29 Aralık 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 1

SAYI: 1011 | 3, | SON TELGRAF Telelon: Başmuharrir.: 20827 — Idu. Müdütü: 23300 İstanbul Nuruosmaniye No, S4 En Son Telçrafları Ve Haberleri Veren Akşam Gazetesi CUMA 29 linci KÂNUN 1939 Sahip ve Başmuharriri: ETEM İZZET BENİCE YiL: 3 Ecnebi devletler de felâketzedelerin yardımına koşmak istediklerini hükümetimize bildirdiler — Son 24 saat ıcınde ikisi şıddetlı, 6 zelzele daha ola'u , Insanca zayiatın zannedildiğinden çok yüksek olduğu anlaşılıyor Fırınlar yıkıldığı için Hatay dahil olmak üzere, sekiz vilâyetten zelzele mıntakasına ekmek gönderiliyor Bozulan demiryollarının tamiri on gün kadar sürecek üçüncü vazifemiz.. Hükümetin, gençliğin ve halkın gösterdiği dinamik hareket felâketzedelere en kısa günler içinde tabiatın zulüm ve baksızlığını unutturmuya yeter olacaktır Te Na a n Yazan : ETEM İZZET BENİCE | | süsteriyor, Zehele mantakasındaki büyük | felâketin dehşeti hâlâ tüylerimizi | meklte — devam — etmekle- | dir. Tabiat bu kare kış ortasında | ea büyük düşmanlığını, zulüm ve | ifadeye kâfi gadir kelimelerinin miştir. Buna mukabil memleketin ber taralında gadir ve zulme uğ- | yıyan felâket kurbanlarına yardım bususunda gösterilen geniş ölçüde- ki hareket en büyük tesellimizi teş-, kil ediyor. Hükümet, gençilk, yek- pare halk kütlelerinin gösterdiği di- namik ve seri alâka en kısa xaman içinde bize bu yoldaki bütün Tarımızı unutlu m yeter ola - | caktır. i haide ve felâketin | azamet ve şümulü karşısında üç | vazifemiz vardır. Bu vazilelerimizi gu şekilde sıralıyabiliriz: | A — Yaşayanları kurtarmak, — | B — Yaşayanlara yardım etmek, | C— Yıkılanı daha iyi, daha mü- kemmel halde yapmak. daşları harındıracak bir çatı bu> | hunmadığı takdirde derhal civar | vilâyetlere taşımak ve evlere mi safir etmek dün de işaret etliğimiz gibi birinci vazilemizdir. Kar tipisi ve otuz dört derece soğuk çinde | olsuz ocaksız kaian bu valandaş- | ları aacak derhal en kısa yoldan Şinlizmeğe, miada'se yanaka ba | we yemeğe ka- vuşturmağa mecburuz. Bunun için de her türlü tabil hareketin fev- kinde yıldırımı tedbirleri — almıya | mecburuz. Bütün vasıtalarımızı bu yolda seferber edebilir, her türlü | Bakil vasıtalarını hususi ve resmi bu işe tahsis edebitiriz. Hatta İs- tanbul, Ankara, Bursa, İzmir gibi taksileri, otobüs | ve kamyonları dahi bu tahliye ame-, Tüyesine tahsis — etmek ve derhal | sevklerini yapmakta bu şehirler | balkı ve münakalâtı için hiç bir | mahzur yoktur, Vasıta sahipleri bu yatan vazifesini seve seve yapa * cakları gibi halk da bu vasıtalardan prahrumiyete katlanmakta asla te- | reddüt göstermiyecektir. Kaldı ki, sıtalara ihtiyaç göstermiyocek ka- dar boldur. Kayseri, ilk partide 1000 aileyi misafir etmeğe karar verdiğine gö-, re civar vilâyetler ve memleke - tin her kasaba, köy ve şehri de €n binlerce vatandaşı misafir ede- bilmeyi kendisi için hususi bir | reketler arasındadır. Bu bakımdan 2evk ve milli bir vazife sayacaktır. Nitekim, hükümetin de bu ted - biri kararlaştırmış ve valilere e- mir vermiş olduğunu memnuni- yetle öğenmiş bulunuyoruz. Zira, bu kar ve kıyamet içinde vatan - daşları hastalıktan, soğuktar Jktan korumak için en kesi ve seri çare budı kurtulanlara, lere yardım etmektir. | Bu yardımın bilhassa halk tarafm- döon her türlü tasavvurun fevkinde| yapılacağından asla şüphe edile - | mex, İki gömleği olan her vatan- | daşın bunun birisini mutlaka fe- | lâketzede | ceğine riz. Nitekim, memleketin her köşe bucağında | bu hususta galeyanlı ve yarışırca- | sına bir faaliyet başlamıştır. Aa- cak, teberrüleri toplayacak ve sev-| kiyata başlıyacak komiteleri he - men vazileye geçirmemiz ve pa - radan Önce giyecek ve yiyecek te: berrülerini alıp sevkiyala geçme- miz lâzımdır. Bu da, yıldırım ha- | halkın ilk yardımlarını elbise ça - maşır, batlaniye, yorgan ve saire gibi maddeler Üzerinde yapması daha faydalıdır. Üçüncü vazifemiz ise nakdi yar-| dım ve yeni şehirler inşasıdır. Fe- | lâket mıntakasının baştan başa ve daha mamur bi halde. İnşası içim muhakkak ki önümüzdeki yaz a Tarını bekliyeceğiz. Plânlı ve geniş ölçüde bir inşa seferberliği ile bel- | ki de sonbahar sonuna kadar her | ha mükemmelini yapmak mümkün olacaktır. Bu hususta devletin a- | ıyıracağı paradan ve milij banka - | ların bir formül dahilinde açabi - | Tecekleri uzun vadeli bir nevi imar başlıyarak bir taraftan halkın ya- pacağı nakdi teberrülerden istila- de edilebileceği gibi bir taraftan da bazı muvakkat mahiyetli, fakat, bit gelirler ihdas edilebilir ve batta yeni imar (saliyı zum kalırsa bir dahili istikrar da | yapılabilir. Ancak, şimdi her şeyin başında | ve birinci plânda gelen ve hatta vakti gecmiye başlıyan tedbir biran evvel felâketzedeleri soğukta ve | kar altında bulünmaktan kurtar: | mak - gelmektedir ki, hükümetin | bütün imkânları ile bu yolda faa- | liyet sarfettiğini şükranlarımız ve | takdirlerimizle tebarlir et de borcumuz ve vazifemizdir. ETEM İZZET BENİCE Çimdi bir harabe haline gebmiş olan caki şirin Erzincandan iki manzara : Berum lâboratuan ve Kazmmpaça enddeci Birinci, ikinci, Açıkta kalanlar Kay- Divriki 29 (Felâket sahasına giden urkadaşımız bildiriyor)— Yavaş yavaş zelzele mınlakasına girlldiği saman K, İnsamın tüyleri dimdik oluyer. İlk görülen manzaralar, daha gerilerde Basıl bir fccaat beklediğimizi apaçık Trenler işlemediği için, yollarda asel- mele mınlakasındaki akraba ve allele - FiİRİ aramağt gidenlerin etemebilleri ve arabaları güze çarpıyor. Her taraflan ba mınlakaya değra büyük bir akım var, Herkes heyocan içinde, elinden gelen yardımı yapmağa keşuyor. Ü aldığım haberlere göre, köprüle- Fin ve bozülan rayların tamiri hemen hemca bitmiştir. Tresinle makliyat ya- pılmakla beraber, bugün yarın tren- ler de işliyeceklir, Ba suretle yardım Si daha kalaylaşmış olacaktır. Tuncelinden mütemadiyen kamyon- larla erzak ve saire Bakliyatı devam etmektedir. İlk gönderilen çadırlar Er- zincana varmıştır. Oradan gelenler, şe- hirde hemen hemen yıkılmamış hiçbir evin kalmadığını — söylüyorlar. İnsan zaylatının şehir nüfusunun yüzde yet- mişini bulduğu Anlaşılmışlır. Klâzızda bulunan Camhurretsi Yelâ- Kelsedelerle yakından meşçul olmakta ve gelen heberleri tetkik ederek, direk- tifler vermektedir. Hühümetin ve hal- kım sür'atle felâketsedelerin yardımına koşmaları şükranla karşılanmıştır. Örgeneral Kizım Orbayla Ursumi | Müfetilş General Abdullah Alpdoğa- nn bir imdat trenile Erzincana hare- ket ettiklerini öğrendim. SARSINTILAR DEVAM EDİYOR Errincanda ve diğer — mıntakalarda sarsıntılar hafif ve şiddetli olarak de- yam eimektedir. Bir taraftan da enkaz altındaki ölülerin Çıkarılmasına devam | alunmaktladır. Yatmız Errincanda ölen- | derin sekiz bizi bulmasından endişe e- | seri, Sıvas ve diğer vilâyetlerenaklediliyor Müli Şefin emirlerile felâket mıntaka- dına riden Örgeneral Kâzım Orbay dilmektedir. Birkaç bln de apır ve hafif yaralı vardır. Ağır yaralılar ara- smdan bazılarının da öldüğünü iştttim. Yrahlar vazenlara ve elde meveut çadırlara yatırılınışlardır. Eralacan sokakları bir enkaz yığı- Handan İbarettir. Bir yangın meticesin- de zaten harap kâmilen yanmıştır. Şehrin diğer mıntakalarında çıkan yanrınlar bastırılmıştır. Erzaramdan kaldırılan imdat treni, hattın düzettilmesine intizaren bekle - mektedir. Erzurum vali muavini Hilmi Balçının riyasetinde bir heyet, otame- bil ve kamyoularla Krzincana mualece ve errak gelirmişlerdir. Ayrıca Erzu- (Devamı 3 üncü sahifede) Ruslar yeni bir taarruza hazırlanıyor ordusu demir Londra 29 (Hususi) — Finlan - diya kıtaatı, Sovyet topraklaında iki istikamcite ilerlemektedir. Bir kısmı Salla'nın cenubunda yürü - | | mektedir. Diğer bir kol da şimale doğru Kancako istasyonu istika - | metinde ilerlemektedir. Bu istas- yonu ele geçirdikleri takdirde, sis | maldeki Rus erdusunun kara mü: nakalesi bilkuvve kesilmi> olacak- tar, Roma 29 (Hususi) — Kopenhag- dan bildirildiğine göre, Fin ordusu Murmansk demiryoluna vâsıl ol- muştur. Eğer bu haber teeyyüt e& — da Alman harp malzemesi iğtinam| derse, Leningrat ile şimal cephesi <| Henüz teeyyüd etmiyen bir habere göre, Fin yolunu kesti arasındaki bütün mavasala kesil- miş olacaktır. b cephedeki Rus ordusuna ne takviye, ne erzak, ne cephane gündermek milmkün ol- mayacaktır. Diğer taraftan birçok Rus tank- ları buzlarla mahsur bir vaziyete | düşmüşlür. Kareli cephesinde, Rux kuman- danlığının tahşidat yaptığı bildirilmektedir. ALMAN SİLÂHLARI Londra 29 (Hususi) — Finlendi- yahlar Ruslardan mühim miktar- etmişlerdir. n Brsincan çarşısı da | yeni bir taarruz için | Zelzele sahasına gitmeleri muhtemel Ankara 29 (Haesasi Muhabiri - mizden)— Elazığda bulunan Milli Şef İsmet İnönü'nün folüket mın- fakasını dolaşmaları ve Errincana gitmeleri ihtimal dahilindedir. | Milli Yardım Komitesinin Beyannamesi Ankara, 28 (ALA.) — Milli yardım komitesi beyannamesi Misli bu memlekette hatı Tanmıyan bir zelzele bir kısım vilâyetlerimizde korkunç tah- ribat yapmıştır. Erzincanda yıkılmadık bina hlınııııqı M L eai & öneü sekilede) — Mtizelzele | aha oldu Ba sabah Kandilli rasathasesinden Gğrendiğimize göre, İlk gecekli ve onu taktben de evvelki gecek! zelzelelerden sanra son 24 sani içinde yeniden 6 zel- | zele daha olmuştur. Ulaklı büyüklü bulunan bu sarsınlı- lardan en ziyade mazarı dikkate alına- bilecek olanları saat 16 yı 1 dakika geçe Ü ve 16 yı 48 geçe hiskolunmuştur. | Macar takımı busah geldi (Yazısı 3 üncü sihifede) Hah.. ben de bunu diyecektim ! Balâhattin. güngör yamsımda şçöyle diyor: *— Ankara redyosu, haberlerin ar- kası kesildikçe, gu Andaki duyguları- Tza Uygun olanlar arasından intihap edildiğine; mereden Giğini " ble türlü kestiremediği: ir tâkim ağır çu parça olan yüreğmizin içinde yaraya ekilmiş tuz, biber yerine geçliğini bül- mem söylemiye Kkzum var mıt, Sesinin biraz boğuk çıkmasından baş- kâ bu yabancı müzikle — bizim yüzde ; iyüz yorli hislerimiz arasında uzaktan, yakından bümem nası! bir münassbet | #ezmişlerdi!> Bizim mahat arkadaş Dü satırları ekumuş olarak yanıma sokuldu: — Hah, işte ben de buna diyecektimi. Dedi, Demek ki, böyle düşünenler yalnşz bir iki değil . .. Ü Güşüren; Bexincan merkez olmak tsere parçalar çalıyordu. Bu parçaların, par- | İstanbulda zelzele felâketzedelerine yar- dım faaliyeti genişledi Bu sabah Üniversite profesör ve talebesi büyük bir toplantı yaptılar, öğleden sonra da Sanayi birliğinde esnaf cemiyetleri toplanacak | eee SAA Bu sabah iki saat içinde Kızılaya 4600 lira gönderildi Mepimizi derin bir hüzün ve elcme fahisarlar, elektrik, tünel ve iram- vay idareleri, ticxret odası, bankalar ve diğer mücssesatla da tekmil me- mur ve wtntahdemiler bu hususta bi- Fibirleriyle yarışırcasına teberrma baş- | Tamışlardır. Ezcümle inhisar memur, | müslahdem ve depolarındaki — leçiler | aylıklarınm yüzde birtal vermişlerdir. fdarenin Cibali kutu fabrikasında da işciler dün aralarında mühim bir par ra toplamışlardır. Elektrik, tünel ve tramvay İdüre- «i de dün Kızılaya 2060 Hira gönder. güzet Anadolumuzun mühim bir ku- zamdaki Ev han, dükkân ve yuvatarla beraber burada da yüreklerimizi yıkan zagIR selzelenin uyandırdığı. umuml tecmür bülün acılığile devam elmek- tedir. Bu ara; mülliş âfetlen kurtulabilen, fakat en korkunç bir kışın öldürücü so- kukları içlnde aç ve çıplak bir hale gir- miş bulunan felâkelzede vatandaşlara yardım için tekmil İstanbul tek — bir Tuh halinde seferberlik hareketine geç- | amiş, her larafla yardım komiteleri ku- | Tulmuştur. | Bu meyanda Vali ve belediye rell ı LA Kırdar İslanbul şehri mamına fik yardım olarak on bin lira zünde- | Filmesini kararlaştırınış ve bu para 1 | ÜNİVERSİTEDEKİ BU SARAHKİ YOPLANTI Üniverdte genetiği bahisn kardeş » lerine yardım için çak büyük bir tes halük göstermektedir. Gençler; Erzin- Can ve havalisinde yeniden yapılacak Anşaatle bedenen çalışmak İeta derkal harekete hazır olduklarım bildirmişlere dir. Dün mühtelif takültelerden >> yılas mümessiiler alâkadarlardan bazi te « (Devamı 3 üncü sahitade) dün akşam derhal yollanmışlır. | / Vüiyet ve belediye memurları, 4a | Gerecelerine göre aylıklarından yüz- de bir e üç arasında bir mikdarımı felâketzedeler emrine bırakmayı ka- rarlaştırmışlardır. ğERcEVE Facia karşısında Azir Anadohmun, Erzincanle Ankara, ve Kayeeriyle Samaun 4 asdak | — beyol gekle giren büyük bir parçasını, aelzele, kaynar mr gibi hapkııtı. | mahayyilerine, Arzı boynuzundu taşıyan ,öküzün, sineklerini " oğınak Başırı titretmesi Karzında aksadan selzele, bu defa mabut hayale bak recek kodar müthiş. Zekzeleden zelzeleye konuşan ve Zilyette olduğu rdl gör fiye kada Hocaya — göre, — rasathanemizin — sizmegrafya ületleri bu derecede şiddetlisini kaydetmedi. İsviçre rasathanelerinde bile, sizmonrafya Aletlerindeki kalemlerin yerlerinden fırladığı huber veriliyor. Beşeri takslr Gışındaki bu tüyler Ürpertici faclanın merkeri, eseflerle kayderlelim ki vata. rumuzdır; aziz Anadolu. Focla kargısında teessür lâfları etmek, saç sakal yolmaktan daha İğreağ we âciz bir edebiyat tasavvur edemiyorum. Tesssürümüz Hadenin Ürtüne Ge; işte o kadar! Fikirsiz gözyaşlarının haztalıklara karşı biçbir şifası alma- diktan befka, Şuur ve irademizi uyuşturmak ve bize tadbirleri unutturmak bakımmdan zararı var Vacia kargısında bize düşen barç, kaleme ve kiişeye Gerin, bir teessürü peçeliyen essiz bir gelecek het felâketa karyı beşeri kadro içindeki ber tedbiri almaktır. Olmamalıydı, fakat oldu; mademki oldu, artık duyabileceğimlz yegüne haz ve saadet düygüsu, vükranın telâfisi yolunda gösterebileceğimiz —azim we fedakârlıkla. F 1, olmadan evvel değil, fakat olduktan sonra, —Türk milletinin tahammül ve telâfi kabiliyetini deniyea güzel bir imtihan telüikki etmeliyiz. Bir hükümet duvası değii, milletin her ferdile Aahil olduğu —bir devlet moeselesi karşısındayız. 2000 metro irtifsndaki bir yayla Üzerinde ve bu ç gününde, yonganın. dan bile ayrı düşmüş binlerce vatandas, herkesi ve heryeyi, salâhiyetli — ve salâhiyetsiz olduğu her vazıtayla ada çağırıyor. Bu ser, resmi ve hususl bütün şahal mülkiyetleri iptal edecek kadar manalıdır. NECİB F..ZIL KISAKÜRER sğmayocak kudar —ai —i0 "j ——— — GŞ