha- reketinin ne tarzda inkişaf edeceği üzerinde ancak İki nokta nazar #er- detmek mümkündür; 1 — Geri hizmetlerini, menzil ka- demelerini iyiden iyiye tesis etmek, birinci hedefte yerleşmek, düzgün yollarla muvasalayı temin etmek, i- kinci bir saldırım için teçhizat, yiye. cek idhar etmek ve ordunun açılan bin askerle Ankober'e harekât ettiği ban şimali şarkisinde çok esaslı ve e AY ” T AN SON DAKIKA için) saldırma devam etmek, WW | Birinci takdirde şimdilik Italyan kıtaatınm İceşif, müdafaa, iz'aç vüsa demeleri ile vaziyeti muhafaza ve u - mumi saldırın bakımından harekâtı tevkif etmeleri iktiza eder. İkinci | tnkdirde tank, tayyae, gaz, cebel toplarile takviye ve ikmal edilecek Italyan ordularının saldırıma devam etmeleri icap edecektir ki bu yeni ve kanlı bir boğuşmadan çıkan yorgun Malyan kıtaatı için pek güç olacak, yukarıdanberi saydığımız müşkülât İİ ile karşılaşacaklar ve belki de kav. vetli Habeş mukabil. taarruzlarile | savaşı kaybetmek tehlikesine bile dü şeceklerdir. Ancak üçüncü bir ihti. mal, ordunun maneviyatı besle - mek ve Tigr eyaletinin Gondar ma ilerlemek ve bu bölge içinde hem sü <i, hem de siyasal bakımdan yerleş” mek, tutunmak ve yeni müzakerele- || re Yol açmak vesilesile vakit kaza: || narak kuvvetlenmek ve hazırlanmak tır. Fakat, ya hep, ya hiç iddiasında kabil taarruza hazırlanan Habeş or- dusunun buna ne dereceye kadar fr *at vereceği belli olmaz. Bu Habeş ordusunun hazırlığma, netice hak- kımdaki kanaat ve görüşüne bağlı der, ' Şimali Şarki cephesinde Şimali şarki cephesinden Muanali dağlarma sarkan Italyan kuvvetleri şimdilik merhale merhale ilerliyor - lar. Burada arazi münhat ve deniz seviyesine çok yakın olduğu için sid detli scaklara rağmen ilerlemek güç olmuyor. Son tebliğler burada Ital- yanım elli bin icişilik bir ordusu ve yüz tayyaresi ile birçok tank, zerhl otomobil ve motörlü vessiti olduğu- nu bildiriyorlar, Burada şimdilik en çok tayyare bambardımanları yapıl. makta, Dangalılarm tedhişine çalı. #lmaktadır. Ancak son gelen haber- ler, Habeş Sü Bakanı Rasilo'nun 100 İ fevkalâde müdafsaya kabiliyetli bir sevkülceyiş noktasıdır. Burada mev- xi alacak bir ordu, şimal ve şimali ne karşı koyabileceği gibi icabında Diredovvaya inecek ve yimendiler hattını ele geçirecek kuvvetlerle de harbedebilir, Cenup cephesinde Somaliden taarruza geçen İtalyan kuvvetleri yeni bir muvaffakiyet kay dediyorlar, Dün gece geç vakit ge- len telgraflar İtalyan kuvvetlerinin burada Gerlogubiyi işgal ettiklerini bildiriyorlar. Gerlorubi gerilerinde- ki şehirler de mütemadiyen bombar duman en Italyan krtaatı burayı ale geçirmekle sol cenahını Faton nehri boyuna dayamış oluyor ki susuzluk ve sıcaktan aşılmaz ve geçilmez bir çöl olan bu sahada hare- | kâtin inkişafı bakımından bu möhüm | bir kaymettir.Yipe bu da gösteriyor | ki, Italyan kıtaatı bu suntakada Da | kato bovoru soluna alarak şimale ve | Milit üzerinden Harsra'ya çıkmak istiyer, Buna muvaffak olunduğu! takrrde hu çıkış ve Aussn bölgesin | den Diredovvaya iniş, Eritre ile Italyan Somalisinin Fransız ve İngi- liz somalilerini arkaya alarak birleş- mesi ve Mussolininin Uluslar Kuru- mundar, ilk isteğini filen tahakkuk ettirmesi olacaktır. Bununla beraber bütün bu sahaları Italyan işgali altı- na almak yine Amkober ve Gondar ve Harrarda yığılı Habeş orduları | yenmek olmuyacaktır ki, yenilmeyen | bir ordu Ja daima yenebilir ve re) boşluklarını doldurmak. 2 — Muharebeyi sür'atle bitirmek Zecri Tedbirler Komitesi Raporu TBaş tarafı komitesi raporunu bitirmiş olduğun dan, yarın saat 17 de toplanacak elan konsey, iki vesikanın kabulü hakkında kararını verebilecektir. Bu iki vesikadan biri meseleyi mu- 1 incide) hasematın açılışı gününe hadar in- celiyen 13 lerin raporu ve diğeri de © zamandan beri geçen hâdiseler hakkındaki altıların raporudur. | takasma dayanan hudutlarma 'andar (1 “tar önüme ge — Habeş - italyan Harbi İtalyanlar İlerliyorlar - Habeş Plânı- 100,000 Kişilik Ordu- Tayyare Bombardımanları ” “ on hn vi 7 Habeş askerleri bir atış talimi Londra, 6 (A.A) — Royter Ajan. sının Asmara'dan öğrendiğine göre, Adua düşmüştür. İtalyanlar ilerliyorlar Asmara, (A.A) — Uç Italyan kolu ileri hareketlerine devam etmek tedirler. Santini kolu dün Adigratı iş- gal etmiş, Maroviagna kolu yakında işgal etmek üzere bulunduğu Yants önüne gelmiştir. Pizio Biroli kolu mu yaftakiyetli hareketine devam etmek- tedir. İtalyanlar uçaklarının Habeşler tarafından düşürülmüş olduğu haberi ni yalanlamaktadırlar. Adigratm alındığı teyit ediliyor Asmara, 6 (A.A.) — Reuter Ajan- sı aytarinın haber aldığına göre Erit- reden hareket eden 3 İtalyan kolu a- maçlarına varmışlardır. Santini kolu Adigrat'ı Pizio Biroli kolu Entisoisa- yı almış Maravgna kolu da, almması leri şimdiye kadar hiçbir önemli mu- kavemetle karşılaşmamışlardır. Resmi tebliğ Roma, 6 (A.A.) — 5 Teşrinievvel tarihindeki durumu | bildiren resmi | İtalyan harp tebliği, Italyanların Adig rat müstahkem mevkiini aldıklarını, oradaki ahali ve papasların teslim ol- duklarını ve Somali cephesinde de Gerlogubi'yi ele geçirdiklerini bildir. mektedir. Esirler ve ganimet Adisababa, 6 (A-A.) — Tigre'deki Habeş kuvvetlerinin ee Ras İtalyarilarm Dageta ve Deng Ka e ettiklerini haber vermek- tedir. Het iki taraf önemli zayiat ver. mişlerdir. Dört Italyan sübayı mak- tal düşmüşlerdir. Habeşler, iki maki- neli tüfek ve birçok tüfek müsadere etmişlerdir. İtalyan uçakları harp böl getinin üzerinde uçmaktadır. Bu uçak lardan birçoğuna düşman kurşunları isabet etmiştir. Habeş hükümeti bir İtalyan uçağının düşürülmüş oldu - ğuna dair olan haberi teyit etmemiş- tir. Bir bildiriğe göre Italyan kuvvet- leri kuzeye doğru 100 kilometre ka- dar ilerlemişlerdir. Habeş plânı Habeş sevkülceyiş plân: İtalyanla- cın önünde geriliyerek o mukavemete ve mukabil taarruza daha müsait bir noktaya kadar onlarla çarpışmamak - İl tar. Aksum ile Adoua arasında vuku- bulan çarpışmada 45 Habeşle 25 Ital- yanın öldüğü ve altmış beş İtalyanın esir düştüğü söylenmektedir. Adoün'nin kuzey doğusunda bulu - nan Gondar dağlık arazisindeki önem li Habeş kuvvetleri kumandanı Ras Kassa, Ras Seyyum'un kuvvetlerine yardım etmeğe hazırdır. Italyan kuv- vetleri 3 mokta üzerinden taarruza geç mişlerdir. : Bu noktalar şunlardır: 1 — Takkaz nehri, kuzeyi, 2 — Hadelegu Batty doğusu, 3 — Guerlobi kuzey-doğusu, Şimdilik ancak kuzeydeki Habeş kuvvetleri İtalyanlari- temastadır. Adowa bombardımanında 40 kadın ve 32 çocuk ölmüştür. Adoua ile Ak sum arasında olan muharebede 400 Habeşle 1000 İtalyan çarpışmış ve 48 Habeş ve 27 İtalyan ölmüştür. 65 Italyan da esir düşmüştür. 70 tank 100 uçakla kuvvetlendirilmiş olan 30 bin kişilik bir Italyan ordusu da Mu- sanli bölgesinde toplanmaktadır. Havas Ajansı aytarıma göre, Adisa- babadaki İtalyan elçiliği Habeş payi tahtından çekilmiş değildir. Elçilik, imparator istediği takdirde yeni ko- alyan kayvet nuşma'ı-z girişmeğe hazırdır. Italyan ilerileyişi ay sonunda Takkâza nehri- De varınca görüşmelerin tekrar başla» yacağı tahmin edilmektedir. Konsolos bane işyarları ve diplomatlar müstes- va olmak Üzere Sansi İtalyan tebaası dün Adisababadan gitmişlerdir. Belçika süel heyeti, kumandanı müs tesna olmak üzere yakında Habeşis- tandan ayrılacaktır. 100 bin kişilik ordu Adisababa, 5. A.A, — Sü Bakanr Rass Sulo 100 bin kişilik bir ordunun kumandasmı deruhte etmek üzere An kober'e gitmiştir. Bizzat İmparator karargâhını tesis ederek harekâtı ida- re etmek istiyor. İmparator ve impa- Adisababadaki Italyan sefiri Kont dö Vinci ratoriçe şehri dolaşarak halkı müdâ- faa tertibatı almağa davet etmekte - dirler, N Saray, İstasyon ve diğer bazı nokta Jar hava hücumlarına karşı müdafaa topları ile muhafaza altına alınmışlar dır. Diplomatlar, arsrulusal durumu görüşmek üzere dün bir toplantı yap- mışlardır. Çepheye giden kuv- vetli Habeş kolları Asmara, 6 (A.A.) — Aldığı emire lere rağmen çok geç hareket etmiş 0- lan Adua Italyan konsolosu Franca- dan hiç bir haber almamamıştır. İtal yan uçakları, Cepheye giden kuvvetli Habeş kolları görmüşlerdir. Bu kol- lar, karakolları Olpy kapularında bu- lunan İtalyan kuvvetlerinin ancak on kilometre uzağında bulunmaktadırlar. Tayyare bombardımanları Adisababa, 6 (A.A.) — İtalyan &- şakları Gorahai mevkiini bombardı- man erki Bombardıman neti- cesinde beş kişi ölmüş, 15 kişi yara- beş kişi ölmüş, 15 kişi ye Adisababa, 6 (A.A:) — Habeş hü- kümeti, İtalyan uçaklarının Adüadan 160 kilometre güneyde bulunan 1500 nüfuslu Sakota'ya hücum ettiklerini bildirmektedir. Habeşler Ual - Ual'i Geri Aldılar Idfalümdur ki, bütün İtalya - Ha- beş ihtilâfı Ual-Ual hâdisesinden çık mıştır. Geçen Kânunda İtalyanlar Ha beşler elinde bulunan UakUal'i sap» tetmişler ve bu noktanın kendilerine ait olduğunu iddia etmişlerdi. Bu gö- rünüşteki sebepten çıkan ibtilâflar döne dolaşa buglinkü neticelerde ka» rar kıldı, Garip bir tesadüf olarak, Son Telgrajıu. Adua Muharebesi Hakkın- da verilen Yeni Malümat AAsmara, 6 (A.A.) — D, N. B, Ajansının özel aytarının telsizle bildirdiğine göre, şimal cephesindeki üç kolordu da bugün ileri hareketlerine devam etmişlerdir. Santini grupu Aksur'a doğru yürümektedir. Maravigna kumandasındaki grupun amacı İse Aduadır. Biroli kumandasındaki yerli kuvvetler de Adigrat yo- lundan'Adua'ya yürümektedir. Bu üç grup birlikte hareket et- mekte ve telsizle daimi irtibat halinde bulunmaktadır. İlerliyen, tayyare filolarının keşif uçuşları ve yerli piştar yürüyüşleri ile hazırlanmakta ve bundan sonra harekete geçen tanklar ve zırhlt otomobiller, piyadeye yol açmaktadır. Piyadenin arkasmdan, yol yapan ve telefon hatları yerleştiren fenni kıtaat gelmektedir. Iki ilâ üç bin metre yüksekliğindeki Adua önündeki dağlarda bile te- lefon tesisatı yapılmıştır. Adua şehrine gelince 7000 Habeşli ta- rafından müdafaa edilen bu mevki cumartesi akşamından beri muhasara edilmiş bulunmaktadır. Şehir, ağır topçu ateşi altı dadır. Önemli Habeş kuvvetleri, Aduaya yardım için cebri rüyüş ile yoldadır. Aduadaki Habeş garnizonu İtalyan bombar- dıman uçaklarını ateşe tutmuşlarsa da uçaklar attıkları bomba- larla Adua müdafilerini ağır zayiata uğratmışlardır. Adua'da Adua müdafii Ras Seyum'un oturduğu bina bombardımandan çok zarar görmüştür. İtalyan zayiatının gayet az oldüğu söylen- mektedir. Bununla beraber bu hususta kat'i malümat elde edil mesi mümkün değildir. Eritre cephesindeki Habeş kuvvetlerinin mikdarı 25 bindir. italya Kralının Yeğeni Ve Birçok İtalyan Zabitleri de Gittiler Musavva, 6 (A.A.) — Saturmia gemisi limana gelmiştir, İçin- de İtalyan Kralının yeğeni Dük dö Bergam ile 4360 sübay ve as- ker ve ayni zamanda birçok gazeteciler de vardır. Bu gazeteci- lerden dördü Fransız, biri Alman, biri Amerikalı, biri de Nor- veçlidir. İsveçli Askeri Heyet Kalıyor Adisababa, 6 (A.A.) — Geriye çağırılış emrine rağmen İsveç- li sübayların Habeşistanda kalmakta devam edecekleri öğrenil- miştir, Zecri Tedbirler Meslesi Fransızlar harbin kesilmesi sonucuna varabilmek için tedbirleri tedricen tatbik etmek fikrindedirler» “PER”s A.A: — İyi haber a. | birsızlıkla beklemektedir. lan mahafilde söylendiğine gö » | Büyük gazeteler, durum hak- re, ekonomik tedbirler makaniz | kmda gayet tedbirli yazılar yaz ması gerek zaman, gerek filiyat | makta ve genel olarak süel zec- bakımından tedricen artırılacak | ri tedbirlerden herhangibir su - mahiyette olacaktır, Fransız de- | rette bahsetmekten kaçınmak « legeleri, muhasematın kesilme » | tadırlar. Bununla beraber gaze - si sonucuna varmak için yapılan | teler, İngilterenin Cenevrede gayretlere zaman bırakmak için | gayet enerjik bir durum alaca» teçibirleri mümkün olduğu ka -| gını da ileri sürmektedirler. dar geniş bir müddet üzerinde | Daily Telegraph gazetesinin tedricen dağıtmıya çalışacaktır. | siyasal yazıcısı, Uluslar Sosve - Söylendiğine göre, Fransız | tesi Asamblesi Salı ve ya çarşam Başbakanı Laval, bir anlaşma - | ba günü toplandığı zaman doğ « ya varmak için birçok ihtimaller | rudan doğruya hedefe gitilece » tasarlamış — bulunmaktadır ve | Zini bildirmektedir. İtalya, sarih bunların zamanı gelince teklif | Sürette, “mütecaviz,, olarak ilân halinde ileri sürecektir. Gülecek Eden'in perşembe ş —Ei Fr bakanına İn Pariste tebarliz © ettirildiğine | “4521! Fransız Başi e göre Fransa, Uluslar Sosyete - | &bi7 hükümetinin. düşüncesine si statülerinin yüklediği - hiçbir | #0re Tecri tedbirlerin “ner z mast lüzumunu bildirdi. mecburiyetten kaçınmıyacak, fa İn RENE kat ayni zamanda ara bulucu ro- kak gibidir. Çünkü İlinden dı - iyebektir. birler, mikdarları foz'a dahi ol « le vaz geçmiy .. İsa, neticesiz kalacakırrdır.. İngiliz gazetelerinin | Times gazetesinin Senevre - zeeri tedbirler hak- den aldığı bir telgrafla göre İn - giliz delegeleri korseye gâyet kında yazdıkları geniş tekliflerde. bulunacaklar Londra, 5 A.A. — Sabah ga - | ve bu teklifleri Asamble towlen- zeteleri, zecri tedbirler hakkın - | tısında tekrar edeceklerdir. Alı da kararlar alımacağını ümit et | nacak önemlişve muhtelif tedbir memekle beraber Uluslar Sosye | ler her yönden ekonomik mahi- tesi konseyinin toplantısını sa -| yette olacaktır. İtalyanların Taç Giydirecekleri © Şoa Hanedanı Dün gelen telgraflarda Ttalyanların | leyman ile Saba Melikesi i, Habeşistânda Haile Selisiyeyi tahtm- | teşekkül ettiği söylenen ailedi; ki dan indirerek saltanatı başka bir ba- | İtalyanlar: vaktile Aduada bozguna nedana, Şoa hanedanma verecekleri | uğratan büyük Menelik te bu sülâ- bildirilmektedir. leden gelmiştir. Ancak Haile Selâsi- Şoa hanedanı tarihteki hazreti Sü- | ye saltanat sırası kendisinde olma- maşıma rağmen bir mücadele netice- sinde tahta geçmiştir. Tigre hanedanma gelince 19 uncu (1840) senelerinde Teodor ismile Habeş tahtına © geçen kralın oğlu Yoanis'in Ras Mangası ismind: bir gayri meçru evlidi döryaya gelmiş- ti. Meşhur büyük Meselikle bunun arasında bir telıt riiçedelesi olmuş neticede zak O zaman Tas *ine bir nevi aürülmüştü. — Kr Tigre büğg'an: dele Aduanın düştüğü haber verildiği a- rada, bir taraftan da, Habeşlilerin VakUal'i geri aldığı bildirilmekte- Adisababa, 6 A.A. — Havas ajansınm bildirdiğine göre, bi- rincikânun hâdiselerindenberi İ- talyanlar tarafından işgal edil- mekte olan Ual-Ual mevkii Ha- beşler tarafından geri alınmış- tır. “. hcredanına