30 Aralık 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1

SŞehir yeniden yapılıncıya kadar, Erzincanlılar Hatay, Mersin ve Adan Yaralıların nakline başlandı, Erzincanda iaşe vaziyeti düzeliyor Güç, fakat | Amerika hükümeti bugün telgrafla on bindolar gönderdi .Erzincanla muhabere başladı, insanca zayia- tın yüzde elli nisb yeneceğiz ! ri geliyor. men Türk milleti ken- disine has yüksek cev- herle bütün müşkülâtı yeniyor . Bu defaki müşkülâtı da yeneceğiz. —a Yazan: ETEM İZZET BENİCE | Rin d AAA (Zelzele mıntakasına giden m Krzincan 30 (Zelzele mıntakasına gi- den busüsi muhabirimizden, — Kaki - köy yoliyle) — — Hallın — tamirin « den — sonra — hareket eden —ük drenle buraya gelmiş — bulunuyorum. | Yollarda görünen feci manzaraların en Türk milleti son yirmi beş yıl içinde #lnyada hiçbir milletin marur kalma- | Çi müşkülüta uğradı ve bu müşkü- | Mhun hepsini de yendi, zalerini Mün | « Gerlde baraktığımız bü yirmi beş Tılın imtidat ve seyrini gözlerimiz önü- e gelirirsek kendimiz dahi geçirdiği- Mir çelin davalara hayret eder, — Nasıl yaplık bu işleri?, der ve her sahadaki savaşımızın aza - Metini kavramakta yine hayretlen hay- Tele düşerlz. Hakikalen, bu vaziyetle- Yiz ve mülli ömrümüz bu harikulâde- | Mhler içinde zeçmiş bulunuyor. Savaştığımız ber çeşit pelinlik kar- | gaanda havsalamızı durduracak kadar | Müşkül olan mevralardan biri de hiç Gitadan mahrüm birakılmış bir vata. Bin medeni vasılalara — ulaştırılması, medeni umrana kavuşturulması, Av- Tapalılaştırılabilmesi mevzuu idi. Milil mücadelesini yapmış, harici siyaselini fanzim etmiş, milli müdafaasını te - kemmül eltirmiş, kakılâplarını başar- muş bir milici ve devlet mekanlamas halinde şimdi bütün gücümüzle kalkınmayı, bu umranı yapıyorduk ve birçok dünya milletlerinin bilhassa şu Avrupa harbi ve dünya karmakarışık- | Dağı karşısında hasedini lahrik edecek kadar bir hurur ve sükün içinde bulu- muyurduk. Ne çare ki, kader ve tesadüf bu karakış ortasında bu mes'ut Calihi. mizi kıskandı, rahatımızı çok gördü ve Akıl ve bayalde elmiyan bir felâketi etimizin başına getirdi. Gün geç tlkçe felâketin azameti — uğradığımız zayislın ehemmiyeti kendisini gösteri- yer, 25 - 30 bin vatandaşı yaralı, ölü, vmalâl halinde kaybettiğimiz — tahmin ediliyor. Bu kaybı hiçbir vasıta ile te- Hâfi etmek imkânına sahip değiliz. Bu- Bu ancak Türk anası velüdiyeli ile ve samanla telâfi edecektir. Yıkılanı yapmanın da hiçbir eher miyeti yoklur. Felâket sahası geniş yıkılan ev adedi en binlerce elmakla beraber pek kısa zamanda — yeni ve modern ve mamur inşaat ile bugünkü kaybı Camamile unulturacağımız mu- hakkaktır. Bülün dava, günün davası 've birinci plândaki dava açıkta kalan yatandaşları tahlis etmek, onları sağuk- gan, haslalıktan, açlıklar korumaklır,. İşte, çimdi kükümet bülün vasılaları İle bunu yapımakla ve memlekel bir yardım seferberliği içinde bulunmak - fadır. Belki, felâketin vukuu ile imda- | Gin yapılabilmesi arasında mıntakala- ana göre iki üç günlük teanhurlar | yukua geldi. Fakat, bu idrakimiz ile | vasıtalarımız arasındaki tezattan ileri. ye gelen bir teahkurdur ki, yapılacak da başka şey yoktur. Erzaruma kadar ulaştırdığımız tren hattımı sebsele boz- muştur. Birçek kazalar arasında kar | yolları kapamış, muvasala — imkânını bırakmamıştır. Bütün vasıtalar tahribe sğramıştır. Bu yüzdendi yollar açı- hp irenler İşletilinciye kadar meselâ Ertincan He muvasala üç gün kadar kesilmiştir. Memlekeli Avrupa şehir- | deri gibi asfalt ve beton şozelerle köy köy biribirine bağlanmış halde tasavvar | ve tahayyül edemeyiz. Keçiyola — ve Kkağnı ile bulduğumuz ve teslim aldığı- muz memlekette henüz ancak treni ve ana şöseleri yapmaş vaziyelteyiz. — On beş yıllık enerjimizin ve umran faall- yelimizin temelini teşkil edebilen eğer biraz mamur ve hiç olmazsa yolları şapılmış bir memleket bulmuş elxay- (Devamı $ inci sahifede) dehşellisi ve tüyler ürperligisi burada- dır, Baştan başa kar allında bulunan gehrin hemen her tarafından cenaze ge- girildiği zörülüyer. Kalan ahali ve se- ker enkazı kaldırmakla — meşguldür. Herkesin yüzünde derim bir hüzün var, kümse birşey konuşmak İslemiyor. 5o- Huk pek şiddelli olduğu için, balk en- kazdan çıkardıkları keresleleri yakıp elrafında barınmakta, bazıları da m- Şinabilmek için eğreli kulübeler yap- makladırlar. Hattn tamir edilmiş olması ve Uk İki imdadı sıhbi treninin yetişmesi ©- zerine, kurtarma ve yardım faaliyeli birdenbire arlmıştır. Kakaz allından ye- ni yeni cenazeler çıkarılmaktadı Vilâyelçe vücüde gelirilen kamis - yonun nezsreli allında trenlerden çe- karılan ekmek ve ercak muüvakkalen aç edilen bir barakaya konulmuşlur. Halkın İaşesini tanzim etmek üzere, bunlar grap grüp ayrılmışlardır. ve her grupun başına memurlar layin e- dilmiştir. Trenlerin gelmesini bedbahi vatan- daşlar gözyaşlarile karşılamışlardır. İlk iş olarak ağır yaralıların muvak- kal tedavileri yapıldıklan sonra tren- lerle Kayseri ve Sıvasa nakillerine baş- lanmıştır. Öğrendiğime göre, lelâket- zedelerin mühun bir kasmı Halay, Mer- sin, Adana gibi sıcak ikilmli yerlere dedileceklerdir. Bunlar bilâhare a- larına lade olunacaklardır. İki may yüz çocuk Ankaradaki, Keçlörendeki anakucağı pavyomuna gönderilecektir, Nuri Demirdağ da bugün bir sıhhi imdat trenlle gelmiştir. Bu trenden Ihi yüz elli çadır çıkarılmış ve derhal mü- Dasip yerlere kurulmuştur. Kendisile görüştüğüm Telâketerı derden kocasını ve İki çocukunu beden bir kadım gözyaşları içtnde bana şunları amlattıı — O gece hepimiz yatmış, uyuyor- duk, Büyük bir gürültü oldu, ben kı dimi kapı aralığında buldum. Evimiz mülhiş bir zümbürtü ile çöklü. Orlalık rifiri karanlık, söztürü zörmüyer. Ken- dimi toparlayıp dışarıya çıktım, şehrin her tarafından feryat sesleri geliyordu. Zelzele olduğunu anladım. Soğukta ve karanlıkla me yapacağımı şaşırmışlım. Bağırıp kocama ve çocuklarıma ses- leniyordum, cevap alamıyordum. Sa » baha kadar kaç defa selzele oldu. Or- falık ağarmağa başlayınca, hiçbir ta - rafla yıkılmadık bir ev katmadığını tördüm. Birkaç yerde yangın başla - maştı, Her taraf ana baba günüt. Mer- kes ağlıyarak, ne yaplığını bilmes bir balde öleyeberiye koşuşuyordu. Koca- mam ve iki çocuğumun yıkılan evimin Allında can verdiklerini anlayınca, e- (Devamı 5 incl sahifede) Vatandaş : 1 — Kazancımızın bir hafta - lığını 2 — Yılbaşı ikramiyelerinin yüzde yirmi beşini 3 — Yılbaşı gecesi masrafla - amuzı 4 — Yarınki pazar masraf - larımızı. L Bile «Kızılay» a terketsek fe- Tâketzedelere ilk vardımımızı yapmış ve bütün memleket sa- hasında birkoç — milyon lira | toplamıs oluruz. ZYT AU ATLA CON ALAYT B etinde uhabirim İ y FW o çe -— SAYISI CUMARTESİ KURUŞ linci KÂNUN 1939 SAYII Tolz Teielem: Bamubartir. 2487 — Mere Müdürü 2000 — Eh Son Telgrafları Ve Haberleri Veren Akşam Gazetesi KrD aa T laşmekaniei aya yerleştirilecekler Zelzela tahribatına uğrıyan vilüyet merkezlerimizden — Gümüşhare Vilâyet yardım komi- bankacılarla görüştü 'tesi busabah tüccar ve “Dumlupınar,, - vapu! ru erzak ve sıhhat ekiplerile Giresuna hareket ediyor Argın zelzelenin masum felâket- zedelerine karsı bütlin yurdda baş-| münü utandıracak bir büyüklükle devam etmektedir. Büyük Millet — Meelisi reisi B. Abdülhalik Rendanın reisliğinde ki «milli yardım komitesi» kolla - rına Kızılay şubelerine her taraflı yapılan yardımların yekünu ehem- miyetli hir miktara baliğ olmuştur. Bu meyanda V: 'e Belediye rei simiz B. Lâtfi Kırdarın reisliğinde dün akşam teşekkül eden «İstanbul — Finlere görğ Rus yardım koemitesi» de ilk muavenet şekülerini tesbit etmiştir. VALİNİN BEYANATI B. Lütfi Kırdar bu hususta şu beyanatta bulunmuştur: «— İlk yardım olmak üzere iki sıhhi imdat ekipi teşkil ettik. Ordı ve Giresuna yarın (bugün) sant da hareket edecek olan bu ekiple- rin la birer sertabip, ikişer doktor bulunmaktadır. Ayrıca idare memurları ile kâli miktarda hasta bakıcılar ve yan- | (Devamı 5 inci sahafede) zayiatı: 25,000 | Hetsinkiden gelen bir haber, merkez cephe- sinde bir isyan hareketinden bahsediyor (Yazısı 5 inci sahifede) ilk yardım olarak Kîzılaya olduğu anlaşılıyor izden aldığımız ilk haberler | Parti Meclis Grupunda dün yardım işi görüşüldü| Her meb'us asgari 100 lira verecek Ankara 30 (A.A.) — Cumhuriyet| Halk meclis grupu ile parti müsltakil grupu umumi heyetleri dün 29/12/1939 gsunt 14 de relis ve- kili Hilmi Uran'ın riyasetinde top- landı: | 'Toplantı mevruu, yurdumuzun | bazı mıntı ıronda hakiki bir fe- Tâket halini alan zelzeleden zarar gören vatandaşlarımıza yapılan ve| yapılacak olan yardım tedbirle - Tini hükümetten dinlemekti Riyaşetçe müzakereve başlanmaz- dan evvel bu felâkete kurban git- mek süretile içimizden — ayrılmış olan vetandasların tazizi için he- yet bir dakika ayakta süküta da - vet edilmiş ve müzakereye ipti - dar edildikte evvelâ B. M. Meclisi reisi Abdülhalik Renda, teşekkül eden mil ırdım komitelerinin ne gekilde çalışmayı plânlemış aldu- | Kundan grup heyetini haberdar et- tiği gibi Başvı Dr, Refik Say - dam da bu felâkı haber alınma- sını müteakıp hükümetce derhal ittihaz — edilmiş olen ve bundan | böyle ittihazı düşünülen tedbirleri etrafile izah etmiş ve Başvekilin beyanatı grup umumi — heyetince ittifakla ve teşekkürle kabul e- Junmuştur. Grup, ayni celsede her meb'usun| felâketzedeler için asgari hemen Şüz lira yardım toahhüdünü de ka- bul —etmiş ve ruznamede başka madde olmadığından riyasetce cel- seye nihayet veriimiştir. Konyada da bir gecede onbeş zelzele oldu Ankara 36 (Hususi mübabirimiz - den)— Evvelki gece, Konyada sabaha kadar mübüvlif famlalarla ça beş zel- ele olduğu bildirilmekledir. Heyecana düşen halk sakaklara fırlamıştır. Sar- sanlılar bagün de birkaç defa tekerrür ettiği için, heyecana düşen halk evle- Tine girememektedir. İzmitle büyük derbent arasını sel bastı İzmit 30 (Hususi mubabirimizden)- İzmit ile Büyükderbeni aranndaki sa- hayı; yağan şiddetli yağmurlar yüzün- den sel banmaştır. Bü yüzden trenlerin intizamı — muvakkaten — boszulmuştur. Ankara ekspresi de 4 saat teahhurla, saat 13 e değru İstanbula varabilecek- | tir. — Cevdet Baykal Ölü yaralı . . Trabzon b 2 6 iyardım komitesi- ) yekikesi — £ & . .| Divriki z 2 nin beyannamesi | na n x Zelseleden Yelükele uğrayan | lsî * yurllaşlarımıza yardım etmek |- 22 26 gin Ankarada Büyük Millel Moc- 800 35 Kisi Relsi sayın Abdülhalik Ren- 388 Ga'nın riyasetinde leşekkül eden 4 Merkes Milll yardım komllesine 50 gÖ4 209 imdadına dairesi bir haro gemisinin bir Al- man tahtelbahi pillendiğini iildir ve yoluna dı miştir. Üç kişi ölmi hık dairesi ailelerini haberdar ede- | eektir. ÇERÇEVE Buğün öğleye kadar tesbit edilen zayial şudur: İstanbu.l l:alkına Kızlay başzanlarının ” Tar*-7 » AM 'N yardım — komitesi ğ deyek w ve dün saat 15 de 2120 Ülk kupene ddi yapmımlır. 9 Kaza ve mahiyelerde kayma- kam ve nahiye müdürlerinin ri- — | yasetinde aynı komileler teşek- Küi etmiş ve faaliyete geçmiş bu- dunuyor, Komitemiz asil — vatandaşları- mazin heç zaman gösterdiği yük- sek hassasiyet ve valanseverlik- & Bu rakamlardan zincan mıntaka: tir. Erzincanda 15 bine yakın ölü ve G bin ka- dar da yaralı olduğu tahmin edilmektedir. lerinden emin elarak bu günden itibaren maruf tüccarları ve mü- essese sahiplerini vilâyetleki he- maileye davet etmiştir. Ayrıca her vatandaş bulundu- Ha mıntakanın komitesine müras — | €sal ederek — Kimlay zı nahiye, köy ve kasa- baların zayiatı henüz yoktur. Umumi zayiatım yaralılarla beraber 32 bini tecavüz ettiği tahe min olunmaktadır. On binlerce vatandaş ta zel- zele mıntakalarında açıke talırlar. makburu Bütün vatandaşların kış orla- sında açıkta kalan ve her şeye muhtaç Bulunan feliketredelerin yarış edercesinde Reşa- | | caklarını zayet tabii buluyorum, İstanbul vali ve Belediye relsi LAYi Kırdar | Buyük bir İn;rılız zırhlısı torpillendi Bu zırhlının 31.000 tonluk Küin Elizabetzırhlısı olduğu anlaşılıyor Londra 30 (Hususi) — Amirallık! Londra 30 (Hususi) — Alman | başkumandanlığı Küin Elizabet ti- pinde bir İngiliz zırhlısının İskoç yanın garp sahillerinde bir Alman tahtelbahiri tarafından torpillen - diğini bildirmektedir, Roma 30 (Hususi) — Alman tah, telbahirinin terpillediği zırklının (Devamı $ inci sahifede) tarafından tor- irmektedi hasara uğramışsa da tehlikeli tür. Amiral- Mehmet Akifin günü Gazete ve mecmua dedikodularına uzak, günübirlik fani ulâka modala- Tına yabancı, ber türlü reklâm ve çamata biyesine kayılsız, yekpare ve de- vamlı hakikat âçıklarından, asdi bir gençlik kütlesi, büyük Türk Şafr — ve idealisti Mehmet Akif'in üçüncü ölüm senesini ibtiramla kutladı. -O aslil gençlik kütlesi ki, yu dakikada göklerle toprakların, ve ikinsinden de temiz Ve derin iman yüreklerinin yana yana rahmet dilediği büyük airi, her türlü direktif ve laktik dışında ve berşeye rağmen, ölür ölmez necabetli omuzlar TINA alMiŞ, oNU Öz samimiyet kefenine sararak toprağa teslim etmişti. Yira gençlik sezmiş ve anlamıştı ki büyük ölünün Üstüne yağan rahmeti, göklerle topraklar, ve ikinsinden de temiz ve derin iman yüreklerile beraber, bizzat gür ve fikir kubbesinden süzülmektedir. Zamanının cüce, züppe, sahte, samtmiyetsiz ve ebleh edebiyat zemini üze- Finde; gürgen ağacı gibi sert, som, kendi ruhundan ve kemdi sesinden ibanet bu hakikilik ve şahsilik örneğini, büyük Türk istikbali azizlestirirken, benim bu satırlarım. hatırlenmalıdır. Çanakkale şehidi için: Vurulup tertemiz almndan, uranmış yatıyor; Bir hilâl uğruna Yarap, ne güneşler batıyor! Diyen büyük'şalilü yalnız bu iki masramı, bütün (Rübabı Şikesle) ye tepeden bakacak kıymette gürmiyen, nazarımda sadece bir zavallı anlayışsızdır. Akademik bir örgü halinde bütün sübut delillerini ve kıymet hükümleri d sçimde taşıdığım bu hükmün, şimdilik yalnız teessüri ifadesini kabul edin! Baenim gözümde san'atkâr, ruhuna göz atan — Allahın, bakışındaki —nur hüzmesini, bilerek veya bilmiyerek eşya ve hüdiselere aksettiren ve içindeki Aynaya göre yeni idrak iklimleri doğuran büyük mizyon sahibl O san'atkâr ki he ruh aynası derin, hem de bu aynadaki nur cönbüşünün kaynağı, ken- disinde bir guurdur; nazarımda en-büyüğü, Shakespeare, bu; Dante, bu; Baudelaite, bu; — Sadi, bu; — Mevlâna, bu; Yunus Emro, bu; Püzuli, bu; Abdülhak Hâmit, bu; Mehmet Akif, budur. Necip ve fazıl sıfatlarının bana ait olmuyan hakikatle gerçek büldiğim büyük ruh önünde, hiçbir faniye karşı göstermediğim — ve — göstermiyeceğim saygıyla eğiliyor; bugünle yarını, Mehmet Akif'in günü telâkki ediyorum. NECİR W”ZIL KISAKÜREK