21 Ekim 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

Birinciteşrin Son haftanın tek mana ifade 00 co A LL üç büyük hâdises T- Erzurum demiryolunun açılması, 2-Yeniden tezahüre , vesile bulan Türkiye - Sovyet Rusya dostluğu, 3 - Türk - İngiliz - Fransız ittifakının imzası nenenasseraneag Üremerrresssenenaasananı W hödiselerin her üçünde de müşterek | bir vasıp Bi bunlar Türkiy, ve müşterek bir gaye vardır klâl, hare ve UMAĞA özmetmiş olmaslle ifade Erzu i e demiryolunun açılması Üer yanları tu Türkiyenin batam ile di. AE Şir, dir. O reva bağlamak için. Güm şimal R UFİYEtL maziari, Ni ç e, ve bu uzun bekleyiş o Darabiyeş pe DİİVOK ağır İstili, yoksuzluk ve > ai si malolmuştu. Fakat Türk yurdu da, orta doğu ve çetin dağlarını ve baş kaş arIDI Benelerdenberi del - Uğruşan bir demiryolunun Bu hâdise, z ir urun çin e ehemmiyeti Anadolu - m ği orak En teşkll etmesinde değil, uralarin anavatana çözü- Sedir. baklandığını Made etmesin. Türkiye terden Cümhuriyeti kurulduğu tk sene Yolu ike Yalanın sathında Ür demir - bu sebekenin bir uri yet iyan İmar ve Ar İlibarile, ucunun Erzuruma varması binin hiç bir şeyle sar - ila Programının ana P ikiyete erdeğini gös- ty etle bükümet ve bilhasın 7 Ğ ene an başkanlığını bidayet - Bet İsmet İnğa diki Gümhürreisimiz Mill lar, Fakat onlar <erik olunmağa şayandır. : i ia a m omiyacağını imi ve arayanlar ke demiryollarının Diyar ki ndilerini ö- ag Simdilik baş. blbirine bağ mesin ; ii 3 nın müdafası 4 in tutarı : için nü. ti için yalnız bir saadet | İye - Sovyet Rusya hükümetleri arasinda bir Yaratmakla meşguldür. Bugün | vekilimiz Fırka içtimaında, hem de Sovyet -İime de topraklarında bir gözümüz yoktur; bu (di olan kimse bizim düşmanımızdır. YAZAN ——. Emekli General H. Emir Erkilet Son Posta, nın askeri muharriri kiymet verseydi, bugün ha! acaba ne © lacaktı?!. Çün b işte under yaşa mız Avrupa kit'asımı sazsmağa başladı. Fakat cümhuriyet hüküme ük bira. #im ve kanaatle senebesene Üretmeğe baktığı ve bugün de bir ucunu Erzoruma vardir - makla büyük bir ferah duyduğu demiryolu #ebekesile yalnız memleketin müdefaasını deği, eyni zamanda ziral, ticari ve Iktısadi inkişafını da kastediyordu. Hükümetin demizyolu mesals!, hattın Er. züruma varmasile sona ermiş değildir; © va. tanın ümran ve müdafaasına emniyetle ba- kabilmek için şimdiye kadar yaplığı demir- yollarının daha ki mislini vücude getirmeğe mesburdur. Ve elbette onun prowramında bun lar da meveuddur. Çünkü Türkiye yarım! tedbirler memleketi olmamalıdır ve bunun| (en yeni deli Erzurum demiryoludur. Türk - Sovyet dostluğu Dış Bakanımız Şükrü Saracoğlunun Türki. aya yakın bir zamandanberi Maskovada ce- reyan eden müzekereleri sona erdiremiyerek, bunlara bilâhare devam olunmak üzere, memlekete dönmesinin sebeblerini hem Baş- Rusya hükümeti Moskovada ayri beyan ettiler; fakat bu her !ki beyanat gös- terdi ki Türkiye nasıl ki müdafun siyasetin. de müteyakkız ve #hmalsiz (se dış siyasetin - İde de mutink bir dürüst ile hareket eder ve bu vasıf ona beynelmilel hususi bir ihtiram mevkii temin eyler. Biz Türkler kendi tabii hududlarınızda i sulh içinde yaşamak ve millet ve memleketi. mizi yüksek bir hars ve medeniyetin bütün nimetlerinden istifadelendirmek İstiyoruz. Burun için hiç bir kimsenin ne kazanç ve indelerle | itibarla da hiç bir devletin toprak ve suları - muda gözü olmasını istemeyiz ve çekeme - yiz de, Bizi bu barışçı ve yapıcı mesnimizde İher rahatsız ve dilgir eden veya etmek kas. Onun için bis bir traaftan toprak ve de - nizlerimizin tamamiyetini ve istiklâl ve hür. riyetimizin masuniyetini temin eden demiryo hu, ordu ve tahkimat gibi vamtaları hazır - larken diğer taraftan ayni gaye ile bir takım beynelmilel dastluklar Kurmak mecburiyeti. deyiz. Sovyet Rusya İle dostuğumuz-bülün dost. lukların hem en eskisi, bem de en üstünü. dür. Çünkü en fena günlerde kurulmuş ve tecrübe olunmuştur. Fakat biz iki yüzlü ve gizli dostik oyunlarını hem bilmeyiz ve hem de böyle siyaset düşkünlüklerinden Içtinab ederiz. İşle görüşmelerimizin Moskovada bir neticeye ermemesine rağmen Hariciye Ve - ikolay ve dahâ mümkün olmluştur. SON POSTA eden rez rini Türkiye cümhuriyeti hfikfmetinin bu sek ahlüki ve siyasi proosiblere fevkülâde rayetkke olmasında aramalıdır. Türk - İngiliz - Fransız ittifakı Türkiyenin sözüne itimad olunabilir ve kendisine her halde güvenilir dürüst ve kuv. | vetli bir devlet olması buğün ona beynelmilel | büyük bir ehemmiyet ve kiymet verdirmek- tedir. Bunun da en son ve en taze deli Türk - İngüiz - Pransız muihedesidir. Bu muahede, her şeyden evvel Türkiyenin İn - giltere ve Fransa fle muadil ve mütekabil 23 etli beynelmilel mevkiini bir daha isbat we İtyan etmekle siyasi tarihimizde birinci derecede bir ehemmiyeti haiz olacaktır. Bu sebeble bu mtuahedeye İngiltere ve Fransanın “Türkiyeyi himaye ve garantisi) şeklinde bakılamadıktan başka her hangi bie tecavüz ve taarruzu terviç için yapıldığına da ihtimal verilemez. Bu yeni üşlü munhe -| denin tek bir manasi ve tek bir bedefi var.| dir ki o da bütün Yakındoğu denilen s0mtte,| Akdenizde ve Balkanlarda sulhü bir kat da- ha temin ve tarsin etmektir. Kezalik zannedilmemelidir ki Türkiyenin harbe girmesi bu muahede yüzünden daha Alman denizaltı gemileri (Hoyal Oak) | ismindeki İngiliz gemisini batırmış bulu- nuyorlar. Bü gemi 1914 senesinde yapı - lip 1934 senesinde modernize ediimiştir.! 99.00) tonluk ve 38 santimetrelik top ta- n büyük (bir zırhlıdır. Ufacık bir| zaltı gemisinin kocaman bir zırhlı ırmasını' takdirle karşılamamak mi kün değildir. Zira bu ufak tekne, zırhlıda , bulunan bir alay haber alma vasıtaları -| aa rağmen torpil ve hattâ torpillerini at- mağa muvaffak olmuş ve kocaman has - ymamı denizlerin dibine yollamıştır. bilâkis bu muahede Türkiyenin sulhi tün yökın komşularınkile birlikte, daha & min kılmıştır. Balkanlarla Akdenizde sulh garanti edilmiştir. Yeni muahedenin yanında ve ona bağlı bir vesika Türkiyenin, bu muahede yüzünden eski dostu Sovyet Rusya İle her hangi m sellâh bir ihtlâfa girmesi ihtimaline ayrıca mâni olmakta ve bu ttinasile Türkiye, 44 siyasette şaka götürmez bir disiplin sahibi oldulunu göstermektedir. Velhasıl Türkiyenin dış siyaseti bugünkü! ık bulanık, karanlık ve tehlikeli elimi. v 9, ür e acik Şüphesiz bu vak'a, Büyük Harbden İyolu gösteren aydın ve herkesin itimad ede- |SvTAYA kadar, deniz harb silâhmin de - bileceği bir siyasettir. Onun hedefi otrafında |nizaltlardan teşekkül etmesi lâzım gel - emniyet ve Barış temin etmek olduğu Için |diğini iddia edenlerin noktai nazarını müdafaadır. Paket her ihtimali düşünen ve|tekviye etmiştir. Malüm (olduğu üzere her ihtimal için tedbir alan sağlam ve te -İ Büyük Harbde Alman tahtelbahirleri ge- minatlı bir müdafaadır ve Işte Erzurum de- ne böyle bir baskın yapmışlardı: Vedi - mlm e aş dala ar e amm Alman den lerinin ve nihayet "Türk - İngiliz - Prar ” iillakınm manaları da bundan iherettir. Jgümde ç (Eiresi, Huk, Ebukır) e) üç İngiliz kruvazörünü batırmış ve dil « A. E. Eriilet zi sarsasasamnasasasmsanssasassensasassasssasesessınsa0s8 İlope destan olmuştu. O zaman da, bugün Eski Şürayı Devlet binası gibi, herkes hayretlere düşmüş ve efkâ- tamir edilecek numumiyede denizaltının yegâne deniz harb vasıtası olduğu hakkında kanaatler belirmişti. Harbin devamı (ve neticesi bu fikrin Adliyeye verilen Babıâlideki eski Şürayı Devlet binasında yapılacak tadlâz ve taml. rat işi, Nafla müdürlüğünce eksiltmeye Xo - kilimizin buradan büyük bir dost olarak ay- rilmlasının ve Sovyet Rusya ile olan dost Bumuza hiç bir halel gelmemesinin sebebie- nulmuştur. Tamiratın 8 bin liraya hesab edilmektedir. ne kadar yanlış olduğunu ve bilhassa de- âr malolacağı nizaltının harb gemilerine karşı mai Sayfa 5 İLDDENİZCİLİKJ ( Royal Oak ) İngiliz zırhlısının batışı Alman denizaltısının muvaffakiyeti karşısında düşünce ve hatıralar ( “Son Posta,, nın denizci muharriri yazıyor ) Ingiliz tayyare gemisini batıran Alman denizaltısı üssüne dönüyor olmadığını gösterdi. Fakat, bu tecrübeye rağmen, noktai nazarlarında ısrar eden denizaltı taraftarları az değildi. Bugün Royal Ak batmış (bulunuyor Bu vak'snın Büyük Harbde olduğu gibi efkân umumiyeyi hayretlere düşürmesi re kapılmak da doğru olamaz. Bu vak'a mın Alman den ı kaptanının şahsını inhisar eden muvaffakiyetini kabul et inekle beraber, harb çerçevesi o içindek kıymetini tebarüz ettirmek için, iki şeye bdlkmamız lâzım gelir: i — Harbin cereyanı, 2 — Harbin neticesi. Harb henüz neticesini göstermemiş - tir. Her iki taraf da, bu uzun mücadele - de galib geleceğini zan ve iddia ediyor. Medemki mücadele ( ediyorlar; o halde beklemek lâzım. Bakalım ne olacak?.. Fakat harbin bugüne kadar cereyanı bize deniz hâdiseleri hakkında, az çok, bir fikir veriyor ve netice hakkında bazı tahminlerde bulunmağa &sevkedebiliyor. Bugüne kadar radyolarda işitilen haber- lee nazaran zayiat bilânçosu şudur: İngilizlerde: Bir tayyare . gemisi, bir zırhlı," Almanlarda! 24 denizaltı gemisi. Maddi kıymet itibarile şüphesiz İnek (Devamı 11 inst sayladı