25 Eylül 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2
Pahalılık Muadelesinin Meçhu'leri yalnız Mahsül ve müstahsil Az'ığı ile müstehlik Çokiuğu değildir Elirem Uşaklıgil, —Mahsul az, müstehlik çok, piyasa serbest olursa fiatın art- masını biç bir kuvvet önliyemez, diyoruz. Bu, bir kaidedir. Kanun hük- münü almıştır. Üzerinde duru - lamaz. Kanun hükmünü almış olan kaideden bir netice çıkararak: — Şu halde yasaya hâkim olmak lâzımdır, diye düşlinüyoruz. Bu, da beylik ilâçtır. Artık ü- zerinde münakaşa yapılamaz. Fakat bizi işgal eden muade- lenin ortaya konuluş şeklinin doğru olduğu ne ile sabittir? Türkiye bududlar içinde top- ağının genişliği ile nüfusunun miktari gözönüne alınırsa mese- Iâ Danimarkadan, Holandadan, Macaristandan, o Bulgaristandan şu kadar defa fazla mahsul alın- ması lâzımdi. Sıhhatine mutlâk surette ina” mılması güç olan takribi jstatis - tik gösteriyor, ki toprak mahsu- lümüz, hele hayvan mahsulü - müz bu memleketlerinkinden şu kadar defa eksiktir. Bu müşahede toprak mahsu erimizin azlığını tereddüde yer vermiyecek bir kat'iyetle isbet etmiye yetişir ise de. takribi isti- “tistikle mukayese kabul edemi * yecek bir kat'iyete mâlik olan gümrük hesabları anlatır, ki esa- sında çok olmıyan toprak mah- süz her vakit için bizi ge * çindirmiye yetişmiş, bir miktari da artarak dıs memlekete yol - lanmıştır. O halde son içinde yurda bol bol yetişmiş Jan bu mahsul şimdi neden az geliyor? Surlin cevabı gene beylik bir kaide, değişmez bir hüküm ha linde hepimizin dilindedir: — Çünkü diyoruz, şu veya bu sebebden bütün toprak ekil- memiştir. Ben şahsen eksilen kolun e - kim biçim bahsinde pek büyük! bir tesir yapabileceğini hiç bir zaman kabul etmedim. Ailece İzmirliyim, yurdun iç taraflarını hemen tamamen bi * lirim, bizde komşu, dostun çok üstünde bir destektir. Askerlik zamanında olduğu gibi hastel'k zamanında da tarlası boş bırakıl- maz, daha.dün yeğenim Mene- menden geldi, anlatıyordu: Ü- zümleri sergideyken birdenbire hava kerarmış, yağmur yağmak üzeredir, bütün tarla kom$uları üsüserek kısa bir zaman içinde özümü dam altına taşıyıvermiş- ler. Eğer toprak tamamen ekil - mediyse sebebi çalışan kolun eksilmesinden baska yerlerde a” ramslıyız, bununla beraber ka- bul edelim, ki sebeb ne olursa olsun bir mikder toprak ekilme- miştir; Fakat ekilmiyen toproğın normal verimde açık bıraktığı mahsul mikdarının normal yıl * (Devamı sayfa 4/1 de) osasannenananen sma sasanaaasasaranasassr9r0ara sanar yapılacak şey mahsulü çoğaltmak, çoğaltınca- ya kadar istihlâki azaltmek, pi- Limanlarda bakii- yen gıda maddeleri süratle çönderilecek kararla faaliyete geçti, merkezlere gıda nakli için lüzuma kadar nakil vasıtası verilecek Münakalât Vekâleti muhtelif bekliyen gıda mad » yük merkezlere nak- Ji hususunda çok yerinde bir ka- ar vererek lüzumlu teşebbüslere geçmiştir. Bu karara göre bütün sahil şehirlerinde ve kasabala »- rında bulunan ambarlarda bek- liyen bütün gıda maddeleri İz - tanbul, İzmir, Samsun, Mersin gibi nüfusu kalabalık büyük mer kezlere sevkedilecektir. Bu hu susun temini için Vekâlet alâka» darların emrine lüzumlu o nakil vamtalarını vermek zere her İtürlü kolaylıkları gösterecektir. Vekâlet bu iş için a'âkn'ılara lü» zumlu bir seyrüsefer tarifesi ha- “ İzırlamaları hususunda emir ver- Bir har kdınınn öl. mile nelieslenen esrarenziz hâdise Beşiktaşta Fatma Jaleyi öldür - İmekten suçlu polis memuru, su- çunu inkâr ediyor, iddiasna gö- yaralanmasına kadının kendisi sebeb olmuş! Geçenlerde Beşiktaşta bir ci- nayet işlenmiş ve Fatma Jale is- minde bir bar kadını odasında ö- lü bulunmuştur. Müddeiumumilikçe yapılan tahkikat sonunda Mustafa ismin- de bir polis memurunun bu ci- | mayeti işlediği tesbit edilmiş ve katil yakalanarak tevkif edilmiş. tir. Dün 2 nci ağırcezada balılan da suçlu müdafaasını ya- «— Silâh sesi duyulduktan son ra Fatmanın odasısdan benim çıktığım görüldü ise de Fatmayı ben vurmadım. Kendisi Kana: «— Seni seviyorum ve seninle yaşamak İstiyorum» dedi. Ren de reddettim ve 6 sirada mas, mın üzerinde duran tabancam! nin yaralanmasına ve bu suretle Münakalât Vekâleti yerinde bir büyük maddelerinin re, tabancanın pallumasına o ve! oynarken sinirlenerek tetiğine dokundu ve kazaen kendi kendi- Kin bir aleve benzer, ersec hendisini ekeni da yakacektır, i Hargün insafsızlık rekoru! Sefaletle ıztırabın ilâcı kin #kmek değildir? D'Hausşonrille a am yeni bir (Baş tarafı 1 inci sayfada) Diğer taraftan sadeyağ fiat - arı d |makla beraber dünden itibaren biraz artmış ve Trabzon yağları toptan 370-380 kuruşa çıkmıştır. Piyasada perakende olarak 370 satılan yağlar Samsun yağlarıdır. Pirinç fiatları dün biraz düş » Maamafih pirinç tacir - İlerinden birçoğu satışlarda zahi- Pamuk döküntüsü | diye pamuk ihraç | ediyorlarmış İ Pamuk döküntüsü adile muh- telif Avrupa memleketlerine ih- rag edilmekte olduğu görülen! yerli pamuk çeşidlerinin sevkine e edilmiyecektir. Bu hu - İsusta teşkil edilen ekspertiz be-| yeti bugüne kadar dört parti ps- muk döküntüsünün ihracını re detmiştir. Bu gibi müracaatlar da sıkı bir kontroldan geçirildik- ten sonra müsaade verilmekte dir. Bu heyetin teşekkülünden evvel harice sevkedilmiş mallar arasnda 100 bin liralık yerli pa- muk olduğu anlaşılmıştır. Bu me- sele üzerinde de alâkadarlar €- hemmiyetle durmaktadırlar. Parmakları kesilen işçi Halıcıoğlunda oluran, ve ay- ni yerdeki madeni eşya fâbrika- isında çalışan Cemal adında bir isçi elini makineye kaptırmış, parmakları kesilmişlir. Kazaze - de işçi tedavi edilmek lzere Beyoğlu hastanesine kaldırıl mıştır. | RADYO | CUMA, 25/9/1M3 730; Saat ayan, 7.42: Vüosdumuru | salıyıralım, 7,80: Ajans haberleri, 1.55: Senfonik parçalar Ul), 1230; Saat a, yanı, 1288: Kansık Oo yroğram OG), 12.45: Ağams haberleri, 15: Şarkı © ve | #ürküler, 18: Sant ayar, 1803: Payj İ heye, 1840: Dans müsiği İPLİ, o19: (asa saati), 1045: Oyun havaları, 1980 Sast ayan ve ajans haberleri, 1945: Klâsk Türk müziği presramı, (Sef; Mestmi Cemil, 20.15: May ga, ertesi, 20/45: O Murartın O eseflerinden PL), zi: Ürvim saati), 21,15: Temsil, < Radyo salon orkestrası, 2230: Saat yarı, ağams haberleri ve. borsalar. İSTER İNAN, İSTER İNANMA Muğla vilâyetine tâbi Dal » | yan denilen bir köy vardır ki Denizyolları idaresinin iskele sidir. Akdeniz hattına işliyen Birçok vapurlar buraya uğrar lar. Bundan bir müddet evvel buradaki Denizyolları idaresi | acentalığına idare tarafırdan ren fiatları toptan lüğü kontrolörlerinin tesbit ettik. lerine göre fatura barici müşte riden kilo başına 20-25 kuruş al- maya başlamışlardır. Kontrolör- lerce tesbit edilen muhtekirler hakkında takibata başlanılmış tır, Daireler gazetedeki şikâyetlerle alâkadar olmıya mecburlar Vali ve belediye reisi dekter âkaderlara gön derdiği bir tamimde, her daire-| in gazetelerde çıkan kendile - rine aid şikâyetlerle çok yakin- Lütfi Kırdar, dan alâkadar olarak bunla kb etmelerini ve halkım dilek - lerini yerine getirmelerini bildir. miştir. Daireler bu şikâyet ve di-! leklerden hangilerini Intaç ettk- “İleri hakkında vali reisine muntazaman rapor vere ceklerdir. LR Patlıy'n bira f çısından yra'anan gırson Sirkecide Ankara nede çalişan Âdem isminde bir gar son evvelki akşam bir bira fiçisını açmağa uğraşırken fıçı birdenbire patlemiş, dağılan tahta parçalari neye uğradığını şaşiran garsonun yü ederek tehlikeli surette süne isabet yaralanmasını mucib olmustur. Adem, baygın bir halde Cerrah- paşa bastanesine kaldırılmıştır. Kumarha6 er'e n ücadele ye teslim edilmişlerdir. Zabita bu sahadaki ehemmiyetle devam simekte, kah. gönderilen taahhüdlü bir mek- tab bir buçuk ayı mütecaviz bir müddet Aftalyaya kadar bütün Akdeniz sehillerimizi dolaştıktan, bu arada Delyana pek yakın olan Kaş'a kadar geldikten sonra «Dalyanın bu- lumam, ir adığıs haydile iade edil. miştir, STER İNAN, STER İNANMA! e 140 kuruşa : düşürmüşler ve alıcılara bu fiat zeytinyağı kadar olma -| üzerinden fatura vermişlerse de Ticaret odasi ve ikhsad müdür - ve belediye caddesinde !128 numaralı Hüsnüye aid biraha. faaliyetine UCU ATUPLARI üyükada halkı nasıl kömürsüz kaldı? Büyükadada oturan bir o- huyucumuzdan şu mektuba aldık: İki ay var ki, Büyükadada oturanların yüzde sekseni hâ lâ kok kömürü alabilmiş deği. Wiz. Bakın, hâdise ne acıklıdır: İki ay evvel EBüyükadaya kömür beyannameleri yolla- nıyor. Bayi ve mahalle birliği vasıtasile bu Beyannameler yalnız mahdud kimselere da- Zıtdarah ekseriyete haber bi- le verilmiyor. Bayi mahalle birlik mümessillerinin tasdik ettiği beyannamelerle tanıdık- ları kimselere yedi, sekiz, hat- tâ dokuz ton kömür veriyor. Neticede bizler hâlâ bekliyo: ruz. Ben şahsan, yeni yolcu salonu üstündeki kömür tevzi bürosuna müracaat ettim. Şef- ten aldığım cevab şu oldu: «O bayii mahkemey« verin, birlik azasını da dava ediyo- raz, fazla kömür alanlar da mes'uldür.» Fakat bu mahkeme devam ededursun, şimdi bizler ne o- lacağız? Adalara (o kömürü hangi kanaldan bulup getire bileceğiz? Yeni kaymakamın uğraşması da boşa gidiyor. Çünkü başka bir bayi göste ledilemiyor. Bu defa «Eti- bank» bayileri kaldırdığını i- lân etti. Demek ki bu kış ha- lmiz Allaha kalmıştır. Bu ne Dil bayramı için yarın Halkevlerinde rild'ği halde, mesele gene hal- || Sahahtan Sahahar Bursa tüccar ve Esnafı alışveriş Tarzını Değiştirmezlerse Bursa çarşısı ancık Bir müze olur Burhan Cahid ç. dört makale Bursanın güzel taraflarını anlattı. tabiat, arzın bu parçasını zengin yaratmış. Topraktan servet taşi- yor. Yerden hazine fışkırıyor. Fakat Bursahlar bunu yeni yeni anlamağa başlamışlardır. Şimdi birâzıda tenkid tarafına geçe yim. Bursalılar bugünkü hayat şekilleri, alış veriş tarzları ve gö- rüş, düşünüş Ölçülerile birçok tenkidleri hak etmektedirler, Ye- ni yaşayış şartlarına derhal uy - malı, dünya medeniyeti çer- çevesinde © olduklarını derhal kabul etmeli, Türkiyenin en - düstri plânında baş mevkide olduklarını hatırlamalı ve yeni kafa, yeni hamle ile yeni ha - yata katılmalıdırlar.. Türkiyenin içlimal inkılâbı içinde Bursada kendi kendine bir şehir jnkılâbı yapmalıdır. Konserve fabrikasın da çalışan işçi kız ve kadınların hali beni çok düşündürdü. - Ha- yatlarnı kazanmak için bu hiz- mete giren Bursali kadınların he men hepsi yeldirmelerine sarın- mış, başlarını sıkı sıkı örtmüş, ancak bir gözlerile çalışıyorlar. Bu gülünç kıyafetin bir fabrika içinde temaşası hayli üzüntü ve* ricidir.. Sonra Bursanın orta ve işçi halkı arasında, bilhassa geçenler« de içkiye karşı kuvvetli bir ipti- lâ var. Medeni hayata girmek de mek içki içmek, hovardalık et» mek, esi isyan etmek de* mek değildir. Aksine olarak iç; kiyi edeb terbiye dairesinde ve ancak davette, ziyafette ve dost- lar arası toplantılarda sirf zevki artırmak için içmek gerektir. Me deni hayatın çirkin bulduğu en büyük ayıp sarhoşluktur. Daha sonra Bursanın * perakende €$ 'naf ve ticarette müşteri tanımak İve müşteri tutmak arzusu yok- tur. Gelen müşteriyi nezaketle karsılamak, arzularını yerine ge” tirmek için çırpınmak ve mutle- ka bir şey almadan ; salıverme» İmek gibi ticaretin bir ruhu kav» İrayış cephesi vardır ki bunu alış İveriş ettiğim bir Bursalıda gör- İmedim ve bütün bir otel halkı da ayni fikirde benimle ittifak etti- İler. Bursalı esnaf ve tüccar, İs“ tanbullu vefa Ankaralı, İzmirli ziyaretçiyi ne koparabilirse kâr- dır sayilan gelip geçici müşteri gibi görünüyorlar. Bursa için pek fena bir şöhret peyda olma- sına yol açan bu zihniyete karşı Ziyaretçilerde de şu kanaat beli- riyor: ” — lstanbul daha ucuz. Taşın- mıya değmez! Bursa Ticaret Odası, Esnaf Birliği, azasını toplayıp bu zihs niyeti giderecek yolda telkinler yapmazlarsa Bursa çarşısı ziya” retçiler için ancak bir müze ola- yapılacak merasim ze a Dil bayramı yarın şektimiz -|bilir. İşte buda Bursa için samir bütün Halkevlerinde büyük'mi bir tenkiddir. merasimle kri yi ki Bueh C hi | cak işeme een marçile i başlanaca! eakiben profe - : başlanacak, müteakiben profe |Vatman ve biletçilere zam mahiyeti hakkında bir konferans | | Elektrik; ; verecektir. Bundan sonra yeni v8 | iletmesi; idarenin eski edebiyat dillerini belirten eli parçalarla yeni ve eski sahne di-| de 25 e çıkarmağa lini belirten temsiller verilecek-| Yeni zamların i başlanacaktır. ORHAN URAL Karikatür Albümü ÇIKTI Bütün müvezzilerde bulabi- rsiniz Fiat 25 kuruştur. tir. Beyoğlu Halkevi de bayram mifhhasebelile yarın saat 17,30 da Tepebaşı belediye bahçesinde! bir tören yapacaktır. Törene İs-) tiklâl marşile başlanacak, kon -! feransı müteakib kılıç - kalkan. ve Ege, Karadeniz cenub ve doğu Anadolu milli oyunları oynana- caktır, Diğer bütün Halkevlerinde de toplantılar tertib olunacak, kon feranslar, temsiller yerilecektir.
