29 Eylül 1935 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9
No. 82 Nizamettin NAZIF “Bir Hafta Içinde Ivanı Tarayıp Süpüren Kazan Karşısında Tarih Niçin Böyle Heyecansızdır ? ,, Sonra keseri kavrıyarâk hırçın vu- ruşlarla buz tabakasını kırmağa baş” ladı. Bir taraftan da muttasıl homur- danıyordu. Bir kin bataklığında yü- gen bir hipopotam gibi soluyordu. Az sonra keseri biraktı, burgu ile çalışmağa başladı. Büz sathında ke- serle açtığı deliklere burguyu soku- yor, onun helezonları ile derinleşi diği deliğe künkü daldırıyordu. Ve gecenin sessizliği içinde bu in- san kâh keser, burgu ve künk kullanarak uzun müddet çalıştı. Açtı. #: deliklerin hayra alâmet olan tek tarafı yoktu. Bellidi ki, İdil'in üstün- deki buz kabuğunu çatlatmak östiyor- du. Hani, biri, bu işi para ile işçile- re yaptırmağı düşünseydi, mutlaka bu işçiyi dört gün çalıştırmak lâzım. gelirdi. Zira bu insan bu işi bir in. san tahammülü kullanarak yapmı yordu. Burgusunu, keserini ve künkünü kavrayıp tekrar atının bulunduğu kr- yıya çıktığı zaman neş'eli bir kahka- ha attı. Bir dıl'ı ile İdil nehrinin iki kıyısını biribirine bağlıyan ve diğer dil'ı yüz elli adım uzunluğunda tah- min edilebilen/mustatil bir sahayı de- Tik deşik etmiş bulunuyordu. Atına binerken kim bilir neden şöyle söy- Jendi — Evet, Idil buz bağlamıştır. Kı. akları onun üstünden sürüp gönder» mek daha doğru olur... Tekrar bir kahkaha atarak: — Ah ah... Ne yazık ki.. - dedi - gözlerimle göremiyeceğim. Ne yazık. Ve yine geldiği gibi dörtnala uzak- aştı. .. a Tarih der ki: “Kazan yurdunun batı tarafı Mos- kof çapulcularmın mütemadi baskın- Jarr neticesinde son derece tahrip edilmiş ve bu taraflarda halk hissolu- nur derecede azalmıştı. Meoskot kinyazları bu. mümbit ara- ziyi parça parça kendilerine mal edi- yorlar ve İdil'in kuzey kollarından adım adım yürüyen bu salgın Kaza- nın pek yakmlarma kadar gelmiş bu- İunuyordu. Bu sırada Kazan şehrinin içinde birçok Rus tüccarlar vardı. Hatta Ermeni esnafın çokluğu yüz! den şehirde Etmenilere mahsus bir mahalle bile kurulmuştu, Fakat bun- lardan hiçbiri içinde yaşadıkları şehi- re/ve bu şehrin devletine bizzat Ka- zânlı asılzadeler kadar kötülük ede. mediler, Kazanda biribirine zıt iki aristok- rat fırka vardı. Çar Ivan'ın hücumla- rından çok bu partiler Kazan devleti- ne ölüm baltasını indirmişlerdir. He- Je mücadelenin seyrinde gözleri hırs- Ja bürüyen bir parti Kazan ilini Dör- dlincü İvana satmıştır denilse pek ha- ta edilmiş olmaz." Kazanlı bir mütefekkir de bir ese- rinde diyor ki: “Kazan devleti içerisinde inbilâl devam ettikçe, Moskof Çarının küs- k:kları artıyor, yurdun baş şehrini almak için yapılan bücumlar, seferler sıklaşıyordu. Filvaki, Kazan bu hücumları defe- diyor ve Moskoflar üst üste muvaf- fakiyetsizliklere uğruyorlarsa da her sefer mutlaka Moskoflara yine bazı geyler kazandırıyordu.” “On altıncı yüz yılın başlarma doğ- ru memleketin Tavyağı kısmı (1) Moskovanın eline geçmiş bulunuyor- du ve tabiatile Ruslar Kazana doğru attıkları her adımdan yeni bir umut küvveti alıyorlardı. Ruslar Kazan sehrini ele geçirmeğe, bütün /Kazan topraklarını ele geçirmek gibi bir ma- na veriyorlardı. lk Rus Çar: Dör. düncü İvan daha on yedi yaşmda iken 1550 yılı kışında şehiri almak maksa. dile büyük bir oddunun başında biz. zat sefer etti, Lâkin/şehri bir hafta kadar muhasara edip te almağa mu- vaffak olamayınca Kazan Surları di. binden çekilip gitmeğe mecbur oldu. Fakat, o zaman Tavyağı tarafların. da Moskof cpey sağlam olarak yer- Jeşmiş bulunuyordu. Birçok Rus asıl. zadeleri en bereketli toprakları çift. Jik gibi kullanabiliyorlardı ve çiftlik binası diye yaptıkları şatolar küçük çapta birer sınır kalesinden farksızdı. Bunun için İvan Kazandaki mağlübi- yetinden sonra da Kazan budutlarm. dan ancak rk elli kilometre uzakla- ra kadar çekildi, Kazanlılar onu daba ötelere kovamadılar. Hatta Ivan Zo- ya çayının İdil nehrine döküldüğü Yerde, bir dağ üstünde büyük bir is- tihkâm kurmağa karar verdi ve bir yıl sonra burada müthiş bir kalenin yükseldiği görüldü. Bu kaleye Sayajiski adı verildi ki İdilin sağ tarafında Moskof bakimi yeti bunun yapılışından sonra tama- miyle yerleşmiş ve sağlamlaşmış ol- du. Artık memleketin yarısı düşmanım eline geçmiş oluyordu. Moskofun böyle çalıştığı günlerde ise Kazan dehşetli bir kargaşalık içi de yüzüyordu. Tam nüfuzlu, sözünü geçirir bir hükümet türlü imkânı olmuyordu. dan bir ses çıkıyordu. Her kala- Kazanlıların Hanı OÖtemiş giray | hehüz beşikte yatan bir çocuktu. A- nası Süyun Bike ona vasilik ediyor dupe Tarihin ve tarih vesikalarmın böy. kurmanın bir | le sekin konuştukları şu günler hiç de böyle geçmiyordu. Evet. Kazan- da, biribirine düşman iki aristokrat zümre arasındaki mücadelelerin va- tanperver Kazan tarafından kazanı) dığı merhaleyi acaba tarih nasıl unu- tabiliyor? Hele tarihin koskoca ordusu ile i içinde surlarından p uzaklaştıran Kazan menki- besi karşısındaki beyecansızlığı na: affedilebilir? TArkası var) (0) İdil şehrinin sağ kıyısı. ER EE BORSA DRL Tİ 28 EYLÜL CUMARTESİ PARALAR Alış Batış Sterlin 611.— 617.— Dolar 124.— pr 20 Fransız frangı 165.— © 16£— 20 Liret W4— OSI 20 Belçika frangı 80— 52 20 Drakmi « —— 22— 4— 20 İsvçire İr. 814.— 818.— Florin 31— 15 20 Çek Kuron 91 97 Avusturya gilin o 72 2 Mark 36— .— Zoti 22.50 23.50 Pengo 21— 5 20 Ley 1450 15.50 Leva 12— U— 20 Dinar s2— s6— Yen 33— 35— İsveç Kuran 30— 31— Alt | mem O Mecidiye CM 5250 51 Benkuot 22— 203 ÇEKLER Paris Ürerine İngiliz lirası Dolar Liret Belga Cenevre Leva Florin Çekoslovak kuronu Avusturya Pezeta Mark Zioti Pengo Ley Dinar Yen vet veç kurona ESHAM İş Bankası Mü- 93.— ye Tie ve 5,50 & vE 480 Anadolu “5 60 25.80 ie * 1 40.— Şirketihayriye 15— Tramvay m Bomonti - Nektar 3 Tozan 1529 2g 225 Aslan Çirnente 870 Merker Bankası 5725 Osmanlı Bankası 200 Telefon 775 İttihat Değirmencilik T.A.Ş. 150 Şark Değirmenleri or Sark Merkez Ecsmmesi 410 iSTIKRAZLAR Türk Borcu T 25.— pi 2240 e 23,20 Ergani *— Jstikvazı dahili Sö TAHViLAT Ribtem 10,59 Anadolu 1 ve TI Kupon kesik (40.70 " mi 41— Anadolu Mümessil 4,30 SOLDAN SAĞA VE YUKARDAN AŞAĞI : ea Yeni çıkmış meyva 8. Uzak mide- “ 2 — Büyük 3 Nevm & 3 — Bir millet 4. 4 — Eski manikür taşı 5 — Deli 5, Rabıt edatı 2 Bir hece 2. © — Roman 2. İstifham 2. 7 — Tevakkuf mahalli (e değil 3. 2 5; Kemer 2 Öksürün karsı & Be a2 5 — Bir kü N kek 2, Pir kümes hay me 3. Yama 2. Er- 10 — Kapan 5, Bir mehrimiz 4 11 — İlki şeyin'aras & Beyaz 2 Dünkü Bulmacâmızın halli SOLDAN SAĞA a YUKARDAN i 1 — Roma 4. Tari 2 — Orak & Lüz ET ” 3 — Manda 5. irk 3 — Akilenir 7. Er 2. 5 — Amahi —âpei —İlk3 Baba, 8 Ma Ban e” İl — Zar 3. Korma 5. , Memba suları Belediye memba suları hakkındaki incelemelerini henüz bitirmemiştir. Duyduğumuza göre, bir su menba; an pislikten sihhate muzır bir hale | geldiği görülmüş ve membam temi leninceye kadar bu suyun halka içi- rilmesi zararı görülmüştür. Onun yerine Çubuklu suyu (satılmaktadır. Diğes'suların membaları da gözden geçirilmektedi: —— YENİ NEŞRİYAT Yarımay 16 ımcı saylı kapağı ve içi tama- men renkli olarak 1 İlkteşrin tarihin- de çıkacaktır. Bu sayıda Cahit Uçu- ğun, Perihan Ömerin, eski büyük el- çi Salih Münir Paşanın, Nurullah Ataçın, Fehmi Razinin, Ali Rıza Sey- finin, Oskar Vayldin güzel yazıları vardır. Küçük adam Bu isimde çıkmakta olan çocuk ga- zetesinin ikinci sâymı güzel bir ka - pak içinde renkli resimlerle meraklı ve eğlenceli yazılarla çıkmıştır. Içinde Istanbulda Balkan festivali, başını koparan adam, ölümden kur - tulan vezir, Göğün oğlu Hakanm kı zı, Venüs korsanları isimli çok metak İ: ve ayni zamanda eğlenceli yazılar vardır. Tavsiye ederiz, FAYDALI BiLGiLER —— BUGÜNKÜ PROGRAM İSTANBUL 1230: Plâk neşriyatı. 16.30: Dans musi- kisi. 19.80: Çaykofski senfonik süvit plâk. 20: Konlerans: Bekçi ve av köpekleri, ip Bayar. 20.30: Radyo caz ve tango testraları, 21.35: Son haberler, 22: Plâk neşriyatı. BÜKRER$Ş 12: Koro konseri - Sözler. 13.40: Spor. 13.35: Orkestra, 14.15: Duyumlar. 1430: Konserin süreği 17: Köylü yayımı 18: Or kestra. 19: Sözler. 19.20; Konserin süre- #i. 20: Duyumlar. 2015: Plâk. 2045: Sörler, 21: Koro konseri, 21.20: Radyo orkestrasile sarkılar. 24.50: Spor. 22: Rad. yo orkestram, 22.30: Duyumlar. 2245: Konserin süreği, VARŞOVA 19: Şarkılar, 19.30: Skeç. 20: Sözler - Reklimlar. - Spor. 2030: Plik 2045: Sözler. 21: Senfonik koriser. 21.45: Konfe. tans, 21.50: Duyumlar. 22: Lemberzden sen yayım, 2230: Sözler. 2245: Spor. 25: Dans. 24: Sözler, 24.05: Pik, BUDAPEŞTE 18: Salon orkestrası 19: Sözler. (20: Piyano - Taragato konseri, 2020: Söz- İer. 20.50: Piyano - şarkı. 21.25: Spor. 21.40: Opere orkestrası 2230: Duyümlar 23,10: Caz. 24.15: Çingene müziği, 1,05: Duyamlar, PRAG Almanca müzikli ya- Almanca program. - Duyum- lâle, 20 ö. Çek #ibarmai 224 Mizah, 2 Duyum. lar. 23.20: Pikk, 23.25: Duyumlar. 23.30: Röle müziği, BELGRAD 2030: Ulusal yayım. 21: Sırb suvaresi (Ulusal havalar ve danslar). 23: Duyum- lar, 23.20: Radyo orkestrası, 24.10: Dans plâkları, BRESLAU 19.10: Beethoven'in piyano o sonatları. S0: Şürler, 20. Aktüalite. 21: Du- yumlar. 21: Dans, 23: Duyumlar, 2830: Sözler. 21.40: Dans. BERLİN-TEGEL 20: Akşam müziği. 2040: Spor. 21: Opera müziği. 23: Duyumlar. 23.30: Dans | 1: Gece müziği, NÖBETÇ. ECZANELER Bu gece nöbetçi ceraneler şunlardır : Bahçekapıda Salih Necati — Çemberli taşta Sırrı — Gedikpaşada Asadoryan — Cibalide Necati — Aksarayda Şerif Celâl — Karagümrükte Kemal — Defterdarda Arif — Muvakkitbane caddesinde Saadet —8 İ. Halil — Simatyadı Teofilos — Hakırköyünde 1. Tersiyan — Beşiktaşta Recep — Sehremininde A. Hamdi — Hasköyde Halk — Kasımpaşa da Merkez — Büyükadada Mehmed — Heybelide Taras — Galatadı Doğru yol da Merker — Tünelde Mstkoviç — Is- tikiâl caddesinde Kemal Rebul — Şişlide Asm — Eyüpte Hikmet eczaneleri. , e LIMAN HAREKETLERİ Bugün limanımızdan gidecek vapurlar: Saat 9.— Kocaeli İrmite 9— As Mudanyaya 10.— Dumlu Pinar Mersine 70— Tan Karadenize o Bugün limanımıza gelecek vapurlar: Saat 12— Tayyar İmrozdan 16,15 o Ayten İzmitten . SİNEMALAR TİYATROLAR İSTANBUİ ŞEHİR TİYATROSU | HAFTALIK PROGRAM: Birinciteğrin 1 Salı sast 20 de Ölçüye ölçü, 2 Çarşamba 20 de Ölçüye ölçü, 3 Per sembe 20 de Ölçüye ölçü, 4 cums 20 de Ölçüye ölçü, 5 Cumartesi 15 de Çoçuk Tiyatrosu, $ Cumartesi 20 de Yaraba, 6 Pazar sabah 10 da Çocuk Tiyatrosu, 6 Pazar 15 de Yarasa, 6 Pazar 20 de Ya- rası, * Melekı Nataşa (Rus eşki) * Saray : Sor Velis, © Sümer : İki genç kan. İpek : Monte Kristo Kontesi, * Türk: Gece böl © Şık : Savaş Şarkısı — Malek Evleni- yor, © Yıldır : Paganini. : Şandu — Sihirli Ada, Ekmekçi Kadın — Petrol Ma- barebesi. 9 Üsküdar Hüle : Prens Ahmed. Milli « İsimsiz adam — Ralero, DAVETLER LISAN KURSLARI Cumhuriyet Gençler Mahfilinden * 1 — 4 yıldır olduğu gibi bu yıl du Mah- Al BURi şubesine bağlı Türkçe, Fransız. ça, İngilizce, Almanca, Rusça, İtalyanca, Muhasebe, Fotoğrafcılık, Biçki, Sanat ta- rihi, Elektrikçilik, dereleri açılmıştır. 2 — Dersler akşamları esat 18,$ tan sonra Mahfi) kurağında verilecektir. 3 — Mer ders iki kur Üzerine hazırlan- mış gün ve lari gösterir programı Mahfil bolüne asılmıştır. — Derslere 1 teşrinevvel salı günü ükşamı başlanacaktır. $ — Bu kurslar parssızdır. Kayıtlar her gün saat 14 ten 21 re kadar Nahfilin Beyoğlunda Tokatlıyan arkasındaki Ç, H. P. B. O, İlçe kuruğındaki Mahfil Direk. İ çevirerek bir daha buluşmak üzere ja di Havdarpısı Nümune hastanesi 60107 Zeynep Kâmil hastanesi Uakü- dar Nuh kuyusu, Gün Doğumu caddesi 40179 | Kudar höstanesi Capa 22142 Evla hastanesi, Şişli 42426 . MÜRACAAT YERLERİ Denir Yolları acentesi Teleton 42367 Akay (Kadıköy iskelesi baş me marlağu) 43792 Şirketi Hayriye, Telefon 44703 Vapurculak Sirketi merkez acan tesi, Telefon 22025 Sark Demriyolları müracaat ka- lemi. Sirkeci Telefon 230: | HIKAYE | | | A, Zühtü, otuz yaşında öksüz kaldığı zaman, bu dünyada hiçbir işe yara- madığını anlamıştı. O zamana kadar annesinin, babasının yanında “bir tek | ın bütün şrmarıklığı ve rahatlığı içinde büyümüş, yarımya- malak bir tahsilden sonra evde yan gelip oturmuştu. Kuvvetli bir bünye» si olduğu için evin soba odunlarını kırmaktan başka hayatta hiçbir işe yaramıyordu. Yalnız kalınca vaziyetini ciddi bir surette düşünmeğe başladı. Birkaç haftadanberi öksüz kaldığı için yal nizlik ona korkunç görünüyordu. He- | le babadan kalma beş on kuruşu da | nikayet”bir iki ay içinde yeyip bitire- ceğini anlayınca vaziyetinden ada- maksilı endişe etti, Çalışmaktan nefs | ret ettiği ve zaten bir işe yarıyacağı na da aklı kesmediği için zengin bir kadınla evlenmekten başka çare göre- miyordu. Zengin bir kadın... Ama ne olursa olsun, yaşlı, çirkin, biçimsiz, kör, to- pal, her türlüsüne râzı, Gece gündüz böyle bir kadmı tes- hir. etmek için. bin türlü entrika dü- şünmeğe başladı. hleselâ yanına uşak. olarak girmek ve kısa bir zamanda teveccühünü kazanarak onunla evlen- mek... Ne meraklı ve helecanlı bir sergüzeşt! Kaba işlere eli yatkın ol duğu için uşaklıkta muvalfakıyetin- den hiç şüphe etmiyordu. Araştırımıza başladı. Bir gün, ev arıyormuş gibi, yanma bir tellâi alarak Büyükadada bir ara- baya bindi. Kiralık evler hakkında| izahat isterken diğer köşkleri de gös- | tererek tellâla soruyordu: — Burası kimindir? Sahibi zengin midir? Başka emlâki var mıdır? Kırktan fazla köşk için işine yara- mıyacak malümat almıştı. Tellâi ni- hayet bahçe içinde büyük bir ev hak» kında şu izahat: verdi: — Buranın sahibi kırk beş elli ya- şında bir dul kadındır. Ben diyeyim yüz elli, sen diyesin iki yüz bin lira- İik bir hatun... Zühtü maksadmı tellila çaktırma» ak için bahsi tekrar ev kiralarına stan gin | Kı SEN , ser Yazan: MI -FA . a tellâlr ve arabayı savdı. Zengin dul kadının köşkünün bihçe kapısına damladı, Aman ne parlak tesadüfi Karı bahçede bir uzun itkemleye 0- turmuş, bir şeyler örüyordu: ELİ yaşlarmda, kara kuru, asık suratlı bir mahlük... Zühtü kendini göstere meden saçlarını karıştırdı, boyunba- ğı çıkarıp cebine attı, bahçe kapısın dan içeri daldı, şapkasını yerlere kas dar çıkararak hansmetendiye yalvara dı: “Açım, dedi, hiçbir şey istemi yorum, yalnız boğaz tokluğuna çalı şayım, bütün köşkü siler süpürürüm, odun kırarım. Kadın razı oldu. Aman ne garip ve harikulüde ser- güzeşt! Zühtü, sabah sabah kolları sıvıyor, bahçeyi sulayor, taşlığı silip ipürüyor, kaba hizmetleri görüy. iskeleden öteberi alıp getiriyor, fakat bir bildiğe raslamamıak için hiç ki seyle temas etmiyor, kalabalık, yer.er den kaçıyordu. Allahtan evin içinde- ki besleme kız da dilsizdi. Kısa bir zamanda Zühtü hanme- fendinin teveccühünü kazandı. Hem ne teveccüh! Hiç yüzü gülmiyen kas dın, Zühtüyü görünce tebessüm ets imeğe başlamıştı. Nihayet Zühtü, bir gün bu tebessüm çizgilerinin üstüne dudaklarını yerleştirmeğe muvaffak oldu. Kısa bir saman sonra nikâkları kı yılmıştz. > Tabii artık damat bey bahçeyi su- lamak, taşlığı silip süpürmek gibi yorgunluklardar azat edilmişti. Yan gelip oturmıya başladı. Fakat aradan bır hafta geçti, geç- medi, karısı ona deği ki: — Şimdi Zühtücüğüm, ortalığı derleyip toplamak lâzim. Salonu fi- ân eski haline koyalım. Hanımefendi Bursadan geliyor. Zühtü afalladı: — Anlamadım, dedi, hangi hanı- mefendi? — Köşkün sahibi canım.. Hangi hanmelendi olacak? y. Sen... Sen buranın sahibi değil misin? Sen necisin burada? — Ben mi?.. Bilmiyor musun a» yal?.. Ben bekçiyim! 6 — Yazılma için mülus kâğidı ve Üç fotoğraf lüzemdir, HASTANE TELEFONLARI Cerrahpasa hastanesi. Cerrahpaşa” 21693 Gureba Hastanesi, Şehremini Yeni- bahçe. 23017 Haseki kadınlar hastanesi Ak saray Haseki cad 32 24558 Emrar akliye ve #sabiye has- . tanesi, Bakırköy Reşadiye kışları 16.60 Beyoğlu Zükür hastanesi Firuzağa #3M1 Gülhane hastanesi Gülhane 20916 Devlet Demiryolları o mürsenat kalemi Haydarpaşa, Telefon (42148 o İTFAİYE TELEFONLARI İstanbul itfaiyesi 24223 | Beyoğlu ikfaiyesi sapaa | İ Kadıköy itfaiyesi 60020 Bürük- iv 60625 bahçe. Kandilli Erenköy, Kartal büyükada, Heybeli, Borgar Kmah mm. takaları izin telefon santralmdaki mem sörlüğünde yapılır, ra (yangın) kelimesini söylemek kâfidir. HAK YERLERİ Bir hakaret davası Balıklarını müsadere etmek isti- yen av vergisi memuru Çevada ha- karette bulunmaktan suçlu balıkçı Cevadın duruşması, dün biri çi cezâs da yaplıdı. Av memuru Cevad şahit olarak dinlendi. Balıkçı Hasan, su- çunu inkâr ediyordu. Fakat müddei- ümmi, suçu işlenmiş gördüğü için ceza istedi, Mahkeme de müzakere den sonra, suyu Hasanın bir ay hapsine, kendisinden 30 lira para ce- zası alınmasına, ancak geçmişi ölma- dığı için cezasının geri bırakılmasına karar verdi, © Hapishanedeki mahkümlardan Cemalin parasını çalmaktan suçlu mahküm Ömerin duruşması, birinci sulh cezada yapıldı. Ömer, parayı çalmadığını söylüyordu. Mahkeme şa bitlerin çağrılmasına kaldı, © Afyon kaçakçılığı suçu ile hak» kında tevkif müzekeresi kesilen ve u- zun zamandanberi aranan kösele ve deri tüccarı Nesim Çipoti dün sabah $ inci ihtisas mahkemesi istintak hâ- kimliğine getirilmiştir. o Takkikata, mevkuf olarak devam edilecektir. © Bakırköy Çimento Türk Ananim şirketi hissedarlarından bazıları, ikin- ci ticaret mahkemesine müracaat ede- rek, idare heyeti kararlarının tatbik edilmemesini istemişlerdi. Bu davaya devam edilmektedir. Idare heyeti ise, bu tedbirlerin kaldırılmasını, ve mu- hakemeye devam edebilmek için, das vacılardan teminat alınmasını istemek tedir. Mahkeme başka bir gün karar verecektir.
