2 Mayıs 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7
# # ş bi ar ar si vi “ 1i* BON POSTA Sayfa 7 Müstakbel bir Alman - Leh harbi mevzii kalabilir mi? çüncü © Rayh. O memleketi hasyonal | sosyalism © ©sas - İn üzerine © teşkilâtlandırıp O kuv - Vetlendirerek © Versay Oo muahedesi - AİR bağlarından kurtardıktan sonra, hiç Yakit geçirmeden, coğrafya davalarını tahakkuk ettirmeğe koyulmuştu. Batıda © bitaraf mıntakasının işgali, Avus turyanın, Südetlerin, Bohemya ve Mo. tavyanın 1 ve nihayet Memele yü- Tüyüş şeklinde tebarüz eden Alman ha- İeketleri ve bugünün en mülüm meselesi Olan Danziği istemeleri hep bu coğrafi Siyasetin icablarındandır. Üçüncü Rayhın bu siyasetinin ,temel- Fi Şunlardır: Avrupadaki o Almanları, Yani Almanlarla meskün yerleri, müm. kün olduğu kadar, anavatan Almanya ile yeleştirmek; Almanyaya tabii ve ayni ı vanda müdafaaya elverişli hududlara vermek. Bunların yük Almanyayı kurmak Yanan bir geniş ber ikisi de bü indir, Almanlara zman $, öre, Avrupada ve bugünkü by, ÇPrakları dışında Danimarkada a, Bekikada 150000, Fransada İs 2.900.000, — İtalyada da 700;000, Romanya- #caristanda 600.000, Baltık derinde o 280.000, o Rusyac € nülayet' Tahisterdi 1.200.000 Pes, man 7 milyon Alman vardir “nsada bulundukları iddia olunan 100000 Alman şüphesiz Alsas ve Loren anlarıdır. Fakat Hitler, Sar eyaleti #galini müteakib Alsas ve Lorende zü “'mMadığını ve binaenaleyhi Alman. çe ile hiçbir toprak ihtilafı iyi v iğını söylediği ve bunu Münih- ai vel de, sonra da tekrarladığı ve son büyük nutkunda teyid ettiği şimdilik Almanya için bir vE biz de e ve Loren meselesinin mevcud bu- ii tadığını kabule mecburuz. Rusyada- : 100.000 Alman, henüz günün mese- ga madıkları gibi İsviçrenin Almanlı- era da tercihan bahsolunmamaktadır. irk Belçika ve şurada buradaki ranlar ise daha ziyade ekalliyet ha. e Halbuki O Lehistandaki 9.000 Alman Danziğ ile Lehistan Bal. Kiya İdorunda ve Almanya - Lehistan e boyunca toplu bir halde bulun. *adırlar, (Haritaya bakınız.) em başka Hitlerin Fransa toprak. da aki bütün davalarından, muvakkat Ml vazgeçmesi, doğudaki coğrafi 5 leri hal esnasında nisbeten serbest iy için idi. Almanyanın batı hudud. İaekyg klnn etmesi ve Fransa ile adem! “iz am akdetmesi hep bu mak- eyi, üncü Rayhın bügün doğuda halli i- Beleler; B; en mühim coğrafi Siyaset me- Aj ai ie yok ki, Danziğ, kodirod ve ann. h hududunum tashihi daya. Almanya Yür Biri, İder Hal dar e 1100009 zl Yar milletlerin kendi kendilerini | . diğeri de Alman tarihi hak| uğ, , “MCİSİ ekseriya birinciyi tamam. Biz m; Yarar, Meselâ eğer Almanya yal- İabiş,, Yet Bakları iddia etse, ona deni- Biz, si Ya Çekler? O zaman da bu iti ni, ,, “İS İkinci hak olarak; köri geli- targ ti burada zaten bilmem kaç senelik e ia timz vardır denilir. Meselâ, Bihi 3, UK İçinde, burada İtalyanın ta Paka an Yardır denildiği gibi, hi, Ui Politika, yalnız tolaliterlere Mağ, 7 değildir. Acaba İngilterenin, Mikmeş tmek için, meselâ İrlandaya beni, esi veyahud Fransanm “Tunusu Lehistana verilen garantileri tatbik mevkiine koymak icab ederse İngiltere ve Fransa neleri hesab edeceklerdir? bie Lİ İİ SAKİ İT TY Keki emi e bd YE LT Dİ RT İTTR EE 2 — SE Kiümeire Doğu Prusya ile Almanya araswdaki Le ri gelir? Meselenin esası daima kuvvet- tir; kuvvet bulunduktan sonra haklar nasmlsa bulunur. Almanya ile Lehistan arasındaki ihtilâf bugün, yukarıda saydığımız Danziğ, ko. ridor ve hududun tashihi meselelerinden ileri geliyor. Hitler de, nutkunda ve yeni Alman muhtırasında yalnız bunlardan bahsetmistir, Halbuki Leh'stanın ürktü- ğü diğer bir şey dala var ki, oda bir bü- yük Ukranya teşkili meselesidir. Bu, şimdiik resmen ortaya (çıkarılmış değildir; fakat hakikatte hem ü- çüncü (ORayhın Oo coğrafi © siyaset programında ve hem de bizzat Sov» yet Rusya ve Lehistanda yaşıyan 40 mil. Yöna yakın Ukranyalının. kafasile kal. binde yer etmiştir: 40 milyonluk büyük Baltık küçük devletlerini içine alarak | Baltıktan Karadenize kadar büyük bir Lehistan vücude getirmek te Lehlilerin bir hayalidir. Almanya, Alman olan Danziği Lehis- tandan artık resmen istedi ve Lehistanın İngiltere ile mütekabil garantiye müste- nid bir ittifak aktetmesinden münfsil o- larak, Lehistanla olan 1994 ademi teca- vüz muahedesini feshetti. Fakat bu, be- hemehal harb olacağına delâlet etmez; bu davalarında iki esasa da. | çünkü, harb Lehistana da, Almanyaya da iyi gelmez. Lehistanın hiçbir suretle uyuşmağa ya- naşmaması halinde eğer Almanya bu memleketteki maksadlarını kuvvetle iş- tihsale kalkışırsa, Lehlilerin silâhla mu- kabele edecekleri aşikâr görülüyor, ve bu takdirde, Fransız - Leh ve İngiliz - Leh mütekabil garanti mushedeleri mucibin- Fransa ile İngilterenin ellerindeki bü tün vasitalarla Le ana yardım etmele. ri icab ediyor. Bu yardım ya yalnız dip. lomasi İle, paraca, harb sanayince ve tay- yarece yapılır, yahud. bilfiil askeri kıt'a. ların müdahalesi ile olur, Bu sonuncu takdirde İngiltere - Almahya ve Fransa - “Si acaba hangi haklardan ile- Ukranya! Halbuki bütün Ukranyayı ve) ÇAM Si © Krakav h koridoru ile Danziğin vaziyetini ve Lehistanda Almanlarla mesk ün yerleri gösterir harita manya istemediği iki cepbeli bir harbe girmiş bulunur. Fakat Almanyanın biri uzakta Doğu Asyada ve diğeri Avrupada iki müttefiki vardır ki bunların böyle bir harb ihtima- linde mühim ve kat'i rolleri olacaktır. Yani Japonya, Sovyst Rusya Avrupada İ Almanya aleyhine bir harbe girdiği tak- dirde, Uzakdoğudaki memlektlerine taar- İruz edeceğini ona bildirmekle beraber, | Avrupada Almanya aleyhinde askeri ha- rekâta girişen, İngiltereyi Çin toprakla- rından #amamile çıkarttıktan başka bu- nun ve belki de mahmisi Portekizin ve Fransanın batı Pasifik sularındaki - A- yustralya dahil - bütün müstemleke ve menfaatlerine tasallut edecektir. İngilte- re, yeni deniz inşast programı neticelen- İ medikçe, Avrupa sularındaki hayati men- İfaatlerini ve hattâ anavatanı bir tehlike. ye maruz bırakmadan, Uzakdoğuya, Je- pon donanmasına denk gelebilecek bir donanma gönderemiyeceğinden oralar. daki İngiliz menfaat ve müstemlekeleri- ni Amerikanın himaye edeceği akla ge- lebilir. Fakat Japonyanın Pasifikte Ame- rikan menfaatlerine asla bir sarkıntılık yapmaması ve Vaşingtona bu hususta kuvvetli bir teminat vermesi halinde A- merikanın Japonyayı silâhla men ve teh- dide kalkması ve bu uğurda donanması. nın büyük bir kısmını feda etmesi muh- temel değildir. Amerika, Pasifik sula- rında bir harbi ancsk, kuvvetli bir İngi- İliz donanmasının iştirakile, o Taponyaya karşı büyük üstünlük elde ederse, gö- e slabilir, İ O halde İngilterenin, Avrupada Lehiş- anı himaye edeyim derken Uzakdoğuda rçok şeyleri Japonyaya kaptırması mümkün demektir, Kezalik Sovyet Rus- yanın, hiç te bir dostluk hissetmediği Le- histant korumak için, Japonya ile, Uzok- doğu eyaletlerini tehlikeye düşürebilecek olan, müsellâh bir ihtilâfa girmemek is. temesi de variddir. Almanya arasında da harb çıkmış ve Al-| Bir Alman - Leh silâhlı ihtilâfında İtal. İnünde rah istanbulda 1 Mayıs Yağmur dünkü Bahar bayramının tadını adamakıllı kaçırmıştı Islanlmayı göze alarak kırlara çıkanlar, herşeyden evvel çay kaynatıp içmeye ehemmiyet veriyorlardı Dün kırlarda Dün 1 Mayıstı, Yalnız takvimin şeha- detile değil, resmen de bahar bayramı... Fakat dünkü âbus çehreli, berdelâcuz kı- likli günün sanki bahara aid olduğunu tayin etmek te mühim meseledir. Pazar, dün için iyibir arife sayılmazdı amma, İstanbul havasının aşifteliklerini bilen - ler, dünün pekâlâ bir Temmüz günü ka dar sicak ve berrak geçebileceğini düşü- nerek bahar bayramına hazırlanmakta hiç ihmal göstermemişlerdi. Bunu dün! tabiatın yarı mağmum çenresi altında, ellerinde yemek tepsileri sığınacak bir çalı arıyanları gördükten sonra anladık. * Dün sübah Havanın yağmursuz, fakat serin, gi 7 ve kapalı olmasina rağ mon, vapurlar, trenler, tramvaylar k gidenleri doluydular, Bilhassa ilkmel ikin Boğaza, FI Me -| ne ve Yedikule, 7 a orlardı bakarak 'bir müddet sonra bir hayli u zunca vodvil oynıyacağını tahmin etme- me rağmen kırlara yayılan, içleri yeşillik hasretile dolu İstanbulluları görmek için| yakınlarında sığınacsk bir damaltı bula. | cağımı ümid ettiğim mesirelere doğru uzanmaktan kendimi alamadım. | Çocukken, bizi mekteble Çırpıcı çayı - rına götürürlerdi, Bu eski çağlardan ka- Jan intabâların kuvveti mi bilmiyorum, beni evvelâ oraya sürükledi. Nerede © eski Çırpıcı çayırı?. Şimdi buraya ça - yır demek için çayırın ne olduğunu bil memek lâzım! Etrafta nasılsa kalakal - miş bir fki bostan ve birkaç yaşlı ağaç, eski Çırpıcının harabeleri: Bir zamanlar burası İstanbulun en gözde mesirelerir. den biri idi. Bilhassa orta sınıfın rağbet ettiği bir yerdi. Vakıâ bu puslu bahar gü- netli Çırpıcıyı pek unutulmuş n. Âlem gene © #lemdi amma, devran gene ol devrana benzemiyordu. Ağaçların altına serilmiş kilimlerde bir iki babayani aile... Serinliği terlemekle enmeğe çalışan mekteb çocukları. bu harab dekor ortasında hareket yaralan şu beş on insan ve mektebler de olmasa bu-) rasınım bir mezarlıktan farkı kalmıya « cak. İki taş kaide üzerine yerleştirilmiş. yarı sırları dökük çaydanlık, küçük bur- nundan soluyarak demlenirken, havanın serinliğine rağmeh ceketi atmış bir kırk dokuzluktan demlenen örta yaşlı vatan - daş, Sepetten çıkarılan porsilen tabakları avcı kolumda sıraya dizen genç kadın. İki yanın Almanyaya yardırm hem büyük ve hent de kat'i olabilecektir. Çünkü Alman- ya Lehstanla bir harb vukuunda umum! askeri kuvvetlerinin takriben dörtte rini Fransaya karşı bırakacak ve bunlar batıdaki Alman tahkimatı gerisinde hem | Almanyanın Fransız ordusuna karşı mü- dafaasına ve hem de Fransız ordusunun büyük hir kısmını işgale yetebilecektir. Fakat diğer cihette İtalyanın Fransız ör- dusuna muadil bir ordusu vardır ki bu, Avrupadaki Fransız topraklarila beraber Fransız Afrikasinı, ve Misirla Süveyşi tehdid edebilecektir. Bu mütalealar gösteriyor ki, İngilt ve Fransa Lehistan için Almanya ve Ben de hâvanın buluttan perdelerine| VE İ eglenenler ağaç arasına kurulmuş salıncağı sallı « yan hanımnine.. Ayaklarına evden ge - tirdikleri terlikleri geçirmiş, yirmisinden İ kırk (beşine kadar, kovalamaca oynıyan muhtelif tipte kadınlar. «Yağ satarım, bal satarım!, şarkılı oyununu oynıyan çocuklar.. Gözümü dolduran bu mizan « | gününde ödenmiyen bir borcu sü « | künetle protesto ediyor gibiydi. Bahar bayramında, sonbaharı aratan bir soğuk gün. Bulutlar Kâğıdhane üstünden ko « şuşuyorlar. Hava Polonyanın istikbali ka dar karardı. Yağmur gelecek. Hızlı hızlı yürümeğe başladım, Eğer bu yağmurun adı ahmak ıslatan se, ben de tepemden tırnağıma kadar sırsıklam olmağa müş- tahakım! Nitekim üzerimden zırıl, zıril sular akarak kendimi bır kahveye güç at. tam sen İstanbul havası... Beş da - it liman. düşünü - er ne âlemde?. nurunda uğur ararlar amma, urunun banyosunda da bir »t bulunacağını düşünerek olduk- ları yerde kalmışlar mıdır? Az sonra güneş, yüzünü bulutlar ara - sından kismen göstermeğe başlayınca bir cesaret geldi. Yedikuleye doğru yola re. van oldum. Burası daha kalabalık, Ma « | rullar bir idare heyeti azası derecesinde göbeklemmişler!,.. Herkesin elinde bir tane. boslanların bodur bodur hasır iskemlelerinde mü - temadiyen marul istihlâk ediliyor. Piya- saya arzedilmeden daha fabrikada bu ka- dar taldble karşılandıklarına bakılırsa, bu sene marul buhranına intizar edile » bilir. Surların köşe bucaklarında «asıl key. fes sik şık tesadüf ediliyor. Anlaşılan mezesi marul olan müskiratın neş'esi de biraz sulu oluyor. Kulağınızı verin, pay. tak bir ses duyacaksınız: sBen esmeri fıstık ile beslerim.» Biraz daha fleriden daha hâkim bir gramafon sesi haykırıyor: «Anasını istemem kızını da ver bana» Dönüyorum ve kendi kendime biras evvel yaptığım haksızlığı tamir etmek is- #iyorum: — Kışın kapalı yerlerde işittiğin şar- kılar da bunlardan başka şey mi? Artık kabahati gene marula bulup İstanbulun kış yaz marul yediğini iddiaya kadar git- mezsin yal Nusret Safa Coşkun leri takdirde, İngilterenin karadaki zâfı dolayısile, hem Lehistanı kurtaramıya- caklardır, hem de onların Uzakdoğu, Ak. deniz ve Afrikadaki menfaat ve müstem- keleri tehlikeye girecektir. Bu itibarla bir Leh - Alman harbinin mevzif kalmasi ihtimali vardır ve Hitlerin güvendiği kuvvetli bir ihtimal de budur O halde, «bu garantiler ne işe yarıya. cak?!» diye meraklanacıkiara, bizim vabımız «yedi sekiz ay evvel, Çeko.Slo- vakya meselesinde, Rus, Fransız ve İn- gili garantileri ne işe yaradıysalar, şimdi de Danziğ ve köridor meselelerinde İn- ve Fransız - Leh garantileri kalabileceklerdir» talyaya karşı, Rusyasız, bir harbe girdik- H.E. Erkilet l
