4 Mayıs 1941 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

“4 A iğ ez gin Hergün Irak - İngiltere ihtildfı Muhittin Birgen ıpkı Belyradda olduğu gibi | Irakta da bir hükümet te-| beddülünü müteakıb geçen kisa bir zamandan sonra, küçük bir mem- İeketle büyük bir imparator! Yanında ateş teati edilmeğe başladi Gene tıpkı Belgradda olduğu gibi: askeri kuvvetle hükümeti eline al -| iş olanlar, ihtilâf halinde bulun - le olan muahedele - ülkü: sadakatinde i söylüyorlardı. Bu- nunla beraber, sekin bir zamanda siyasi bir formüle bağlanıp yatışı - rilabilecek olan gizli bir ihulâf, za- manın fevkalüdeliği yüzünden, 38- ne tıpkı Belgrmadda olduğu gibi, mey danı silâha ve ateşe serbest bırak. İrakla İngiltere arasındaki ihtilâf bugünün vey« dünün işi değildir. | Kaynakları gitmek lâzım gelirse, gözlerimizi geriye çevirip Cihan İlarbine kadar gitmek ve 915 te! Şerif Hüseyinle . İngiltere arasinda aktedilmiş olan anlaşmayı hatırla - mak lâzımdır. Bu anlaşmanın esasi Arablara tam bir vahdet ve istik - İl vermekten ibaretd. Filistin iht- İli münasebetile Arablar tarafından neşredilmiş olan vesikalar gösterdi ki, o zaman İngiltere, Şerif Hüseyi - ne, Arablık için en geniş bir hudud içinde geniş ve tam bir istiklâl vâ. detmiştir. Burdan yirmi beş sene evvelki Arabistan bu tarzda bir istiklâle sa: ib olabilir miydi? Verilse bile, bu İnemleket bu istiklâli kullanabilir miydi? Bunlar ayrı meselelerdir. Fakat, hidisibn inkişafı esnasın - da, bu sunilerin tetkikine gidilme - di. İngiltere, Arabistam bir taraftan parçalamak ve diğer taraftan da kendi nüfuzu altına almak yolundan gitti, Belki buna mecburdu; fakat bu mecburiyeti Arab masyonalisi sine anlatmak çek güç'ür. İşte bi - luk a-| ; SON. Resimli Makale: ingiliz terbiye ve tedrisinin ruhu AN & Londra Üniversitesi Terbiye Profesörü 7 ifadesini buldukları terbiye s! minden ayrı olarak, iyice anlaşıla madıkları gibi sistemler de terbi- ye ve tedris ideallerinden ayrı an- laşılamazlar. Bu sebebi çinci ihtilâf unsuru budur. * Arab milleti, bugünkü dünyanın geri kalmış i j kat, eski bir en ileri derecesini te snillet cami lar devti yaşamış olduğunu hatırlar, Bunun için, Arab riilleti - sin, kendi başını böyle bir vehdet ve istiklâl hayatını yatayıp yapıya. mıyaçağını tetkike bile yanas büyük bir Arab münevverleri küt - ei 1919 dan itibaren bu is - öklâli var © ettiler Arabistanda ğun istemekte bir çok u biliriz: fakat, ve istiklâl şeyin Areb. tiyen kün değildir. İşte, bu kütle, Memrda, Fitistinde) © ve İrakta İngiltere ile muhalefet ha- İindedir. Bu muhalefet, o muhtelif Arab memleketlerinde muhtelif şe. killerde tezahür ediyor. İhtilâhn L Taktaki tezahürünü izah edebiliriz İsgiltere, Irakı, muhtelif Arab mem İeketleri arasında enternasyonal te-| Yakki edilebilecek bir eşraf zümresi-| bek! İe, yani siyaseti kendilerine m © edinmiş kozmopolit Arab aristokra-| sisile idare etmek © lraktm eski Osman) dan devredilmiş bir vardı. Bilhasan ordu bunlarn elle - Tinde bulunuyordu. Bu ursur, İra - kın istiklâlini ve ordunun kuvvet İenmesini istedi. İngilterenin Irak politikasını idare edenler bil -| “ hassa ordunun kuvvetlenme iste-| miyorlardı. Dört beş sene içinde or. du içinden gelen bu tarzdaki bü - tön hareketleri, Bağdadda haiz ol - © dukları siyasi » © dular. Fakat, İngilterenin son za manlarda en yalelerin! çoğalma Iraktaki zümreyi kuvvet. İendirdi; onun halk arasndaki nü- fuzu arttı ve nihayet, bu zümre, kendisinde, hükümeti ele alıp ica- © binda mücadeleye geçmeği göze & Olacak derecede cesaret buldu. İşte, “bugünkü hadisat, pek basit birkaç çizgi ile tarihini yaptığımız bir ha. zeketin neticesidir. * Başka bir zamanda ols, İngil - tere için bu Irak hareketini gene si yasi usullerle | balledivermek işten “bile değildi. Fakat, Akdeniz ve A- # an harbinin en şiddetli ve en mzik bir zamanında işi siyasete el bette bırakmaya imkân yoktu, Ak. “denizdeki filonun can damarı Mu- suldan gelen boru tesisatından iba- ” et olduğuna göre, İngiltere Bağ - dad vaziyetini ancak askeri bir nü. “dahale ile ıslah edebilirdi. Bu aske. ri müdahale hazırlanmakta ikendir ki isler birdenbire karıştı ve Irakta bir harb patladı. İngilterenin bö - “yük kuvvetleri olduğunu cek iyi bil- nekle İrakiaki vaziyete n kâfi derecede tedbir almıs o - p olmadığı bizes henüz meçhul - Arkası tayfa 6 sütun 6 da) bernber fakat gevşek ve müsar lı bir şekilde tanzim edilmiş ve oldukça gevşek bir kontrola tâb istemdir. Bu İki sistemin i olanı umumiyetle i âmme H. R. Hamley Eminönü vinde konferans werirken ırına on altı y z yaşına > | Puble Sehool'dan ” ibelerle orta okuldan ç r altı yaşında sek- sertifikası (şaha an tale - mesi üniversite çi İ yapmak hak deceğim. Bu tah emel. r ki başkalar mle mutabık olmuy göre adamızın Tol oynamıştır. sahillerimizde yaban uzun müddet ma an gelen bir si de, belki 1 hususta be- aklardır. tarihinde Bunlar- ii değil) devle 5 hesdbına mecc hakki Pu .İci tecavüzünd Neiaretinin | Er ) birincisinin fil veşİler arama a İzeşt ruhudur. Dsima veni matod. (Arkası sayfa 6 sütez 5 te) d nda değildirler ar kendileri müfettiş ek kontrol edilmelerini is liyeti State Sehools (Dev let mektebleri) dediğimiz mekteb | ler iç Bu mekteblerin para| acı kısmen Maarif Nezareti| aile bazine tarafından, kıs| men de mahalli terbiye ve tedris| makamları (County Council deni-| len belediye meclisleri) ve büyük kasaba ve şehirler tarafından te- min olunur. Muayyen bir sahada hazine terbiye ve tedris masrafı. nın yarısını deruhde eder, diğer yarısını saydığımız mahalli otori- teler verir. Çocuklar beş yaşında Cowneil Schools denilen ana mekteblerine #«irerler ve sonra vedi yasında Junior Schools denilen #ikokulla- ra devama ba lar. Bunlar on bir yaşında tı na tğbi tutulur- lar. Bu imtihan neticesinde erkek ve kız çocukların kabiliyetlileri | Secondary Sehools denilen devlet orta okullarma ahırlar; diğerleri ise Central Schools (merkezi mek tebler) veva Sener Sehonis den” len mekteblere widerler. Me tahsil cağı on veva sene ragn beş vanda biter: fakator. taokul çocuklarının coğu okuma - İSTER iNAN, 'Tesviriefkâr başmuharriri Velid Ebuzziya yazdığı maka- lelerin birinde, Siyasi kanastlerini ifade e- derken ifrata saptıklarını sandı- Bı bazı meslekdaşlarımızı mua- haze etmiş, — Ulu orta kalem kullani- yorsunuz, hâdiseler bir müd- det sonra bütün düşünce ve tahminlerinizi yalancı çıkarı - yor. Meselâ Balkanlar Alman- yaya mezar olacak diyip duru- yordunuz. Aldmanya d #ibi Yugoslayya ve Yunan nı kesti, biçti Demek ki Bal kanlar Almanyaya değil, Yu - #oslavya ve Yunanistana mezar oldu, demiş. Meslekdaşımız Ahmed Emin Yalman, işte kendisi söylüyor, İSTER INANMA! POSTA in ne olduğunu anlarsı 4 Akdenizin | askeri faaliyeti Süveyşe değru, si yasi taarrız da Cebelüttarıka de İuzamaktadır. Ajansların. verdik malimata mazaran Cebelüttrika pılan tanrruz da yakında askeri haya intikal edecektir. Herhalde denizin iki meşhur kapısına bir da yapılan bu isarruzlar; bi derecede, İngilterenin Akdeniz do- nanmasını ikilendirmektedir. * Artık, 1939 da patlayan harbin nasil biteceğinde herkes yiüttelik - eri ya ik inci 1 — İngiltere adalarına istilir. 2 — İngiltere kesilmesi (Atlantik meydan muha. rebesi) İ Bu hakikat karşısında şu hüküm İkolaylıkla verilebilir: Akdeniz yol larinm kapanmamı — netice pek tesir edecek değildir İtalyanın harbe girmesini İsmütenkıl, bu denizi İngiltere ada ni besleyen bir yol olarak deği lâkin bi al. götürmeğe mahsus bir yol k kullanıyordu. Bu yol bilhas hususunda ola: İsa Yunanistana yardım kiymet aldı, Bugün o Yunanistanın Almanya tarafından işgal edilmiş olması, şarki Akdenizin İngiliz İm- paratorluğu menfaatleri içindeki kıy metini daha fazla azaltmıştır. agilizlerin Akdeniz filosunu bu de- İnizden çıkaracak ve Akdenizi Mu- a İsolirinin Mare nostron tabirine lâyık İbir şekilde kısa bir zaman için AL İmanları tevdi edecektir, Akdenizin Balkanların işgal edilmesinden son ta, dünya mücadelesindeki sevkul. ceyşi durumu bundan başka bir şey değildir. Ancak bu hâkimiyeti ta- kib eden harekât mühim olabilir. Bu harekât iki yol üzerinde yürüye- bilecekti | — Irak petrollarına doğru bir kara harekâtı 2 — Afrika sahilindeki üsleri ele geçirmek Üzere gene kara harekâtı Süveyş kapandıktan sonra, Bri- Balkanların Almanyaya mezar olacağı kanaatini elân muhafa- za etınekledir. Bu bakımdan Velid Pbuzziva'ya bir cevab vermek lüzumunu duymuş. Bu cevabda şöyle birkaç o cümle var: — «Umumi Harbde Alman- müsavi mevkide bir Öyle olduğu hal- de her adımda siyasetimiz ve 87. eti nefsimiz çiğnendi, harbi bi- zim taraf kazanır diye ürüntü - n Yalman'ın yarısında vardı «Harbi bizim t diye üzüntüler geçi İSTER iNAN, ISTER INANMA! yaklaşan tehlike (“Son Posla,, nın denizci mukarriri yazıyor ) deniz yollarının| # Şu halde iki kapımın kapanması, | “İdan tehdid ederler, Amerikanın fer Sözün kısası | Salona buyrun | Kumu E Ekrem Tali ef ylar var ki İstanbuls gel | memiştim. Bu sefer nasılsa bir fırsat aku; üç günlük bir sıla | bundan sor de ufacık bir 1 yüküm olmadığ luk insiyakile #a k önce bir tak çift oyunu hâlâ olmada imiş. B eble Kara- y rıhtırmımı salak salak ve ii dolaştıktan £ ledim; araba geldi atladım. Vatman. — Yı 1 Dedi, #stifham ile baktığımı İgörünce de il Yeni nizam! Bu tabir benim rimde dajma tesir yapar. Bu sefer de Başım hafifçe aş bir: ise bozsun! Du- adık ki bu ye- nizam belediyenimiş. Eksik ol- nakil vasda bu kıtlığı iyi * kapılarına ni m ,rini muhafaza hususunda höçbür 0-İla Ki olamaz. Bugi har mutlak deniz hâl sizle imkân bulamam Muyn silâkları, ufak hüc leri, denizalular h ünden kaşip #i- de Z- ne tesir yapabilmek -|$ is büyük denizleri Ok layan kapılara kapan | kapıdan içer > tarafta bilet kesen wa buyurun! Dedi, İsaret gemi tedirler, Bi İyanoslara ba Jmasi bu mudak hâkimiyeti istihsale İkâfi gelir. | Mükverin Gebelütteri İkapâyıp Akdenizi ken: İse üç harek İceği ileri I — Tü ölmek 2 — Misir üzerinden petrol ye gitme 3 — Denizlerden petrol yoluna| izerinden o petrol yoluna Açık palas oteli * le20 Tu'na gazetenin alâka» Ğ. Ckeom Kasımpaşa hâdisesi kaza mı, yoksa cinayet mi? isminde üm | İlar uhabere: İkale & i bekleyen bir) İmillet, Türkiye bulunmaktadır. Bü| İyük Harbde Almanlarla omuz onsü- | ğ iş olan bu milletin, va. tan vi sındaki kudreti bilhas- Almanların malümu Binaenaleyh Mesr ü bu hareketi beslemek üzere deniz. lerden şarka doğru gitmek daha| faydalı ve kolay bir yol olacaktr den ve adığından dola İtak odasında tabanca ile öldürdü- İngiltere için İtak o petrollarının gü iddia edilen Sabri Gültekinin mihver eline geçmesi, herhalde mü- du asına 1 inci ağırcezada dün hira bir kı r. Bunun için İni hava ve kara kuvvetleri çok uğra- İsacaklardır. Fakat donanma, Sövey $i vermemek hususunda bütün varlı || e yardım etmesine rağmen, ordu Süveyşi mihvere birakirsa: İngilte- re Akdenizden evvel Atlantik ile meşgul olacaktır. Zira şimali Afrika sahillerinde tesis edilebilecek üsler hakikaten İngiliz ticarcı yollarına büyük © tesirler yapabilirler. O man Almanlar Lorain, Brest vesair) Etldi> Fransız İkmanlarında | tesis ettikleri) £ Demiştir. Dünkü celsede evvel- üsleri daha cenuba kaydırmak sure-| ce hâdisenin tahkiketına el koy - tile, hem İngiliz hava kuvvetlerinin muş bulunan İstanbul müddelu - tesir sahasından uzaklaşır, bem de | UMİ muavinlerinden Ziya Yaz- İngiliz ticaret hatlarını daha yakın-|£in şahid sıfatile dinlenilmiş ve bu ciheti teyid ederek, demiştir İkiz |“ — Hadisenin tedbirsizlik ve dikkatsizlikle vukua geldiği ka - naatindeyim. Mazmun, zarnıma gö re bu filli hatzen işlemiştir. Zira Fatma kendisine hüsnü kabul gös termiş ve arzularını kabul etmiş. Kanaatimce ortada katli intaç e - decek bir sebeb yoktur.» Duruşma, bazı tetkikat icrası ih kazaen ateş aldı ve bu müessif hâdise vukua yadı da bundan değil mi? * Harbin o başlamasından - bugüne kadar vazifelerini büyük bir Hassa- siyetle ve her defasında ayrı bir kah Tamanlık mümunesile başaran İngi- liz denizcilesinin Akdenizden dişarı İsıkarılmaları ne de olsa büyük, mü Jessir, tarihi bir vekia olacaktır. Bu- İnn için İngiliz denizcileri, mezkür| ; İkapıların müdafaası uğrunda, ne ka İdar çarpışsalar azdır. İ Bununla beraber, Cebelüittank ve (Süveysin kapanmış olmus Briten. İyanın servet kaynaklarını Almanya İya çevirecek değildir. Bu kaynak- )lar Okyanuslar üzerinden yine es - İki merkeze akacaklardır. Elverir ki | Darlan)' ve (Frasko) donanma - > Almanyaya vermesinler, Rumi vene 1557 Nizan " Roni gene 1941 EW Bulgar dili Makedonyada resmi dil ilân edildi Sofya 3 (A.A) — Üsküb min -! takaşı reisinin emri ile, Bulgar i dilinin, Makedonyada resmi dil çi- | duğu ilân edilmiştir. | | | l