4 Mayıs 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

u m h u riyet I 7 fiCİ VII SHVI I 6 0 I I ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: tstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 BAHÇEKAPl'da Pazar 4 Mayıs I94I Mensucat Fabri Büyük kum görmeniz men: KULA yeni açılan 1 T. A. Ş. zasını icabıdır. İlk kafileyle Inehöluda Tas rıhtım üzerinde Anadolu ile İstanbul sarmaş dolaş oluyordu! Bayan İnönü Cebeci hastanesi hurslarmda Tırhan vapurundan İneboluya nakledilen halk sahile çıkarlarken... Inebolunun daracık taş nhtınu üze tenin motörile vapurdan ayrıldık. Deniz nde Anadolu ile İstanbulun sarmaş hayk kabank.. Dalgalar, bakıyorsunua dolaş oluşunu Tırhanın güvertesinden bir dağ duruğu irtifaında, bakıyorsu' seyrediyorum. Biraz sonra, biz de ecen. (Arkaa sahife 5 sütun 1 de) Ankara Cebeci hastanesinde açılan Yardımsevenler cemiyetî hastabakıcı kurslanmn küşadından intıhalar: Sayın Bayan İnbnii hastaneye geldiğinde hastabakıcı hemşireler tarafından istikbal olunmus, ilk derste hazır bulunmu? ve bu riyaret vesilesile bir çok hastalann da bizzat hattnıu sormuştur. Solda doktor General Mazlum, ilk dersi verirken görülüyor İngiltere ile Irak arasında Ne tarafmdan bakılırsa bakılsın Irak ihtilâfında Tüıkiyenin noktai nazan iki taraf için de tamamile yersiz olan bu ihtilâfın miimkün »ür'atle bertaraf edildiğini görmek iştiyak ve ihtiyacından ibarettir rakta zuhur edegelen hükumet darbelerinin sonuncusu İngiltere ile Irakın münasebetleri üzerinde yavaş yavaş gerginliğe doğru terakki eden nahoş bir vaziyet ihdas ettikten sonra birdenbire alevlenerek nihayet müsellâh bir ihtilâf şeklini alıverdi. Diinkii telgraflar Irak kuvvetlerinin İngüialere aid Habbaniye askeri tayyare karargâhına taarruz ve hatta yinni kadar tayjareyi tahrib ettiklerinden bahsedi>ordu. Bu haberler teeyyüd ederse büyük diinya buhranına Irakta da bir cephecik ilâve edilecek demek olur. Komşu ve dost iki memleket arasmdaki bu ihtilâfa nekadar teessüf edersek edelim, vokuu asla arat edilmiyen bir hâdise katşısında bulunuydruz. İhtilâhn zâhiri sebebi İngilterenin evvelce akdedilmiş bir muahedeye istinaden Iraktan askeri kuvvetler geçirmek istemesi ve Irak hükumetinin Basraya çıkanlan ilk asker kafilesi geçip gittikten sonra ancak yeni kuvvetler getirilebileceği iddiasmda bulunmasıdır. Böylelikle mesele bir muahedenin tatbikahns aid bir lefsir meslesi şeklinde görfinüyer. Irak, İngilterenin bahis mevzuu muahedeye istinaden memlekete fazla asker getirmesini kendi istiklâl haklanna aykın sayıyor, İngiltere ise muahedenin böyle bir takyidi ihtiva etmediğrai beyan edi YENİ ALMANLAR Yugoslavya mirası! Italyanlar da Slovenyayı ilhak ettiler «İtalyan Krallığııun ayrılmaz bir cüzü» olan Slovenyaya mnhtariyet verilecek Ispanya Hariciye Naarı M. Snnner Berlinin iddiası Nisan içinde 1 milyon tonluk gemi batırılmış Harbiyelilerimiz Dün Ankara Ulus meydanında tören yaptılar ve abideye çelenk koydular Ankara 3 (a.a.) Askeri liselerden rene istiklâl marşile başlafimış, bunu Harb okuluna iltihak eden gencler bu iki genc Harbiyelinin coşkun hıtabelerl gün saat 10 da Ulus meydanında zafer takib etmiştir. Bu hitabelerden sonra Harb okulu anıtına merasimle çelenk koymuşlardır. Harbiyeli gencler önlerinde Harb o gencleri hep bir ağızdan Harb okulu kulu sancağı ve bandosu olduğu halde marşını söylemişler ve törene okul koAtatürk bulvannı takiben ve bu yolmutanının önünde yapılan bir geçid üzerinde toplanmış olan kalabaîık halk resmile son verilmiştir. Harbiyeli gencler gelişlerinde oldukütleleri arasından geçerek Ulus meydanına geldikleri zaman burada bütün ğu gibi okula dönüşlerınde de yol üzemeydanı dolduran binlerce halkın sü rindeki halk tarafmdan sevgi ve takdirrekli alkışlarile karşılanmışlardır. Tö le takib edilmişlerdir. Midilliyi de i$gafe başladılar «Almanların Ege derdzlndeki Semendre ve Limni adalarmdan sonra Midilliyi de işgale başladıkları bildiriliyor. Gelen haberfere göre, adanın şitnal li. manlarından birine asker çıkarmağa başlamışlardır. Fakat ada henüz tamamen işgal edilmemiştir.» (Ankara radyo gazetesi) D İNGİLÎZ ORDUSU Bağdada yürttyor Habbaniye mıntakasında siddetli muharebeler oluyor Irak ordusunun yalnız bir kısmı harbe îşlirak etli 26 İngiliz layyaresi tahrib olunmuş {Yazısı 5 fnci sahifede) Yarıa Gelecekîerse l Yusuf YUNUS NADÎ (Arkası sahife 5 sütan 3 te Garbî akdeniZ'Avruvck Fransa.ispanya, Portekiz ve Cebelüttarık Yazan: Abidin Daver Harbin ağırlık merkezi Akdeniz darülharekâtına ıntikal etmiştir. Şimdı de bu darülharekâtın garbında, Cebelüttarık mmtakasında yeni bir cephe kurulacak gibi görunüyor. 0nun için Cumhuriyet, bugün renkli haritalar serisinde karılerine garbî Akdenizi takdim etmektedir. Berlin 3 (aa.) Resmî teblig: DüşEoma 3 (a.a.) Stefani: Resmî İtalman ticaret vapurlarına karşı yapılan yan gazetesi, İtalya krallığına ilhak edimücadele nisan ayı İçinde parlak bir len ve Lubliana eyaletini teşkil eden muvaffakiyet halini almıstır. Alman yeni arazide kanunu esasiyi ilân eden hava, deniz ve denizaltı kuvvetleri cekararnamenin metnini neşretmektedir. man 1,000.211 tonilâtoluk İngiliz vapu. Bu kararnamede bilhassa şöyle deniiru veya yardımcı vapur batırmışlardır. mektedir: Bunlardan 450,000 tonilâtosu Yunan su«Hududları merbut harita ile tahdid elarında batınlmıştır. Diğer 250 vapur dilmiş olan Sloven arazisi Lubliana ismi da aynca'hasara uğratılmıştır. Bu vaaltında İtalya kralığının ayrılmaz bir purlarm bir kısmına kaybolmuş naza. cüzünü teşkil etmektedir. rile bakılabilir; Hava ve deniz kuvvetAhalisi tamamile Sloven olan Lubliana Madrid 3 (a a ) D.N.B. İspanyanm leri tarafmdan dökülen mayinlere çareyaleti muhtar bir teşkilâta tâbi olacak Napolyona karşı yaptığı mucadelelerin parak batan vapurlar bu yekuna dahil ür. Eyalet Sloven işçi ve müstahsil sı anılması merasiminde Hariciye Nazm değıldirler. Şahire 3 (SLA.) Ortaşark İngiliz Ziyanın çok kuvvetli nıfları arasından seçilecek 14 mümessil M. Serrano Sunner bir nutuk söylenıig umumî karargâhının tebliği: İyi rüyet şartlarından istifade eden bir manzumesi Düşman cuma günü Tobruk müda den mürekkeb bir meclisin yaıdımile ve plutokrasilere ve bunlann İspanya Alman hava kuvvetlen dün. gece Mer. (Arkası sahife 5 sütun 1 de) daki teşkilâtına hücumlarda bulun sey mıntakasmı bombardıman etmişler(Arkası sahife 5 sütun 5 t<* rmıştur. dir. Liverpool limanı tesisatında şddetli" M. Sunner, ezcümle demiştir ki: infilâklar vuku bulduğu ve büyük < Plutokrasiler, İspanyanın ycşa yanguılar çıktığı haber verilmektedir. mak hakkını tanımak istemedikten ingilterenin cenub ve cenubu garbî sasonra, yenıden İspanya meselelerine hillerinde askerî hedeflere karşı akınkanşmağa çalışıyorlar. İspanyayı kur lar yapılmıştır. Gromer açıklarında 3000 tarmak bahanesile, İspanyol milletlni tonilâtoluk bir ticaret vapuru inıha eheyecana duşürmek için en inamlınıdilmiştir. yacak şayıalar ve yalan haberler çıkarıyorlar. Bir gün İspanyanın üçlü pak Düşman hava kuvvetleri dün gece ta iltüıakından. ertesi günü bunun ak garbî Almanyada muhtelif yerleıe insinden, bir gün İspanyanm harbe gire filâk ve yangın bombaları atmışlardır. ceğinden. ertesi gün bunun doğru ol Hamburg'un eğlence mahallelerinde, madığından bahsediliyor. İki asır îs Bremen'in varoşlarında ve sair bazı Tobruk kalesi dayanıyor! M. SUNNER TEKZİB EDİYOR Dört yüz elli bin ton geminin Yıınan sularında battığı bildiriliyor Son Alman taarruzu müdafaa hattını yararçıadı İspanya ne iiçler paktına, ne de harbe girecek! Bugün 6 ncı sahifede Harita Serimix (Arkası sahife 5 sütun 3 te (Arkası sahife 5 sütnn 4 te Birkaç söx Radyo ve Kültür Memleketimizde radyo abonelerinin artışını hâdiselerile yakından ve candan alâkadardır. Bilr^n istatistik, içtimaî tekâmiilümüzün styrile hassa. köylümüzün umumî bilgisinde hayret edilecek alâkadar olanlara mühim şeyler öğretiyor. Hususî bir tekâmül göze çarpıyor. Ondaki dikkat ve tecessüs şirket olarak bundan on iki, on üç sene kadar evvel ınsiyaki bütün canlıll^ı ile yaşamaktadır. Anadoluyu kurulan İstanbul Radyosu, o zamanlar sekiz bin küsur gezenler söylüyorlar>*fiundan beş, altı sene evvel aboneve malikti. Ve makinelerin çoğu şehirlerde, hiç bir şeyi merak etmiyen ve meselâ sorsanız Türkiye bilhassa lstanbulda bulunuyordu. Bir devlet müesse Cumhuriyeti Hariciye Vekilinin ismini bilmiyen Mesesi halinde Ankarada faaliyete geçen Türkiye Rad miş, bugün, Cenubî Afrika Başvekili Smuths'u tanıyor yosu, daha ilk günden itibaren bizde misli görülme Almanya ile ingiltere arasındaki mücadeleyi yakınmiş bir alâkaya mazhar oldu. Abone sayısı seneden dan ;akib ediyor ve harb vaziyetlerine dair kendine senej e, hattâ aydan aya mütemadiyen artıyor. Hu mahsı.s fikirler ileri sürebiliyor. susî şirketin sekiz bini kısa zamanda on beş, yirmi Yüz bin abone demekf Bir kaç milyon insana bine çıktı. Otuz, kırk ve elli binlik merhaleler bir iki hitab etmek demektir. Bu ky^tür vasıtasından azamî adımda aşıldı. Son defa sorduğum zaman Türkiyede verim temini için mütemadiyen kafa yormalı, daha yüz bine yakın mukayyed radyo abonesi bulundu geniş kütleleri aydınlatmağa çalışmahyız. ğunu öğrenmiştim. Bugün belki bu rakam da geride Elifbenin yıiz senede yapacağını radyo vasıtakalmıştır. sile on senede başamnak mümkün olacaktır. Makinelerin çoğu köylerdedir ve halk dünya N. \ Cebelüttarık: Bu mıntakada Cebelüttank kayası İngiiızlerin elindedir. Modern tahkimatla mukememl bir kale haline sokulmuş olan bu kaya Akdenizin garb kapısı olan Yeni hâdiselerin doğuşuna sanne olan Bağdadm umumi manzarası ve Kral Fayşal Köprüsü (Arkası sahife 3 sütnn 4 te